Читачот- Бернард Шлинк
Книгата започнува со една несвојствената и неконвенционална љубовна авантура и завршува во еден животен одрон.
Дејството е поделено на три дефинирани делови, три животни фази на Мајкл Берг, нараторот на дејството и две фази на животот на Хана Шмиц. Зошто две? Затоа што првиот дел, првата фаза, и нема некои позначително значење за неа. Можеби тоа е кратка авантура за неа, дознаваме дека често пребегнувала од град во град, држејќи се од комплексноста на работите за кои е потребна писменоста. Мислам дека она нема позначително чувства кон Мајкл, тој е само алатка за сатисфакција, условување секс за читање на одредена книга, дури и на крајот го напушта. Но и, од друга страна, покажува одредена одговорност кон него, бара да биде посветен, бара да има приоритети во животот. Себичноста, проткаена во одговорноста се прелева и на вториот дел на книгата.
Вториот дел е есенцијата на самата книга, Мајкл е веќе студент, и се запознава со судските процеси за одговорните лица за време на војната. Повторно се среќаваме со Хана, овој пат на обвинителната клупа, (и не е обвинета за педофилија) за злосторства во војната кои го привлекуваат интересот на јавноста само поради книгата на една од преживеаните. Народот сака сензационалниот. Жеден е за крв, жеден е морална сатисфакција, иако најголем дел мижеле на сите злосторства на рајот. Но и истите, судиите, обвинителите и адвокатите, сите поранешни нацисти, сега се инкорпорирани во новиот систем и продаваат морал, форсираат своевидна правда и имплементираат право.
Хана се соочува со феноменот правна сигурност, која е основниот постулат на правото инкорпорирана во начелото за забраната за ретроактивното важење на правото. Не може никој да биде обвинет за нешто кое не било противправно во моментот на чинење или нечинење на тоа дејство. Од една страна ја имаме надреденоста и воената дисциплина, каде прекршувањето или непостапувањето по наредбата може да резултира и со стрелање. Од друга страна ја имаме психологијата поткована со лошите надворешни временски услови. За тоа има една интересна студија од универзитетот на Стенфорд, по истата има снимено и филм. Не станува збор за чувари кои поминале низ своевидна обука, туку за најобични доброволци, дел бидат чувари, дел затвореници. За време на студијата, која траела 6 дена, чуварите се задлабочиле во својата нова улога и започнале да применуваат репресивни мерки врз затворениците кои послушно ги извршувале. Поради репресијата, експериментот е прекинат.
Хана била чувар во еден логор, ја теретат за нечинење, за непостапување, кога дел од затворенички на тој логор ги затвораат во една црква, таму избива пожар и никој не сака да ги отвори портите со цел затвребичките да излезат. Само грст затворенички преживуваат, една од нив е писателката на книгата по која се иницира процесот. Но после војната лесно е да ги генерал, тешко е да одлучиш како ќе постапиш во тој даден момент. Излишно е прашањето "Што би направил ти?" кога симпатиите на поротата се кон жртвите, ја губиш наклонетоста на судијата, а веќе останатите обвинети формираат фронт против тебе. Сите патишта те водат кон бездна и на крајот, самиот си ја потпишуваш пресудата, предводена од срамот поради неписменоста. Пресудата ја слуша, достоинствено, облечена во својата СС униформа.
Последниот и најкраткиот дел е најслатката секвенца од животот на Хана. Таа веќе е во затвор и единствената комуникација во надворешниот свет се аудиокнигите кои ги добива од Мајкл, а откако ќе се описмени, започнува и серија размена на кратки писма. Мајкл е веќе татко, со споменот од неговото детство, за врската со Хана длабоко му е врежан во сеќавањето. Истиот има импакт на неговиот живот, за животните видици, па и за сексуалните мечти.
Кога Хана добива помилување, она е веќе старица, иако Мајкл и наоѓа стан и работа, на денот на излегувањето од затвор решава да стави крај на својот живот. Процесот на ресоцијализација е тежок, ама авторот не остава во прашалници околу причините за нејзината смрт. Дури и во својот тестамент таа го изоставува Мајкл односно му дава улога на поштар да ја проследи целата нејзина заштеда кон затвореничката која го преживува пожарот.
Не очекував за напишав волку долга рецензија, со оглед на тоа што оваа книга ми беше доста штура, беше пишувана тесно-широко, иако испрати доста интересни пораки. Сепак, ако авторот се посветил на правниот процес, книгата ќе била тупаџиска, оние кои сакаат да уживаат во романот, истото би им било напорно и досадно. Барем во тој дел има одреден баланс. Од друга страна, авторот, нѐ остава со многу прашалници при тие недоволно дефинирани делови. Можеби дел од магијата изгубив затоа што прво го гледав филмот кој ми остави далеку подобар впечаток. Беше далеку посодржински.