Кои се македонските муслимани (торбешите)?

[Redneck Rebel]

A zosto si Makedonec znaes li???? koga pocnuvame veke na taa tema a jas zboram na Moj Dijalekt koj jas gi nazivam Nasinski koj Mnogu se razlikuva od Makdonskiot sto se zboruva vo Istocna Makedonija kako sega ke me ubedis deka i toj e Makedonski...

Да. Ти зборуваш на ДИЈАЛЕКТ т.е на македонски дијалект. И што ако е различен од тој од Источна Македонија... нема што јас тебе да те убедувам.

Ти си тоа што си без разлика дали е тоа вистина или не.

Da ne pocnuvame so nadmudruvanja i jas i ti znaeme deka Torbeshite se razlicno od Makeondcite ama pak drzavata se plasi deka na toj nacin Makedonskiot Etnikoum ke izgubi 10% vo Makedonija i nema da bide vekeje 65 nego ke bide 55

Labunishta 10000 ziteli na posledniot popis se pisani site Albanci, i taka Albancite od 17% skoknaa na 25%

Јас мислам дека Торбешите се Македонци со исламска вероисповед, ко што има Македонци со христијанска вероисповед.

Прво викаш дека државата се плаши да не изгуби во број, а после викаш дека Торбешите се пишуваат ко Албанци... не ти држи вода муабетот.

 

[Diogen]

Амчо, гледам доста жестоко се опираш на твоите тези, па ајде разјасни ми некои работи. иако ги читав погорните твои постови, све ми е некако конфузно. Еве која ми е дилемата:

До доаѓањето на Отоманската империја, на Балканот се најдени запис единствено за Византиски кралеви, Српски , Бугарски, Хрватски, Босански, и сите со христијанска вера како најдоминантна, и делумно присуство на евреите со својата вера.За Торбешки кнезови или Бошњачки кралеви нема никави записи. Работите се менуваат во оние делови каде се задржале Турците, и го наметнувале исламот на принцип - или турбан на глава, или главата лета од рамења.... И така Латас станал Омер паша, Ченгиќ станал Смаил Ага, Ѓерѓ Кастриот станал Скендер, и.т.н. И Илија стана Алија, и Михаил стана Мустафа......

Ама верата нема врска со нацијата. Го почитувам секој со својата вера што ја има, но фундаментализмот носи само трагедија....Ако немало муслимани пред Отоманската империја, има само еден заклучок логичен - верата е искористена во политички цели, создавање вештачки “нации“ во 20 век, и најинтересно е што сите тие нови нации се исклучиво муслимански, симптоматично....

А за Македонските муслимани, оние вистинските, ги познавам многу, и баш во Западна Македонија е најизразена таа страшна поделба на Македонскиот народ, на “торбеши“ - потценувачки израз за македонски муслиман кој наводно ја сменил верата за тоба сирење... А самите си знаат зошто и како ја смениле верата. Ако разговарате со некој од нив, нема да приметите ни Србизам, ни Бугаризам, задржан е изворниот јазик - доказ дека и покрај наметната вера, го задржале македонското во себе. И затоа треба да се почитуваат, но смешна е тезата за торбешка нација...

Правото на вера е бар денес е слободен избор, но по таа логика, во Струмичко има голем дел непризнаена методистичка нација, па и во другите делови на Македонија непризнаени Јеховина и адвентистичка нација.

Етничкиот корен не се менува по слободен избор, тоа е генетски код кој го носиш, а личното верско и политичко убедување можеш да го менуваш постојано, има тука огромна разлика меѓу вера и нација.

 

[*-----*]

Ама како не сваќате бе, муслимани имало и пред Отоманците на Балканот, и дека Богомилите тоест наследници на Богумилите се торбешите и босанците ??

Иако не гледам како тоа богомилското движење коешто ги пропагирало основните христијански начела и било против градење на храмови, одење во рамови и често молење на бога,било против принесување на жртви итн итн коешто се коси со учењето на православието, и сосема ги отврла учењата на црквата како вистинити туку едноставно го приваќа исус како единствен спасител одеднаш тие приваќаат религија која е толку различна од нивната за милион посто, одеднаш богомилите кој презираат храмови почнуваат да градат џамии да се клањаат, да пинесуваат жртви со еден збор ако ортодоксната црква им сметала , тогаш незнам како е воопшто возможно да прифатат сосема туѓа и трета вера?? Која па ептен се косела со нивните сваќања и разбирања за светот и религијата ?

Тоест од кога е тезава дека торбешите и босанците се наследници на богомилите и дека имало ислам пред турците на балканот? Мислам на поголеми бројки!

Овие теази добро се сеќавам кога прв пат ги слушнав тоа беше 1994 кога босанците за да се издвојат од србите освен религиски (немаа други разлики). Почнаа да ја шибаат тезава али ај нема везе кој што сака нека биде не ми смета.

 

[amco2009]

Do doaganeto na Turcite na Balkanot na ovoj prostor narecen Makedonija veke 4 veka vladele srpski despoti , kralevi Takov kral bil i Marko Krale.

Vo 10ti vek na Balkanot se pojavuva edno novo ucenje koe vo mnogu se protivelo na crkvata i togasnoto hristijanstvo . Od crkvata toa novo ucenje bilo nareceno erest i se smetalo za neprijatelski nastroeno ucenje t.e protiv drzava, a ako znaeme deka crkvata i drzavata vo toj period bile edno togas toa ucenje se smetalo za drzaven neprijatel i kako takvo bilo osudeno na propast , clenovite koi sto go propovedale takvoto ucenje bile progonuvani , vrseni se hajki za nivno proteruvanje , palenje na ogan i ubivanje,a clenovite na toa ucenje se narekuvale razlicno zavisno od mestoto taka vo Makedonija se narekuvale Bogomili , Torbonosci(torbeshi),Kugeri ,Vo bosna i srbija Babuni , i Patareni. Nivnoto ucenje kako i sekoe monoteisticko ucenje se sostoelo vo veruvanje vo eden Bog stvoritel , nejdele vo crkvi, ne se krstele, ne go priznavale Isus za bozji sin veruvale vo svet kade sto dobroto i zloto sekogas se vo megusebna borba (znaci ne bile hristijani) .

Dodeka islamot prvite zacetoci na Balkanot gi belezi mnogu pred doagjaneto na Osmanliite a dokaz za toa e prvata izgradena Dzamija na Balkanot vo selo Mlike kosovo (Torbeshko selo) izgradena 688godina po hidzra ili 1238 godina od Ahmed aga -pir po poteklo od Sirija od gradot Haleb

Druga rabota vo islamot ne postoi prisilna islamizacija( i ako nekoj me prislil nekad nesto da smena koj me brani sega da go otfrlam toa)

 

[EdoSlav]

Едит - опомена пред бан.

Shtom denes Kashubite, Rutenite (Rusini - Bojki - Lemki), Shlezijcite, Luzhichkite srbi, i drugi slovenski narodi mozhat da imaat svoja vera, svoja narodnost, svoj jazik i svoi tradicii, mozheme i nie Torbeshite! :helou:


POZDRAV! ALLAH EMANET!

 

[f91]

Makedoncite se Makedonci,verata e druga kategorija.

 

[Beowulf]

. . .

Не се прави глупав колку што си прост.

На форумов има страници изнапишано за македонскиот јазик, народ и нација сето убаво издокументирано и мислам дека е глупаво некој да ти одговара на твоиве прашања.

А тоа што ти побрзо би се идентификувал како албанец или турчин си е твоја работа.

Дај објаснете ми го вашето славно торбешко потекло. Од каде потекнувате, од кои народи? Од турци?

 

[sonne]

Од сите глупости што ги кажавте и вашите аргументи кои се крајно негаторски спрема македонската национална свест може да се заклучи дека она што ви пречи да се изјаснувате како Македонци е тоа што македонскиот народ во поголем процент е православен.

Ама ќе ви помине кај и да е овој пуст исламизам и гадење од "неверниците", само лошо е што тогаш веќе вие двајцата ќе сте во скутовите на Албанците :pusk:.

И пак, не ми е јасно, викате јазикот во источна Македонија бил повлијаен од бугарскиот а Помаците биле од наводниот торбешки "етнос". Разберете се помачката или торбешката дијалектна варијанта е подревна, оти оваа првата е идентична со родопските и пиринските дијалекти, а Помаците се сметаат за директни потомци на Траките и Македонците???:kesa:

 

[ajax]

Од сето ова што прочитав разбрав дека Торбашите и Македонците се два различни народа заради нивната различната вера. Значи тврдењата за различен јазик не држат вода, тие се несериозни, бидејки Торбешите и Македонците зборуваат исти дијалекти во зависност од тоа во кое подрачје живеат. Иато како например Помаците и Македонците во Неврокопско, Бугарија, зборуваат ист дијалект. Сепак да видеме некои факти:

1.Торбешите немаат своја етничка територија. Нивната родна земја, како и на нас христијаните, е Македонија. Муслимани со македонски јазик има најповеќе во Западна Македонија, но и во Северна и во Источна, и во Јужна. Значи териториално Торбешите не се одделени од Македонците.

2.Јазикот на Торбешите е Македонски, независно како некој од нив сакаат да го именуваат. Реков веќе тие зборуваат дијалекти исти со околното христијанско население.

3.Културата - таа се разликува единствено во однос на веските обичаи и во ништо друго.

4.Верата - јас мислам дека едиствената причина Торбешите да сакаат да бидат оделен етнкум е единствено и само заради нивната верска припадност на исламската религија. Истото го има и кај Помаците во бугарија, кои не се идентификуваат како Турци, но не се и идентификуваат и како Бугари, независно од тоа што зборуваат исти дијалекти со околното христијанско население. Не се идентификуваат ни како Помаци, туку како муслимани. Јас имам неколку пријатели Помаци и сум ги прашал “што сте вие’’, одоговорот беше “муслимани“. Им викам арно, ама тоа ви е религијата, од кој народ сте и тие не можаат кажат. За нив самоидентификувањето е пред се на верска основа. Ако некој се изјаснува како Помак тоа е нова тенденција и тоа присутна кај мал број луѓе. Но сето ова се нови идеи, дојдени по падот на комунизмот и поголемата верска слобода.

Истото се гледа и кај Торбешите, тие се издвојуваат пред се на верска основа. Сега тука различното од Помаците е дека тие се обект на аспирации, пред се од страна на Албанците, со кои се од иста вера. Исто така албанските претензии кон македонската земја ги тераат Македонците христијани да бараат обединување на народот. Така од една страна Албанците ја користат религијата за да ги асимилираат Торбешите, од друга Македонците христијани сакаат зацврстување на државата потпирајќи си и на своите еднојазични браќа, а тоа Македонците со исламска религија. Торбешите пак гледаат опасност за својата религија од ваков однос од страна на христијаните, кои доминираат во државата, и сакаат а се заштитат со идејата за одделен етникум. Доколку би биле одделен народ, тие ќе се чувствуваат еднакво заштитени верски од Македонците христијани и јазично од Албанците муслимани. Затоа и се користи моделот на Босна, каде муслиманите се штитеа од православните и католиците засилувајќи го своето национално чуство. Босна обаче не е ист случај со торбешите, зашто тие имаат соствена историска територија.

Да видиме како е по светот. Во Палестина мнозинството од народот е муслимански, но има и мал дел христијани. Значи христијаните таму имаат заедна територија со муслиманите, зборуваат ист јазик но имаат различна вера. Но тие не се делат во одделен народ туку се горди Палестинци. Истата слика ја гледаме и во Либан, каде во почетокот на 20 век христијаните доминирале, сега муслиманите. И обете верски заедници имаат една родина, ист јазик и се сметаат за Либанци. Интересното е дека генетските истражувања покажаа дека и христијаните и муслиманите во Либан се потомци на Феникијците. Ако погледнеме тука, ќе видиме дека исто имаме заедно потекло. Доколку Торбешите велаат дека богомилите биле секта, треба да кажат и што биле пред да станат секта. Сепак не биле нешто различно од останатиот народ.

Работата според мене е што муслиманската вера има претензии да доминира во самоопределбата на човекот, тој треба да биде муслиман, па потоа веќе да се определува национално. Кај христијанството таква доминација нема и тоа се гледа во цел свет дека врв зема националната определба. За мене лично по важна е националната определба затоа што јас сум слободен ако сакам да си ја сменам религијата, да станам будист или хиндуист например. Но јас не можам да си ја сменам родината ниту мајчиниот јазик. Тие не се опција за бирање туку наследство.

Тука да ве прашам вас Торбешите, ако јас се одлучам да го примам исламот што ќе бидам по националност ? Значи ќе живеам на иста земја со христијаните и муслиманите, ќе зборувам ист јазик и со обете, но верски ќе бидам веќе дел од другата заедница. Ќе бидам ли јас пак Македонец или ќе се претворам во Торбеш бидејќи нема да се разликувам по ништо од вас ?

Makedonija bilo samo geogravska odrednica za edne prostor Nikogas nepostoela drzava, republika , kralstvo, carstvo , despostvo vo tie granici koi denes se narekuvaat Etnicka Makedonija. Postoel samo prostor Makedonija imeto od kaj go ima dobino toj prostor neznam ama znam deka Makedonija e na narodot sto zjivee na toj prostor nikoj nema pravo da go prisvojuva toa ime nitu pak da go Monopolizira . Makedonija prestavuva istorisko minato na cel Balkan pa i postiroko

Poteknuvame od Adem i Ava site

Јас ќе ти кажам од кај го има добиено името - од народот кој ја населувал и ја населува оваа земја. За државата воопшто не си во право, границите на етничка Македонија се од времето на Филип II кој ги обединил македонските племиња во еден народ кој така обединет паѓа под Рим. Тука со векови постоела провинција Македонија, пак поради истата таа македонска држава која ја затекнале римјаните. Не можам да не се согласам со тебе дека Македонија припаѓа на нејзиниот народ. Мислам исто така дека ти мислиш оти Македонците христијани го монополизираат македонското име поради нивната доминација во државата, но тоа не е така. Доколку има Македонци со различна религија, но нивна родина е Македонија и македонскиот јазик им е мајчин тие имаат исто право на таа земја и на нејзината историја. Еве ти пример,предпоставувам знаеш дека православните ги сметаат католиците за еретици и се издвојуваат од нив исто како да речеме и од муслиманите. Гоце Делчев, најголемиот македонски херој, идеологот на борбата за македонска независна држава, е католик. Но тоа не го прави помалку Македонец од колку се православните Македонци. Затоа според мене дали Македонците муслимани ќе го најдат своето место меѓу другите Македонци зависи пред се од самите нив, но не со издвојување туку со активно учество во политичкиот, културниот и социалниот живот на државата на ист начин на кој и Гоце Делчев бил водач на тој народ иако припаѓал на верско малцинство.

 

[*-----*]

Ова му доаѓа како во струмица да прашаш некој што си по нацјоналност и тој да ти одговори протестант струмичанец.

Нема проблем бе ако некој несака да биде Македонец нека не биде, ама овие муабети ме потсетуваат на деновите од основно уште за бившата СФРЈ кога ке прашаше наставникот што си по националност Македонсите си беа Македонци, Србите си беа Срби, Црногорците Црногорци, Хрватите Хрвати , Турците Турци , Црногорците си беа Црногорци само босанците и торбешите се изјаснуваа како од пушка МУСЛИМАН.

Така да ич ама ич нејкам торбешите да бидат во македонската нација, затоа што ако некој си ја продал верата за една торба урда, се уште убива доколку некој ја погледне сестраму на чешма, сеуште се замара со крвна освета од пред 100 години не ми треба да се идентификува со мене.

 

[Macedonia>>Europe]

Пак ке те поправам на просторот Македонија не живеат само Словенски Македонци христијани , живеат и Власи и Бугари и Грци и Албанци и Турци и Торбеши(помаци), и Егиќани и Евреи и ниту еден од овие народи нема Монопол ниту над просторот наречен Македонија ниту пак над името Македонија тоа е работата со која неможе да се помири Словенското население.

Овие сите што си ги набројал тука си имаат своја матична држава. Тоа ти е исто како јас да полагам право на името на Албанија, Египет или Турција само затоа што таму жиеат етнички Македонци. Некои работи воопшто не ги сфаќате... ама на кој тоа јас зборувам на некој што мисли дека исламот е нација. Значи за вас сите народи во свет може да имаат монопол над своето име како народ ама Македонците не? И сите вие се идентификувате со некое име а како второ сите и со Македонија.

 

[Фан на Интер]

Posle mesec dena Ban se vrakjam ama nisto ne se promenilo gledam se Banira za se i sesto i Amco2009 gledam ste go Banirale samo zatoa sto temelno vi objansil pozdrav vasite nameri izlgoa na videlina ama vaka ne se igra nie tuka vodime diskusija a diskusijata se vodi so Argumenti i koga nesto ke vi izleze od planot t.e kontraargument na vasata istorija togas Ban so srekja:pos2::pos2:

Овие сите што си ги набројал тука си имаат своја матична држава. Тоа ти е исто како јас да полагам право на името на Албанија, Египет или Турција само затоа што таму жиеат етнички Македонци. Некои работи воопшто не ги сфаќате... ама на кој тоа јас зборувам на некој што мисли дека исламот е нација. Значи за вас сите народи во свет може да имаат монопол над своето име како народ ама Македонците не? И сите вие се идентификувате со некое име а како второ сите и со Македонија.

Edno Treba da znaes site Etnicki zaednici vo svetot nemaat i svoja drzava taka da tie sto si imaat svoja drzava samo si bile posrekni pa si ja dobile a Vlasite koja e nivna drzava potsetime

 

[Nephthys]

Vlasite koja e nivna drzava potsetime

Македонија!
А на оние на кои Македонија не им чини(а до сега не сум сретнала такви) ја имаат Романија.

 

[Фан на Интер]

Торбешите во Македонската енциклопедија

Ш. А.

Измина прилично долг период , дали и доволен, за да слегне прашината која се дигна во пресрет на излегувањето од печат на контраверзната Македонска енциклопедија , издание кое долго ,велат речиси една деценија ,било подготвувано од нашите ’најголеми умови‘ од МАНУ, предводени од контраверзниот академик д.р Блаже Ристовски како главен редактор. Прашината беше дигната најпрво од нашите сограѓани ,Албанци – а кој друг во Македонија може да превземе таков чекор?-во форма на реакции протести и демонстрации кои за малку не есклалираа во несакани и овде déjà vu настани ! Треба да се напомене и фактот што многу новинари и водители на тв.емисии забележаа дека за разлика од граѓаните Албанџи и нивните опозициски партии како и невладиниот сектор , интелектуалците Aлбанци и владеачката ДУИ беа нем посматрач на тие настани ,а академиците од оваа етничка заедница не ја ни виделе спорната енцоклопедоја ! Барем така се тврдеше од таму. Тоа неколку пати јавно го изнесе и главниот редактор ,г-нот Блаже Ристовски. Лесно им е нив кога имаат таков народ!

Се распламтија жешки дебатни емисии по сите национални телевизии со угледни аналитичари ,новинари и политичари во кои секој напаѓаше секого ,левите ги напаѓаа десните, опозицијата ја напаѓаше власта, Албанците ги напаѓаа Македонците . . сите го напаѓаа Ристовски а Ристовски ги напаѓаше сите!!! Лидерите на двете најголеми партии во власта,Груевски и Ахмети скришум преговараа чекајќи како ќе се одвиваат настаните за да донесат мудра, ’компромисна одлука‘.Секако премиерот во таквата игра беше поитар правејќи се дека ’не е од тука‘ како и во многу други ситуации и прилики кога се случуваат вакви настани. Во нападите како нај еклатантни би ги издвоил честите настапи на професорот Фрчковски кој покрај другото го посочуваше фактот дека голем дел од критичарите и ’критичарите‘ в’сушност и немале можност да ја прочитаат енциклопедијата бидејќи и не беше пуштена во продажба,потенцирајќи дека кога тоа ќе биде можно бројот на реакции ќе биде поголем ,и не само од страна на албанците !Тоа се потврди како точна констатација бидејќи бројот на незадоволници расте од ден на ден. И како втор пример би ја издвоил реакцијана на Љ.Георгиевски кој изјави дека енциклопедијата е навреда ,не само за Aлбанците ами и за Mакедонците! Тоа ме натера да размислувам дали и како се претставени Торбешите во енциклопедијата ? Да бидам искрен ,познавајќи го ’ликот и делото‘ на академикот Ристовски ,очекував торбешите да бидат претставени како исламизирани Макединци кои ’насилно го примилие исламот под стегите на османските зулуми и под притисок на албанските одметници ,планинци и зулумќари од типот на Али паша Јанински‘ и така нешто во тој стил и да го цитира неговиот миленик ,пресниот (ова е негов термин)доктор по етнологија ,равметлија Нијази Лиманоски и неговите тогашни соработници.Но ...во голема мера се излажав! A Бога ми и се изненадив! Најпрвин пријатно –кога дознав дека има релативно долг напис од две/три страни со наслов ’Торбеши‘! –потоа и непријатно кога истиот напис имав можност да го читам. Веднаш на почетокот пред на навлезам во анализа на напишаното, да напоменам дека овде,не само што не доминираше материјал од споменатите извори (кои ,какви такви ,барем претендираа на некаква ’научност‘ ами нешто ми ’замириса‘ на Википедија (информатичка треска!),потоа на Ѓорѓија Пулески и Галаба Паликрушева! Идеален спој на еден релативно конфузен и заглавен во сопствените ’научни јазли‘ галичанец –мијак,Пулески,на една необјавена докторска дисертација со наслов ’Исламизација на Торбешите и формирање на торбешката субгрупа‘,Галаба паликрушева ,Скопје 1965 г. и на слободната интернетска енциклопедија Википедија за која и еден обичен средношколец ќе ви рече дека не може да се потпре на податоци од таму ако сака да напише макар и најобична писмена работа по мајчин јазик!

Но,да почнам со ред и од почеток. Торбеши (како што напоменав на почетокот тоа е за поздравување бидејќи, ’барем спомнати сме со вистинско име ’! Таков беше коментарот на оние, претежно млади луѓе (студенти и средношколци) кои тоа го прочитале пред мене и кои се фрустрирани и незадоволни од ,негирањето ,оспрувањето и непризнавањето на нашата посебност и нашиот идентитет и најмногу од отсуството во Уставот на Р.М на ,најверoјатно ,третата по број етничка заедница во државава-Торбешите! Но венаш до Торбеши, стои (Горнореканци ,нашинци).?

Ајде некако може да се разбере терминот ’нашинци ‘ бидејќи е познат и често упетребуван термин кај Tорбешите со цел да се детерминираат односно диференцираат од другите (не само од иноверните Македонци,Бугари,Срби и др. ,туку и од истоверните Турци ,Албанци и др.)народи и етнички заедници.Но ..Горнореканци ? Не ми е јасно што се сака да се објасни тука?Барем да беше Долнореканци ! Затоа што ако се сака да се набројат регионите каде што ова население е битисува тогаш требало да се набројат и Долнореканци ,Голобрѓани ,Горнодримколци ,Горани ....потоа областа Торбешија, Жупа ,Кичевија ,Пијанец,Делчево ,Горна Џумаја (Благоевград) Неврокопско ,Мегленско,Драмско ,Кавадаречко (да не заборавиме дека Долни Дисан е едно од најголемите торбешки села во почетокот на 20 век ,според К’нчов),Солунско .Костурско како и Кавалско , Ксанти и други места во Беломорска Македонија и Тракија . Значи географскиот термин ’горнореканци‘ не може и не треба да стои тука како синоним за Торбеши најмалку од две причини .

Прво ,во Горна река има најмалку, речиси нема ,Торбеши и второ ,горноррекаци и(ли) Шкрети е нешто друго .Тоа е христијанско –православно население со мајчин албански јазик кое во голема мера ,ако не и целосно е интегрирано во современата Македонска нација !

Тоа е забелешката што се однесува на првите два сининими кои во загради се напишани веднаш зад етнонимот Торбеши .Во понатамошниот текст се спомнати и други синоними или егзоними/етноними како што се навдува во енциклопедијата кои,со исклучок на веќе споменатите ’горнореканци‘и Шкрети ,горе/долу ’држат вода‘ но има уште многу други! Толку многу што можеби заслужува покренување иницијатива за Гинисова книга на рекорди!Не верувам дека на дуњава има народ или етничка заедница со толкав број синоними како што е случајот со Торбешите!? Заради просторни причини нема да ги наведувам овде. Нека остане тоа за некоја друга прилика .

Натака во текстот се вели:”Исражувањето на Торбешите е условено со пралелно истражување на етничката група Мијаци,бидејќи изворно Торбешите претставуваат ’мијачка‘ субгрупа .”! Тука ,како што напоменав на почетокот мириса на Википедија и на разно-разни интернетски дискусии од интернет-форумите каде за основа се земаат некои написи по медиумите за галичанецот Томо кој успеал ’да ги врати во прадедовската вера насилно исламизираните ‘, и да ја ’истреби градината со трендафили (Галичник,заб Ш.А) од клетите шипини (турчишта-муслимани ,заб.Ш.А),користејќи ја наводно слабоста на дебарскиот бег кон неговиот коњ. И актуелниот министер за надворешни работи Антонио Милошоски во времето кога беше потр-парол во владата на Георгиевски во една клумна во ’Дневник‘ ја објаснуваше ’дипломатската способност’на овчарот Томо од галчник кој го прашал бегот ’што би направил ако има градина со трендафили во која има и неколку шипини кои пречат ? Дали би ги исчистил?’. На потврдниот одговор на бегот рекол дека тој истото сакал да го направи со муслиманите од Галичник а за возврат ќе му го подари убавиот (Тројански ?)коњ !! И нормално ,како што му доликува на суровиот и немилосрден бег (за чудо дебарските бегови се опишани како најсурови, најнемилосрдни и најфанатични кога станува збор за ’насилното‘наметнување на исламот!) атер на коњот дозвилил ’доброволно‘ покрстување на Торбешите ! Штета што немало повеќе коњи во тоа време и штета што вакво нешто не му текнало на кралот Марко кој го имал најубавиот коњ –Шарец неколку векови порано ,па да му предложи вакво нешто ,ваков дил , на Султанот Мутат !! Не само што ќе ја спасеше Византија и дригите христијански кралства и кнежевства од ’насилната исламизација‘ами неместо да се бори со Оаманлиите против своите православни браќа во Ердељ,Румунија и да ги исламизира, ќе добиеше дозвола од Падишахот да го врати сиот муслимански свет во христијанство!! Ех ,да беше реалниот живот така како во бајките и митовите ! Но да се вратиме на реалноста .

 

[Фан на Интер]

Сметам дека за конфузното мешање Мијаци –Торбеши ’заслуга‘има и еден бугарски научник Георги Трајчев –автор на книга за Мијаците-Б’лгарите од Дебар ,како што ги нерекува ,потоа Тома Смилјаниќ ,Ѓорѓија Пулески и секако Галаба Паликрушева на која сакам да се зарджам повеќе поради фактот што таа( би требало да )е најсериозно третирана ,дури и од авторите на енциклопедијата но и поради фактот што таа е една од најцитираните авторки кога станува збор за пишани извори во врска со торбешката тематика во македонија и поширико . Ако го прочитате насловот на нејзината докторска дисертација ’Исламизација на Торбешите и формирање на Торбешката субгрупа’,веднаш и a priori ќе помислите дека авторката има поинаков став од оние кои Торбешите ги сметаат за Македонци Муслимани и дека етнонимот Торбеш не го поврзува со ’продавањето на верата за торба сирење или брашно или... Затоа што првиот дел од насловот алудира на тоа... исламизација на Торбешите!.....што имлицитно зборува дека етнонимот Торбеш е постар од периодот на исламизацијата . И тоа е во ред и точно .Поимот ,етнонимот Торбеш е постар од многу етноними чии национал-романтичари себе си се сметаат за библиски ,одбран,народ ,или за неприкосновени орли и лавови на ’балканската џунгла’ !Нема да споменувам никој посебно, само ќе кажам дека етнонимот Торбеш(и) датира од 10 век и е словенски ,буквален, превод на егзонимот Фудиагиагити –со кој Византија ги именувала Богомилите ,фунда=торба ,и Кудугери- куд-у-гере=оној што носи торба. Треба ли да се потенцира дека тоа е барем 5,6 или 7 века,ако го прифатиме 17 век како период на засилена исламизација , пред какво и да е ’турчење‘и(ли) исламизирање на Балканот. И самата Паликрушева го цитира хрватскиот свештеник и историчар Доминик Мандиќ кој во својата книга ’Богомилска црква босанских крстјана‘ вели : “Овој назив најдобро го има протумачено М . Милечиќ изведувајќи го од кут-уг-ер/ос/ ,оној што носи кожна торба ,торбаш.Во Македонија и денес народот ги вика Торбеши ,бидејќи постанале од богомилите кои секогаш со себе носеле торба со Откровението на Свети Јован и прибор за јадење да не би се онечистиле од мрсните садови во туѓите куќи “. Овде сами по себе се наметнуваат две работи.

Прво ,станува збор за свети книги ,овде е спомнато откровението ,на друго место евангелието (апокрифното ,за официјалната црква!)најчесто се споменува Тјната Книга на богомилите околу која се плетат разно-разни митови,легенди ,преданија и тн. ,вклучително и тврдењето на бугарскиот експерт за богомилството Јордан Иванов кој вели дека ’нејзиниот словенски превод не е пронајден но постојат два латински преписи од кои едниот се наоѓа(л) во Каркасонскиот инквизиторски архив ,сега пренесен во Париз а другиот во Виенскиот пергаментен кодекс од 15 век ,бр.1137 (Ј. Иванов ,Богомилски книги и легенди‘). Значи паѓаат во вода тенденциозните лаги за ’потурчување и исламизирање‘ за торба брашно ,пченка или торба гиза(урда) на христијанските соседи и на некои бугарски и српски истражувачи како и поблагата варијанта на Јован Хаџивасиљевиќ кој објаснува дека Торбешите го добиле своето име поради тоа што се занимавале со торбарење продавајќи боза,салеп,алва ,семки и други дребулии по улиците, што е можеби логочно објаснување но не и точно од едноставна причина што сите споменати продукти како и кафето дошле како благодети од Турците и не биле познати кај балканските народи во времето од кога датира поимот Торбеш(и),а тоа е 10 век. И второ ..внимавај те!! ’...и прибор за јадење да не би се онечистиле од мрсните садови во туѓите куќи‘ !!! Што може од ова да се извлече како заклучок ? Со што би се онечистиле од мрсните садови? Зошто носеле прибор за јадење? Што би можело да биде ’нечисто‘ во туѓите куќи? Свињското месо без сомнение ! Та нели и во светите книги тоа е забрането за конзумација и тоа не само во Кур’анот ами и во Библијата !

Овие толкувања не ги зеле во предвид составувачите на енциклопедијата! Како и многу други историски извори кои укажуваат на етногенезата или можеби би било попрецизно , социогенезата на Торбешите која води до појавата на богомилството во 10 век ,кое пак е условено и претставува опозиција на официјалното византиско христијанство кое најпрвин било наложено на бугарскиот цар Бориз а овој натака го наметнувал врз своите поданици преку свиоте мисионери .

За богомилското потекло на Торбешите,И другите јужнословенски муслимани(Бошњаци и Помаци ) пишувале многу автори кои ете составувачите на енциклопедијата ’ги заборавиле’ .Ќе напоменам неколку од нив:

Томас Арнолд

Мехмед Ханџиќ

Оболенски

Франјо Рачки

Едит Дирхам

Димитар Ангелов

Вера Стојчевска-Антиќ

Драголјуб Драгојловиќ

Назиф Докље

Франо Шијак

Драган ТАшкоски

Маја Ангеловска Панова

Иво Пилар , Никос Чаушидис и други . Многу од нив се повикуваат на византиски извори како на пр. хроночарот Халкокондил кој известува дека богомилите на Балканот уште биле наречени и Бабуни,Патарени, Кудугери и Торбеши.Има и топоними кои одат во прилиг на ваквата теза као селото Торбач ,Кудугерци ,Богомила ,планината Бабуна ,Богомилско поле ,Богомилски преслап и т.н. Има и неколку артефакти што успеале да ја преживеат инквизицијата или културоцидот и немо да сведочат за едно славно минато .


Богомилски знак на порта во с.Кракорница


Истиот ,фото Емрула Реџоски .Ноември 2007г.
При една посета на наша екипа Мехмед Џемајлоски
Шериф Ајрадиноски,Гарип Имероски и Ајет Кариманоски


Богомилски нишан во Борје –Гора,Албанија


Лимена плоча ,пронајдена во 1996 г
Во Шиштавец –Гора ,Албанија


Надгробен камен-нишан- на кој
се забележува лилјанот-еден од
неколкуте богомилски симболи
С.Глобочица –Гора



Торбешка невестинска носија од Горни –Струшки Дримкол ,с.Подгорци–фотографија од енциклопедијата .Би било добро да се спореди со една таква од ’Галичката свадба‘на пример или друга мијачка или...



Но очигледно овде иако има прилично голем број наведени извори овие изостанале ! Дали случајно !!??Наместо мој ќе наведам еден рeдакциски коментар на ’Гласник‘на ИВЗ бр.3/4 од 1974 г.со наслов “Торбеши у очима Галабе Паликрушеве“, каде се вели :“За неа не е вредно ни да се спомне,во науката прилично застапената теза според која Торбешите се изедначуваат со фундиагиатите и кудугерите.можеби и таа спаѓа меѓу оние кои би сакале богомилите да не постојат во нашите краишта“ Очигледно бројот на тие што би скале богомилите како и нивните наследници Торбешите Бошњаците и Помаците и сега да не постијат во нашите краишта е мошне голем .

Ako ова може да се рече за можеби најсериозната и најсеопфатна авторка ,која навлегла најдлабоко во оваа проблематика тогаш што преостанува за другите !? Бидејќи ако се изземе игноранскиот однос на Паликрушева спрема една од трите компоненти за етногенезата на Торбешите –Богомилството, нејзиниот труд може да смета за најстудиозен и нај сеопфатен .Дотолку повеќе што е пишуван во 1965 г ,односно цели 14 г пред појавата на комунистичката творевина наречена ’Културно научни средби на Македонците Муслимани‘. В’прочем и од историчарите кои застанаа зад оваа идеја најцитирани се нејзините наоди .А еве сега во енциклопедијата истото се случува.Историјата се повторува!

Хипотезата на Миливој Павловиќ дека Скопските Торбеши се можеби најстарото Српско (читај Словенско) плема на Балканот само се споменува и ништо повеќе ! Изворниот текст недостапен !! Причините непознати ! И тие што го споменуваат таквиот текст наведуват дека ’не биле во мозност да го користат написот на Павловиќ !! Се наметнува прашањето зошто? Каде исчезнал ? Ако не изчезнал кој и зошто го крие? Искрено не можам да поверувам дека и за академиците ,особено за Ристовски ,еден таков текст да биде недостапен!!! Да не е запален можеби ,како и книгите на богомилите??? Или можеби е забранет како на времето што беше случај со еден труд на д.р Јоаким Синадиновски со наслов ’Националното прашање и меѓунационалните односи кај нас’. Тука имаше едно цело поглавие за Торбешите – Истражување на еден социолог -кое беше во колизија и некомпатибилно со политиката на тогашната комунистичка власт и на споменатата творба на Лиманоски па ја доживеа својата ’инквизиција’.Каква е таа наука која ’одбира штое драго а закопува што е благо’? Академија на науки и уметности не може ,не треба и не смее да си дозволи такво нешто но ете овде на Балканот тоа е правило .

Во отсуство на вистинската наука ,макар и да е ’спорна ’ ништо не ни преостанува освен да ги земаме митовите и легендите како ’научни вистини’и да се потпреме на таквата фантазија или ќе ни останат толкувањата и гледиштата на луѓето од типот на Ѓорѓија Пулевски кој како што напоменав на почетокот,заробен во својот лавиринт и јазол(научен,,национален, верски,образовен и тн.) и самиот не знае ни што е Македонец ни што е Мијак,уште помалку Торбеш. Верувам дека не слушнал за богомилство !! И самата Паликрушева во својата дисертација вели дека ’тој –Пулевски- е доста конфузен кога го објаснува поимот Мијак’ ,и дека според него може да излезе дека и Македонците се субгрупа на Мијаците според тоа што го пишува во неговото дело!

Ако може да се зборува за некаква субгрупа тогаш Торбешите можеби треба да се групираат ,како што некои го прават тоа ,во Јужнословенската гранка која според верскиот културно-историски круг се дели на:

Православни :Руси,Украинци,Белоруси,Срби,Македонци,Бугари и Црногорци.

Католици: Полјаци,Словаци,Хрвати,Словенци,Чеси ...и др. и

Муслимани: Бошњаци,Торбеши,Помаци.


Тврдината Каркасон во Франција .Дали тука се криела Тајната Книга на Богомилите?