Лично не се согласував со фактот дека треба да се верува без да се има образложение. Меѓутоа многу полош е патот кој и самиот го изодев прво да се бара причината за верувањето, а потоа да почне да се верува. Полесно поминуваат оние кои одлучуваат да почнат да веруваат без да имаат целосно разумско образложение за својата вера. Тоа не значи дека тие помалку ќе знаат и дека нема да знаат да го образложат верувањето. Потребните одговори и образложенија на верувањето ќе ги добијат нешто подоцна преку самата вера, а всушност побрзо од оние кои претходно бараат образложение за верувањето. Тоа е полесниот и поблаг пат на одговорот на прашањето има или нема Бог и тој пат го препорачувам. Човек ако сака да го открие Бога и да се увери во Него неопходно е целосно да го испита тоа прашање од аспект на верник. Така најпрво од позиција на неверник да ги разгледа и изживее сите ставови против верувањето во Бог, а потоа целосно да се префрли од другата страна. Да му пристапи на истото прашање како да е верник. Човекот кој ја бара вистината за Бога не може да поверува доколку не биде доволно фер и ја напушти атеистичката страна па ги разгледа истите прашања од гледиште на верник. Така ако пристапува кон читање на Библијата да ја чита како верник со голема почит, внимание и со верба. Откако ќе ги разгледа двете страни атеистичкото и теистичкото нека се повлече и нека одлучи што е вистина. Тврдам дека секој кој бил доволно фер да ја погледне верата низ призмата на верник останува(л) и го бране(л) тоа стојалиште. „Побарајте Ме и ќе Ме најдете ако Ме побарате од сесрце“.
Така во моето гледиште на верата доаѓам до фактот дека ако Бог е Алфа и Омега, почетокот и крајот, ако Бог постои тогаш Неговото постоење ќе биде откриено во било кој правец само ако испитувањето отиде до крај. Независно на кое поле Го бара ќе Го најде. „Кој бара ќе најде, кој тропа ќе му се отвори“. . Археологија, Историја, Астрономија, Физика… Емпириските области се ѓаволски тешки за откривањето на одговорот на верата т.е. неверата и ништо не значат за друг настрана од оној кој испитувал. Противникот на тврдењето може едноставно да каже дека податоците се лажни, подметнати, измислени, дека е тргнато од погрешни поставки како и други аргументи против оние на оној кој тврди дека дошол до научни емпириски сознанија за верување т.е. неверување. Оној кој тврди ќе нема начин да докаже дека неговите испитувања не се подметнати, фалсификувани и слично. Така на тврдењата за алиенистичкото потекло на религијата верникот доволно е да каже дека доказите се наместени или подменати. И обратно на тврдењето за постоењето на чуда низ кои Бог се објавува себеси неверникот може да рече дека тоа е наместено, илузионизам и слично. Во таков случај обично и двете страни преминуваат кон користење на сила односно со истакнување на бројноста на доказите или со повикување на авторитети сакаат да го наметнат сопственото тврдење. Исто така колку што една емпириска научна потврда се приближува до совршенството кое никогаш не може да го постигне таквото емпириско научно откритие би било разбирливо само за врвен професионалец во таа област и неразбирливо за лаиците. За совршено да опстои еден емпириски доказ не само во поглед на атеистичко-теистичката дилема човек треба да не пропуштил ниту една секунда од егзистирањето на појавата која ја користи за докажувањето. А со тоа не располага никој освен Бог. Затоа и докажувањето на Бог единствено е благодарно да се врши само на полето на филозофијата чија гранка е и теологијата. На тоа поле целото човештво учи низ историјата така и теолошката филозифија учи и открива. Науките влегуваат како делови во градбата на филозофијата но погледнати со широко нивно глобализирање и заокружување. Пример panta rei е емпириско и научно кое филозофијата го зема како ставка во своите истражувања. Не знам од каде ставот дека теолошката филозофија е завршен и затворен систем. Затоа и не е срамота за теологијата (филозофијата на една вера) да се усовршува со човечкото искуство чиј дел е и науката.
Се спомнува правилото „Окамово сечило“ – „Доколку постојат две теории кои објаснуваат еден ист феномен, тогаш за вистинита се зема онаа поедноставната.“. Вака поставено е многу некритички, нефилозофски, „ненаучно“. Прво за да постои како правило треба да има причина зошто. Зошто поедноставното да се земе како вистина? Но и ако може да се премине преку тоа, како ќе утврдиме што е тоа ПОЕДНОСТАВНО. Бидејќи се на овој свет има повеќе значење истото од една страна е поедноставно, но од друга страна е посложено. Ќе биде потребно да се кажат критериумите со кои ќе се определува што е тоа што е поедноставно. А со тоа веќе сме влегле да го одмотуваме целото клопче на целото знаење кое што ќе биде неопходно за да се утврдат критериумите на поедноставното. Тоа значи не ќе можеме да ги утврдиме критериумите на едноставноста како што не можеме да утврдиме ниту еден единствен сигурен принцип во светот. Бидејќи ако некој може со несомненост да постави и едно единствено тврдење или принцип тогаш тој преку него ќе ја знае целата вистина за се што ќе посака да знае. Ако некој досега тоа го открил тогаш тој ќе беше совршен и се ќе му успеваше бидејќи низ принципот се совршено ќе поставуваше и се ќе водеше кон резултат кој го предвидел. Јасно е дека таков принцип во науката не постои ниту во науката е можен. Теологијата вели: ние можеме и треба да ја бараме вистината меѓутоа вистината нема да можеме да ја откриеме се додека таа не ни биде ОТКРИЕНА (од Некој кој би требало да ја поседува). Откривањето е награда за барањето.
Бидејќи Верата учи дека е можно постигнување на сознание за вистината (Бог) на овој свет верниците може да му се приближат на совршенството (светите луѓе), т.е. да се обожат. Теологијата вели за да го откриеш Бога всушност е многу едноставно. Треба да Му се тропне на врата на Бога и да се праша: „Дали постоиш?“. Ако Тој постои и ако е жив тогаш Тој треба да одговори. Ако не одговори тогаш слободно не верувај. Ако постои, а не одоговорил вината е Негова. Ние кои сме тропнале и кои тврдиме дека ни одговорил велиме дека всушност проблемот на неверувањето е во
1. Индифирентноста, ноншалантноста и незаинтересираноста дали Бог навистина постои.
2. Гордоста на оние кои не сакаат да тропнат и вистината да им се каже
3 и во стравот дека навистина од другата страна може Бог ќе се покаже на вратата и со тоа ќе треба да се признае постоењето на одговорноста на совеста.
Колку ќе се тропа на вратата толку Бог и ќе се открива.
Би прашале, а што тогаш тебе лично ти открил па за да знаеме дека навистина открива. Верувам дека ми открил многу работи. Еве некои мои размислувања во врска со прашањето дали Бог постои.
Дали Бог постои? Не Бог не постои! Погрешно е да се каже дека Бог постои бидејќи се што постои живее во одредена даденост. Ако Бог постои тогаш тој би бил ограничен од даденоста. Ако не од даденоста околу себе би бил ограничен од сопствената даденост. Бог не би можел да го прави она што би било спротивно на сопствената даденост. Значи не би бил семоќен да прави нешта кои би биле спротивни на Неговата природа. Ако некој постои тогаш неговото постоење мора да има некаква даденост, одреденост. Во нашиов свет даденоста се одредува со факторите на време и простор. Се што постои мора да е ограничено со даденоста. Но во тој случај како постоечкото може да постои ако е ограничено. Постоечкото е ограничено просторно и временски. Има почеток и крај. Што го предизвикува неговото постоење во почетокот и каде е неговиот крај? Всушност постоечкото постои врз основа на непостоечкото. Светот на постоењето живее врз основа на изворот во светот кој не постои. Постоечкиот свет живее, но постигнатото е мртво и целосно ќе умре доколку не црпи од непостоечкото. Затоа и Адам и Ева по казна „умреле“ најдувајќи се во овој свет. Бог кој е трансцендентен и за да биде трансцендентен треба да го опфаќа како светот на постоењето така и светот кој не постои. Затоа Бог постои, но и не постои! Тој ги обединува но и ги надминува двата света (светот и несветот). Така Неговото постоење е АПСОЛУТНО и Целосно ПОСТОЕЊЕ. Таквиот „квалитет“ единствено го прави трансцендентен т.е. го прави Бог. Затоа ТРАНСЦЕНДЕНТНИОТ Бог го може и она што не го може. Бог го знае и она што се ограничил да го знае. Затоа и 1+1+1 не се три туку 1 бидејќи за Него физичките закони „не постојат“. Дали тоа значи дека е неодреден и „бескарактерен“. Не напротив туку апсолутно е одреден и стабилен во својата одреденост, но не онака како што тоа ние можеме да го изразиме. Треба да се разликува Бог во однос на Него, друго е Бог од другите кон Него. Се што ќе речеме за Него ќе згрешиме. Дури и Господ е љубов е погрешно ако биде сфатено некако. Секоја слика за Него е погрешна. Господ е љубов, но не ние како што би го толкувале тој поим независно како и да го толкуваме туку онака како што тој нам би ни се открил. Се што произлегува од Него е тајна. Можеме само да зборуваме за околните последици на таа тајна. Така за љубовта можеме да зборуваме за нејзините околни ефекти но не и за самата неа. Поради сеопфатноста, Неговите „одлуки“ се универзални и совршени. Колку повеќе утврдуваме одреден квалитет тој толку се приближува до Неговата есенција но истовремено нашата определба за Него ја скверни Неговата вистинска природа. Во духовниот христијански живот посебно во молитвата се отфрла секоја претстава и се разговара со Бога. Тогаш Бог самиот не учи за Себе. Меѓутоа бидејќи е Бог она што се нуди, апчето на вистината е многу силно за туку така да го голтнеме. Не е така лесно да се прима апсолутната вистина, така што conditio sine qua non во духовниот живот (како и воопшто во развојот на подобро) е себепринудувањето.
Ние кои живееме во дадено постоење постоиме релативно и всушност привидно поради променливоста. Никогаш не можеме да знаеме дали ние сме истите во секој нареден миг. Што е тоа што не прави исти меѓу два различни мига. Знаеме дека во секој миг се случува некаква разлика така што во наредниот миг сме различни. Што е нашето битие кое не е променливо т.е. што е онтолошкото во нас. Истото важи за секоја целина. Во кој момент таа престанува да биде она што е и преминува во нешто друго бидејќи цело време постои континуитетот и што е она што цело време останува неизменето во континуитетот на измени. Затоа и светот на постоењето сам за себе е непостоечки погледнат сам за себе нема свое постојано постоење кое би го дефинирало. Ништо постоечко не може да се одредува само по себе туку едно во однос на друго и потребен е барем еден „статичен“ субејкт за да може да постои одредување. Не постои дефиниција која точно ќе ја каже сегашната позиција, а најмалку да каже зошто и да ја валоризира причината за седењето. Ако на еден човек му се смени дроб, бубрег, срце, можеби во иднина и мозок, во кој момент тој престанал да биде некогашниот и станал нов човек. Дали меморијата на искуството е одредувачко. Ако е меморијата одредувачка тогаш ние во секој еден момент сме различен човек бидејќи нешто принаучуваме, а нешто забораваме. А ако ја префрлиме меморијата од еден на друг човек дали тогаш истиот човек би се јавил во две или повеќе копии. Каде е битието кое не подлежи на промени? Платон поради ова верувал дека постои свет на идеите кои се непроменливи, а појавните нешта се движат и се стремат околу тие идеи и бил блиску до вистината. Каков е Православниот христијански одговор? Ние постојано во секоја секунда се предефинираме како личности. За нешто да може да има некаква одредба на постоењето треба да се дефинира и да се одреди во однос на нешто што е „статично“. Бог е статичен иако е погрешно тоа. Најблиску е да се каже дека е суштински статичен, но формално подвижен. Така кога ние ќе застанеме во однос на Бога и се дефинираме со своите личности оние кои сме во однос на Него само тогаш нашите личности стануваат целосни и комплетно дефинирани. Затоа барањето на причината за одредено дејствување е совршено само поттикнато од комуникацијата со Бога. Секоја друга мотивација во која не постои и елементот на односот кон Бог е погрешна. Секоја личност која се гради во однос на нешто друго, ако при дефинирањето на другото не ја користи призмата на Бог формира сопствена илузорна личност која не е тој/таа. Како дел од Бога ние сме она што го носиме суштинското (онтолошкото) во нас. Божјата промисла за нас, споено она кое сме биле и она кое ќе бидеме. Личноста која себе си се дефинира во однос на Бога, која го носи, прима и се дружи со Бога постигнува суштинско задоволство на својата личност (поради суштинската статичност) и тоа е непроменлива состојба, независно од околните услови, со можност за постигнување на повеќе од задоволност (поради формалната подвижност).