наместо да го тапиме, еве во конечно некој да ја каже вистината, онаа која се заговараше и договараше, онаа које на маса, онаа која е реалност, она што ќе се случи, она што не сака никој да и го каже од "начите патриотски настроени политичари", а го кажува странец, туѓоземец, американец, кој барем досега, воопшто не погрешил во анализита, Брус Џексон.
Исто така, имајте на ум дека интервјуто го прави Слободанка Јовановкса, новинар кој барем досега, исто така, се покажал дека пишува за нештата во своја вистинска форма и облик.
Брус Џексон
Грчката дипломатија е кукавичка
Интервју со претседател на Проектот за преодни демократии и поборник за прием на Македонија во НАТО
Од нашиот дописник
Слободанка Јовановска
Брисел - Господине Џексон, македонскиот државен врв смета дека Грција го злоупотребува правото на вето во НАТО како право да стави вето на името на државата. Како гледате вие на тоа?
- Спорот за името е билатерален, меѓу Македонија и Грција. Никој во Вашингтон не гледа ниту една причина двете страни да не можат да постигнат договор. Никој во Америка исто така не верува дека земјите треба да го користат правото на вето за членство во НАТО како стап за да преговараат билатерален спор. Само што сведочев пред Сенатот дека Македонија, Албанија и Хрватска се целосно квалификувани да бидат поканети во Букурешт. Не постои објективна причина да бидат одбиени. Субверзијата на НАТО преку иницијативите поврзани со алијансата не е оправдана. Но, и двете страни носат одредена одговорност за лошото менаџирање на европските прашања.
Сите други земји во Европа ги разрешија проблемите, Чесите и Германците, Унгарците и Романците, Словаците и Унгарците... Македонија и Грција работат добро на билатералните односи, македонскиот БДП е 4 отсто од грчкиот и Македонија не претставува никаква закана за Грција. За жалење е што ентузијастичката одлука на Македонија да го преименува аеродромот, која не беше грешна, но е без чувство и неевропска, не беше од корист.
Сега има уште две надежи за преговорите: има две недели до самитот и двете страни работат многу интензивно да договорат билатерално име и работно име за меѓународните организации кое нема да бара промена на уставот на Македонија. Тоа е предлогот на маса. Двете страни треба да одберат што им одговара и да го затворат спорот. Другата надеж е дека ќе слушнеме од земјите членки дека овој вид на вето, за кој специфично беше кажано во Времената спогодба дека не треба да се користи за приемот под името БЈРМ, да не биде актуализирано во Букурешт. Мислам дека сите сфаќаат дека двете влади, во Атина и во Скопје, се многу фрагилни, со многу мало мнозинство и генерално политичарите немаат простор во вакви околности. Освен тоа, мислам дека не е во ред врз земја, која постои само 16 години, да се врши ваков притисок. Дотолку повеќе што Македонија правеше се' за да се подготви добро за НАТО и за ЕУ, беше одговорна во меѓународната политика и создаде успешно меѓуентичко општество.
Кога и како Македонија направи грешка околу преговорите за името? Имаме 120 признавања на уставното име и сега сите велат дека треба да го смениме и да направиме компромис…
Не знам што мислите со тоа „сите“. Вашето име во меѓународните организации е БЈРМ. Оригинално беше замислено како привремено меѓународно име. Има извесен број на имиња за употреба во меѓународни организации што владата на Македонија веќе ги прифати - Демократска Република Македонија, Независна Република Македонија и Суверена Република Македонија, кои исто така се на маса. Грција се' одби да прифати. Сепак, според мене, ова не е прашање за името толку колку што е прашање за ранливоста на владите. Мојата организација реагираше во вторникот што оваа моќна членка на НАТО притиска до тој степен млада држава која само што беше создадена од југословенската катастрофа и која се обидува да застане на нозе. Ова е кукавичка дипломатија, а јас ја нарекувам геополитичка „злоупотреба на деца“. Тоа не е прифатливо и ултимативно претставува закана за САД, ЕУ и за политичката кохезија на НАТО. Мислам дека сите се согласни дека заради општо задоволство во НАТО и за да се поканат трите земји, треба да се постигне компромис за име што ќе се користи за овие меѓународни организации и за билатералните односи. САД ја признаа Македонија како Република Македонија и тоа нема да се смени.
Но, предлогот беше меѓународно име за сите употреби.
Тоа не е на маса. САД ги користат имињата Америка, United States of America, United States, US… Во сите организации ние го менуваме името во зависност од тоа до кого сакаме да седиме. Ако сакаме да седиме до Блер, го користиме У.С. Земјите ги менуваат имињата постојано. Дури и Грција е Хеленска Република, име што го користи многу ретко. Речиси сите земји имаат две имиња. Македонија има право да и' се почитува националниот идентитет и нејзиниот устав, но има исто така обврска во европската политика да биде чувствителна на историските, етнички и политички агли на нејзините соседи. Сите други го прават тоа, ова не е совршен свет. Навистина е жално што се зборува за спорот со името како за големо политичко прашање.
Колку се големи шансите Македонија да не добие покана од НАТО?
Ние во САД веруваме дека ќе има три покани и дека двете страни ќе го решат спорот. Веројатно ќе го сторат тоа во 12 часот навечер, во последен момент и до тогаш ќе ги преплашат и вознемират сите. Верувам дека ќе потрошиме многу валиум дотогаш, бидејќи во исто време мораме да работиме на проблемите во Авганистан, на енергетската сигурност, на Русија и многу важни прашања. Ова е само прашање кое ни го одвлекува вниманието, со кое лошо се справуваа сите инволвирани и кое ни одзема време од другата агенда на НАТО и на ЕУ. Секој момент што го трошиме на овој проблем не успеваме да дискутираме за климатските проблеми, за Дарфур и други важни прашања, па луѓето стануваат гневни. Така што, и двете страни ќе бидат под огромен притисок.
Впечаток е дека европските земји, сепак, со своите одлуки како да ги принудуваат државите од Балканот да им сврти грб. Тоа се случува во Србија, а делумно и во Македонија со притисокот околу името…
Никој не ви вели изберете го името или НАТО. Единствена што го вели тоа е владата на Грција. Позицијата на НАТО е дека земјите се квалификуваат за прием врз основа на проценката за исполнување на критериумите. Според тоа што знам, вие нив ги исполнувате. Она со се случува во Србија е криза на идентитетот која трае барем 10 години: Дали е националистичка, дали е југословенска, европска, каква ли е? Битката меѓу Коштуница и Николиќ од една страна и Тадиќ од друга страна е битка за душата на српската политика. Во Европа денес нема место за етнички национализам. Повеќето граѓани на Србија би ја избрале европската перспектива, така како што се случи порано во Словачка која решаваше меѓу мечијаризмот и Европа. Сите земји се решија за Европа, а тоа го направи и Македонија во Охрид. Затоа, последните ноќи пред самитите се решаваа спорните прашања на Романците, репарациите на Евреите во Полска и други жешки емоционални прашања кои беа главно врзани со историјата. Тие секогаш се надувуваа во последната минута и затоа вредно е да зборуваме за нив наредните две недели и да ги затвориме. И, да не се спомнуваат повторно. Освен тоа, сите во светот знаат дека името на Македонија е Македонија.
А новите генерации?
Нив не им е гајле. Дури и да го смените името, можете да си го вратите и никој не може да стори ништо, бидејќи нема начин да ве присилат. Вашето име е во вашиот Устав и ние го признаваме, бидејќи е важно.
П.С. Ви гарантирам дека вака ќе биде и дека ова ќе се случи, а вие како сакате и милувате мислете си.