Analiza na Risto Nikovski:
Нимиц забранува надворешно користење на името Македонија
Нема место за задоволство од последниот предлог на Нимиц. Со истиот фактички ни се забранува користење на името „Македонија“ на меѓународен план, што значи дека идентитетот на народот останува само за домашна употреба. Дури, ниту тоа не е дефинитивно бидејќи Нимиц заговара “уставни процеси на двете страни”, без (јавно) да објасни на што мисли.
Со мала разлика, предлогот, по многу нешта, личи на отпишаната Лисабонската декларација. Конкретно, предлогот би бил прифатлив за нас единствено ако го нема додатниот пакет. Впрочем, Нимиц има мандат само да ја надмине разликата околу името и последниот предлог тоа апсолутно го постигнува и ги апсолвира грчките барања. Тие инсистираа на географска одредница и ја добија. Иако без потреба, со тоа се прави (додатна) дистинкција од делот на Македонија кој е во Грција.
Нимиц нема никаков мандат, да не зборуваме за некакво право да одредува кој, каде и на каков начин ќе си го користи своето име. Ние, впрочем, не и' го оспоруваме правото на Грција да го користи името Македонија каде сака и колку сака, иако на тоа има сто пати помалку право од нас. Таа не може тоа право да ни го ограничува нам.
На мала врата се протнува нешто што е без преседан во меѓународната практика: една држава да бара промена на името на друга и дури да и' се нуди како - кум! Паралелно, се толерира непримереното однесување на “првата страна”, која не ги исполнува своите меѓународно прифатени обврски што произлегуваат од Привремената спогодба.
Предлогот, во основата, е повеќе прифатлив за грчката страна, иако не ги задоволува нејзините максимални барања: преку името да се негира постоењето на одвоен македонски народ. Со предлогот тие фактички успеваат да го оневозможат користењето на нашето име на меѓународен план (нема македонска нација!) и да ја стават нашата земја во нерамноправна позиција на меѓународната сцена, на трајна основа.
Во што е проблемот? Во ООН и сите негови институции, вклучувајќи ги и сите меѓународни спортски организации и натпревари, како и на олимпијадите, во НАТО, ЕУ, ОБСЕ, на сите меѓународни конференции и манифестации, секаде... сите земји ќе бидат претставени како Франција, Данска, Кина, Шпанија..., значи преку името што ја означува и нацијата. Пред нас, секогаш ќе стои рогобатната ознака “Република Македонија (Скопје)”. Зошто? За разлика од сите други земји, ние ќе изгледаме и звучиме како нешто вештачко и измислено.
Затоа, ограничувањето дека ниту ние ниту некоја друга држава (Нимиц треба да објасни на која мисли?) може да го користи поимот Македонија како официјално име е апсолутно неприфатливо! Со тоа, Нимиц покажува дека официјални од нашето меѓународно име би биле само Република и (Скопје) додека Македонија би била само географска одредница!
Тогаш, заради истата намена, воопшто не е потребна додавката (Скопје)! Ова неприфатливо ограничување ќе отвора безброј проблеми со кои (секојдневно) ќе се соочуваме, при што ќе бидеме постојано не само нерамноправни туку и понижувани. Грција секаде ќе инсистира дека нема претставници од Македонија туку од РМ (Скопје). Како, на пример, ќе настапуваат нашите спортски репрезентации? Што ќе им пишува на дресовите?
Ако им пишува РМ (Скопје), со тоа ќе се прекршува нашиот Устав! Некои идиоти и досега на дресовите на наши репрезентации ја ставаа навредливата кратенка ПЈРМ (FYROM) и тоа поминуваше неказнето благодарејќи на нашата глупост. Но, кога тоа ќе биде обврска, на тоа ќе мора да реагира и Уставниот суд.
Исто така, се поставува прашање на трговската документација во увозно-извозните зделки. Не треба да има дилеми дека Грција ќе направи се', целокупната наша документација да мора да биде со новото име. Тука сигурно ќе ја поддржи и ЕУ. Повторно ќе не' тераат да го кршиме Уставот. Нимиц јасно вели (точка 1 став б) дека “меѓународното име: РМ (Скопје) е за меѓународна официјална употреба”! Тоа, во принцип, (ќе) не' обврзува и нас кон светот, а не само светот (по избор) кон нас! Така барем изгледа.
Ако сето ова не се прецизира навреме, Грција ќе биде во постојана офанзива, на сите фронтови. Вклучувајќи ги и маргиналните (како ќе бидат претставени нашите убавици на меѓународни избори за мис, што и досега се случуваше). Грција секако ќе се обиде да ни го промени и меѓународниот код (МКД), што мора да се спречи.
Значи, со забраната на меѓународен план да го користиме (значењето на) зборот Македонија, а тоа е нашето име, симболот на идентитетот на нашиот народот е оставен само за по дома! Во светот, тоа не смее да асоцира на македонскиот народ! Тоа остава отворен простор за аспирации на соседите кон нашата земја.
Не треба да се заборава дека досега, и покрај неправедната референца во ООН, нашата земја си го задржа правото со сите да комуницира со историското и уставно име. Како ни се обраќаа тие, беше нивни избор. Сепак, најголем дел од земјите, дури и тие што не' признаа под референцата, со нас комуницираа со нашето (уставно) име. Затоа, никако не смееме да дозволиме новата практика да биде полоша од досегашната!
Новиот предлог може да значи само како ќе можат да ни се обраќаат земјите и организациите што ќе инсистираат на тоа. Никако пошироко. Нашата земја не смее да биде обврзана да го користи истото бидејќи тоа е спротивно на Уставот. Со Грција и други меѓународни субјекти, кои ќе инсистираат на новото име, треба да продолжи старата практика при потпишувањето на документи истите да се верификуваат со размена на ноти. Предлогот личи за подобар и е некаков чекор напред бидејќи Нимиц сега не оди на грубо и директно негирање на идентитетот на македонскиот народ (каква отстапка од негова страна!). Сепак, целта (чија?) тој ја постигнува на индиректен начин.
Предлогот дава можности за одреден компромис, но треба да бидеме максимално внимателни и не смееме никако да се залетуваме, како што тоа веќе го направија многумина политичари и аналитичари. Со нашето неодмерено реагирање, само даваме знак дека многу ни попуштиле, што воопшто не е точно. Тоа отвора простор да ни побараат и нови отстапки. За разлика од нас, иако добија (нај)голем дел од тоа што (неоправдано) бараа, Грците се “незадоволни” и бараат уште.
На вечерата во Брисел, најверојатно на тоа ќе инсистираат. Процесот не е завршен и разврската следи, затоа не треба да се истрчуваме. Компромисите се секогаш неопходни, особено во политиката, бидејќи без нив е невозможна нормална опстановка. Фактот што Грција веќе го одби, дава простор за наше начелно и тактичко прифаќање на предлогот, но тоа мора да биде максимално внимателно и со мерка, за да не се покаже како грешка.
Грција бара додатни поволности и ќе направи се' да ги добие. Тоа е позната преговарачка техника: кога ќе ви го предложат и тоа што ни на сон не сте го очекувале, тропнувате на маса и викате - на што ви личиме ние? Грција точно така се однесува во преговорите. Ако сепак дојде до спогодба, тоа најверојатно ќе го пресече Буш во Букурешт, обврзувајќи ги двете страни.
Таквата можност е најлоша за нас. Дали на таа карта игра Грција? Почитувани САД и останати (водечки) членки на НАТО, ова што денес му го правите на македонскиот народ целосно наликува на времето пред и по Првата светска војна. Тоа веројатно се поклопува со времето на (пра)дедо му на Саркози. Зар е можно, на почетокот на 21 век, на една демократска и мирољубива држава да и' се оспорува нејзиното име, или да и' се одредува каде и како ќе си го користи, или да и' се кажува на кое писмо ќе и' се пишува и како ќе се чита, или да се игнорира постоењето на еден (вековен) народ, или...?
Ристо Никовски
.
