Патолошката потреба на нетуркиските источнобалкански народи по секоја цена да се идентификувaат како огурски (туркиски) Бугари

[121314]

Во последната четвртина од V век, кога Хуните веќе биле протерани од Панонија и талкале по степите на Црното Море, Источното Римско Царство било загрозено од Готите кои биле на неговата територија. Во Епир дејствувале под Теодорих. Царот Зенон (474-491) ги повикал Бугарите против нив, но во битката со Готите Бугарите биле поразени. Готите стигнале до самиот Константинопол. Постојат докази за судир меѓу Бугарите и Теодорих, веројатно во 487 година, кога Теодерик стигнал до ѕидините на Константинопол. При преселувањето на Готите во Италија во 488 година, Бугарите им се спротивставиле заедно со Гепидите. Во битката на реката Сава загинал бугарскиот водач Бузан.

Кон крајот на V век биле прекинати сојузничките односи меѓу Бугарите и Византија. Во 499 година Бугарите ја нападнале Тракија и ја опустошиле. Византиската војска под команда на Ариста била поразена. Во 502 година Бугарите, без да наидат на отпор, стигнале до Илирик. Во 504 година Бугарите неуспешно дејствувале против Готите, кои го зазеле градот Сирмиум од Гепидите. Во исто време Бугарите заедно со другите варвари меѓу кои cе појавуваат и Словени, го опустошуваат Балканскиот Полуостров. Не можејќи да ги спречи нападите на варварите, императорот Анастасиј (491-518) го изградил во 512 година познатиот „Долг ѕид“ за да го заштити главниот, кој се протега од Силимврија на Мраморното Море до Деркос на Црното. Сепак, областите северозападно од него останале отворени за непријателски напади.




Бугарите, кои ја сочинувале главната сила, учествувале во 514-515 година во востанието на Виталијан, кој сонувал да го заземе византискиот престол под изговор дека го брани православието. Тие велат дека за време на одлучувачката битка кај градот Акре, недалеку од Одис (Варна), хунските волшебници, како и турските шамани подоцна во Херат, повикале темнина со магии, што обезбедило целосен пораз на владината војска. Не гледајќи ништо пред себе, војниците паднале во клисурите и удриле во камењата. Современиците веруваа дека ужасниот напад на Хуните-Савири во 515 година врз Ерменија и Мала Азија бил предизвикан од интригите на Виталијан. Тие очигледно, не без причина, верувале дека хунските племиња, и покрај нивната фрагментација и големата оддалеченост на едно од друго, способни се за усогласена акција и можат истовремено да дејствуваат и на дунавските и на кавкаските граници на империјата.

Во првата половина на VI век Бугарите постојано се споменуваат како опасни непријатели на империјата. Така, во 530 година Бугарите, предводени од два хана, го преминале Дунав. Еден од одредите што ја нападнал Тракија бил поразен, но другиот целосно ја поразил византиската војска. Господарот на војската на Илирик, покрстениот Хун Акум, бил заробен и како предавник бил одведен во својата татковина. Заедно со него бил заробен византискиот командант Константин, поставен наместо Јустин, кој паднал во битка со Бугарите. Третиот византиски командант Годила успеал со кама да го пресече ласото и да побегне. Истата година, Гепидот Мунд, кој преминал во служба на Византија и бил поставен за командант на Илирик, ги победил Бугарите кои се појавиле во оваа провинција. Бугарите заробени од него биле прикажани во Константинопол на хиподромот, а потоа испратени во византиската војска, во Ерменија и Лазика. Во 537 година, командантот Сита, испратен во Мизија, ги поразил Бугарите кај Јатра (Јантра). Во 537 година, Белисариј со федерати, составени од Хуните (Бугарите), Словените и Антите, ги протерал Готите од Рим.

Големата инвазија на Хуните била во 539-540 година. Не наидувајќи на отпор, тие се прошириле од Јадранското Море до Цариград, навлегле во Грција, а една чета дури преминала во Мала Азија. Откако зазеле и уништиле голем број тврдини и еден град, тие се вратиле со огромен број затвореници. Прокопиј го одредува бројот на заробени од нив на 120 илјади луѓе.

Активното учество на Бугарите и Суварите во нападите против Римската и Византиската империја довело до неопходна потреба за соработка со нив.

 

[121314]

Бугарите се населиле не само на запад, во степите крај Црното Море, тие стигнале и до Цискавказија и регионот на Волга. Познати се Волшките Бугари. Во иднина се појавуваат Кубански Бугари, или Црни. Бугарите се наоѓале и во Северен Дагестан. Во Сириската хроника на Захарија Ретор, составена во средината на VI век, Бугарите живееле надвор од Касписките Врати до Аланите:„Зад портите (живеат) Бургари (Бугари) со (нивниот) јазик, пагански и варварски народ, тие имаат градови, а Аланите - имаат пет градови“. На друго место од истото дело, авторот дава список на 13 народи „живеат во шатори и опстојуваат на месо од говеда и риба, диви животни и оружје“, т.е. номадски народи, кои му биле познати во „границите на Хуните“. Тоа се „Аунгур, Аугар, Савир, Булгар, Куртагар, Авари, Хазари, Дирмар, Сиригур, Баграсик, Кул Ас, Абдел и Ефталит“. И покрај искривувањата во оваа листа, не е тешко да се препознаат Оногур, Огор (Угри), Савир, Бугари, Кутригури, Авари, Хазари, Сарагури и Хефталити. Останатите имиња се дешифрирани само приближно. Важно е да се нагласи дека во Сириската хроника, во порака која очигледно се однесува на нешто подоцнежно време од средината на VI век, бидејќи ги содржи Аварите кои се појавиле во 558 година, Бугарите се наведени не само меѓу другите „хунски племиња“, но и локализирани во степите на Северен Кавказ. Тешко е да се признае дека тоа се истите Бугари кои во V и VI век. напаѓале на дунавската граница на Византиската империја.

За да спречат понатамошни разорни војни, Бугарите и Суварите решиле да го прифатат христијанството. Принцот Гродом (Гордом) во 528 година, т.е. приближно во исто време, кога владетелот на Савирите, вдовицата на принцот Болах Боарикс, стапи во сојуз со Византија, а влијанието на Византија на Северен Кавказ значително се зголеми, тој пристигна во Константинопол и го прифати крштевањето, а со тоа и одредени обврски кон Византија. Според Теофан, преобратениот, чиј наследник бил самиот император,
откако добил богати подароци, се вратил во својата земја за да ги заштити римските граници и градот Босфор. Заедно со него, царот Јустинијан испратил трибун со одред на Босфор не само за да го заштити градот, туку и да собира данок од Хуните во вид на говеда (бикови).

Набргу потоа, на пазарот во Босфор се појавил нов вид производ - слики од идоли излеани во инготи. Грод ги уништил идолите што Хуните ги правеле од сребро. Хуните се побуниле, го убиле Грод и го поставиле неговиот брат Муагериј (Мугел, Муил) за водач.

Дека причината за востанието на Хуните против Грод не била само претераната љубомора на принцот за новата религија, сведочат и настаните што следуваат. Според Теофан, по убиството на Грод, Хуните го нападнале Босфорот, го убиле византискиот трибун Далматиј и војниците од неговиот одред и го зазеле градот. Од пораката на Прокопиј се знае дека Босфор извесно време бил во рацете на варварите и дека во исто време Кепи и Фанашрија (Фанагурис) биле земени и уништени од „соседните варвари“.

Грод бил водач на Утигурите, поврзани со бугарските племиња. Така, навлегувањето на христијанството во бугарско-утигурската средина продолжило и во наредните години. Христијанизацијата на Бугарите, Сувар-Утигурите, била една од облиците на нивната поврзаност со империјата и била чин повеќе политички отколку религиозен. Подмитувајќи ги водачите, обдарувајќи ги со богати дарови и величествени титули, испраќајќи епископи и свештеници, Византија ја проширила сферата на своето директно влијание и моќ.





Да се повикаме на мислењето на научниците. Се знае за постоењето на готскиот епископ Унила на преминот од IV-V век. По неговата смрт во 404 година, Јован Златоуст, кој тогаш бил во егзил, бил многу загрижен за кандидатурата на неговиот наследник. Судејќи според потписот на епископот Јован според дефинициите на Константинополскиот собор во 519 година, во Фанагорија имало епископско седиште. Од 635 до 660 година Фанагорија била престолнина на Велика Бугарија, а во 619 година хановите Орган и Кубрат го прифатиле христијанството во Константинопол.

Христијанските проповедници навлегле и во номадските логори на Хуните. Во Сириската хроника спомната од Захарија Ретор, зачувана е љубопитна приказна за тоа како седуммина свештеници, предводени од Ерменецот Кардост, дошле, совладувајќи ги планините, во земјата на Хуните - Савир и не само што се занимавале со богослужба за заробените христијани. кои биле таму, но крстија и поучија многумина. Згора на тоа, според овој автор, тие „таму издале писмо на хунски јазик“, т.е. го создале хунското писмо и, очигледно, направил преводи на црковни книги на хунски јазик. Пров пристигнал на Босфор во 522 година и дознал за активностите на проповедниците. Тој се сретнал со нив, а потоа за нив го известил царот. По наредба на Пров, биле испратени 30 мазги натоварени со пченица, вино, масло, лен и други производи, како и црковен прибор неопходен за христијанската богослужба.
Свештеникот Кардост останал со Хуните 14 години и бил заменет со друг ерменски епископ Макар, кој засадил земјоделски култури и изградил црква од тули.

Савирите биле крстени не порано од 515 година. За Суварите, библиските текстови биле преведени на нивните јазици (Хунска мисија). До 520 година, „Хунската мисија“ беше широко распространета меѓу благородништвото, воините, занаетчиите.

Според Прокопиј, Агатија и Менандер, сојузот на Савирите бил силен. Прокопиј ги населува Савирите покрај Аланите, Абасгите и Зихите. Аланите и Савирите во настаните опишани од него често дејствуваат во истата коалиција: понекогаш на страната на Персијците, понекогаш на страната на Лазите и Римјаните. Прокопиј директно истакнува: „Савирите... живеат... во близина на Кавказските планини“. Нивната област, според него, е одвоена од областа контролирана од римски трупи, многу племиња, а за да стигнете до неа треба да ги поминете планините Кавказ. Тој дава детален опис на Савирите: "Ова племе е многубројно, поделено, како што треба, на многу независни племиња, нивните поглавари се пријатели уште од античко време, некои со императорот На Римјаните, други со кралот На Персијците. Современикот на Прокопиј, Стефан од Византија, ги нарекува Савирите народ што живее во длабочините На Понтика и го споредува нивното име со античкото име Сапира, именувано од Птоломеј.

Map of the Germanic Kingdoms and East Roman Empire 486

www.emersonkent.com

 

[121314]

Укажувањето на Прокопиј за традиционалната природа на надворешнополитичката ориентација на поединечни, родово-племенски групи кои биле дел од савурската заедница може да биде доказ за обемот на нивната етничка територија, која, од една страна, била во контакт со поседите на Иран, а од друга страна се приближуваше до областите поврзани со Византија.

Територијата населена со Савирите, најверојатно, во нејзиниот западен дел, била во непосредна близина на областа на населувањето на Аланите. Згора на тоа, на почетокот на 1950-тите, имаше тенденција за зближување меѓу двете конфедерации. Значи, во настаните од 549-550 г. во Лазика, Аланите и Савирите дејствуваат како обединет фронт. И двете конфедерации најпрво се покажаа како сојузници на кралот на Лазите и Византија, а потоа заедно одат на страната на Иран. Меѓутоа, завојуваните сили успеаја да го нарушат овој сојуз, а во текот на понатамошните настани, аланските и савирските повеќе не ги координираа своите акции и дејствуваа на едната или на другата страна, во зависност од специфичната ситуација што се развила на почетокот на војна.




Савирите се појавиле за прв пат во литературата во делото на Прискус. Сепак, тие дејствуваат како вистинска сила само во првиот квартал на VI век. Првата голема инвазија на Савирите, која го направила своето име познато на запад, беше нападот од 515-516 година, кога, откако поминале низ Каспискиот Премин, навлегле во Ерменија и Мала Азија. Во 521 година, Савирската војска во износ од 20 илјади војници, под водство на Зилгиби, учествува во војната, прво на страната на Византија, потоа на Иран, на територијата на Мала Азија. До 527 г. се однесува на највпечатливите докази на изворите за Савирите. Во тоа време, Савирите биле управувани од вдовицата на водачот на Балах - Боа, која имала два мали сина. Под јурисдикција на Боа се наоѓал дел од Хунија. Боа, „наклонета од многу нејзини поддржувачи“, отворено се придржувала до провизантиската ориентација, па дури и зборувала против оние водачи на хунските племиња кои се обиделе да го поддржат Иран. Таа ја уништила 20.000-та армија сојузници на Иран, напаѓајќи го во моментот кога напредувале во Закавказје. Еден од водачите на оваа војска, Глом, бил убиен, другиот Тиранке, од неа бил испратен во Цариград, каде што бил јавно погубен.

Повикувањето на „поддржувачите“ на Боа, кои ја убедиле да се здружи со империјата, прави да се претпостави дека меѓу Савирите имало и опозициска партија, која била ориентирана кон Иран. Нестабилноста на надворешната политика на Савирите создала репутација на нестабилни сојузници, оваа карактеристика добро се рефлектира во изворите. Сепак, изворите, прекорувајќи ги Савирите за непостојаност, не ги откриваат внатрешните причини за овој феномен. Историјата со Боа укажува дека во рамките на здружението Савирите се стремеле да воспостават наследна власт. Ова, се разбира, требало да доведе до конфликти и потрага по надворешни сојузници.

Бугарите и Суварите не биле само добри воини, туку и земјоделци и занаетчии. Тие граделе градови, одгледувале овоштарници и се занимавале со лозарство. До 635 година, Бугаро-Суварите биле дел од турскиот каганат, а нивниот хан Орган и идниот хан Кубрат во 619 година го прифатиле христијанството. Најверојатно и Боа бил крстена.

 

[121314]

Под нападот на сјанбиските војски на Таншихаи и разни интриги, империјата Сјунгну се распаднала на Јужна, која се потчинила на Хан како гранични вазали, и на слободна Северна. Интересно е што Кинезите често, откако дознаа за претстојните походи, едноставно го труеја активниот шанју (титула на поглаварот на Сјунгну) со отров, воведувајќи привремена конфузија во работата на нивните северни соседи. Оваа техника на елиминирање на ривалите по неколку децении станала сосема типична и во империјата Ксионгну. Така, на почетокот на II век. шанјута Мо, Хан, Ди, Су, Џанг се менувале речиси секоја година. Имало тивка меѓусебна борба во државата, при што шанју, немајќи време да дојде на власт, умирал од непозната причина.

Поради нестабилноста на централната власт, империјата Сјунгну неизбежно ја изгубила својата моќ, што хроничарите на Кинеската империја со задоволство го изјавиле: „Во тоа време настанала голема конфузија меѓу северните непријатели, на кои им се придружил глад од скакулци“. Како што можеме да видиме, хрониките известуваат не само за внатрешно-политички превирања, туку и за влошување на економската состојба на земјата како резултат на природни непогоди. Така, збирот на околностите ги довел Сјунгну до потребата да бараат нови пасишта, богатство (плен), стада, т.е. да се подготват за нови инвазии. Тркалото на историјата се свртело и
стабилната етничка заедница се распаднала, државата пропаднала, а нејзиното население повторно преминало на целогодишен номадизам, газејќи со копитата на огромните стада многу градови и култури, уништувајќи десетици и стотици илјади луѓе со оган и меч и вклучувајќи во инвазијата голем број странски мултиетнички и повеќејазични орди.

Да ги разгледаме причините и последиците од пропаѓање на државите (Хунската Империја, Турскиот Каганат, Голема Бугарија) Од С.А. Плетнева.

Така, уште пред распадот на империјата Сјунгну, Бугарите и Суварите ја напуштиле татковината на предците Алтај и се упатиле низ Сибир на Запад. Тие живееле во Сибир околу 200 години.



На почетокот на III век. н.е. Прото-Чувашите (Бугарите и Суварите) се зацврстиле во Северен Кавказ. Во 522 година бил формиран турскиот каганат во кој биле вклучени Бугарите и Суварите. Основачот на оваа држава бил Бумин-Каган. Алтај станал центар на каганатот, т.е. татковината на Бугарите и Суварите, па тие доброволно влегле во сојузот. Алтајците ги поразиле Ујгурите во 545 година и ја зацврстиле својата моќ. Во 660-тите. VI век Турците (Туркутите) ја освоиле државата на Хефталитите во Централна Азија. Под власта на Бумин-каган и Истеми-каган биле териториите на Централна и Средна Азија, Алтај и Северен Кавказ.

И покрај постојаните војни и активното учество на Бугарите и Суварите во нив, во Турскиот Каганат се развиваше културата, се појави рунско писмо. Во IV-V век н.е. Бугарите и Суварите создадоа рунско писмо врз основа на согдискиот јазик, кое успешно го користеа. Ова е потврдено во натписите на населбата Кумара.

Во овој период, не само голем дел од Северен Кавказ, туку и главниот дел од степите на Источна Европа беше заземен од многубројни туркојазични племиња, меѓусебно поврзани со различни етнокултурни врски.

Во секојдневниот живот Бугарите и Суварите користеле и тамга. На пример, родовиот знак Дуло беше симболот „трозабец“ или „двозабец“.

Повеќето знаци на населбата Хумара припаѓаат на бугарско-хазарскиот период на тврдината, т.е. до VIII-X век н.е. Да се свртиме кон делото на Х.Х.Биџиев. Историчарот смета дека прашањето за етничката припадност на натписите е од голем интерес.



Според А.М.Шчербак, натписите на населбата Хумара се турски, а В.А.Кузнецов, Е.П.Алексеева, С.Ј.Бричоров, И.Л.Кизласов, С.Г.Кљашторни ги припишуваат како бугарски.

Научникот нагласува дека натписите имаат директни аналогии во спомениците на турското рунско писмо во Азија и Источна Европа, иако „невозможно е да се зборува за идентитетот на азбуките“. Оваа околност веќе ја прави неспорна нивната туркојазичност и поврзаноста со раните средновековни народи кои живееле во Северен Кавказ.

Х. Х. Биџиев верува дека мислењето за бугарскиот идентитет изразено Од В.А. Кузнецов веднаш по откривањето на првите натписи во населбата Хумара е аргументирано и убедливо.

Населбата Хумара, која е епицентарот на севернокавкаските рунски натписи, сега е добро проучена и препознаена како бугарско-хазарска тврдина: ова веќе не е хипотеза, туку утврден факт на кој може да се потпреме. Згора на тоа, натписите се однесуваат на периодот на подемот и постоењето на Хазарскиот каганат, чие главно население биле Бугарите. Материјалите од населбата имаат најблиски аналогии во инвентарот на спомениците од Источна Европа кои припаѓаат на бугарско-хазарските племиња. Ова се однесува на спомениците на Салтово-мајачката култура, Волшка и Дунавска Бугарија.



Бугарите и Суварите почнуваат да се занимаваат со земјоделство, нивните занаети, градежништвото и така натаму достигнуваат прилично високо ниво. Современите Чуваши сè уште ја чуваат традицијата на одгледување хмељ, што е една од компонентите на економијата на Република Чувашија.

Турскиот Каганат постигна сериозни успеси, но постојаните војни ја пустошеа и ја опустошија земјата. Затоа, Орган, хан на Бугарите, се обиде да ја зачува политичката слобода. Главната причина (услов) за смртта на каганатот, според историчарот С. Плетнева, биле бројните граѓански судири. За нив добро знаеле и дипломатите и хроничарите на далечната Византија и политичарите од Кинеската Империја. Зборувајќи за воените дејствија на Турците во Закавказје, Теофилак Симокатга напиша: „Во моментот кога победата веќе, очигледно, му се насмевна на Каганатот, избувна граѓанска војна меѓу Турците“.

Неколку децении подоцна, кинескиот император им рекол на своите блиски соработници: „Сега луѓето од Тујуо се во катастрофални превирања. Не ја признаваат власта на ханот ... “. Така, за разлика од Сјунгну, чии шанју едноставно беа едноставно тивко отруени, овде имаше крвава борба меѓу претендентите за тронот. Според Л.Н. Гумилев, луѓето, па дури и ханските одреди не биле заинтересирани за оваа борба, бидејќи слабеењето на централната власт секогаш водело до слабеење на државата како целина, а походите на хановите го уништувале населението, т.е. ја поткопувале економијата. Во VIII век Kаганатот почнал да се распаѓа. Ударите на Карлуците поттикнати од Кина, интригите на империјата, формирањето на Ујгурскиот Каганат на неговата територија, Турскиот Каганат повеќе не можел да ги издржи.

По пропаѓањето на Турскиот Каганат, во неговите далечни западни земји, во регионот на Црното Море, била создадена Велика Бугарија, која постоела околу 30 години. Бугарски орди овде талкале уште пред обединувањето, па така првиот стадиум на номадизмот, фазата за која е карактеристична инвазијата, Бугарите ја преживеале, наоѓајќи се во составот и под власта на Турскиот Каганат.

https://indo-european.eu/wp-content/uploads/2021/05/16-iron-age-late.jpg

https://indo-european.eu/wp-content/uploads/2021/03/17-antiquity.jpg

 

[121314]

 

[121314]

Во 522 година бил формиран Турскиот Каганат. Постоел до средината на VII век. Во 630-631 г. внатрешна граѓанска војна го зафати Западниот Турски Каганат.

Во исто време, Азовските Бугари беа ослободени од власта на Турците. До 635 година, водачот Кубрат ги протера Аварите од северниот дел на Црното Море и ги обедини Азовските и Црноморските Бугари под негова власт, создавајќи ја Велика Бугарија. После тоа, тој испратил амбасадор во Византија и склучил договор со неа, кој бил многу важен за една млада држава опкружена со непријатели. Византија можеше само да се радува на појавувањето на нов сојузник, особено вреден во заднината на Аварите, кој се наоѓа во непосредна близина и е опасен непријател на империјата. Ираклиј му испрати подароци на Кубрат и му додели чин патрициј.

Целта на амбасадата хроничарот Никифор ја нарекува желбата на Хуните да го прифатат христијанството.
Ова ја покажува желбата на Хуните да најдат политичка поддршка во империјата и да го искористат нејзиниот авторитет за да ја задржат својата автономија пред можните репресии од каганатот.

Приказната за крштевањето на хунскиот „суверен“ во хрониката на Никифор непосредно претходи на приказната за обидот на Аварите да го фатат царот Ираклиј и нападот на периферијата на главниот град. Аварите му нанеле тежок пораз на Ираклиј. Засилувајќи ја својата политика на Балканот, Аварите несомнено го земале предвид искуството на Кутригурите кои им се придружиле и настојувале да ја обезбедат нивната заднина, каде повторно се појавил сојузник на империјата. Понатамошниот опис на настаните дава причина да се верува дека Аварите навистина не го игнорирале дејството на Хунскиот "суверен" и удриле крај Азовското Море. Меѓутоа, во текот на 20-тите години на VII век, за време на подготовката и спроведувањето на персиските походи на Ираклиј, борбата на Азовските Хуни против Аварите, нормално, не можеше да најде поддршка од империјата. Во текот на овие години, Хуните од Приазовје, исто така, не можеа да најдат поддршка од империјата и против Турците, во сојуз со кои Ираклиј се бореше во Закавказје. Само по триумфалното враќање на Ираклиј од исток и распадот на Западниот Турски Каганат, империјата очигледно се врати на старата идеја за создавање отскочна штица во Приазовје за борба против Аварите.




Во 635 година, Никифор известува за востание против Аварскиот Каганат, што го подигнал „суверенот на Уногундурите“ Кубрат. Ова востание, судејќи според текстот на Никифор, не е прво појавување на Кубрат. Тој пишува: „Кубрат повторно воскресна...“. Тоа беше посебно забележано од хроничарот, очигледно затоа што доведе до ослободување на Уногундурите од јаремот на Аварите. Последица на востанието е амбасадата на Кубрат кај Ираклиј. Помеѓу Уногундурите и Византија бил склучен мир, кој го почитувале двете страни до крајот на животот на императорот и водачот на Уногундурите. На Кубрат му бил доделен чинот патрициј од Ираклиј, со што ги презел должностите на федерал, како познатиот хунски суверен Орган, кој го посетил Константинопол на почетокот на векот, Во 619 година, Кубрат му бил добро познат на авторот на изворот што го користел Никифор. Тој го нарекува „роднина На Орган“. Орган беше вујко на Кубрат. Во текстот на хрониката, Јован од Никиу го нарекува и Кубрат „кнезот на Хуните и внук на Орган“ и дава интересни биографски факти за Кубрат. Кубрат, како што следува од хрониката, израснал во Константинопол, во кралската палата. Тој беше поврзан со Ираклиј со такво „блиско пријателство“ што по смртта на царот, дури се обиде да интервенира во меѓудинастичките превирања на Византискиот двор.

Не само Никифор, туку и Теофан информира за понатамошната судбина на Кубрат и здружението предводено од него. Нивните приказни се речиси идентични. Покрај тоа, и двајцата автори се осврнуваат на оваа тема во врска со истиот настан - нова голема инвазија на Тракија од страна на Бугарите (679 г.), по што империјата била принудена да почне да им дава данок (681 г.). Според
Феофан и Никифор, Кубрат умрел за време на владеењето на Константин II (641-668 г.).




Според хроничарите, Кубрат е роден во 605 година (или во 607 година), владеел од 635 до 660 година. Многумина се склони да веруваат дека тој починал на 60-годишна возраст. Кубрат Кан бил крстен во Константинопол, главниот град на Византиската империја, кога имал околу 12-14 години. Пред доаѓањето на тронот во 635 година, идниот хан се оженил со богатата грчка девојка Евдокија. Семејството на Кубрат имаше 5 деца. Треба да се напомене дека Кубрат имал само една жена, Евдокија, иако Бугарите и Суварите имале полигамен брак. Светозар Павлов, истражувач од Бугарската Република, црташе таков портрет на Кубрат: тој беше висок, повеќе од 180 см, имаше одлична фигура, силни, тенки прсти, се одликуваше со остар ум, увид, решителност. Хан Кубрат бил цивилизиран владетел на Бугарите.

Воспитан на царскиот двор уште од детството, Кубрат ги совлада сите дворски манири и го усвои христијанството. Многу добро знаеше грчки. Тој беше пријател на царот Ираклиј. Многу добро свиреше на музички инструменти. Тој беше далекувиден политичар. Пред неговата смрт, хан Кубрат ги покани своите синови и им кажа една бугарска парабола: „Таткото им подели гранчиња на своите синови и рече: „Свиткајте ги“. Децата се наведнаа, многу прачки се скршија. „И сега“, им рече ханот на своите деца, „соберете ги сите гранчиња заедно и скршете ги“. Децата не можеа да ги скршат. „Значи, вие, мои деца, мора да бидете заедно и тогаш непријателите нема да можат да ве победат и ќе ја спасите нашата Бугарска држава.

 

[121314]

Каде се наоѓала великобугарската држава?

За Античка или Велика Бугарија на Кубрат има информации во делата на Tеофан и Никифор, кои без сомнение ги позајмиле од истиот претходен извор. Во „Хроника“ на Теофан оваа информација е поцелосна и започнува со географски опис во кој владее апсолутно неверојатна конфузија. Се вели: „Од другата страна, на северниот брег на Евксин Понт, зад езерото наречено Меотија, од океанот, низ сарматската земја, тече најголемата река Ател (Волга); реката Танаис (Дон) се приближува кон оваа река, која доаѓа од Ибериските Врати во планините Кавказ (Дариал); од конвергенцијата на Танаис и Ател, кои се разминуваат над Меотинското Езеро во различни правци, се појавува реката Куфис (Кубан) и се влева во Понтското Море во близина на Мртвите Врати, наспроти Јагнешкото Чело. Од гореспоменатото езеро, морето, како река, се поврзува со Евксин Понт на Кимерискиот Босфор, каде што се ловат мурзулија и други риби. На источниот брег на езерото Меотија, надвор од Фанагорија, покрај Евреите, живеат и многу народи. Надвор од тоа езеро, над Куфис, во која се ловат бугарски риби, се наоѓа античка Велика Бугарија и живеат бугарските соплеменици Котраги.

И покрај конфузијата, овој опис овозможува да се формира одредена идеја за локацијата на Велика Бугарија. Лесно е да се разбере дека се наоѓал на источната страна на Азовското Море, границата стигнала до Дагестан и долниот тек на Волга.

Кан Кубрат остави 5 сина, кои, и покрај волјата на неговиот татко да не ја делат племенската конфедерација создадена од него, „се одделија еден од друг и секој го одвои својот дел од народот за себе“. Најстариот син на Кубрат Бајан (Батбајан кај Феофан) останал „на земјата на предците“ и бил таму во времето кога бил составен изворот, што станало основа на приказната (крајот на VII век).






Вториот син на Кубрат го преминал Танаис и „се населил спроти“ Бајан. Неговото име беше Котраг. Последователно, Бајан остана во Северен Кавказ, а Котраг ги предводеше Бугарите и Суварите до Средна Волга.

Третиот син Аспарух отишол со своите Бугари на Дунав, каде што ја основал Дунавска Бугарија.

Четвртиот и петтиот од синовите на Кубрат заминале со своите чети за Унгарија и Италија.

М. И. Артамонов верува дека Савирите-Сувари станале дел од чувашкиот народ. Неодамнешното истражување на научниците покажува дека Савирите-Суварит се преселувалеле во регионот На Волга во три или повеќе бранови.

Зборувајќи за Бугарите и Суварите, можеме да заклучиме дека првиот бран стигнал до регионот на Средна Волга по 660 година.
(од Велика Бугарија); вториот - по 737 година (од Суварија - Чувашија); третиот - по поразот на Хазарскиот Каганат.

Така, етногенезата на Бугаро-Суварите на северен Кавказ траеша 500 години.
Карактеристики на оваа мешавина:
- консолидација на Бугаро-Суварите;
- појава на прачувашкиот јазик (бугарско-суварски);
- усвојување на христијанството;
- развој на градовите, трговијата, писмото.
„Мешањето“ беше под геополитичко, етно-културно и религиозно влијание на цивилизациите:
- источна;
- иранска;
- византиска;
- хазарска.

Посебно прашање е каде е погребан хан Кубрат. На 29 мај 1912 година, во близина на селото Мала Перешчепина, провинција Полтава (сега Република Украина), децата паднале во јама и пронашле богатство: накит, садови, мечеви и така натаму, 50 килограми злато и сребро. (Сега тие се чуваат во Ермитаж, Санкт Петербург). Богатството именувано по селото го добило името Перешчепинско. Подоцна било утврдено дека ова погребение е гробот на хан Кубрат.

Така, можеме да заклучиме:
1. Бугари-Сувари - дојденци од Исток. Номадската цивилизација на Турците на територијата на Северен Кавказ почнала да се трансформира во земјоделско-номадска.
Трансформацијата се одвивала во следниве насоки:
- социо-економски;
- воено-политички;
- етно-културни (етно-лингвистички);
- територијални;
- антрополошки.
2. Бугарите во 619 година и Суварите во 682 година го прифатиле христијанството.
3. Велика Бугарија постоела од 635 до 660 година на територијата на Северен Кавказ.
4. Суварската држава престанала да постои по поразот во Арапско-хазарската војна (737).
5. Бугарско-суварската цивилизација продолжила да постои на територијата на регионот на Средна Волга.
6. Бугарско-чувашкиот народ бил под силно влијание на источните цивилизации.
7. Од 1551 година, Чувашите почнале да се трансформираат во руско-православна насока.

https://www.peika.bg/statia/Mechat_i_prastenat_na_han_Kubrat_idvat_v_Balgariya_l.a_i.105106_balgariya_han_idvat_kubrat_na_prastenat_v.html

 

[121314]

Суварите се појавија во Закавказје на крајот на II - почетокот на III век, односно порано од Бугарите. Во претходните делови забележавме дека Суварите и Бугарите мораа постојано да се борат. Под Балах е формирано Суварското кнежевство. Зајакнувањето на ова кнежевство се случува под неговата сопруга Боа. Според историчарите, таа се качила на тронот по смртта на нејзиниот сопруг во 527 година. Савирите (Суварите) биле вешти воини. За војната во Закавказје, Савирите обично поставувале „тешко вооружени коњаници“, кои дејствувале под водство на искусни воени водачи, познати и меѓу Савирите и меѓу пријателите и непријателите.
Агафиј има интересна приказна за еден од привремените логори, што ги поставиле Савирите во 554 година во Лазика.

Тоа било утврдување на колци, во чија внатрешност имало „колиби изградени од колци и кожи“. Следната година, Савирите изградија и логор и го опколија со „ѕидови“, очигледно, со истата палисада. Агафиј пишува дека ѕидовите биле ниски и поради нив можело да се види лицето на јавачот. Логорите на Савирите во непријателска земја, очигледно, одразувале некои аспекти од нивната секојдневна култура. Станува збор за релативно брзо подигнати утврдувања-фортификации, во кои се поставени лесни преносливи живеалишта од типот на шатори или вигвами. Овој тип на живеалиште е типичен за шумските и шумско-степските племиња на Сибир. Така, описот на воениот живот на Савирите носи информации за нивната прататковина - шумско-степскиот дел на Западен Сибир и Алтај.




Според различни автори, Савирите претставувале многубројна и силна конфедерација. Малала известува дека 100 илјади Савири биле под власта на Боа. Од земјата на Савирите понекогаш доаѓале во Лазика како платеници на таквите бројни одреди што воинствените сили мораа да ги вратат назад, бидејќи, очигледно, тие не беа во можност да ги поднесат огромните трошоци поврзани со одржувањето на сојузниците. Така, во 550 година, според Прокопиј, војска од Савири пристигнала кај Персијците во износ од 12 илјади луѓе, од кои персискиот командант Мермероес можел да остави само 4 илјади. Ако оваа бројка е дури приближно точна, можете да замислете племенска заедница која броела најмалку 70 илјади луѓе. Вистинскиот број на Савири бил, без сомнение, поголем.

Теофилакт Симоката, зборувајќи за појавата на Огор-Аварите, известува дека Савирите, меѓу другите хунски племиња од Предкавказје, ги „почестиле“ со „брилијантни подароци, надевајќи се дека со тоа ќе ја осигурат својата безбедност“. Меѓутоа, ако тоа било можно во првата фаза од инвазијата на Аварите, тогаш подоцна Аварите, дејствувајќи по поттик на империјата, како што пишува Менандер, „ја скршиле моќта на Савирите“. Фрагментите од Менандер, кои ги прикажуваат настаните од 70-тите, даваат причина да се верува дека Савирите под ударот на Аварите се распаднале во неколку групи, а едната завршила на територијата на Албанија, каде што римските команданти кои ја нападнале оваа земја се судриле со неа, а другата се обединила и се распаднала во неколку групи, згора на тоа, едната завршила на територијата на Албанија, каде се судриле со неа римските команданти кои ја нападнале оваа земја, а другата се обединила со Аланите.

Очигледно, само така може да се разбере текстот: „Под цезарот Тибериј (576) римските генерали ја нападнаа Аланија, земаа заложници од редот на Савирите и други народи и се вратиле во Византија; Таму пристигнале пратениците на Аланите и Савирите кои се продале на Римјаните, а цезарот ги примил поволно и срдечно. Тибериј ги ветил и двете амбасадите дека ќе им плати „за себеси“ и „оние задолжени за нив“ двојно повеќе од сумата што им ја плаќал иранскиот шах.

Иран постојано се мешал во работите на Суварите и, по изградбата на градот Дербент, си ги обезбедувал источните региони на Закавказје - земјите на Суварите.




За жал, некои научници негираат дека Сувар и Чуваш се поврзани зборови. Ова е историски неточно. На Северен Кавказ, зборот Сувари имал форма „Савар“ и „Савир“.

По распадот на Турскиот Каганат и Велика Бугарија во 660 г., дел од Сувар-Савир мигрирал на територијата на Средната Волга, дел останал во Хазарскиот каганат, кој бил формиран во 651 година.
Може да се претпостави дека Суварскиот сојуз, создаден од ханот Балах и неговата сопруга Боа, постоел во Велика Бугарија и Хазарскиот Каганат.
Голема Бугарија (635 - 660) се распаднала по смртта на ханот Кубрат.
Хазарија паднала во 60-тите години на Х век.

Варварите и Хазарите живееле во Хазарскиот каганат на следниов начин: Хазарите навистина биле блиски со оние набројани племиња што ги именува кралот Јосиф, а нивното сродство со нив врз основа на заедничко потекло, најверојатно, лежи во улогата што ја играле турцизираните Угри во нивното формирање. Во однос на јазикот, Хазарите се приближувале кон Бугарите. Така, на пример, ал-Истахри, а по него и Ибн-Хаукал дефинитивно изјавуваат: „јазикот на Бугарите е сличен на јазикот на Хазарите“.

Благодарение на старобугарските зборови зачувани во Именикот на бугарските ханови и во неколку натписи пронајдени во Дунавска Бугарија и на Волга, утврдено е дека бугарскиот јазик е близок до современиот чувашки јазик и припаѓа на западната група на туркиските јазици.

 

[121314]

Суварите биле во Северен Кавказ повеќе од 500 години, до 40-тите години на VIII. век Тие усвоија многу од иранските племиња. Така, религијата на Иранците, зороастризмот и христијанството, имаа силно влијание врз Суварите.
Пет судови на зороастризмот се во основата на светогледот на Чувашите до денес, имено:
1. Универзална еднаквост.
2. Изедначување на придобивките.
3. Искрена моќ.
4. Разумен крал.
5. Силен кан (крал).

Чувашите, откако поминаа низ различни цивилизациски трансформации, задржаа такви квалитети како чесност, почитување на авторитетот, трудољубивост, верба во еднаквост (пренебрегнување на богатството),непретенциозност, скромност, приспособливост. Зошто Суварите останаа на територијата на Дагестан? Зошто не отидоа во регионот на Средна Волга? Најверојатно, по падот на Велика Бугарија во 660 година, ситуацијата на брегот на Каспиското Море била подобра отколку на другите места.

Бугарите им пружиле тврдоглав, но фрагментиран отпор на Хазарите. Очигледно најголема активност во борбата покажал Аспарух. Неговата орда, според „Ерменската географија“, ги окупирала Хиписките, или Бугарските Планини, лоцирани во близина на Волга, каде што оваа река се свртува кон исток и формира делта со 70 гранки. Најверојатно, Хиписките Планини одговараат на Ергени заедно со висорамнината Ставропол. Тука Бугарите се граничат со Хазарите и тука ги доживеале првите удари.

Откако беа поразени, дел од Бугарите под команда на Батбаи се покорија и формираа група Кубански Бугари, кои се потчинети на Хазарите, подоцна познати како „црни Бугари“, што одговараше на нивната подредена положба. Споменот за нив сè уште е зачуван во името на еден од народите од централниот дел на Северен Кавказ - Балкарите.

Бугарите, кои не сакаа да им се потчинат на Хазарите, побегнаа од својата земја, некои на север, нагоре по Волга, каде што подоцна се појави Волшка Бугарија, други на запад, во рамките на Византиската империја. Последните таму ги водеше Аспарух.




Околу 660 г. Ордата на Аспарух, прогонувана од Хазарите, се појавила на Дунав и се зацврстила во делтата на реката. Кога Бугарите преминале на десниот брег, царот Константин IV Погонат (668-685) излегол во пресрет и ги турнал назад преку Дунав, но се разболел и ја напуштил војската. Војската останатаа без водач била збунета и во 679 година била поразена од Бугарите.

Оддалечувањето на ордата на Аспарух преку Дунав беше крај на борбата меѓу Хазарите и Азовско-црноморските Бугари. До VIII век Хазарите доминирале и со Волшко-камските Бугари. За жал, времето на проширување на хазарското владеење до Волшка Бугарија останува непознато, исто како што не е познато како Савирите-Чувари-Чуваши, кои во нивната претходна историја биле тесно поврзани со Хазарите, влегле во населението на оваа земја, одреден дел што останал во Дагестан се споил со Хазарите.

Во 682 година, ханот Сувариј Алп-Илитвер го поканува епископот Израел, кој го крстил Алп-Илитвер. По крштевањето, ханот Сувариј се оженил со албанска христијанска принцеза.




За жал, инвазијата на арапските муслимански трупи, која започна во 640 година, продолжи во Закавказје.

Нов период на војни на Кавказ започна во 721-722 година, кога раководството на арапската војска премина во рацете на Џарах Ибн-Абдалах ал-Каками. Џарах ги префрлил своите дејствија на територијата на Дагестан и започна методично потчинување на заедниците лоцирани во планините. Во 723/724 година, Џарах стигнал до Семендер, стариот центар на земјата Сувар, но, откако дознал за предавството на „планинските принцови“ кои останале во заднината, кои во првата фаза од походот му ја изразиле својата послушност, а за мобилизацијата на хазарските сили бил принуден да се сврти кон Албанија. Според Ал Баладзори, Џарах отишол далеку во планините и стигнал до Гумик (Кумук) - земјата на Лаките. Ат-Табари, ал-Јакуби и Ибн-ал-Асир велат дека Џарах продрел дури и во Баланџар и го освоил, со што ја реализирал долгогодишната желба на арапските команданти да стигнат до оваа далечна земја.

Заминувањето на Џарах довело до итно обновување на ситуацијата во Дагестан. Во втората половина на 20-тите, Хазарите ги мобилизирале своите сили, а нивната војска, предводена од синот на хаганот Баоџил, ги преминала планините во 730/731 година и се преселила во Азербејџан. Откако ги уништила дисперзираните арапски одреди, Хазарите го пристигнале Џарах и му задале разурнувачки удар. Самиот Џарах бил убиен во битката. Неговите сопруги, деца, харем, па дури и неговото тело биле заробени од непријателот. После тоа, Хазарите се распрснале низ Азербејџан.

По смртта на Ал Џарах, во Азербејџан бил испратен нов командант Саид Ибн-Амр ал-Караши, кој како шеф на авангардата на новиот владетел на Ерменија и Азербејџан, Маслама Ибн-Абдулмалик, брат на халифот Хишам, требало да се подготви за војна со Хазарите.
Саид Ибн-Амр, сепак, успеа да ги порази хазарските одреди поединечно, расфрлани низ земјата, а потоа, пресретнувајќи ги главните сили кои се враќаат во својата татковина, напаѓајќи ги.

Војната траеше повеќе од 35 години, повеќето градови и села на Суварското кнежество беа уништени. Под овие услови, по 737 година, кнезовите на состанок одлучиле сите да заминат во регионот на Средна Волга, каде што веќе постоела Волшка Бугарија.
Доаѓајќи до Средна Волга, Суварите го основале градот Сувар. Така, Бугарите и Суварите се обединија и живееја заедно како дел од Волшка Бугарија во својата нова татковина.

 

[121314]

Во 660 година, по смртта на ханот Кубрат, Велика Бугарија се распаднала, а дел од Бугарите се преселиле од територијата на Северен Кавказ во регионот на Средна Волга. Бугарите повеќе од десет години пешачеле до бреговите на реката, која ја познавале уште од III век н.е. Бугарските и хазарските трговци тргуваат на бреговите на Волга уште од античко време. Постојат докази дека пазарот на градот Болгар го основале Хазарските Бугари, а тоа можело да се случи во 655-660 година, т.е. пред распадот на Велика Бугарија.

Сонародниците на Кубрат отидоа по поразената патека: Котраговите - до регионот на Средна Волга, Аспарухови Бугари - до Дунав, образувајќи две сестрински цивилизации. Матичната цивилизација е Велика Бугарија, младите и надежни (сестринскi) се Дунавска и Волшка-Нохрат Бугарија, на чувашки Сребрена Бугарија.

За жал, книгата за историјата на Бугарија, напишана од Јакуб Ибн-Нуман, е изгубена, таа беше уништена за време на монголско-татарската агресија.






На Средна Волга:
- Бугарите
- Темтузите
- Берсулите
- Суварите
- Баранџарите-муслимани

Зошто Суварите од Алп-Илитвер го напуштија Северен Кавказ? Во 30-ти на VIII век Муслиманските Арапи се спротивставија на Хазарскиот Каганат. Во 732-737 г. воените дејствија се одвиваа на суварските земји. Во 737 година, Арапите ја поразиле хазарската војска, го окупирале главниот град на каганатот, градот Семендер, и стигнале до земјите на Буртасите, кои живееле на десниот брег на Волга. Во овие страшни години, Суварите, заедно со Барсилите, ги напуштиле своите домови, се преселиле во регионот на Средна Волга и се населиле во шумско-степските области на регионот Кама, јужно од Бугарите кои претходно се населиле овде.
Таква е праисторијата на Волшка Бугарија.

По доаѓањето на Суварите и Бугарите на бреговите на Средна Волга, племињата склучиле сојуз, кој се нарекувал бугарски. Ибн-Фадлан, во посета на Волшка Бугарија, забележа дека уште четворица принцови седеле до Алмуш. Така, во 922 година бугарската држава била федерација од пет сојузнички племиња: Бугари, Сувари, Барсили и Есегели, но Баранџарите инсистирале на прифаќање на исламот во Волшка Бугарија, т.е. тоа биле оние Сувари кои го прифатиле исламот во периодот на Хазарско-арапските војни од 732-737 година. Во Бугарија ги имало околу 5 илјади.

Треба да се напомне дека Унгарците пред IX век, а некои од нив и до 1236 година, живееле во Волшка Бугарија. Во IX век Маѓарите-Унгарци мигрирале понатаму во Европа.

Според акад. В. Д. Димитриев, бугарските племиња се населиле над Самарска Лука, од двете страни на Волга. Нивниот центар беше во Долно Закамје. Суварските племиња ги зазеле земјите покрај Черемшан, на левиот брег на Волга, а потоа се населиле по десниот брег. Од бугарските племиња, покрај самите Бугари, се споменуваат и Есегели, Темтузи и Берсулi (Барсилите се соседи на Суварите во Северен Кавказ). Јужната половина на територијата на современата Чувашка република уште пред Х век бил заземен од бугарските племиња.

 

[121314]

Во регионот на Средна Волга, бугарските и суварските племиња се измешале со фино-угриските племиња од доцната городецка и пјаноборска култура и заземале доминантна позиција. Ова се должи на повеќе причини: новодојдените биле многубројни и биле на повисок степен на општествен развој.

ГОРОДЕЦКАЯ КУЛЬТУРА • Большая российская энциклопедия - электронная версия

ГОРОДЕЦКАја КУЛЬТУРА, Большаја россијскаја энциклопедија - электроннаја версија

old.bigenc.ru

ПЬЯНОБОРСКАЯ КУЛЬТУРА • Большая российская энциклопедия - электронная версия

ПЬјаНОБОРСКАја КУЛЬТУРА, Большаја россијскаја энциклопедија - электроннаја версија

old.bigenc.ru

https://indo-european.eu/wp-content/uploads/2021/05/16-iron-age-late.jpg

На крајот на IX век во државата Волшка Бугарија, покрај бугарските племиња, влегле Маријци, Удмурти, Пермци, дел од Мордвините и Башкирите. На земјата на последните се појавија бугарски воено-административни пунктови и пунктови за тргување. До XII век била формирана единствена туркојазична бугарска (древночувашка) народност.

Видниот руски историчар, етнограф и географ В. Н. Татишчев, кому му биле познати изворите што не дојдоа до нас, во средината на XVIII век во неговата „Историја на Русија“ прецизирал:„ Долу низ реката Волга, Чувашите, античките Бугари, го исполнија целиот Казански и Симбирск округ“, „Чувашите, бугарски народ, во близина на Казан“; „Билјари, или Бугари и Чолмати живееја по Кама... остатокот се Чуваши, кои се доволни дури и низ Волга“.

Професорот на Казанскиот универзитет етнологот И.Н. Смирнов (1856-1904), кој објавил во Казан историски и етнографски монографии "Черемиси" (1889), "Вотјаки" (1880), "Пермјаки" (1891), "Мордвини" (1892), дури и пред Н. И. Aшмарин ги потврди теориите за бугарско-чувашкиот етнички и јазичен континуитет, користејќи јазични, етнографски, археолошки, пишани извори, ги идентификуваа Волшките Бугари и Чуваши и укажаа на значајното економско, политичко, културно и јазично влијание на Бугаро-Чувашите врз финските народи на Поволшкиот и Приуралскиот регион.

И.Н.Смирнов прв го нарече бугарскиот јазик антички чувашки јазик, за прв пат го воведе концептот на „бугарска цивилизација“ и го покажа неговото благотворно влијание врз фино-угриските народи.

 

[121314]

Националноста на Волшките Бугари

На крајот на XIX и почетокот на 1X век, кога исламот бил воспоставен во Бугарија и започнале блиските односи со Арапите, Бугарите ја делеле со Хазарите сопственоста на брегот на Волга, од Казан до Астрахан, и биле целосни господари на регионите Горна Волга и Кама.Прашањето за националноста на Волшките Бугари долго време го мачело научниот свет, главно поради важноста што ја имало во однос на Бугарите од Дунав. Дунавските Бугари дошле од исток, од јужните руски степи; созвучноста на зборовите Болгар и Волга
уште во средниот век дало причина да се поврзат Дунавските Бугари со Волга. Предците на Дунавските Бугари се сметале за Словени, Турци и Финци.

Би било излишно да се навлегува во анализата на овие хипотези. Науката во моментов има факти кои ни овозможуваат со целосна сигурност да го решиме прашањето за местото на Бугарите во семејството на Уралско-Алтајските народи; овие факти се дадени со почетното научно истражување на финскиот и турскиот јазик од страна на научниците од Унгарија и Финска. Овие студии покажаа дека во унгарскиот и угрискиот, зирјанскиот, вотјачкиот (удмуртскиот), черемискиот (марискиот) и мордвинскиот јазик, се зачувани голем број туѓи турски зборови, кои се обединети со една карактеристика - фонетски карактеристики што го карактеризираат современиот чувашки јазикот и раните фази на неговиот развој, што овозможува да се направи споредбено проучување на турските наречја.

Овој резултат на лингвистичкото фино-угриско истражување, пред сè, се разбира, може да се толкува во смисла дека постоело време кога Чувашите ги држеле сите фино-угриски народи на Истокот под свое културно влијание. Но, Чувашите станале познати на историјата дури од XVI век. Оваа околност нè принудува да го смениме заклучокот: во периодот што му претходи на движењето на Унгарците на запад, фино-угрискиот свет беше под културно влијание на некои турски народи, многу блиски по јазик до сегашните Чуваши. Оваа формула ќе се замени со одредена вредност ако се земе во предвид фактот констатиран со проучувањето на јазикот на бугарските натписи од XIII-XIV век: овде се забележани зборови - цифри и други, кои во нивниот фонетски тип се блиску до сегашниот чувашки јазик.

Присуството на чувашизмите во спомениците од XIII-XIV век, кога, како што веќе беше споменато погоре, Чувашите како такви сè уште ѝ беа непознати на историјата, во зборовите прошарани во туѓиот арапски текст на натписите, како единствен показател за националноста на која служеле овие натписи, сосема јасно ја утврдува врската помеѓу мистериозниот старочувашки јазик и бугарскиот: старочувашкиот јазик бил јазикот на Бугарите.




Откако го утврдивме овој факт, ќе ги разбереме древните чувашизми на фино-угриските дијалекти и во исто време ќе го одредиме местото на Бугарите во Уралско-Алтајскиот свет: народ кој изврши моќно културно влијание врз фино-угрискиот свет во басените на Волга и Кама и оставил траги од тоа влијание во неговите дијалекти во форма на чувашизми, бил бугарскиот; сеќавањата на јазикот на старите Бугари, кои преживеале во фино-угриските дијалекти, сведочат сосема јасно дека овој јазик е античка форма на сегашниот чувашко - турски.

Јазичните податоци во моментов ни овзоможуваат со сигурност да го утврдиме турското потекло на Бугарите. На ова не му противречат ниту особеностите што ја карактеризираат културата на старите Бугари.




„Натписите на бугарските камени надгробни споменици од XIII-XIV век до нашите денови ги пренеле фонетските карактеристики на чувашкиот јазик, што би било невозможно без постоењето на древното чувашко писмо засновано на арапско писмо“, вели туркологот М.Р. Федотов. Згора на тоа, според неговото мислење, „во овој случај станува збор за јазикот на привилегираниот дел од Турците, на што укажуваат пред сè титулите и имињата на професиите (даночник, златар и сл.). Дека сите биле муслимани, потврдуваат нивните муслимански имиња и оние курански формулации на арапски со кои обично започнуваат текстовите на епитафите.
Во наведеното време, бугарско-чувашките кнезови, стотниците, тарханите, потчинети на монголско-татарските емири, сепак продолжиле да управуваат со населението на нивната земја. Ако меѓу елитата 90% биле Бугаро-Чуваши, тогаш работното рурално и урбано население во регионот било целосно бугаро-чувашко. Притоа, беа идентификувани двата типа споменици и во главниот град и на периферијата.

https://ru.chuvash.org/cgi-bin/ee.cgi?id=%D0%A7%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%88%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5%20%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%20%D0%BD%D0%B0%20%D0%B1%D0%BE%D0%BB%D0%B3%D0%B0%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85%20%D1%8D%D0%BF%D0%B8%D1%82%D0%B0%D1%84%D0%B8%D1%8F%D1%85

 

[121314]

Националното знаме на Република Чувашија е жолто-црвен правоаголник со сооднос од 5:8. Го прикажува Дрвото на животот и мудроста - крунисано со три Сонца, што значи поврзаност на три поколенија - младо, зрело и старо. Трите вертикални линии што го формираат стеблото на Дрвото ги симболизираат трите дијалекти на чувашкиот јазик: вирјал (горен), ватам (среден) и анатри (долен) чувашки. Хоризонталните линии што се протегаат од дрвото се симбол на Земјата и вековниот животен пат на чувашкиот народ.







Етнички и етнографски групи

Чувашкиот етнос се состои од неколку етнички групи кои зборуваат различни дијалекти на чувашкиот јазик. Тие се Горните Чуваши (Вирјал, Тури) кои живеат во северните и северозападните региони на републиката, Долните (Анатри) -во југоисточниот и Средно–долните (Анат Енчи) -на раскрсницата на овие региони. Долните Чуваши во голема мера ја зачуваа бугарската компонента во својата култура, а фино-угриските елементи значително се манифестираат кај Горните. Групата Анат Енчи зборува дијалект на Горните Чуваши, а во однос на материјалната култура тие се блиску до Долните.

 

[121314]

https://en.chuvash.org/wiki/Chuvash%20Language

 

[121314]

Y-DNA на Чувашите:





И споредба со Бугарите:










mtDNA на Чувашите:



И споредба со Бугарите: