Mozebi ne e na pravo mesto postot moj no sepak dobro e da se vidi i ako ima nekoj do MPC da dade svoe mislenje
СКАНДАЛОЗНА ОДЛУКА НА СИНОДОТ НА МПЦ
Македонската црква ќе пее по српски ноти
Синодот на Македонската православна црква донел скандалозна одлука за враќање на српското ‘мокрањчево’ народно пеење и за негово повторно изучување во средната Богословија и на Богословскиот факултет, а најверојатно и во православните храмови, за сметка на источното православно византиско пеење, дознава ‘Публика’.
На својата последна седница на 17-ти овој месец, македонските владици се согласиле тие и сиот клир на МПЦ да им се вратат на ‘српските корени’, бидејќи, според нашите сознанија, на дел од црковните великодостојници, посебно на поранешните белградски студенти, им било тешко да го научат византиското пеење.
Целиот парадокс на македонските православни христијани е тоа што е повторно наметнато прашањето на една туѓа, во минатото окупаторска црковна традиција во Македонија. Станува збор за црковното пеење во нашите цркви и една насилно наметната традиција против православниот македонски народ.
Со развојот на историските настани и придобивките за некои земји по Првата светска војна, во 1918 година, Македонија потпаѓа под српска окупација, односно влегува во рамките на Кралството Југославија како Јужна бановина на Србите. Во исто време, на македонската црква ~ е наметната и српска црковно-окупаторска власт. Во тоа време, тогашниот државно-политички режим на Кралството, територијално и духовно е поробен и наметнати му се црковно-национални интереси и традиции од Србите. Во минатото сме виделе голем број сведоштва за србизација на македонскиот народ и култура, но, во исто време, тогаш е извршена и интервенција над вековната црковна традиција во земјава, па црковното пеење во Македонија од источна традиција било принудно заменето со т.н. ‘мокрањчево’, т.е. црковно народно пеење кое за промоција на новосрпството, пред крајот на 19. век го основал српскиот композитор Стеван Стевановиќ - Мокрањац.
Токму поради тоа, дел од клириците, што по потекло биле Македонци, долги години биле жртви на црковен терор, со оглед на тоа што во сопствената земја биле принудени да се откажат од својата традиција и да станат робови на туѓа.
И Србите го исфрлаат Мокрањац!
Поради таа репресија, осоколено од прогласувањето на независната република Македонија во рамките на СФРЈ во 1945 година, три години подоцна, дел од македонското свештенство, неможејќи да ја поднесе неправдата, свикува црковно-народен собор на кој одлучува да ги започне првите чекори за обнова на македонската традиција и да се избори за своите права. Малку подоцна, во 1956/57 година, Македонската православна црква добива некакви условни права од Српската црква, но и тогаш продолжува лицемерната политика на црковно-државните власти во Србија, поради што МПЦ во 1967 година, самостојно прогласува автокефалност и се издвојува од СПЦ. И покрај ваквиот потег во тоа време, српското влијание во македонските цркви продолжило уште долго и ја наметнувало својата црковно-политичка пропаганда. Влијанието било посебно забележано во црковните училишта, со оглед на тоа што во нив одамна бил заменет стариот црковен кадар со нов - српски! Стравот кај локалното население и огромниот притисок и тортура од страна на државните комунистички власти над неистомислениците, го принудил народот да ја прифати наметнатата српска традиција која станала дел од македонскиот народ и пред с` на нашата православна црква.
Периодот на едноумието и атеизмот за време на комунистичкиот режим, исто така на одреден начин ‘помогнал’ тој процес да продолжи и МПЦ долго време била жртва на овие наметнати услови.
Но, и покрај ваквите услови, византиското пеење живеело со векови во нашата култура и во народните песни, кои биле нотирани токму со источно-православната нотација. Во 19. век, македонските црковни дејци како Калистрат Зографски, Хармосин Охридски, Манасиј Поп Тодоров и други, направиле реформа на византиските црковни ноти и преведувајќи ги мелодиите од грчки на словенски јазик, ги создале првите книги со нотно пеење уште за време на Отоманската империја.
Со обнова на монаштвото во независна Македонија во последната деценија на минатиот век, започна и обновата на старата црковна традиција и борбата против туѓото влијание и туѓите црковни традиции во МПЦ. Сите млади личности, монаси и верници, кои својата младост ја жртвувале за доброто на својот народ, неуморно го започнаа процесот на духовна преродба на македонскиот народ. Во манастирите и дел од храмовите во Македонија повторно се врати старото, изворното, источно (византиско) црковно пеење, кое насилно било искоренувано од нашата православна традиција претходните години.
Токму благодарение на пожртвуваноста и макотрпната работа на новоформираниот црковен клир на МПЦ, во 2004/2005 година, во Македонија се создадоа услови источно-православното црковно пеење и официјално да се врати во духовните училишта и да се обнови нашата вековна традиција. Светиот архиерејски синод на МПЦ тогаш составил комисија во состав: митрополит струмички Наум, архимандрит Партениј и д-р Јане Коџабашија (екперт за византиско црковно пеење), по што подоцна и официјално било одлучено во Православната Богословија (средното училиште) и на Богословскиот факултет да започне изучување на источното црковно пеење, за што бил вработен и стручен кадар. На тој начин, по многугодишно духовно ропство, во македонското православие конечно е исправена една голема историска неправда. Во моментов, ширум државава речиси и да не постои храм каде што на богослужбите се слуша српското народно пеење. Сепак, југоносталгијата кај поединци во МПЦ очигледно с` уште живее.
Оттаму и одлуката на Синодот на македонската црква, донесена на последното заседание на 17-ти овој месец, според која во македонската богословија повторно е вратено изучувањето на мокрањчевото српско народно пеење!
А за апсурдот да биде поголем, ова црковно пеење дури и во Србија полека се исфрла од употреба, па во угледниот Ковиљски манастир, во Хиландар на Света Гора и во сите свети српски храмови на Косово - веќе ечи византиското, односно источно-православното пеење кое и се изучува на Богословскиот факултет во Белград! Во Романија и Бугарија и во другите православни земји, пак, одамна единствено функционира само источното пеење, додека во Русија допрва почнува да се изучува. Значи, иако и самите Срби и останатите правлославци ширум светот ја разбраа пораката дека византиското е единствено светоотечко пеење, само македонските архиереи го мислат спротивното!
Удар врз борбата за македонската култура
Според нашите информации, на седницата на Синодот на МПЦ на која е донесена оваа себепотценувачка одлука, единствено биле против владиците Климент, Наум и Методиј, односно она ‘младо крило’ во нашата највисока црковна власт, наспроти старите владици, од кои поголемиот дел имаат дипломи од Богословскиот факултет во Белград и на кои очигледно дека им е поблиско српското народно пеење. ‘Старите српски кадри’ во свештено-монашкиот клир на МПЦ изминативе шест-седум години не можеле да се навикнат на единственото вистинско православно пеење, па си се вратиле на ‘корените’!
Во борбата да бидеме признаени од Српската црква, сега голем дел од негативно настроените владици во Синодот на СПЦ ќе ни се смеат, а расколникот Јован Вранишковски ќе ликува што нашите владици одлучиле да му се вратат на српството. Сега останува само да ја прифатиме понудената автономија од Србите и да станеме дел од Пеќската патријаршија, велат нашите извори.
Портпаролот на Светиот архиерејски синод на МПЦ, дебарско-кичевскиот митрополит Тимотеј, ни посочи дека оваа одлука на САС е само времена, а не трајна.
- Додека се создадат посоодветни кадри што ќе бидат способни да предаваат старомакедонско пеење, предавањата на Богословијата се пренасочуваат на т.н. ‘мокрањчево пеење’. Онаму каде што знаат да пејат славомакедонско црковно пеење, ние апсолутно нема да го исфрламе. Само треба да се создадат услови и потоа с` ќе биде вратено на старо. Сега-засега, паралелно ќе се изучуваат ‘мокрањчевото’ и византиското црковно пеење - напоменува владиката Тимотеј.
Но, работата е далеку посериозна и според високи црковни лица од МПЦ кои не се согласуваат со Синодот на нашата црква, ваквата одлука е удар врз борбата за македонизмот и македонската култура. Во одбрана на источното-православно црковно пеење треба да застанат сите интелектуалци во државава, велат тие.
Идните богослови ќе учат од осмогласникот на СПЦ!
Иако образложението на предлагачите од САС на МПЦ за враќање на мокрањчевото пеење во македонската црква било дека во иднина ќе бидат применувани и двете пеења, според нашите информации, Синодот веќе подготвува да го исфрли псалтивниот воскресеник - осмогласникот (тоа се осумте мелодии што се образец на едно црковно пеење) за источно пеење, што пред две години беше издаден како синодско издание и чиј автор е Манасиј Поп Тодоров. А, на негово место да биде вратен осмогласникот на Српската православна црква на Мокрањац. Со оглед на тоа што на МПЦ ќе ~ треба долго време да добие авторски права за издавање во Македонија на тој осмогласник, можеме само да замислиме како идните студенти, псалти (црковни пејачи) и хорови, за да ја добијат оваа црковна книга со ноти, ќе мора во иднина да ја порачуваат од Белград, а на неа како издавач е потпишана нам непријателската Српска православна црква!
Потрагична е и информацијата дека во иднина уште студентите од 4-та и 5-та година на Богословијата ќе го изучуваат византиското учење, а оние од 1-ва, 2-ра и 3-та година, како и идните студенти - ќе мораат да му се вратат на српското пеење. Без работа ќе останат и двајцата професори по источно-православно пеење, од кои еден е и д-р Јане Коџабашија, експерт по источна музика, кој докторирал на оваа тема во Букурешт.
- Не се работи за одлука за менување на источното со српско црковно пеење, туку во недостиг на стручен кадар, само за идните две-три години правиме замена во првите генерации на Богословијата - ни изјави митрополитот европски Пимен. ‘Апсолутно не се работи за исфрлање од употреба на византиското пеење, напротив, ние имаме наши кадри пратени на дошколување во Солун, Грција, токму на источно православно црковно пеење, кои откако ќе го завршат школувањето, ќе дојдат да предаваат на Богословија. Значи, сега само ќе се ангажираат двајца професори во 1-ва, 2-ра и 3-та година на Богословија од наредната година, кои ќе предаваат ‘мокрањчево’ црковно пеење, додека не се врати нашиот кадар од Грција. Тоа стои и во Синодската одлука’, додава младиот владика Пимен.
Но, дали ќе биде така и дали оваа одлука, како многу други одлуки на Синодот на МПЦ ќе биде само ‘екскурзија со умот’ на нашите владици без компас или навистина ќе опстои и сите во иднина ќе пееме по српски ноти во нашите православни храмови - останува да видиме.
Бобан Нонковсиќ
Не го измислив јас или пак е така поради мене. И кога сме веќе кај тој пост, зошто не ми одговори на прашањето?
