Начини на кои влијае сообраќајот врз загадувањето на воздухот.
Видови на емисии
Како резултат на споредните продукти од процесот на согорување на горивото, кај возилата се јавуваат три вида на емисии:
„топли“ емисии
емисии при ладен старт
испарувачки емисии.
„Топлите“ емисии и емисиите при ладен старт претставуваат издувни емисии, кои се емитираат за време на движењето на возилата. Издувните емисии го сочинуваат најголемиот дел (95-99%) од вкупните емисии кај секое возило.
„Топлите“ издувни емисии настануваат кога моторот на возилото и системот за контрола на емисиите работат со полна оперативна температура, односно се наоѓаат во нормална оперативна состојба.
Емисиите при ладен старт настануваат доколку температурите на моторот и на системот за контрола на емисиите се наоѓаат помеѓу амбиенталната температура и нивната полна оперативна температура. Значи, овие емисии настануваат ако моторот работи под неговата оптимална температура.
Појавата на емисиите при ладен старт главно се припишува на урбаното возење, затоа што се претпоставува дека најголемиот дел од патувањата започнуваат во урбаните области. Со тоа се придонесува за повисоки новоа на загадување во овие области.
Испарувачките емисии настануваат при полнење на гориво, за време на мирување на возилото (дневни загуби), за време на работата (загуби при движење) и непосредно по употребата на возилото. Испарувањата настануваат од горивото, и тоа од резервоарот за гориво, како и од системот за запалување на горивната смеса. Генерално, испарувачките емисии најмногу зависат од температурата на воздухот: ако температурата е повисока, продуцирани се повисоки емисии.
Другите испарувачки емисии од возилата може да бидат дополнително создадени од пневматиците, бојата, пластичните компоненти и адитиви и сл., но тие имаат послаб интензитет, а со тоа и помало влијание во животната средина.
Секоја од овие компоненти на емисии е под влијание на повеќе фактори, кои го модифицираат и специфицираат квантитетот и квалитетот на емисиите во реалниуслови на движење
Влијателни фактори во процесот на создавање на издувни емисии
Издувните емисии од возилата имаат клучна улога во моделирањето на загаденоста на воздухот од сообраќајот. Издувните емисии претставуваат износ на одреден загадувач (пр., изразен во грама), кој е емитиран во единица време (пр., секунда) или на растојание (пр., километар).
Прецизноста во пресметките на емисиите од сообраќајот е важна за успехот на секој проект или студија за моделирање на квалитетот на воздухот. Но, проценката на видот и квантитетот на загадувачите емитирани од издувните емисии од возилата, како и проценката на нивната дисперзија и трансформација во урбан размер е комплексна. Ваквата комплексност се јавува затоа што концентрацијата и дистрибуцијата на издувните емисии варираат во зависност од повеќе фактори, како што се сообраќаен проток, сообраќајна густина, брзина на токот и структура на токот на сообраќајот.
Влијанието на секој од овие фактори, самостојно или во комбинација, предизвикува различен износ на емисии од исто возило.
Екстерните фактори, како што се амбиенталната температура, притисок, влажност и др., исто така влијаат на создавањето на издувните емисии. На пр., пониската амбиентална температура има влијание врз температурата на палење на моторот, како и на неговото ладење, со што има влијание врз нивото на емисии. Значи, при пониски амбиентални температури емисиите се повисоки.
Износот на загадувачките емисии е особено зависен од начинот на работење на возилото. Највисоки емисии на јаглероден моноксид и јаглеводороди настануваат при ниски просечни брзини, вообичаени за урбано возење, кое се карактеризира со фреквентни тргнувања и застанувања, забрзувања и забавувања. При повисоки просечни брзини, се подобрува ефикасноста на моторот и емисиите се редуцираат со изминатото растојание. Со зголемувањето на температурата на моторот при вакви поголеми просечни брзини (кога потрошувачката на гориво во единица време е висока), се зголемува концентрацијата на азотни оксиди.
Поголемиот дел од урбаните патувања покриваат растојанија помали од 6 километри. Ефективноста на каталитичките конвертори во почетните моменти на работа на моторот е мала, па затоа во урбаните области просечната емисија на изминато растојание е многу висока. Околу 90% од загадувачите се емитирани во првите 200 секунди по почетното палење, кога каталитичките конвертори сè уште не ја имаат постигнато својата полна оперативна температура.
Возилата кои се несоодветно одржувани и кои немаат систем за прочистување на издувните емисии се одговорни за голем дел од загадувачките емисии. Ова посебно е случај во неразвиените земји и земјите во развој, каде соодветно на лошото одржување и на отсуството или застареноста на системот за прочистување на издувните емисии, релативно мал број на возила во сообраќајните токови се одговорни за голем дел од емисиите.
Факторите кои влијаат врз дисперзијата на загадувачите во воздухот и генерално може да се сумираат на следните видови:
метеоролошки податоци;
податоци за локалната топографија (рамничарски или ритчест терен
геометриски карактеристики на „урбаниот кањон“ и на улиците и сл.)
сообраќајни податоци за деловите од патната мрежа каде се врши моделирање
податоци за емисионите фактори (според категоријата на возила, типот на патот, годината и годишната сезона)
податоци за амбиенталните (позадински) концентрации на загадувачите,
податоци за мрежата од локации на рецепторите.
--- надополнето: 4 август 2013 во 15:00 ---
ова ми беше дел од еден проект кој го правев за изградба на Гео Информационен Систем околу оваа тема.
