Еве ви извадок од историска читанка на Костадин Паев,професор во Југозападниот Универзитет,,Св.Неофит Рилски,,којшто дава информации според историски изследванија за потеклото на прабугарите:
ТЕОРИИ ЗА ПОТЕКЛОТО НА ПРАБУГАРИТЕ:
Автохтоната теорија:Оваа теорија само условно може да се нарече автохтона,т.е.дека Бугарите се староседелци на Балканскиот Полуостров.
Ја откриваме во историјата на јужните Славјани на српскиот историчар Јован Раиќ,напишана во првата половина на 18.век.Всушност таму авторот не прави разлика меѓу Славјани и Прабугари,како два одделни компонента на бугарската народност,а ги разгледува како еден етнос:Славјанскиот.
Негов подоцнежен приврзаник на оваа теорија и познатиот изучувач на Бугарската историја-Јуриј Венелин.
УГРО-ФИНСКАТА ТЕОРИЈА ЗА ПОТЕКЛОТО НА ПРАБУГАРИТЕ:
Во 19.век се појавува и угро-финската теорија за потеклото на Прабугарите.
Според оваа теорија ,прабугарските корени треба да се бараат во финските племиња,чии потомци денес се денешните Финци и Унгарци(Маџари).
Приврзаник на оваа теорија меѓу Бугарските историчари е професор Марин Дринов.
ТУРКСКАТА ТЕОРИЈА ЗА ПОТЕКЛОТО НА ПРАБУГАРИТЕ:
Паралелно со појавата на туркологијата,со збогатувањето на историските извори за раниот период од историјата на Прабугарите,се појавува една нова теорија за потеклото на Прабугарите-ТЕОРИЈАТА ЗА ТУРКСКО-АЛТАЈСКОТО ПОТЕКЛО НА ПРАБУГАРИТЕ.
Поимот алтајско,кој ја дополнува оваа теорија се должи на фактот што туркската(не читај турската)етно-лингвистична заедница е многу голема и распространета на огромни територии во Азија,поради што се налага поконкретно посочување на областа,каде што живееле Прабугарите,а тоа е во реонот на Средна Азија,близу Алтајските Планини,со цел да се разликуваат од останатите туркски народи.
Ако останатите теории за потеклото на старите Бугари,со тек на време се категорично неприфатливи за модерната историографија,оваа теорија останува сеуште прифатлива и до ден-денешен во историската наука.
ХУНСКАТА ТЕОРИЈА ЗА ПОТЕКЛОТО НА ПРАБУГАРИТЕ:
Долговременото сожителство и некои сличности меѓу Прабугари и Хуни води до појавата на гореспоменатата теорија за потеклото на Прабугарите.Нејзин поддржаник е познатиот Бугарски медиевист-Васил Златарски.
Основа за тоа дало најверојатно спомнувањето на хунскиот војсководец Атила и син му Ирник како први Бугарски владетели во ИМЕНИК НА БУГАРСКИТЕ ХАНОВИ.
Еве ви ја вашата омилена теорија-татарската.
ТАТАРСКАТА ТЕОРИЈА ЗА ПОТЕКЛОТО НА ПРАБУГАРИТЕ:
Во втората половина на 18.век германските историчари Тунман и Енгел,први ја лансираат тезата за татарското потекло на Прабугарите.Во тоа време научните откритија и испитувања се на едно прилично незадоволително ниво и поради тоа големи групи народи од Азија(меѓу кои се и Прабугарите)се приемаат како една етничка група.
Што значи дека сите овие теории кои се горенаведени сеуште не држат вода.
Последно време се лансира една нова теорија,а тоа е теоријата на Петар Добрев.Еве како гласи таа:
Авторот Петар Добрев,на основата на задлабочени јазични и други проучувања,базирајќи се на археолошки и документирани извори,ја лансира тезата,дека Прабугарите според своето потекло се поблиски до групата на Ирано-аланските племиња(коишто се индоевропски според својата јазична припадност)отколку до туркските народи.
Оваа теорија барем засега сеуште се води како хипотеза,т.е.не е ниту потврдена,ниту отфрлена.
Бугарските модерни историчари,сепак не ја прифаќаат како сериозна оваа теорија,но во последно време се признава сличноста на иранојазични елементи во Прабугарската етничка заедница.