Српските земјоделци не се со магистратура, ама нивната почва дава х3 приноси. Значи све потполно исто да се направи, кај нив приносот ќе е х3.
Наместо ние да садиме пченица, треба друго да се дозволи да се сади.
Во тоа што имаме компаративна предност треба да се стави акцентот.
Нема кој да работи, иницијалниот влог е огромен, нерешени имотно-правни односи и за крај не е исплатливо ако немаш и капацитет за преработка или директна продажба.
Првин менталниот склоп каде што веќе 70 години се тера дека само државно и канцелариска работа е за луѓе се друго е за робови и неписмени доведе до ситуацијата да ти се смеат но и да те сегрегираат до некаде ако работиш каква било физичка работа. Тоа си го направи своето со време, и сега апсолутно нема кој да работи. И не само земјоделци, нема ништо и од логистичкиот синџир, нема ветеринари, нема агрономи, нема механичари, нема возачи за механизација, нема физички работници, ништо нема од целиот синџир од аспект на човечки ресурс. Ако планираш да почнеш како земјоделец треба да планираш дека ќе може да се работи само толку колку што ти лично можеш. И мора да имаш 4+ деца, и тоа само ако си под 25 години, пожелно накај 20. За да можеш да имаш помош од накај 32-35 најкасно.
Второ влогот е огромен ако сакаш тоа да ти биде примарна професија. Целиот материјал е од увоз. Системи за наводнување, механизација, ѓубриво, пестициди, расад, гориво се е од увоз. И нормално тогаш си на милост и немилост на увозници и цените знаат од година во година да идат во екстреми. Ако ти е секундарна професија, тогаш или ќе треба да се утепаш сам од работа чисто од ќејф за тебе, или ќе треба да инвестираш малку но и да работиш мала површина, или да инвестираш малку и да работиш голема површина со само една култура, или пак да инвестираш еден куп пари кои не верувам дека некогаш ќе ги вратиш.
И да имаш ете луѓе за работа и да имаш пари за инвестиции, ќе наидеш на проблемот со земјиште и невозможноста да растеш со производство. Поради лошите закони сите парцели се расцепкаа на милион делови при наследство, огромен дел не ни се пренесени и се мртво земјиште до кое не може да се дојде. Треба или да решаваш фамилијарни односи на 10 + луѓе или да фрлиш некоја огромна сума на пари за која 10 луѓе би се согласиле, што е нереално. Ако да купуваш на страна ќе завршиш со парцели на сите страни како шаховска табла и кај секоја парцела ќе имаш проблем со сите соседи. Плус е далеку поскапо за работа посебно ако не се занимаваш со моно-култури.
И последно апсолутно најголемиот проблем, ако се занимаваш со зеленчук и овошје и немаш директна врска или ти да поседуваш продавница,кафана, .. или немаш едно 5-6 деца, па да можеш да ги праќаш на пазар да седат по цел ден. Тогаш прекупците ќе те изедат. Цените кои они ги нудат се смешни, Истото е за секој дел, житарици - буквално целиот профит е од субвенциите, млеко ако сам не си правиш сирење, урда, кашкавал и да го продаваш има смешен профит без субвенциите. Месо повторно ако немаш месара или ресторан, кланиците нудат никакви цени.
И тоа е тоа, првите 3 точки ги прават земјоделците неконкурентни, четвртата прави да неможат да опстојат финансиски. Не можеш проблеми кои се таложеле 50+ години да ги решиш со некое брзо и лесно решение. Има брзи решенија, али ќе бидат многу тешки и болни. И има лесни решенија али ќе треба декади да се имплементираат.