Сведоштва за континуитетот - Поменот на антиката во македонската историја

[emission]

За да биде поцелосна сликата на претходните 2 преданија, да ги додадам и речта на Исаија Мажовски и песната на Пулевски.


Реч одржана 1888 година од Исаија Радев Мажовски од село Лазарополе, Дебарско Македонија.

Многупочитувани господа, Македонскиот старословенски народ уште пред 2.500
години е доведен во Македонија од цар Каран, кој како цар Филип и цар Александар бил чист Словен, не повеќе од 500 години поминаа откако Македонија и македонскиот стар словенски народ се потиснати и се наоѓаат под тешкиот турски јарем. Ние, клетите Македонци, офкаме и плачеме, но никој не сака да не чуе, дури и самите наши браќа ни пречат.

1879 година, Македонцим ув прилог, Георги Пулевски

Татковина ја ово место мило Македонцим,
кралевина била под краљом Филипом,
старо царство, јесте од цара Александра,
наш цар македонски, познат Александар велики ув вселену.
Он је наше царство во Полостров Балкански
је го оставил все горским Славјаним.
Чујте, браќа наши јевропски христијани,
да ја наша судбина нами досадила
мије хоштеме нашу домовину.
Ево днеска в македонскеј кралевини наши браќа тужат
зашто само назе под ропство оставајет
зато и мије хоштеме своју домовину!
Братије наши Македонци од православну веру,
да се сви сложиме, јуначки бориме,
како наши стари под цар Александром,
повтор спомен своим имјам по нас оставиме!
Историју стару да ју оживиме,
мије глејте сега да ју исполниме

 

[Kasnakoski]

Ете го првото од 1927 г.

--- надополнето: 14 март 2013 во 10:08 ---
Од полковник Јанков

--- надополнето: 14 март 2013 во 10:12 ---
Ајде уште едно да видам дали ќе им се допадне подарокот на корифеите на македонистичката доктрина.

Имам собрано уште немалку.
--- надополнето: 14 март 2013 во 10:14 ---
1922г.

 

[Misirkov]

Kasnakoski: Наведи извори инаку тоа што си го постирал нема да се зема за валидно.


ФОТО: АЛЕКСАНДАР МАКЕДОНСКИ НАСЛИКАН НА КУЌА ВО КИЧЕВСКО ОД ПРЕД 102 ГОДИНИ

Она што на многумина кои не се оттука им е во најмала рака „сензационално“, за овдешниот народ е секојдневие, традиција. Низ кичевско од генерација на генерација се пренесувани најразлични легенди кои го споменуваат Александар Македонски, па така децата од мали знаат кој е. Кај поминал, што рекол, кај се напил вода, кого сретнал, што зборувале… Легенди. Каде има чад, има и оган вели народната.

Ова е куќата на Вишовци во село Велмевци на патот од Кичево кон Демир Хисар. Се наоѓа на средсело. Убава, лична, забележлива. Завршена е на 13 јуни 1911 откога датира и фасадата. На еден дел, била нацртана и оваа апликација со приказ на владетел.

На Александар Македонски. Освен што е опеан во песните, раскажуван во легендите, нашите предци во тие тешки времиња го сликале на репрезентативни места. До куќата е и селската црква, па овој приказ може да го видат многу луѓе.

И во тие матни времиња кога народот се нашол на удар на пропагандите, во себе си го носел своето и јавно го искажувал.

И во тие матни времиња кога народот се нашол на удар на пропагандите, во себе си го носел своето и јавно го искажувал.

Минале секакви времиња, турско, српско, бугарско, комунизам… народот преживеал се и еве, оваа слика останала до денес. Со која идеја се носеле предците? Можеби: „да не заборават внуците кои сме и што сме, оти сме Македонци“.

Веднаш до оваа куќа се наоѓала и постарата семејна куќа која тогаш била постара од 100 години. Дали истиот лик ја красел и нејзината фасада, останува само да погодуваме.

Се надевам дека државата ќе одвои средства за да се заштити оваа стара куќа и да сочуваме уште една изворна порака од прадедовците.

http://kicevo.mk/aleksandar-makedonski-velmevci/

​

 

[Katunec]

Датум: 18.04.2013, 15:36

Фреска со гробот на Александар Македонски во Сливничкиот манастир

Идентична фреска со светиот Сисое над гробот на војсководецот, каква што има во манастирот во Преспа има и во „Варлам“ на Метеори

Идентична фреска, на која е прикажан светецот Сисое над гробот на војсководецот Александар Велики, освен во манастирот „Варлам“ на Метеорите во Грција, постои и во Сливничкиот манастир „Рождество на Пресвета Богородица“ во Македонија. Ова го откри Ленче Kрстеска, магистер по фрескосликарство и иконографија, која подолг период ги истражува фреските со костурот на Александар Македонски во храмовите на овие простори.

- Во Сливничкиот манастир, кој датира од 17 век и изграден на падините на планината Баба над Преспанското Езеро, во јужниот дел на долапот од прозорецот е насликана фреска со светиот преподобен Сисосе Велики. Тој е прикажан со кренати раце и залудувачки гледа над гробот, односно кон костурот на Александар Македонски. Фреската побудува чувства на збунетост и не ве остава рамнодушен, туку, напротив, ве тера да размислувате што зографот сакал да каже - вели Kрстеска.

Според преданието за свети Сисое Велики, кој бил од Египет и живеел во првиот век од новата ера, тој во пустината го пронашол гробот на Александар Македонски. Kога го видел се ужасил и рекол: „Kолку голем човек беше, а сепак сега е само прав и пепел“. По ова, го затворил гробот и никому не му го покажал. На фреската на старословенско писмо пишува: „Самата таа глетка, гробу, ме плаши и прави срцето да лее солзи додека размислувам за долгот што ние, сите луѓе, го должиме. Kако воопшто можам да го поднесам? О, смрт! Kој може да те избегне?“

Kрстеска вели дека на западниот влез во црквата во Сливничкиот манастир пишува дека е изградена и живописана во 1607 година во периодот на јеромонахот Никанур. Во нишата, над западната врата, каде што е претставена Богородица со Христос, зачувана е сигнатура на зографот Никола, автор на фреските на црквата.

При посетата на Метеорите во Грција, во манастирот „Варлам“ над вратата на влезот ја видела истата фреска на свети Сисое и костурот на Александар Македонски во кој гледа со чудење и со размислување.

- Идентична фреска, истата композиција. На натписот на левата страна пишува дека костурот е на Александар Македонски. Според пишаната литература, манастирот „Варлам“ почнале да го градат браќата-калуѓери од Јанина, Нектар и Теофан, во 1518 година. По нивната смрт, манастирот продолжил да цвета. Во манастирот, пак, пишува дека бил дограден во 1535 година. Во апсидата на светилиштето на црквата „Три јерархи“, која е прва изградена на карпата Варлам, соѕидана е плоча со датум 1627 година - вели иконографката.

Според Kрстеска, досегашните претпоставки биле дека фреските во „Варлам“ се зографисани во 1566 година од свештеникот Јорго Епископ од Тибе и од неговиот брат Франгос Kателан, водечки претставник на критската школа од кого се најдени многу фрески во манастирот „Големиот Лавра“ на Света Гора. Но, таа не ја исклучува можноста двете фрески на свети Сисое да имаат македонски автор.

- Од фотографиите на фреските во Сливничкиот манастир и во „Варлам“ се гледа дека се многу идентични, дури и исти. Се поставува прашањето дали истиот наш зограф Никола ги насликал фреските во двата манастира. Дали се точни годините на градба што постојат во литературата? Важно е тоа што во Сливничкиот манастир имаме сигнатура и потпис од зографот, а во „Варлам“ за тоа нема точни податоци - вели Kрстеска.

Жанета Здравковска

 

[Misirkov]

Инаку, во денешна Албанија, на секоја Македонска црква,на влезот го имало сонцето од Кутлеш. Но, режимот на Енвер Хоџа, ширејќи го албанизмот, ги искорнал сите такви обележја...

Македонците од Албанија, би можеле да посведочат за Македонизмот, доколку би прикажале фотографии од истите обележја. Нашите историчари абер немаат за вакви докази. Единствено м-р П.Поповски има спомнато за ова. Незнам дали во неговата наредна книга, посветена на Химариотското востание од 1596 г. на чие чело бил Охридскиот Патријарх Атанасиј 1, ќе приложи фотографии и од некоја црква...

Датум: 22.04.2013, 18:11
KАДЕ ШТО ИМА МАКЕДОНЦИ, ГО ИМА И ВОЈСКОВОДЕЦОТ

И во Пустец се крстеле на фрески со Александар Македонски

Гробот на големиот војсководец е насликан на фрески во дваесетина црковни храмови, бил најексплоатиран во народното творештво, а античките симболи останале до денес и во македонската резба

Жанета Здравковска
Фреска на која е насликан Александар Велики со круна на главата има и во околината на Пустец, Албанија. Освен во манастирите во Сливница во Преспа, Слепче и Журче во Демир Хисар, фрески со гробот на Александар Македонски има и во храмови во Полошко и на други места населени со Македонци, категорична е Ангелина Маркус, историчар и професор по филозофија во пензија.

- Фреските се само мала епизода од жешкото прашање каде е гробот на војсководецот со кој народот на овие простори бил опседнат со векови. Со фреската се објаснувало некое сознание за Александар - вели Маркус.

Историчари на уметност велат дека најмалку во дваесетина храмови во нашата земја има фрески на кои е прикажан свети Сисое над гробот на античкиот војсководец.

- Ваквите примери се доказ дека и пред четири века култот за Александар Македонски постоел меѓу народот на овие простори, па тој бил инспирација и за уметнички творби. Александар Македонски е еден од ретките војсководци, императори, кои се појавуваат на фреска во црква - вели Ленче Kрстевска, магистер по фрескосликарство и иконографија.

Песни и приказни за војсководецот

Византолозите напомнуваат дека фреската во Сливничкиот манастир е насликана по текст од христијанска беседа, која била актуелна во 16 и во 17 век на овие простори.

- Се работи за сцена што произлегува од поучните беседи на монахот Сисое дека с` овоземно, материјално, завршува еднакво како она што го поседувал најголемиот меѓу најголемите, Александар Великиот, т.е. завршува со костур како што ќе заврши секој човек - вели Анета Серафимова, професор на Институтот за историја на уметност и археологија при Универзитетот „Свети Kирил и Методиј“ во Скопје. Историчарот Александар Донски, професор на штипскиот универзитет, во книгата „Античко-македонското наследство во денешната македонска нација – фолклорни елементи“, пишува за патописците и за лингвистите кои на овие простори пред неколку века забележале песни и приказни за античкиот владетел.

- Францускиот генерал Франсоа де Тот во 18 век запишал дека неговите работници (кои ги нарекувал Македонци) пееле песна за Александар Македонски. Рускиот филолог Виктор Григорович во 1845 година запишал дека најчесто име кај Македонците било Александар. Тој запишал и народна приказна за царот Филип Втори. Песни за Александар запишале и фолклористот Стефан Верковиќ и францускиот славист Сипријан Робер во 19 век. Kузман Шапкарев сведочел за приказни за Александар, кои му ги раскажувал татко му - вели Донски.

Според него, преданија за Александар се регистрирани и од браќата Миладиновци, Цепенков, како и од францускиот лингвист Андре Мазон и други.

Шеснаесеткракото сонце во резба

Античките симболи, пак, како код што се провлекува низ вековите, се зачувани до денес во македонската резба. Битолскиот копаничар Злате Kрстевски вели дека сонцето што во минатото било на облеката на македонската војска до денес е континуитет во копаничарството.

- Сонцето како симбол на вечниот живот многу често е изрезбарено во иконостасите, крај распетието, на владичките тронови, царските двери, балдахините и друго. Честопати тоа е шеснаесет или осумзрачно - вели Kрстевски.

Во книгата „Симболи на македонското копаничарство“ тој посочува дека шеснаесетзрачното сонце е изрезбарено на владичкиот стол на мајстор Стојко од Оровце, Радовишко, 1505-1506 година, за манастирот „Свети Прохор Пчински“. Потоа, на иконостасот во црквата „Свети Ѓорги“ во Лазарополе, во 19 век има изрезбарено повеќезрачно сонце во црквата „Свети Димитрија“ во Битола, на тронот е изрезбарено шеснаесетзрачно сонце и на многу други места.

„Дневник“ деновиве, повикувајќи се на Kрстевска, магистер по фрескосликарство и иконографија, објави дека фреската во Сливница е идентична на онаа од Варлам на Метеорите насликани во 17 век, а се верува дека фреските ги работел македонскиот зограф Никола.

http://www.dnevnik.com.mk/?ItemID=E515C2E212CCC847AD45E324FA8710B5
.

 

[Kasnakoski]

Сисоје и Александар Македонски ги има насекаде.

Сф`нтул Сисое ла морм`нтул луј Александру чел Маре

http://www.crestinortodox.ro/liturgica/pictura/sfantul-sisoe-mormantul-alexandru-mare-126879.html
--- надополнето: 23 април 2013 во 17:47 ---
Манастиреа Воронец

 

[Misirkov]

Јасно дека го има Александар Македонски, тој е клучна личност од македонската традиција и темата токму тоа го евидентира.

Инаку типот на фрески што си ги дал на увид од Воронец ги има и во манастирот во село Кучевиште до Скопје, каде што додатно се прикажани и други личности од антиката како Платон, Сократ, Аристотел, Есеј, Плутарх и други (конкретните слики од фреските на Лозата Есева се на стр. 7 на линкот подолу):

Aнтичките предци на Христа во кучевишката Лоза Есеева

http://www.systasis.org/prezemanja/systasis_20_3.pdf?ae014ff765756c64d5ce82de9bae6612=73999728177822e0362b0e93c14d1ae4

Туку Kasnakoski, ќе ги наведеш ли изворите погоре кои си ги постирал за да ги дискутираме "като хората"? Не бидува така со плукни-залепи.

 

[emission]

Првиот извор му е од Романски сајт, Романец пишува за Aлександар. Не верувам дека Бугаров, Kasnakoski, воопшто знае каде се нацртани првите две фрески бидејќи не пишува на линкот што го дал.

Третата му е од руски сајт, а Русите добро знаеле кој и каков бил Александар Македонски.

 

[Блауграниста]

Можеби немаме лоби и сојузници, но го имаме најголемиот сојузник - Бог.
Македонскиот народ е пиреј кој не се искоренува.

 

[emission]

Опис на населени места низ Македонија, од Цариградски весник - 19 век. Ако не се лажам станува збор за селото Бањани кое се наоѓа во Скопска Црна Гора и за манастирот Свети Ѓорги.

... внатре во црквата се насликани ..... цар Дариј, цар Пор, цар Александар Македонски и нивните грбови.

 

[Kasnakoski]

Тоа е дописка на Џинот:

4. Село Банјани — до изобилие имовито с јабока, круши, цреши, ораси, праски, гроздие, мед, млеко, жито и пр. Има и богати мужие и домакини, много лјубат духовници, много и премного манастирите крепат. Имат церков, храм „Св. великомученика и победоносца Георгија”, внетре в церквата са изображени цар Навуходоносор с гербо му в руце, цар Дарија и гербо му, цар Пор и гербо му, цар Александр Македонскиј и гербо негов, нарицаемиј фаланга в клоб (чвор) Гордиев, и Лев Македонскиј. Банјанци имајат една собица и им учат до 20 деца часословци и псалтирци.

http://www.promacedonia.org/bmark/jhk/jhk_2.htm#4

 

[Kasnakoski]

Уште во 1844 г. сме имале печатена историја на Александар Македонецот

 

[Misirkov]

Инаку:

"Јас не сум Бугарин, туку Македонец и на Македонија и посакувам слобода и самоуправа. Тоа е целта на сите вистински Македонци...Ние Македонците не сме кадарни сами да го направиме тоа, но кадарни сме да кренеме востание во Македонија за да ги увериме Големите сили што го потпишаа Берлинскиот договор дека тие треба да го исполнат она што им го ветија на христијаните во европска Турција.. Особено мораме да побрзаме за да го направиме тоа пред да се спогодат Србија и Бугарија за Македонија. Таа спогодба, според мене, би била кобна за Македонците, бидејќи Бугарија и Србија, откако ќе се спогодат за нашата татковина, ќе ја поделат Македонија и тие делови ќе си ги присоединат кон своите држави." (“Штампа”, 01.12.1903)

 

[gjoko-mkd]

МИА сторија: Александар Македонски и Цар Самуил зборувале ист јазик?!​

Среда, 22 Мај 2013 21:45​

Книга за Грците и Македонците, објавена во Венеција во1532-та година. Во оваа исклучително интересна книга што се чува во НУБ „Св.Климент Охридски", професор Винко Прибојевич, користејќи голем број цитати од грчки и латински писатели, тврди дека Македонците отсекогаш го зборувале јазикот којшто го зборувале и во 1525-та година, кога тој ја пишувал својата книга. Според него, Македонците живееле на овие простори и во 16-от век, како што живееле и во вековите што претходеле.

Како исклучително учен човек за тоа време, одличен познавач на античката, класична историја е роден на островот Хвар, каде што завршил основно образование, Винко Пробојевич заминал најпрво на студии по теологија за подоцна да специјализира во Италија и да стане еден од најугледните професори по теологија во тоа време.

Бидејќи бил добро упатен во историјата на Балканскиот полуостров, кој патем тој го нарекува Македонскиот полуостров, Прибојевич во својата книга користи голем број изворни податоци, кои ги собрал по тогашните библиотеки, архиви и доминикански манастири. Токму затоа во воведното обраќање до својот пријател Петар, Патрициј и заповедник на Галија, кој најверојатно го платил печатењето на книгата, меѓу другото бара книгата „да биде издадена за општа полза на сите, но без да се исфрлаат цитатите на писателите наведени паралелно со главниот текст отстрана".

И според цитатите, и според она што професорот го открил истражувајќи ја историјата, а врз основа на разликите во говорот меѓу Македонците и Грците, сосема е јасно дека Македонците никако не можат да бидат Грци, не знаат грчки, туку и тогаш, и секогаш, само својот мајчин, македонски јазик.
Самиот Тукидид, ели Прибојевич во 1525-та година, кој ја пишува книгата, тврди дека „Македонија зафаќа простор од Византија, Тракија, Мизија и Илирија", а „разликата меѓу Грците и Македонците веднаш се воочува од карактерот и начинот на живеење, а со таква спротивност во карактерите и обичаите не може да стане збор дека Грците и Македонците се ист народ".

Оттука, продолжува Прибојевич во својата книга од почетокот на 16-ти век, „кога атињанинот Диоскип требало да се пресмета во двобој со Македонецот Хорат, меѓу војниците на Александар, како што пренесува Квинт Курциј, Грците биле тие што го бодреле својот Диоскип.

Зошто, вели Прибојевич, „ако Македонците биле Грци, грчките војници не го бодреле Македонецот Хорат, како што го бодреле Гркот Диоскип?" Самиот Пробојевич поставува уште многу вакви прашања, користејќи изворни сведоштва што ги собрал истражувајќи за историјата на автохтоните народи на Македонскиот полуостров.

Античките и средновековните Македонци зборувале ист јазик!?
Во оваа исклучително интересна книга за Македонија и Македонците, професор Винко Прибојевич, користејќи голем број цитати од грчки и латински писатели, всушност потврдува дека Македонците отсекогаш го зборувале јазикот којшто го зборувале и таа 1525-та година кога тој ја пишува својата книга. Значи, според него, Македонците живееле на овие простори и во тоа време, во почеток на 16-от век, како што живееле и во вековите што претходеле.

Ваквото тврдење на Прибојевич секако не и лежи на срце на македонската петта колона која тврди дека имало голема празнина, без Македонци, од времето на апостол Павле до книгата на Крсте Петков Мисирков во 1903-та година, односно дека Македонците исчезнале заедно со јазикот, обичаите, традицијата и својата историја. Дека тоа е обична измислица на оние што не се чувствуваат, и никогаш не се чувствувале Македонци, може да се види кај Прибојевич уште во 1525-та година, а не денес.

Имено, тој тврди дека Македонците во тоа време, во времето во кое тој живеел, го зборувале 'истиот свој јазик каков што користеле и пред 1500 години, кога Грците не можеле да ги разберат што зборуваат па морало да се преведува'. Еве што вели професорот од Венеција од 16-ти век: „Затоа што некои писатели тврдат дека Македонците треба да се вбројуваат во Грци, како приговор изнесувам едно мислење на Квинт Курциј од неговата книга „Делата на Александар Велики".

Тој појасно од сонце го разликува македонскиот јазик од грчкиот, па како бел ден може да се види дека македонскиот говор никако не можела го разбере целата војска на Александар Велики, затоа што еден дел од неговата војска биле Грци. Така, кога на Македонецот Филота, син на Парменион, кој требало да се брани пред македонското Собрание, Александар му рекол: 'Филота, Македонците ќе ти изречат пресуда; те прашувам дали ќе им зборуваш на мајчин јазик', а тој рекол дека нема да зборува на мајчин јазик, затоа што сите нема да го разберат.

Тогаш Александар веднаш додал дека Филота го мрази својот мајчин јазик". Ако Македонците биле Грци, тогаш овој проблем воопшто не би бил проблем, зашто сите би зборувале грчки јазик. Фактот дека мајчиниот јазик на Македонците се разликувал од оној на Грците во војската на Александар Македонски, јасно покажува дека Македонците никогаш не се чувствувале Грци, бидејќи припадноста на еден народ, како што вели Прибојевич, најдобро се докажува со единственоста на јазикот, па „за припадници на еден народ ги сметаме оние кои уште од најрана доба заедно со мајчиното млеко го примаат истиот јазик".

Ако Македонците и Грците биле ист народ, смета Прибојевич, тогаш немало потреба Александар Велики да се нарекува крал на Македонците и Грците туку само крал на Грците. Значи, вели тој во својата книга стара пет века, бидејќи Македонците имаат свој јазик, а тој јазик не паднал од небо, јасно е дека тие отсекогаш па и денес, како што сведочи и големиот Филип од Бергамо, го имале истиот јазик што го говорат и сега.

Ако е така во 1525-та година, кога е кажано и напишано од Прибојевич, тогаш сосема е веројатно дека Александар Македонски и цар Самуил зборувале ист јазик, оној што го зборувале Македонците отсекогаш. Според Прибојевич, Александар, Самуил и свети Климент, на пример, во 1525 година би се разбрале меѓу себе на својот мајчин јазик!

Немало писатели коие верно би ги прикажале делата на Македонците
Според Прибојевич, „немало писатели кои верно би ги прикажале делата на Македонците", па „голем дел од нивната најстара историја по Александар Македонски останала непозната". Но, сепак, и оние податоци, кои, макар и против своја волја, како што вели, ги пружале другите автори, доволно јасно укажуваат на тоа дека ниту во воената слава, ниту во поседувањето на многу земји, подоцнежните таканаречени Словени не заостануваат зад ниту еден народ, туку, напротив, со своето славно потекло им заповедале на други народи.

Записите на Јулиј Капитолин, Требелиј Полион, Флавиј Вописк, Секс Аурелиј Виктор, Еутропија, ѓакон Павле и многу други по нив, пишува Прибојевич, потврдуваат дека многу римски цареви и многу папи се таканаречени Словени. Но, кога и само накратко би ги раскажал нивните дела, вели тој, би морал да напишам многу томови. Притоа, вели професорот од Венеција, не можам молчејќи да поминат преку овие факти:„Кога битките биле на море или на копно, Словените секогаш или ги совладувале своите непријатели или во машка борба ја наоѓале својата смрт.

Ништо кај нив не се смета пославно и подостоинствено од тоа да се победи или да се загине во јунашка борба. Затоа кога сакаат нешто да им веруваат, се колнат со зборовите "Да умрам веднаш, ако тоа не е така". Словените сметаат дека не е важно дали ќе загинат или ќе победат, доколку тргнат напред со својата желба за слава.

Можеби е чудно, пишува Пробојевич, но сепак треба да се знае вистината дека дури и турскиот султан неверојатно многу ги ценел луѓето од македонско потекло, и затоа токму од нив ги именувал речиси сите главни команданти на војката, па така од нив формира силен одред од 20.000 луѓе за лична стража.
Затоа, за жал, фактите зборуваат, особено во она наше несретно време, пишува Прибојевич во 1525-та годона, дека Отоманските окупатори, со помош на вакви одреди, совладуваат кралства, заземаат царстава, освојуваат утврдени градови и со сите сили настојуваат да го срушат римското царство и да ја сотрат вистинската вера.

И не само Отоманската сега, туку и Малетачката република која била некогаш страв и трепет за своите непријатели, особено на море, најсилна била тогаш кога во своите редови имала словенски војници. Всушност, никој никогаш не видел овие народи, кои подоцна биле наречени Словени, да бидат млитави за борба или да веднат глава пред својот непријател", завршува професорот Прибојевич.

Римјаните измислуваа провинции само да го снема името Македонија
Во својата книга за Македонскиот полуостров и неговата историја, но онаа историја што не ја прекроиле или искривиле противниците на балканските народи, почнувајќи од антиката па сèдо таа 1525-та година, кога ја пишувал книгата, Прибојевич изнесува стотици цитати и имиња на автори кои ги користи како извори за да ја поткрепи својата теза за прекинатата историја на народот кој на Балканскиот полуостров се доселил наводно дури во шестиот век.

Според него, таканаречените Словени, се разбира под други имиња, отсекогаш биле тука, а преселбата е измислена само за да се поништи континиутетот на опстојувањето на древниот народ низ вековите. За Прибојевич, кој е роден на островот Хвар, сите поделби на овој дел од Европа биле правени само за да се поништи автохтоноста на народот што живеел на своите вековни огништа со илјадници години.

Затоа тој тврди дека треба да се напушти старата поделба на покраини, која непријателите успеале да им ја врежат на таканаречените Словени, и повторно да се користи единствено точната и природна граница на народите што живеат, како што вели, на Македонскиот полуостров. Зборувајќи како Далматинец за Далмација, ја опишува и нејзината граница која на „запад оди до Истра, на исток граничи со Епир и Македонија, на север се простира до Босна и Хрватска, а на југ е Јадранското Море".

Тоа се границите кои отсекогаш биле природни граници на полуостровот и кои обичните луѓе на Хвар ги знаеле и во почетокот на 16-от век, како што вели Прибојевич. Иако Македонија како држава во тоа време не постоела, границите останале да се помнат како граници на Македонија. Интересно е тоа што Прибојевич никаде во својата книга не ја спомнува Бугарија и Бугарите како дел од таканаречените Словени на Македонскиот полуостров.

Всушност, само на едно место има некаква асоцијација дека „целата земја до Црното Море е македонска земја која подоцна е прекрстувана со разни имиња за да се покрие трагот на вистината за Македонија".

Значајни факти за потиснатата Историја на Балканот
Примерок од книгата на Винко Прибојевич, објавена во Венеција во 1532 година била пронајдена дури во 1922-та година од страна на академик Новак Грга, кој во 1951 година бил член на Југословенската академија на науките и уметностите во Загреб.

Благодарејќи му нему во 1951 година книгата е објавена прв и последен пат двојазично, односно латинскиот оригинал што бил печатен во Венеција во 1532-та година и преводот на српско-хрватски јазик направен во 1951-та година. Интересно е тоа што Народната библиотека во Скопје книгата ја добила во 1952-та година, значи една година по објавувањето, а според печатите на првата страница нејзиното заведување преку ревизиии во библиотечниот фонд била правена три пати.

Од печатите на книгата може да се види дека била пререгистрирана во 1957, во 1965 и во 2002-та година. Според академик Новак Грга делото на Винко Прибојевич во својата концепција и со своите ставови е од „епохална важност, затоа што открива значајни потиснати факти за славата на таканаречените Словени" на Балканот. Оттука, смета тој, делото на Прибојевич е едно од најважните дела на балканската историографија и заслужува посебно место и во меѓународната историографија.

За академик Грга, и покрај некои грешки во цитатите на старите автори, Прибојевич „без сомнение е многу добар познавач на класичната историја, а можел да користи и грчки и латински извори. Исто така, одлично ги познава и делата на светите апостоли, но и делата на Аристотел, Августин, Тома Аквински и други", или, како што вели академикот Грга, тој е „многу учен човек кој вледеел со тогашната литература, ги познавал сите тогашни големи историски дела, кои не само што ги читал туку и внимателно ги проучивал".

Од друга страна, академикот на ЈАЗУ, кој напишал и предговор за изданието во 1951-та година, вели дека Прибојевич се служел и со сите тогашни енциклопедии, во прв ред со енциклопедиите на Калепин, Бергомас, Изидор и Бионд. Сето тоа, констатира академик Грга, го употребил во своето дело, кое така добива научна форма карактеристична за времето во кое ја пишувал својата книга, која, во првата фаза, всушност била говор што го одржал пред учените луѓе на Хвар.

Папата наредил да се спали книгата што користела цитати од Прибојевич!
Мошне интересно е тоа што Винко Прибојевич, односно неговата книга за Македонците, и нивната историја, која на латински јазик била отпечатена во 1532 година, извршила огромно влијание врз Мавро Орбини, кој ги прифатил неговите тези и во 1544 година во Рим објавил своја книга од ова област.

За жал, книгата веднаш била забранета, а папата наредил да се спали до последниот примерок. Сепак, еден примерок најверојатно некако бил спасен, па делото на Орбини повторно е печатена во 1601 година, а во неа се разработени сите главни насоки од книгата на професор Винко Прибојевич.

Во секој случај, како што вели академик Грга, Прибојевич бил голем патриот, кој прв ја изнел концепцијата за големината на Македонците, за народот на Македонскиот полуостров од антички времиња до средината на 16-ти век, настојувајќи тоа и научно да го докаже.

Колку успеал во тоа, и колку оваа негова книга може да се смета за научна, треба да каже науката, а единствениот примерок од неа постои и се чува во НУБ Св Климент Охридски.

Автор: Блаже Миневски за МИА

 

[Kasnakoski]

Edna rakopisna kniga od 1810 g.