Нов грб за Р. Македонија?

[Sagan]

Отец Паисиј Хилендарски (1722-1773), Македонец родум од гр. Банско (С.Димевски), во пишувањето на својата „Историја словеноболгарска” (1762 г.) гo ползувал рускиот превод на „Царството на Словените”. За влијанието на Орбини во делото на Паисиј Хилендарски ќе се задржиме поопширно подолу во тектот, во врска со грбовите на Македонија присутни во преписите на Паисисевта историја.

Коста Црнушанов[17] во една своја брошурка пишува:
„На рака го имаме рускиот превод на книгата на Орбини од 1722 г., направен по заповед на Петар Велики, кој носи заглавие: „Книга Исторiографија початiја имене, славы и разширенiја народа славенского и их' цареј и владетелеј под' многими имјанами и со многими царствiјами, королевстами и провинцјами. Собрана из' многих' книг' исторических' чрез' господина Мавроурбина, архимадрита рагускаго... 1722”.
Во вториот дел од своето дело Орбини прави преглед на историјата на одделните словенски народи. На Бугарите им посветува специјална глава „Историски податоци за кралството на бугарскиот словенски народ”, која ги зафаќа страниците од 289 до 335. Тука даваме извадоци од неа, кои се однесуваат околу царувањето на Самуил:
„Кога браќата Давид, Мојсеј, Арон и Самуил - синови на Комитопул, човек уважуван кај Бугaрите - ги поттикнувале поданиците за отпор..., Унгарците (унгры) навлегле во Бугарија” (стр. 308).
„Бугарското кралство било целосно победено и покорено под грчко робство. Но, во времето на Василиј Порфирогенит се дигнале Бугарите и управувањето на своето кралство им го предале на браќата Давид, Мојсеј, Арон и Самуил - деца на Комитопул, затоа што веќе бил прекинат кралскиот род во лицето на евнухот Роман, син на цар Петар. На крајот Самуил останал сам господар на Бугарија...” (стр. 201).
„Самуил - бугарскиот крал, го нападнал Бладимир, владетелот во Далмација... и го држал во опсада... На крјот Владимир поради предавството на некаков негов жупан... паднал во заробеништво на Самуил” (стр. 201).
„Самуил заповедал да ги попречат преминте со густи пречки... И кога му било сопштено за дижењето на имераторот со цел да навлезе во Бугарија - неговото кралство, тој застанал на страна пред оние прегради...” Ксифиј поминал преку густите гори и во грб со својата војска ја ”разбиле војската на Самуил, земајки во заробеништво 15 илјади Бугари” (стр. 311).
„После смртта на Самуил - кралот бугарски, наследник станал неговиот син Радомир. Тој ја покорил целата област од Бугарија дури до Константинопол” (стр. 202).
Василиј го охрабрувал Ароновиот син Владислав да го убие Самуиловиот син Радомир „ветувајки му го владеењето на Бугарија и бугарските провинции”. Штом Владислав го убил Радомир, „тогаш според ветувањето императорот на Владислав му испратил грамота, подпечатена со сопсвтениот печат и со признание да го владее бугарското кралство” (стр. 312).
Но гледајки дека никогаш со сигурност „нема да владее со бугарското кралствотво, додека е жив Владимир, зетот Радимиров”, Владислав со измама го повикал кај себe „Владимир... како свет човек по душа ја прифатил поканата на Бугаринот” и бил убиен (стр. 205).
„Но бидејки Владислав не го почитувал договорот, императорот сам навлегол во Бугарија и ги разорил Острово и неговта околина и ја разбил пелагониската војска, заповедајки да им ги извадат очите на сите бугарски војници, кои му паднале во рацете. Го завзел и Охрид - престолнината на бугарското кралство... Но Бугарите ги заклале сите Грци, оставени во гарнизоните во завземените градови” (стр. 313).
А „имераторот влегол во Охрид, каде заповедал да се отвори азното на сите бугарски цареви” (стр. 314). (Коста Ц'рнушанов, Ср'бски и х'рватски свидетелства за б'лгарската народност в Македонија. Благоевград - без год. на издвање. 16-18)

Во предговорот на книгата „Јордан Хаџиконстантинов Џинот”, Блаже Конески пишува за влијанието на книгата на Мавро Орбини:
„...Зборот ни е за нешто што можеме да го наречеме славизација на историјата, разбирајќи под тоа еден стремеж да се прикаже во што поголем сјај словенското племе. Веќе во некои средновековни пролози името Скити се заменува со името Словени, што преставуваше јасна пројава на таквиот стремеж. Григориј Цамблак (XIV-XV век) го прошируваше името Илири на Балканските Словени. Во XVI век хрватинот Винко Прибоевиќ, којшто се влијаел од полските хроничари, пишувале за античките Македонци како за Словени и за Александар Велики како за словенски цар, што подоцна, во минатиот век [т.е. XIX век], го тврдеа нашите македонисти, секако поучени од ваквите порнешни искажувања. Во Москва никој друг, ами Иван Грозни, истакнуваше дека Русите биле покрстени од апостол Андреј во исто време кога и Грците. Особено преку контактите во Света Гора ваквите идеи, сугерирајќи аналогни решенија, се ширеа и во јужнословенската средина. Првата голема синтеза сепак ја направи еден католички опат, дубровчанецот Мавро Орбини, кога во 1601 г. ја издаде во Пезаро на италијански јазик својата книга „Кралството на Словените”. Милосник на идејата за старата словенска слава, тој ги вклучува меѓу Словените не само старите Македонци и Илирите, ами и повеќе од оние народи што со Големата преселба излегуваат на историската сцена. Само Словените, вели тој со нескриена гордост, успаеле да го освојат и разрушат вечниот град, Рим. За пример, само да се види дека Џинот имал од каде да се поучи, ќе ја спомнеме овде етимологијата што ја приведува српскиот историчар од XVIII век, Јован Раиќ, а со која се докажува словенската припадност на Печенезите. Имено, тие луѓе биле сточари, овчари, па кога ќе им застудело, валеле оган и ќе се навртеле околу него да ги печат нозете. Доказот се сметал за уверлив.
Ретко има историско дело, иако поставено на вакви кревки научни нозе, што извршило толку големо влијание врз формирањето на историската самосвест кај Словените, како што е тоа случај со историјата на Мавро Орбин. За нејзината популарност многу придонесува руското издание од 1722 г. Кога во XVIII век се зародува националната идеја и кај одделните јужнословенски народи, историографската задача се состоела во тоа, на својот сопствен народ да му се препише во што поголема мера она што Орбин го величеше како сесловенска слава. Типичен пример за тоа ни дава Паисиј Хилендарски со својата „Историја славено-болгарскаја”.
И во времето кога настапи Џинот [Јордан Хаџи Константинов, р. ? во Велес - у. 1882 г. во Велес], и во поголеми и далеку поразвиени средини, си уште имаше луѓе што, дури и кога се служеа со поусовршена научна техника, беа опфатени со силнината на митската мисла.” (Јордан Хаџи Константинов- Џинот. Избрани страници. Приредил Блаже Конески. Скопје 1987. 23-25)

Џинот
За илустрација на „силината на митската мисла” на Џинот, оценет од Б.Конески како „роден митоман”, приложувам два кратки цитати од неговите статии објавени во „Цариградски весник”.
Во бр. 211 од 05.02.1855 г., во стијата за Скопска Црна Гора, Џинот тврди:
„Село Бањани... Внатре во церквата са изображени цар Навуходоносор с гербо му в руце, цар Дарија и гербо му, цар Пор и гербо му, цар Александар Македонскиј и гербо негов нарицаемиј фаланга и клоб (чвор) Гордиев, и лев македонскиј.”
Во статијата „Статистичко описание. Споменик за села називаемии Мориево Прилепско”, напечатена во „Цариградски весник” бр. 458 од 21.11.1859 г. Џинот пишува:
„Мориевски христјане са от најстарија Болгаре кои дошле от неизвестни векове с име Пејани и Мирмидони. Плиниј и Стравон ги казува да се храбрејшиј род скитскиј кои всегда ходили на бој напред с Александар Велики.” (Ibid. 75 и 99)

​

 

[Sagan]

Македонскиот грб
во Алтхановиот грбовник од 1614 г.​

И на овој грбовник има запис од препишувачот со кој: „се сака да се каже дека свештеникот Станислав Рупчиќ, кој божем бил управник на грбовите во дворот на царот Душан, сосотавил грбовник... и дека и овој Алтханов грбовник е, всушност препис на таа можне стара книга што се нашла меѓу старите книги во библиотеката на Света Гора.” (А.Матковски, op.cit. 87)
Грбовникот бил направен во Виена, во 1614 г. за младиот фелдмаршал - грофот Адолф Алтхан (1574-1636). Михаил Адолф Алтхман во својата 20 година бил полковник, учествуавл во војните против Осламнлиската империја, одел во дипломатски мисии во Цариград кај султанот и склучил договор за мир во 1627 г.
Во Алтнхановиот грбовник македонскиот грб е даден само еднаш, на грбот пишува: „Македонске земље цимери”, а под него: „Insignia regni Macedoniae”. Составувачот прво погрешил, наместо „Macedoniae” напишал „Dalmatiae”, но го прецртал. Во времто кога А.Матковски ја напишал неговата книга грбовникот се чувал во Универзитетската библиотека во Болоња. (Ibid. 86-88)

Македонскиот грб од околу 1620 г.​

Описот и на овој грб во книгата на А.Матковски стои под насловот: „Македонскиот грб во грбовникот што се наоѓа во Музејот на приеменета уметсност во Белград од околу 1620 г.”.
Во 1936 г. во виенската антикварница „Giehofer und Rauchburg” грбовникот во кој е преставен овој грб на Македонија бил купен од тогашниот југословенски конзул во Грац, а истиoт до 1963 г. се чувал во неговото семејство.
Според А.Матковски: „Останува отворено прашањето за кого бил работен овој грбовник и кој го работел. Сигурно е дека бил работен за некоја многу богата и угледна личност, штом е работен со големо количество злато од најдобар квалитет. ...И покрај тоа што виенската антикварница „Giehofer und Rauchburg” го датирала овој грбовник со 1620 г., Загорка Јанц смета дека датумот би требало да се корегира, бидејќи тој е пишуван на хартија произведена во времето од 1574 до 1603 г. ...Јанц смета дека овој грбовник настанал најдоцна до 1615 г.”

Во овој грбовник македонскиот грб е даден три пати, еднаш посебно и двапати во во сотав на општите грбови. На посебниот македонски грб: испарвен жолт лав (златно-жолта боја) со двокрака опашка, за разлика од многу други грбовници во кои македонскиот лав е со еднокарка опашка. Лавот на главата има мала круна. На првиот општ грб под него на лентата пишува: „Imeratoris Stephani, Stephani Nemanich insignia”, а на вториот општ грб: „Regis Stephani Vrosa Nemanich insignia”. Македонскиот лав и овде е даден со опашка што се дели на два крака, а бугарскиот грб е црвен лав на жолто поле. (Ibid. 91-92)

Македонскиот грб во грбовникот
на Марко Скороевиќ од 1636-1638 г.​

Insignia Regni Macedoniae​

Според Матковски, грбовникот бил подготвен за подарок на некоја висока и угледна личност. Тоа може да се види и од посветата. Наречен е „грбовник на Марко Скороевиќ”, бидејќи се смета дека го сликал од некој од некој „илирски” извор и му го посветил на царот Фердинад III и царицата Марија.
„Правењето на овој грбовник - според А.Матковски - се сврзува со името на Андрија Охмучевиќ, близок роднина, а потоа и зет на Петар Охмучевиќ. Адмиралот Петар Охмучевиќ немал машко потомство, туку само една ќерка Аурелија, која уште малолетна се омажила со својот роднина Андрија Охмучевиќ. Андрија Охмучевиќ го наследил не само богатсвото на својот тест, туку и неговата благородничка суета, талентот на војсководец и неговата морнарска среќа. И тој станал адмирал во шпанската флота...
Иако на Дон Андрија Охмучевиќ благородништвото не му било спорно, тој пак се заложувал и постојано го докажувал своето потекло од „грофот на Тухељ” и од „Duca di Castoria”.
Така, по негова иницијатива, во 1645 г. излегла расправата на Франческо де Петри, неаполски доктор по право: „Brave discorso genealogico delle Antichissima e Nobilissima Famiglia Ohmuchecich”, во која се опишувало потеклото на Охмучевиќи, повторно се објавувани веќе познатите фалсификувани повелби, божем издадени од цар Душан и други владетели. Но, овој пат во ова расправа биле вклучени 16 грбови и две геогрфски карти на феудалните поседи, на кои Охмучевиќи претендирале. Тоа биле картите на областите околу Костур и на „Смуцка жупа”.
Андрија Охмучевиќ ги добил сите благороднички права, како од Шпанците, така и од австрискиот цар Фердинад III, (во 1650 г.). Сепак, тој продолжува да организира печатењето на генеалогии на семејството Охмучевиќ и книги што го поткрепувале тоа. Во 1653 г., пак во Неапол, овој пат на шпански јазик, излегла книгата: „...[А.Матковски во оригинал, без превод го дал насловот на книгата на А.Охмучевиќ, кој зафаќа повеќе од 7 реда од една страница.]...”
Десет години по ова книга, т.е. во 1663 г., излегла втората печатена книга, „...[А.Матковски во оригинал го напишал насловот на книгата]...”. Во ова книга се раскажува за потеклото на родот Охмучевиќ, за нивните феудални поседи во Костурско и Смуцка жупа во Босна, и за феудалните привилегии што ги добиле од разни владетели. На дното на генеалошкото стебло на родот Охмучевиќ стоело: „Castoriae Nobilis Prou-e; Macedonia, eisq. opp. ru; Ano Dni 1349”.
На овој начин, т.е. прку грбовници и книги, чие издавање го поттикнувале, го организирале и го финансирале, почнувајќи од Петар Охмучевиќ, преку Андрија Охмучевиќ па и другите поколенија што доаѓале по нив, родот Охмучевиќ се прочул во цела Европа... На тој начин Петар и Андрија ја запознале цела Европа со нивните поседи во Македонија. Така, преку овие изданија, кои често се препечатувале, како и преку уште многу други што по смртта на Андрија ги издавале неговите синови и внуци, името Македонија, која според овие изданија била околу Костур, се популаризирало во цела Европа. Затоа од Мадрид на запад и до Одеса на исток, од Берлин на север и до Неапол на југ, се наоѓаат грбовници или книги во кои се славел родот Охмучевиќ, а заедно со нив се популаризирала и Македонија, како географски и етнички поим. Андрија не го терала само суетата на ваква работа, ами тој насетувал дека австриската војска се готви да навлезе на Балканскиот Полуостров и да ги осободи краиштата на кои тој претендирал. На ова го терало и тоа што во исто време во Прага живеал некој австриски офицер Никола Охмучевиќ. Тој во Прга го препишал „Осман” од Гунделиќ и во врска со овој препис ставил запис во кој се вели дека во борбата против полумесечината ќе ги ослободи своите наследни феудални поседи во Македонија. Записот го напишал „u Parizu od Boemie, Nicolo Ohmucević pisa na 15 Aprila 1564”.
Адмиралот Андрија Охмучевиќ и сликарот на овој грбовник Марко Скороевиќ... се откажале од „босанско-илирската” и од „српско-илирската” идеја и создале нова „австриско-илирска идеја”.

​

 

[Sagan]

На првиот општ грб „Insignia Imeratoris Stephani” македонскиот грб е во првиот горен агол од десната хералдичка страна, а на вториот општ грб „Insignia Henrici filij Stephani Regis” го нема македонскиот грб. Според Матковски „Ова е единсвен случај во општиот грб да отпадне грбот на Македонија... тоа е направено намерно да се истакне илирската идеја.” (Ibid. 93-97)

Македонскиот грб
во белградскиот грбовник од ок. 1640 г.​

Грбовникот се чувал во Народната библиотека во Белград, но изгорел на 06.04.1941 г. кога Белград бил бомбардиран од нацистите. Некои грбови од овој грбовник денес се познати според фотографии.
Грбовникот бил купен во книжарницата Херолт во Виена меѓу 1860 и 1873 г., а покасно во хреалдичката литература е наречен „белградски грбовник”. Според А.Матковски: Веројатно бил изработен за во првата половина на XVII век за адмиралот Андрија, син на Никола, кој во 1640 г. во Неапол водел постапка за докажување на благородништвото.

Грбовникот не бил во боја, боите биле означени со хреалдичко шрафирање. Во овој грбовник македонскиот грб бил три пати нацртан, еднаш посебно и двапати во состав на општиот грб. Посебниот македонски грб е многу едноставен: на германски штит бел лав на црвено поле. Матковски кажува дека тоа е единствениот случај каде лавот е во бела боја. Грбот нема круна. Од двата општи грба во „белградскиот грбовник” слика е зачувана само од едниот. На општиот грб од кој е зачувана слика, под грбот пишува: „Regis Stephani Urosy Namagnicch insignia”, под овој текс било дадено објаснување кој грб на кого му припаѓа. Грбот на Бугарија во „белградскиот грбовник” бил црвен лав на златно поле. (Ibid. 97-98)

Македонскиот грб
во Фојничкиот грбовник од 1675 г.​

Грбовникот е наречен Фојнички затоа што од „незапомнени времиња” се чувал во манастирот Св.Дух во гратчето Фојница. На насловниот лист на зборникот има запис на босанчица (босанска кирилица) и гласи: „Родословие босанскога алити илиричкога и сарпскога владанна заедно поставалено. По Стануславу Рупчићу попу на славу Стипана Немаћнића цара Сарбћлена и Бошћнана 1340”. - Но, српскиот цар Душан никогаш не ја освоил Босна.
Според А.Матковски, Фојничкиот грбовник бил само препис на некој стар грбовник од 1340 г. кој божем бил направен од некој си поп Рупчиќ и кој се чувал на Света Гора.
Појавата на грбовникот се сврзува со синот на Андрија, Пјер-Дамјан Охмучевиќ, своевремено прочуен навигатор и математичар, кој дошол во Дубровник каде станал адмирал на дубровничката флота.
Фојничкиот грбовник повеќепати бил потврдуван од разни надлежни власти. Австриските цареви Фердинад III и Леополд I без да ја проверуваат староста и вистината го потврдиле грбовникот во 1683 и 1703 г. Дубровничката Република на 22.01.1741 г. издала уверение во кое се вели дека грбовникот е веродостоен и дека оригиналот се чува во некоја библиотека на Св.Гора. И на 06.07.1800 г. бискупот фра Грга Илиќ потврдил на самиот грбовник дека тој „од памтивек се чувал кај фрањевците во Фојница”.

Во Фојничкиот грбовник македонскиот грб се среќава еднаш посебно и еднаш во состав на општиот грб. На македонскиот има жолт лав со круна на црвено поле, а на бугарскиот: црвен лав со круна на жолто поле. Над врвот на грбот, има три шлема крунисани со грофовски круни. На средниот шлем има црн двогалав австриски орел, кое нешто говори дека потомците на Андрија Охмучевиќ (у. 1654 г.), „илирско-српската идеја” ја замениле со „австриско-илирска”. На другите два шлема поставени се македонскиот и бугарскиот лав со грофовски круни. (Ibid. 100-103)

 

[kikiritka]

ne trebit da go smenime grbov:nenene: :nenene: :nenene: :nenene: :nenene: :nenene: :nenene: :nenene: :nenene: :nenene: :nenene: :nenene: :nenene:

 

[Sagan]

На кој грб мислиш?

или ? Мене овој вториов не ми личи на грб, туку на разгледница. Лоша разгледница. И што има на него со што се идентификуваш? Тутунот? Пушиш? Или афионот?

Да не е може петокраката?

 

[Misirkov]

Odlichen prikaz na makeonskite grbovi od Real Highlander!

Za zhak, SDSMovskite dzverovi sakaat da gi otpechatat novite pasoshi bash so toj komunjarski grb (desno).

 

[Carski]

Некаде слуснав дека лавот е симбол на сонцето???

 

[0405037957]

Сепак, сметам дека грб треба да биде лавот на црвено поле а мало сонце на него или некаде над него.
Да не се заборави дека лавоте е наш вистински симбол. Сонцето од Кутлеш, не било никогаш ни грб ни знаме на Македонија, ами симбол на династијата на Антагонидите, која своевремено управуивала со Македонија.
Така да, јас сум за лавот!

 

[Попај]

Ова е грб,другото се е гола вода.

 

[~MadaGascAR~]

I mene ne mi se dopaga momentaliniov grb! Ne da e los!!! Definitivno lavot, sonceto, krunata

 

[Bizmark]

Lavot e definitivno najvazniot simbol na Makedonija pokraj sonceto od Vergina.

 

[Sagan]

Од кога тоа сме префрлени во Политика и вести?
Па ова ни е политика, вести уште помалку.

Ова е чиста историја!!!

P.S. Едвај најдов кај ми е темава. На крај памет не ми беше че сум политичар ил новинар

 

[0405037957]

Одсега е политика и вести..
А тебе нешто не ли ти е јасно?
Кажи, ако треба да ти објасниме!

 

[zoko]

da se smeni grbot sega e tesko a i zosto da se menja toa e odraz na zemjata na "noviot grb" vo nikoj slucaj nesmee i nemoze da stoi kruna zosto makedonija e republika, a ne monarhija!!!!!!
btw segasniot grb mene ne mi smeta zoso u sustina preku nego e pretstavena makedonija a petokrakata ne mi e jasno zaso tolku vi smeta na site ?????

 

[Stefanos_M]

da se smeni grbot sega e tesko a i zosto da se menja toa e odraz na zemjata na "noviot grb" vo nikoj slucaj nesmee i nemoze da stoi kruna zosto makedonija e republika, a ne monarhija!!!!!!
btw segasniot grb mene ne mi smeta zoso u sustina preku nego e pretstavena makedonija a petokrakata ne mi e jasno zaso tolku vi smeta na site ?????

Зашто тешко да се смени грбот? Грција можеше да ни го смени знамето и името, зашто ние да не можеме да го смениме грбот. Не е важно што македонија не е монархија затоа што грбот може и историја на некоја земја да претставува.