Патолошката потреба на нетуркиските источнобалкански народи по секоја цена да се идентификувaат како огурски (туркиски) Бугари
- Креатор на темата 121314
- Време на започнување
Mitochondrial DNA (mtDNA) haplogroups frequencies by country in Europe, the Near East & North Africa
Frequency tables showing the percentage for each mtDNA haplogroup by country and region in Europe, the Middle East and North Africa.
www.eupedia.com
Продолжуваме откај што застанавме.
705 Јустинијан II, со помош на бугарскиот хан Тервел, го опседнал Цариград. Градот бил освоен и Јустинијан II по втор пат се качил на византискиот престол. Започната е широка кампања на репресија против непријателите на Јустинијан. [695]
Како знак на благодарност, ханот Тервел ја добил титулата „крал“ (цезар) за пружената помош, а Бугарија била прогласена за царство. [550]
Албанија, откако ја изгубила својата политичка независност, ја изгубила и својата вазалност и станала целосно потчинета на Арапите, оттогаш наречена вилает Аран. [637]
Беше ставен крај на државата Кавкаска Албанија. Исламот станал главна религија на Азербејџан. Почнала да се појавува нова култура и нови традиции. Не било дозволено помирување за идолопоклонството и обожавањето на оган, иако Арапите склучиле мир со христијаните. Арапскиот јазик бил воведен како официјален државен јазик, станувајќи јазик на науката, филозофијата и литературата. Арапски доселеници се населиле во земјите Аран и Азербејџан.[695]
705-711 Кога арапскиот напад врз империјата и земјите од Закавказје се засилил, Јустинијан II го испратил спатаријот Лав, идниот основач на династијата Исаврија (Лав III, 717-741), кај аланскиот владетел Итакис со цел да организира инвазија на Аланите на територијата на Абхазија, која дотогаш, како Лазика и Иберија, го прифатила покровителството на Калифатот.[555]
708 Арапскиот Калифат, кој во тоа време доживувал период на својата моќ, водеше борба против Хазарите со цел дополнително да ги зајакне своите позиции во стратешки важни региони како Азербејџан и земјите што го опкружуваат. Дербент, како главна цел во раните фази на арапско-хазарските војни (708-717), преминувал од едни кај други.[637]
710 Јустинијан II организирал поход на Крим - за да им се одмазди на Херсонците. Две армии биле испратени во Херсонесос една по друга со наредба да се „истребат сите жители со меч“, а една од армиите, според изворите, била гигантска за своето време и се состоела од 100 илјади војници. Како резултат на долга, крвава борба, Херсонците, со учество на Хазарите, повикани на помош, ги одбиле сите напади. Херсонците, обединувајќи се со Хазарите, го поставиле својот водач - Ерменецот Вардан, кој бил прогласен за цар Филип. Изненадувачки, експедицискиот корпус на метрополата преминал на страната на овој провинциски измамник. [695] [913]
Преминувањето на Херсон во Хазанскиот Каганат. Војна на Јустинијан II со каганатот за Крим и Босфор. Заземање на Херсонесос, заземање на тудунот што владеел таму во име на Каганатот. Јустинијан се обидел да склучи мир со каганатот давајќи им го тудунот. Но, на патот кон главниот град на Каганатот (тудунот) починал. Хазарите го поддржаа претендентот за престолот на Византија Вардан - Филип [370]
Неговите трупи го освоија Херсонес и го ограбија градот. Сепак, Херсонците брзо го обновија градот и повторно кренаа востание против Јустинијан, кое го предводеше протераниот богат и благороден Ерменец Вардан. [555]
Хазарите го вратија Дербент [370]
711 Нов поход на Херсонес. Командантот Патрициј Мавр преминува на страната на Филип [370]. Филип премина во Цариград и го зазеде престолот, убивајќи го Јустинијан II. Потоа беше склучен договор за поделба на Крим: Херсонес и јужниот брег беа обезбедени за Византија, а источен Крим за Хазарија; готските градови претходно беа под протекторатот на Хазарија. [913]
Хазарски напад на Закавказје [370]. Хазарите и Бугарите го вратија Дербент [463]
…турската војска ги победи Тургешите и го зазема Семиречие. Гонејќи ги Тургешите, кои се повлекуваа, турската војска ја премина Сир Дарја и стигна до границите на Тохаристан. Сепак, во битките со Арапите во близина на Самарканд, турската војска, одвоена од својата заднина, претрпе значителни загуби и со потешкотии успеа да се врати на Алтај[301]
712 Во врска со убиството на Јустинијан II и неговиот наследник во Византија, Тервил решил да ја одмазди неговата смрт и ги нападнал границите на Византија. Стигнал до Цариград, но не се осмелил да го нападне и се повлекол [550]
713 Заземањето на Дербент од страна на арапскиот командант Хабиба Ибн Маслама и инвазијата на неговите трупи длабоко во Хазарија, но бегството без битка [370] ги истиснало Хазарите од Албанија. Арапите ја нападнале „земјата на Хуните“ и претрпеле пораз [463]
715 Воените неуспеси на Турците драматично ја промениле ситуацијата - тие послужиле како сигнал за востание на претходно покорените племиња. Востанието на Токуз-Огузите било особено застрашувачко за Турската Империја. Во пет битки, Токуз-Огузите биле поразени, но востанието не било задушено. [301]
716 ... Арапите, искористувајќи го несогласувањето во византиската влада, продолжиле да ја пополнуваат Мала Азија сè додека во 716 година не ги контролирале повеќето од тамошните теми.
Сега тие (Бугарите) беа во позиција од која можеа да го загрозат самиот Цариград. Со оглед на оваа опасност, византиската влада го забрза склучувањето на мировен договор со Бугарите. Според неговите услови, ханот требало годишно да добива скапоцени ткаенини и крзна во вредност од 30 фунти злато; на привилегираните трговци од двете страни им било дадено дозвола да увезуваат стока без царина; бил постигнат договор за размена на заробениците. Меѓу империјата и ханството била воспоставена нова граница, повлечена од Бургаскиот Залив на Црното Море до реката Марина, така што градот Адријанопол останал во грчки посед.[716]
Мировен договор помеѓу Византија и балканска Бугарија [550]
717 Лав III Исавријанецот, од дивото планинско племе Исавријанци, стапил на престолот на Византиската Империја [717].
Заземање на Пергам од Арапите. Почеток на нивниот поход во Тракија. Опсадата на Цариград, која траела точно една година, од 15. Август 717 до 15. Август 518 година. Бугарите на хан Тервел ѝ дошле на помош на Византија, потиснувајќи ги Арапите од Тракија[550]
…командантите на византиската војска и морнарица не му верувале на царот кој владеел во тоа време, го собориле од престолот и во март 717 година го поставиле на престолот воениот водач Лав Исавриец (цар Лав III), кого го ценеле и кој навистина се докажал како човек со големи стратешки способности и државник од прва класа. Првото нешто што го направил Лав било да склучи мировен договор со Бугарите. Тервел бил убеден да испрати помошни трупи, со чија помош било можно да се спречи целосното опкружување на Цариград од страна на Арапите од копно. … [716]
Арапите морале да одбијат нова инвазија на голема хазарска војска, што се случила за време на владеењето на калифот Умар II (717-720). [637]
Последно уредено:
718 Тврдината Дербент била ослободена од Арапите од страна на Хазарите. (Булан???)[745]
Хазарска инвазија на Азербејџан.[551]
… хазарскиот командант Булан (турски - елен??), кој бил втор човек во Хаганатот, тајно се преобратил во Јудаизам. За него се вели: „Еден Евреин покажал извонредна сила со меч тој ден и ги натерал непријателите што ги нападнале Хазарите во бегстви. И хазарскиот народ, според нивниот првобитен обичај, го назначил за свој командант“. Неговата титула во преписката варира на следниов начин: крал, бек, шадкаганбек. Номиналниот владетел на Хаганатот - каганот - останал паган. Според хазарската традиција, неговиот живот бил опкружен со забрани (табуа), кои го лишувале од можноста ефикасно да управува со земјата, што, всушност, било она што го правел царот, кој бил совладетел на Хаганот и имал вистинска моќ. [Кац]
...Што се однесува до воените дејствија на море, византиската флота доби предност со помош на својот сигурен „грчки оган“, Арапите беа принудени да ја кренат опсадата на византиската престолнина и да се повлечат и на копно и на море ... војната помеѓу Византија и Арапите продолжи уште неколку векови, но арапските трупи никогаш повеќе не успеаја да го загрозат самиот Цариград [716]
Смрт на хан Тервел. Бидејќи византискиот император Лав III водеше мирна политика со Бугарија за да се бори против Калифатот, од хрониките не е познато кој владеел во Бугарија до 725 година [550]
719 Иако Арапите беа поразени на византискиот фронт, тие продолжија со освојувањето на Шпанија со значителен успех, а во 719 година успеаја да ги преминат Пиринеите и да ја нападнат Јужна Франција [716]
721 Хазарите влегоа во Ерменија и беа поразени од Арапите. Арапските трупи, развивајќи го својот успех, ги зазедоа Дербент, Беленџер и Семендер. Арапите беа поддржани од Аланите, кои удариле на Хазарите одзади. [463]
721-722 Имало нов напад од 30 илјади хазарски војници, поддржани од Кипчагите и другите турски племиња, Арапите повторно успеале да го одбијат. [637]
722 Царот Лав III Исавријанец издал наредба со која се барало Евреите и Монтанистите да бидат покрстени[717].
…поради влошувањето на арапско-хазарската војна, Хазарите ги зазеле планинските премини претходно контролирани од Аланите. Аланија паднала во политичка зависност од Хаганатот за да го избегне јаремот на посуровите арапски освојувачи. Византија, на која ѝ бил потребен сојуз со Хазарија против Арапите, била принудена да се согласи на ова[555]
Хазарски поход против Ерменија, но арапскиот гувернер Џерах Ибн Абдала ал-Хаками ја нападнал Хазарија, Хазарите биле поразени, Дербент, Семендари и Беленџар биле заробени. Арапите се повлекуваат во Ерменија за зимата[370]
Откако собрале голема сила, Арапите, предводени од гувернерот на Ерменија, Џерах Ибн Абдала ал-Хаками, стигнале до Дербент, влегле во него речиси без борба и се сретнале со хазарската војска на територијата на Хаганатот. И покрај бројната супериорност на Хазарите, предводени од синот на хаганот Барџил, Арапите ги поразија. Го опседнаа Семендер, чии жители им се предадоа за да го спасат градот. Беренџерците се обидоа да организираат одбив против непријателот, но беа поразени - Беренџер (Беленџер, Баранџар) беше заземен од Арапите. Целиот југ на Хазарија, населен со Бугари, беше ограбен од арапските трупи, кои одзедоа огромни вредни предмети од земјата. [2. Нова татковина: Волшка Бугарија]
Откако го освои Дербент, арапскиот командант ал-Џарах напредуваше кон север, каде што се наоѓаа градовите и тврдините на Хазарите, и ги освои, а заробените затвореници ги смести во близина на Кабала. [637]
723 Муслиманската војска го нападна Северен Кавказ преку Аланиската Порта (Дариал) и ја освои тврдината Даријал за некое време. Краткорочното присуство на Арапите на аланската територија не доведе до исламизација на населението. [201]
Грците ги принудиле Евреите да се откажат од својата вера [Гумилев]
723-724 Походите на Џерах против Аланите, но поради смртта на калифот, Џерах бил отповикан од функцијата владетел на Ерменија и Албанија [370]
724 Арапите наметнале пописен данок на Аланија. Некои од Аланите, не можејќи да ги поднесат арапските давачки, ги напуштиле своите домови и отишле на север - кон горните текови на Северскиот Донец, Оскол и Дон. [684] Следниот бугарски хан, кој владеел од 724 до 739 година, се викал Севар. Бугарско-византиската граница, утврдена со договорот од 716 година, не се променила за време на владеењето на Севар. Колку далеку се протегале бугарските поседи во тоа време на северозапад, над Дунав, е непознато; веројатно до Железните Порти.
724-727 Војна на Арапите со Хазарите. Порази на Арапите [370]
725-739 (740) Севар, владетел на Бугарија [550]
726 Во летото, во Средоземното Море се случила вулканска ерупција. Ова се сметало за Божји гнев за почитувањето на иконите, и на посебен состанок со царот, тие одлучиле да започнат државен прогон на обожавателите на икони. Почетокот на арапско-џазарската војна [717].
Крајот на 20-тите години на VIII век поминал во меѓусебни напади na спротивставените страни: Хазарите и Арапите. [637]
727-728 Походи на новиот владетел на Ерменија и Албанија Маслама во Хазарија, но тој ги избегнал битките со хазарските трупи, па во 728 година ја напуштил Хазарија поради обилни дождови [370]
729 Хазарски напад на Ерменија [370]
730 Прифаќање на јудејската религија од страна на каганот (шадот??) Булан (???)[370]
Преобраќањето на Булан е поврзано со заземањето на градот Ардабил во Азербејџан. Во тоа време, хазарскиот каган починал, а неговата мајка, Парсбит, владеела со земјата. Според М. И. Артамонов, наследникот на престолот бил сè уште млад, а Парсбит бил негов старател [Анатолиј МАКАРОВ. УНИШТУВАЊЕТО НА ХАЗАРСКИОТ КАГАНААТ ОД СВЈАТОСЛАВ][731]
730-731 Хазарски напад врз Кавкаска Албанија, заземањето на главниот град Ардабил, поразот на арапската војска на Џера. Маслама, предводејќи ја арапската војска, го сменил текот на војната и ги победил Хазарите. Поразената војска на Каганатот се повлекла во Дагестан [370]
300.000 (?) војска од Хазари и други турски племиња, предводена од синот на хазарскиот каган, го нападнала Азербејџан преку Дербент, Даријал и други превои; ограбувајќи градови и села по патот. Оваа војска стигнала до Ардабил, каде што бил стациониран арапски гарнизон. Во крвава битка кај Савалан, Арапите биле поразени. Откако за кратко време освоиле многу градови и села во Азербејџан, Аран и Ерменија, Хазарите, според еден од средновековните хроничари, „почнале да убиваат, ограбуваат, палат и силуваат“. Таквата закана го принудила Калифатот, откако ги мобилизирал сите свои сили, да создаде нова војска за борба против Хазарите. Новоназначениот арапски командант Саид ал-Хараши ги повикал сите доброволци во својата војска да учествуваат во „светата војна“. Откако поминал низ ал-Џазира со голема војска, Саид успеал да ги исчисти Хилат, Барда, Бајлакан, Варсан, Ардабил и десетици други градови и тврдини од Хазарите. Истата година, братот на калифот, Маслама, назначен за владетел на Азербејџан и Арминија, повторно го освоил бунтовничкиот Шабран, како и Дербент, каде што се наоѓале Хазарите, а потоа се префрлил во хазарските градови Баланџар, Вабандар и Самандар. За да ги зајакне арапските позиции во пограничниот регион на Дербент, Маслама го поделил Дербент на четири зони и во нив поставил арапски гарнизон од 24.000 војници. [637]
731 Хазарите, по некои успеси, биле поразени од Арапите. Ова не одговара на приказната за успехот на Булан. Потоа Арапите заплениле од Хазарите „знаме во форма на бакарен лик“, што Евреите не можеле да го имаат. Конечно, водачот на Хазарите бил син на Хаганот - Барџил, и воопшто не бил Евреин, како што била неговата мајка - Ханша Парсбит („тигрово лице“ - видете: Стар турски речник. Л., 1969). [745] ... ја победил хазарската војска. Каганот што бил со него бил ранет, но во конфузијата што започнала кога влегле Арапите, тој успеал да побегне [731]
Арапскиот енциклопедист од X век, ал-Масуди, вели дека хазарската престолнина Атил (Итил), која се наоѓа на Долна Волга, била населена главно со муслимани, чии предци дошле „од околината на Хорезм“. Тој немал сомнежи за вистинитоста на причините што ја предизвикале миграцијата: „Во античко време, по појавата на Исламот, во нивната земја избувнала војна и избувнала чума, и тие се преселиле кај хазарскиот цар“.
732 Арапските трупи го зазедоа Дербент. 14 илјади сириски Арапи беа оставени тука за гарнизонска служба. Заземањето на Дербент, кој отсекогаш се сметаше за „врата на Кавказ“, беше резултат на војната помеѓу Арапите и Хазарите, која започна во 726 година. [717].
Поход на Марван, братучед на калифот, против Дербент и Беленџар (наречен „валкан“ поради обилните дождови). Бракот на Константин Копроним, византиски принц, со сестрата на каганот на Хазарија, Чичак (Ирина) (???види 733). Нивниот син, идниот цар на Византија Лав IV Хазар, е роден во 750 година.[370]
Арапите прават уште поразорен поход против бугарските и хазарските земји. Очигледно, по овие настани, главниот град на каганатот бил преместен во делтата на Волга и именуван Итил.[463]
733 Енергичниот и способен арапски воен водач Марван (тој подоцна ќе стане калиф) бил назначен за намесник на Ерменија и Азербејџан. Византија се обидела да ја искористи степската „империја на Хазарите“ за да ја врати геополитичката рамнотежа: Хазарите не им дозволувале на Арапите да пристапат до Азовското Море и Волга, Арапите не им дозволувале на не помалку грабежливите Хазари да влезат во христијанските земји на Закавказје и Западна Азија. Лав III го жени својот син со ќерката на хазарскиот каган [717]
732-733 Марван ибн Мухамед, назначен за владетел на Азербејџан, Арминија и ал-Џазира, пристигнал во Аран со 120 илјади војници и поставил логор во Касак (Газах). Преку политика на освојување и насилство, Мерван успеал да стигне до самата хазарска престолнина, која се наоѓала на Итил (Волга), и да го преобрати дел од локалното население, предводено од самиот каган, во Ислам. Мерван ги сместил 40.000 Хазари што ги заробил помеѓу Самур и Шабран. (????) Континуираните инвазии на Мерван и суровата даночна политика што ја водеше Калифатот ги доведоа до очај не само Хазарите, туку и целото локално население. Во следните години, Хазарите не се осмелија да го нападнат Азербејџан. Само во последните години од ослабениот умајадски режим, Хазарите, искористувајќи ги немирите што се случуваа во тоа време во центарот на Калифатот и поттикнати од Византија, постојано го напаѓаа Аран. Според шеријатот, џизија се наплаќала годишно од мажите во зависност од нивното богатство: богатите морале да платат 48 дирхами, оние со просечен приход - 24, а сиромашните - 12 дирхами. Данок на десеток - ушр - се наплаќал од оние што се преобратиле во Ислам. Данок на земја - хараџ го плаќале сите сопственици без оглед на верската припадност, со таа разлика што, за разлика од муслиманите, стапката на овој данок за зимите била поставена двојно поголема. Покрај хараџот и џизијата, во овој период имало и голем број други даноци, како што се хумс, кој се наплатувал на имот и посед (до 1/5 од приходот), зекат, плаќан од богатите муслимани во корист на сиромашните, зекат алфитр - данок на фитра што се дава по повод крајот на муслиманскиот пост (оруџлуга), садака или милостина давана во корист на сиромашните. Покрај тоа, даноци биле наметнати на изворите на нафта и рудниците за сол во Ширван (Баку). [637] (забуна со датумите)
736 Марванов поход во Аланија. Марваново потчинување на Лакците. [551]
737 Арапските трупи под команда на Мерван, откако длабоко навлегле во Хазарскиот каганат, го напаѓаат сливот на реката Дон. Повеќе од 20 илјади семејства на „сакалибите“ - стражари (видете го речникот на термини) што живееле таму биле протерани во заробеништво и насилно преселени во Сирија - до границите на Калифатот со Византија. [370] Затворениците, откако пристигнале на местото, се побуниле, го убиле емирот назначен над нив и избегале во својата татковина, но по патот биле пристигнати и убиени. [Гумилев]
Против 120-илјадната арапска војска на Мерван, „Хазар-Тархан“ излезе со само 4 илјади „деца на Тархан“ (Новоселцев А.П. Хазарската држава и нејзината улога во историјата на Источна Европа и Кавказ. - М., 1990. - стр. 5-66. )
Новиот командант на Арапите, Мерван, откако собра војска од 150 илјади, навлезе длабоко во границите на Хазарија. Каганот избега. Елитната војска на Хазарите, од 40 илјади, предводена од Хазар-тархан, беше поразена. Во овој случај, 10 илјади Хазари беа убиени, 7 илјади беа заробени, а останатите избегаа. Каганот, откако дозна за уништувањето на својата војска, испрати амбасадор кај Марван барајќи мир. Марван се согласи под услов каганот да го прифати Исламот. Каганот се согласи, но очигледно привидно. Откако сочекал каганот да се врати во главниот град, Марван, откако ја вратил својата моќ и го нарекол свој брат, се вратил во Закавказје со голема количина запленет добиток и 40 илјади затвореници. Хазарија претрпе ужасен, невиден пораз. Земјата била опустошена. Веројатно, силите поврзани со воениот водач Булан ја искористиле ситуацијата што се развила во земјата. [731]
Прифаќање на Исламот од страна на хазарскиот каган [913]
Арапскиот командант Марван Ибн Мухамед, откако собрал војска од 150 илјади луѓе, ја испратил, делејќи ја на два дела, во Хазарија. Едната војска напредувала низ Дербент по Каспиското Море, а другата ја водел самиот низ Даријалската клисура („Аланска порта“). Хазарските трупи биле поразени. Арапите ги освоиле и ограбиле градовите на Хазарија, вклучувајќи го и нејзиниот прв главен град, градот Беленџер-Варачан, ги покориле Савиро-Бугарите и им нанеле силен удар на Барсилите (Сребрените Бугари). Само околу 20 илјади Барсил-Бугари биле заробени. Потоа Арапите конечно ги победија хазарските трупи на реката Итил (Волга). Сепак, Хазарија не беше освоена. Арапите не сакаа да останат во оваа земја и немаа доволно сили да ја задржат. За Бугарите, кои ја исповедаа верата во единствениот небесен бог Тенгри, немаше психолошка бариера во прифаќањето на Исламот, бидејќи Алах беше за нив истиот еден бог кој, според ставовите на муслиманите, беше на небото. Барем, за време на исламизацијата немаше радикална промена во фреквенцијата на носителот на бугарската етноноосфера. Тие го прифатија Алах мирно, нивните стари идеи за Тенгри се вклопуваа во новиот систем на погледи на светот, иако некои морални барања мораа да се променат, но во Исламот тие беа сосема оправдани и рационални. Само промената во ритуалниот дел од религиозната вера можеби предизвика некои тешкотии: на пример, извршувањето намаз 5 пати на ден не е лесна задача, особено за новопреобратените и зафатени луѓе, што бара многу време и труд.
Мерван стигнал до Словенската река, која многу истражувачи ја гледаат како Дон, и одвел 20 илјади семејства „Словени и други неверници“. Хазарскиот командант, откако дознал дека Арапите ја уништуваат земјата на Буртасите, се движел по нив по левиот брег на Волга, надевајќи се дека ќе го победи Мерван со изненадувачки напад. Но, вториот се покажал како поискусен во воените трикови. Откако слушнал за хазарското движење, тој ноќе преминал на левиот брег преку понтонски мост. Извидниците го убиле хазарскиот командант во случајна престрелка, а потоа Арапите неочекувано ја нападнале хазарската војска, која претрпела голем пораз. Откако дознал за ова, каганот побарал мир. Мерван барал каганот да се преобрати во Ислам. Во спротивно, се заканил дека ќе го постави својот штитеник на хазарскиот престол. Каганот се согласил со барањето на Мерван и го прифатил Исламот. Моќта на каганот била разнишана за време на арапските војни. Тогаш богатите донски бугарски ханови номинирале совладетел од своите редови. Арапските извори го нарекуваат овој совладетел цар, хакан-бек или шад, кој ја концентрирал вистинската моќ во свои раце. Каганот сега извршувал само ритуални функции. [684]. Суварите, заедно со Барсилите, ги напуштиле своите домови и се преселиле во Средноволшкиот регион и се населиле во шумско-степските региони на Закамје, јужно од Бугарите кои се населиле таму порано. [354]
...тие ја преминале Волга и се населиле на нејзиниот лев брег, но Унгарците (Маѓарите) биле таму. Во средината на IX век. Бугарската војска предводена од Ајдар-хан преминала на левиот брег на Волга и ги победила Унгарците (Маѓарите), кои биле принудени да се преселат во областа помеѓу Дон и Днепар, каде што нивната земја била наречена Леведија по нивниот водач. Есегелите во мнозинство останале во областа помеѓу Волга и Свијага. Тие го изградиле градот Исла (Ошел од руските хроники), кој подоцна станал центар на кнежевството. Одделни племиња на Есегелите со Барсилите (Берсула или Сребрени, Нукратски Бугари) ја заземале територијата по должината на левиот брег на Кама на нејзиниот влив во Волга и по должината на горниот тек на реката Мали Черемшан. Беренџерите се населиле со нив, а Суасите ги основале своите населби по должината на Кама, кои преминале на левиот брег заедно со своите стари соседи, Есегелите. Овие Бугари го основале градот Биљар (Буљар, Голем Град), кој станал главен град на предмонголска Бугарија. Савирите (Суварите, Сваните) се населиле на југ со пристап до левиот брег на Волга и го изградиле градот Сувар, кој се наоѓал југозападно од градот Биљар и на 90 км од него. Меѓу Бугарите живееле и одделни групи Унгарци (Маѓари), кои не заминале со најголемиот дел од своите соплеменици во Леведија. [2////]
Поразот бил толку ужасен што, според некои извештаи, поразениот хакан дури се согласил да го прифати Исламот, а главниот град на неговата држава бил преместен од територијата на крајбрежниот Дагестан до устието на Волга. Хаканот, очигледно, не го прифатил Исламот, но ветувањето дадено од страв имало тешки последици за него: постепено бил лишен од вистинска моќ, а Шадот - вториот човек во државата - го прифатил Јудаизмот. Претензиите кон Закавказје останале, но Хазарите повеќе не биле во можност всушност да ги реализират, иако таму извршиле два големи напади во втората половина на VIII век.[300]
Последно уредено:
739 Пад на Западното Турско Царство во Туркестан [370] Откако ги победил Хазарите, Марван ја потчинил државата Серир (во Дагестан) во 739 година.
Крајот на династијата Дуло во Бугарија по смртта на Севар. По долг избор, бојлите (болјарите) решиле да го изберат Кормисош од кланот Вокил (или Укил) [550].
740 Бугарите го основале градот Болгар на Волга, чиј грб бил крилест леопард.
742 Марван станал калиф - последниот од династијата Умајади.[540].
743 Марван го напушта Закавказје.[551].
До средината на осмиот век, традиционалната религија на Хазарите, која била мешавина од алтајски шаманизам и обожавање на небесниот свод (тангри) со култовите на кавкаските народи, исчезнувала, благодарение на мисионерската активност на христијаните, муслиманите и Евреите. Претставниците на секоја од овие три големи религии се обиделе да го преобратат каганот во своја вера. Од политички причини, каганите не сакале да го прифатат ниту Христијанството ниту Исламот, бидејќи преобраќањето во Христијанство би значело признавање на врховниот авторитет на царот, а не на патријархот, додека преобраќањето во Ислам би го направило каганот вазал на калифот, во најдобар случај номинално. Од друга страна, Јудаизмот бил политички неутрална религија, а преобраќањето во оваа вера не би повлекло никакви политички обврски кон ниту еден од соседите. Така, Јудаизмот постепено станал религија на каганот и неговиот дворец. [541]
744 Марван се вратил во Дамаск и седнал на престолот на калифот. Познатиот воин се соочил со непријатели против кои талентот и храброста се немоќни - предавство и предавство.
745 Вториот Турски каганат паднал, а неговите херои загинале во битка или биле убиени за време на бегство. На негово место се појавил Ујгурскиот каганат, во секој случај неагресивен и отворен за културните влијанија на Иран, но не и на Кина. [745]
750 Словените од западната гранка, од Висла и Неман, се приближуваат кон Илмен. Овие веројатно се дел од Склавините, бидејќи тие можеле да градат тврдини од почетокот на милениумот, слични на римските. Во близина на тврдината Кривичи (која веќе станала меѓуплеменска) во Љубша, се појавува градот Ладога (од финскиот Ала-џоги- „Долна Река“), кој е многу сигурно датиран со дендрохронологија. Градењето куќи е од имотен карактер со паневропски карактеристики. Ладога е населена со 27 етнички групи, од кои главни се Словените, Балтите и Угро-Финците.
Арапскиот калиф Марван починал. Хазарите се вратиле на своите вообичаени норми на однесување, па дури и ги прифатиле поддржувачите на Умајадите кои побарале политички азил од нив. [Гумиљов]
750-753 Војна на Византија со Арапите во Месопотамија и Јужна Ерменија. Преселување на Сиријците и Ерменците во Тракија, што предизвикали незадоволство кај Бугарите. Се сметаше дека ова е прекршување на договорот од 716 година [550]
752 Каганот ги мажи своите ќерки за муслиманскиот владетел на Ерменија (752/753) и владетелот на Абхазија. (види 754)
753 Скандинавците, блиски до Готландците, доаѓаат во Ладога. Тие стануваат дел од постојаното население. Нема археолошки докази дека Скандинавците ја освоиле Ладога со сила. Најверојатно, тие станале дел од нејзиното мешано население.
754 Калифот Ал-Мансур се загрижил за тековните немири во Закавказје и го назначил Јасид ибн Усаид ал-Сулами за свој намесник во Ерменија за да ја врати арапската власт над тие земји. Јасид започнал нов поход против Хазарите, насочена кон Аланската Врата, односно тврдината Даријал. Хазарите биле поразени, а каганот побарал мир, кој бил прогласен и запечатен со брачни врски, бидејќи Јасид се оженил со хазарска принцеза, која, според ерменскиот историчар Левонд, била ќерка на каганот [541]
754 Опсада на Цариград од страна на Бугарите со барање за плаќање данок и нивен пораз од страна на Константин [550]
756 Смрт на бугарскиот хан Кормисош. Неговиот син Винек ја продолжил војната со Византија [550]
758 Словените (или Анто-Словените) во Тракија и Македонија го искористиле судирот помеѓу Бугарите и Империјата и се обиделе да се побунат против обајцата. Константин, враќајќи се од бугарски поход, успеал да го потисне востанието. [542]
759 Словените повторно се побуниле, овој пат повикувајќи ги Бугарите на помош. Овој пат византиската војска била поразена, но несогласувањето помеѓу бугарските водачи ги спречило Бугарите и Словените целосно да ја искористат победата. [542]
Кон крајот на 760-тите и почетокот на 770-тите, првиот степен на развој на Ладога престанал да постои, веројатно како резултат на воен судир. Радикалната промена на населението на населбата е документирана со неуспехот да се отстрани „богатството“ од алатки, изградбата на различен тип зграда на местото на ковачницата и ширењето на фундаментално различна традиција на градење куќи, карактеризирана со развиена техника на градење брвнари. Дотогаш, во Ладога постоела правоаголна ритуална зграда со површина од 120 квадратни метри со страни од повеќе од 11 метри и моќни дворедни ѕидови, споредливи со паганскиот храм во Аркона. Уште една потврда за западното потекло на Илмен-Ладошките Словени. Но, покрај тоа, ова е и доказ или за верска толеранција или за општата конвенционалност на тогашното „богоградство“ - нема светилишта на Скандинавци или други племиња. И покрај тоа, ова докажува превласт на словенското население во Ладога.
762 Хазарската инвазија на Закавказје [551] го освоила градот Тифлис и ја опустошила Ерменија. Во оваа војна, хазарските трупи биле командувани од рас-тархан. По овој инцидент, бил воспоставен мир помеѓу Хазарите и Арапите повеќе од триесет години. [541] Покрај нападите што донеле богат плен, хазарските ханови од династијата Ашина спровеле и многу поголеми операции. Регионите Хамзин, Лакз и Алан преминаа во рацете на Хазарите, што значеше дека сите плодови од походите на Марван беа уништени, а Кавкаскиот гребен стана природна граница на степската Евроазија и муслиманскиот свет - Левант. [Гумиљов]
Канот Винек беше убиен заедно со целото негово семејство, а водачот на бунтот, извесен Телец од кланот Угаин, беше избран за хан [542]
Пуч во Бугарија. Винек и неговото семејство беа убиени. Телец од кланот Угаин стана поглавар на Бугарија [550]
Балканските Словени поднесоа петиција до царот Константин, уверувајќи го во нивната лојалност и барајќи дозвола да се преселат во некој мирен регион на Мала Азија. Константин љубезно се согласи, по што неколку словенски племиња, повеќе од двесте илјади на број, се упатија кон Витинија, кон земјите што им беа дадени долж реката Артанус. Истовремено, другите словенски племиња што живееја во Северна и Централна Тракија ги прифатија барањата на ханот и собраа помошна војска од дваесет илјади. Со зајакната војска, Телец ја нападна Јужна Тракија, освои некои византиски тврдини и почна да гради нови, сопствени [542]
763 Во раниот период на династијата Абасиди (763-764), хазарските трупи опустошиле голем број региони во Аран и Грузија. Судирите меѓу Арапите и Хазарите што се случиле во следните години завршиле со победа на едната или другата страна. Конечно, по уште еден арапско-хазарски конфликт што се случил за време на владеењето на калифот Харун ар-Рашид, на крајот на VIII век, бил склучен мировен договор помеѓу страните, со што се ставил крај на арапско-хазарските војни што се воделе наизменично од првото појавување на Арапите на Кавказ. Овие пљачкашки походи, кои траеле повеќе од еден век и го опустошиле локалното население, во голема мера ја потресле позицијата на Калифатот на Кавказ. [637]
Нова војна помеѓу Византија и Бугарите. Бугарите имаат нов владетел - агресивниот хан Телец. Пораз на Бугарите од страна на Константин. [550]
Константин пренел дел од својата коњаница по море до устието на Дунав за да изврши диверзија во бугарската заднина, додека самиот ја предводел главната војска до градот Анчјал, каде што се случила крвава престрелка, која завршила со пораз на Бугарите (763). Сепак, царската војска претрпела толку големи загуби што Константин не можел да го гони непријателот и наместо тоа решил да се врати во својот главен град, каде што го прославил својот триумф со игри во циркус. [542]
764 Повторно избувнала војна помеѓу Арапите и Хазарите, Хазарите го освоиле Тифлис и ја опустошиле Ерменија. [370] Во оваа војна, хазарските трупи биле командувани од рас-тархан. Во некои извори тој е наречен хорезмиски платеник. По овој инцидент, бил воспоставен мир помеѓу Хазарите и Арапите повеќе од триесет години. [541]
Под новата династија - Абасидите, Хазарите тргнаа во офанзива и од 764 до 799 година го нападнаа Закавказје, каде што Кахети, Тао-Кларјети и Абхазија беа ослободени од арапската власт. Сега веќе не беше Калифатот опасен за Хазарија, туку Хазарија за Калифатот. Византија стана подеднакво безопасна за Хазарите, кои, покрај внатрешните превирања, издржаа постојана војна со Арапите, која се водеше со различен успех за двете страни. Сојузот со Хазарија беше толку драг за Византија што дури и обидот на Кримските Готи да се ослободат од хазарската власт и да се вратат во Империјата не беше поддржан од Грците, а водачот на бунтот беше предаден на Хазарите. Сепак, интеракцијата помеѓу Калифатот и Хазарија не престана, туку едноставно ја промени формата. Местото на воините-освојувачи го зазедоа трговци, кои ги направија Каспиското Море и Волга трговски пат до земјата Бијармија, или Велики Перм. Арапските сребрени дирхами течеле на север во замена за скапоцени крзна. Хазарската престолнина Итил, сместена во поплавната рамнина на Волга и Ахтуба, и Голема Бугарија, сместена малку под вливот на Кама во Волга, станале попатни точки за транзитна трговија. Втората го стимулирала развојот на земјоделството и лозарството, бидејќи вишокот производи нашол пазар на чаршијата во Итил, каде што посетителите кои страдале од глад на своето патување преку морето купувале храна. Потоа бил воспоставен траен мир помеѓу Арапите и Хазарите. [Гуилев]
765 Самите Бугари го убиле ханот Телец [550] Ханот Телец го платил поразот со својот живот, убиен од непријателскиот боили на ист начин како што самиот го убил својот претходник две години претходно. Во Бугарија започнаа бунтови, едниот претендент за престолот брзо и непрекинато го заменуваше друг[542]
768 Моќта на Бугарите беше сериозно поткопана, а во 768 година тие побараа мир [542]
768-772 Евреите во Нарбон се големи земјопоседници, а христијанските кметови работат на полињата и лозјата [40].
772 Војна на Грците со Бугарите. Обединување на Хазарија со Аланија.[551]
… Хазарите во раните 80-ти години на VIII век му помогнале на абхазискиот принц Леон да се ослободи од вазалната зависност од Византија и да ја прифати титулата цар на независна Абхазија. Раскажувајќи за ова, древниот грузиски хроничар особено забележува дека „Леон бил син на ќерката на хазарскиот цар и со негова помош се отцепил од Грците, ја присвоил Абхазија од Егриси до Лихи и се нарекол крал на Абхазијците“. Така, Хазарите станале сила благодарение на која била обновена независноста на Западна Грузија.
773 Константин повторно започнал воени операции, а во мај 773 година била регрутирана флота од две илјади бродови и испратена до устието на Дунав. Во оваа флота била вклучена и „руската“ или „црвената“ ескадрила спомената погоре [132]. Во исто време, царската војска се движела по копно. Наоѓајќи се помеѓу два огна, Бугарите повторно побарале мир. [542]
775 Константин ја испратил својата војска против Бугарите. И само неговата неочекувана смрт од пароксизам на маларија на почетокот на кампањата ја спасила Бугарија од византиската инвазија. [542]
775-780 Владеење на Лав IV Хазар во Византија [370]
777 Ханот Телериг бил принуден да избега во Цариград, каде што веднаш бил крстен и се оженил со гркинка. Никогаш повеќе не му била дадена можност да се врати во својата родна земја. [542]
778-779 Првите вести за хурамитското движење се појавиле во Азербејџан. Овие востанија биле потиснати дури за време на владеењето на калифот Харун ар-Рашид. [663]
782 Од житието на Свети Або дознаваме дека каганот и понатаму останал „паган“ [541].
Последно уредено:
786 Почеток на владеењето на Обадија кај Хазарите. Христијанството навлегло во Хазарија од Византија и Закавказјe. Сепак, постојаните спорови меѓу Хазарите и Римјаните за власт над западните кримски провинции не придонеле за расположението на каганот и царот кон Христијанството. Непријателските односи со христијаните и муслиманите го доведоа врвот на хазарското општество на почетокот на IX век до официјално усвојување на религија подеднакво омразена и од Византија и од Калифатот - јудаизмот - под каганот Oбадија (786 - 809). [684]
До средината на VIII век, традиционалната религија на Хазарите, која била мешавина од алтајски шаманизам и обожување на небесниот свод (тангри) со култовите на кавкаските народи, исчезнала (се трансформирала), благодарение на мисионерската активност на христијаните, муслиманите и Евреите. Претставниците на секоја од овие три големи религии се обиделе да го преобратат хаганот, секој во својата вера. Од политички причини, хаганите не изразиле желба да прифатат ниту Христијанство ниту Ислам, бидејќи преобраќањето во Христијанство би значело признавање на врховниот авторитет не толку на патријархот колку на царот, додека преобраќањето во Ислам подеднакво би го направило каганот вазал на калифот, во најдобар случај номинално. Од друга страна, Јудаизмот бил политички неутрална религија, а преобраќањето во оваа вера не би повлекло никакви политички обврски кон ниту еден од соседите. Така, Јудаизмот постепено станал религија на каганот и неговиот дворец. [541]
Првото богатство на арапски дирхами во Ладога датира од 786 година. Од една страна, ова е несомнен знак дека некој што лично одел на јужни походи го посетил ова место. До кој степен ова може да се поврзе со познатиот напад на принцот Бравлин (Новогородец, како што го нарекуваат!) врз Сурож е прилично деликатно прашање. Најверојатно - тешко. Но, дека нешто необично се случило во Ладога во 786 година, поради што сопственикот не го зел скапото богатство - можеме да претпоставиме со сигурност.
786-790 Во Цариград се водела жестока борба помеѓу царицата Ирина и нејзиниот син Константин VI.
Арапското сребро било транспортирано на север, заобиколувајќи ја Долна Волга по должината на Северски Донец до сливот во денешниот Белгородски регион. Оттука, реките Сејм и Свапа отворале премин кон Ока, кое водело до областите под власта на Русите, а по должината на Десна до Горен Днепар и Западна Двина. На овие патишта биле откриени богатства од најраните арапски монети, кои датираат од периодот од 786-833 година.
787 За време на владеењето на царицата Ирина, Седмиот Вселенски собор, оддржан во Никеја, гласал за враќање на почитувањето на иконите. Крајот на братоубиствената војна во Црквата довел до значително зајакнување на христијанските заедници во Крим, што овозможило Христијанството да навлезе подалеку на исток, до Хазарија. [541]
787-791 Востание на Јован Готски во Крим [370]. Хазарите ја смириле Готија. Хазарите го освоиле главниот град на Кримските Готи, Дорас, каде што бил назначен хазарски владетел (тудун). Наскоро, во Дорас избувнал бунт против Хазарите. [541]
Фули - хазарска тврдина од времето на Јован Готски, која подоцна станала центар на независна (Фулиска) Епархија. Нејзините жители биле потомци на Тавријците и Скитите, кои се мешале со луѓе од Босфор - Грци, Сармати и Алани.
790 Нападот на Бравлин врз Херсонес [913], по десетдневна опсада, паднал Сурож. Градовите од хазарскиот дел на Крим страдале, но бил ограбен и грчкиот Корсун. Кримска Готија - православна земја - отпаднала од Хазарија и се вратила во Византија. Христијанските цркви страдале од ограбувањата на Русите, а православното влијание во Хазарија било ослабено. Создаден е политички вакуум, кој веднаш го пополнил Јудаизмот. Така, наместо слободен сојузник, Грците нашле два силни и сурови непријатели покрај Арапите и Бугарите. Дорас бил под власта на готски водач (топарх), одговорен пред Византија. Може да се тврди дека повлекувањето на Хазарите од Дорас било резултат на интеракцијата на Византијците и Русите.[541]
791 Карло Велики, откако им нанел низа порази на Аварите, навлегол дури до Рааба на исток.[542]
793-794 Во Бајлакан (Азербејџан) избувна бунт и граѓаните ја презедоа власта во градот. Во првата битка меѓу бунтовниците и арапската војска во близина на Барда, Бајлаканците постигнаа победа. Иако Арапите ја добија следната битка, востанијата против централната влада продолжија и по тоа.[663]
796 Синот на Карло Велики, Пипин, ги победи Аварите на бреговите на реката Тиса, освојувајќи го седиштето на ханот и огромен плен.[542]
797 Царицата Ирена седнала на престолот откако нејзиниот син Константин VI бил уапсен и ослепен.[542]
798-799 Ќерката на владејачкиот каган беше свршена со ерменскиот принц Бармакид. Младоженецот безбедно пристигна во Берда, но таму се разболе и почина пред свадбата. Хазарите се сомневаа на труење, а лутиот каган испрати војници во Закавказје. Хазарската војска повторно ја нападна Ерменија, ограбувајќи ја земјата и земајќи многу заробеници. Арапите немале доволно сили во Закавказје, бидејќи во тоа време биле принудени да испратат многу војници во Согдијана и Фергана за да го потиснат отпорот. [541]
799 Реформи на каганот Обадија, официјално усвојување на јудејската религија. Почеток на прогон на христијаните. Укинување на Готската и Хазарската митрополија. [370]
Хазарите успеале да извршат поход во Закавказје, но ова бил нивниот последен потфат. Усвојувањето на Јудаизмот од страна на каганот, царот и благородништвото на Итил ги поставило против покраинското благородништво и поголемиот дел од населението. Започнала граѓанска војна, во која загинале Обадија и неговите два сина. Граѓанските борби траеле неколку години и значително ја ослабнале државата. Крим се отцепил од Хазарија и паднал под византиска власт. [684]
Познато е дека Асите играле важна улога во хазарската војска и администрација. Некои од нив станале високи команданти (тархани). На еден од овие асиски тархани му била доделена команда на тврдина во близина на хазарската престолнина Итил. Друг, по име Јуриј, бил влијателен службеник во градот Сугдеја (Сурож) на Крим кон крајот на VIII век [Вернадски]
Последно уредено:
802-803 Во Хазарскиот Каганат, еден влијателен Евреин, Oбадија, ја презел власта во свои раце, го претворил ханот од династијата Ашина (од страната на неговиот татко) во марионета и го направил рабинскиот Јудаизам државна религија на Хазарија. Обадија ја зел титулата „пех“ (бек), преведена на арапски како „малик“, т.е. крал. Ова значи дека тој ја водел владата под номинален хан (хаган), кој од тоа време бил под стража и пуштен на народот за покажување еднаш годишно. [745](?????)
803 Аварите биле нападнати од две страни: Карло Велики нападнал врз нив од запад, а бугарскиот хан Крум од исток. Војната завршила со целосно уништување на Аварскиот Каганат, неговите поседи биле поделени помеѓу Франките и Бугарите. Вторите ги зазеле двата брега на Дунав спротиводно до устието на Тиса. Над Тиса, левиот брег го држеле Франките, додека словенските племиња што живееле на десниот брег до устието на Драва го признале владеењето на ханот Крум [542]
804 Пораз и уништување на Аварскиот каганат преку заеднички напори на Франките и Балканските Бугари.[551]
805 Кан Крум успеал да ги исчисти своите нови поседи од остатоците од аварската орда. ... војската била зајакната со вклучување на редовни словенски единици, меѓутоа, тие биле командувани од бугарски офицери. [542]
807 Војната помеѓу Бугарите и Византија започнала, со различен успех, но генерално, предноста била на страната на Бугарите. [542]
809 Крај на владеењето на Обадија кај Хазарите. [370]. Преобраќање на хазарскиот каган во Јудаизам [913]
Силната византиска тврдина Сардика (денешна Софија) се предала. Меѓу заробениците, највреден бил еден арапски инженер кој се согласил да влезе во служба на Крум и почнал да гради машини потребни за опсадување на тврдини [542]
810 Кабарски бунт во Kаганатот („Фронда“) [370] Моќта на Kаганатот растела додека земјата била управувана од турските ханови од династијата Ашина (650-810), наследници на владетелот на Tурскиот Каганат. [463]
811 За да се одмазди за загубата на Сардика, царот Никифор го опседнал бугарскиот главен град Плиска, кој бил освоен и уништен, а повеќето од жителите биле убиени. Сепак, по ова, византиската војска била опкружена од Бугарите во тесна планинска клисура и целосно поразена. Самиот Никифор бил убиен во битката, а Крум наредил да се направи чаша од черепот на царот. Чашата била украсена со сребро, а победничкиот хан пиел од неа на гозбите. [542]
812 Бугарите напредувале кон Цариград и успеале да освојат неколку тврдини на надворешната линија на одбрана што ја штитела византиската престолнина. Не очекувајќи да го освојат градот со опсада или напад, Крум предложил мир врз основа на условите од договорот од 716 година, кои биле доста разумни, но и покрај неговиот здрав разум, новиот цар Михаил I ја отфрлил понудата. Потоа Крум решил да ја освои важната тврдина Месембрија на брегот на Бургаскиот теснец, која ќе стане појдовна точка за понатамошни дејствија. Откако ја освоија тврдината со помош на опсадни машини, Бугарите зедоа многу плен, кој вклучуваше залиха од тајниот состав на „грчки оган“ и триесет и шест направи за фрлање пламен [542]
813 Крум повторно се приближи кон Цариград. До тогаш, на византискиот престол, кој го окупираше лукавиот Лав Ерменецот, се случи уште една промена. Тој се преправаше дека е подготвен да склучи мир, но побара приватен разговор со Крум, со намера предавнички да го зароби за време на состанокот. Сепак, планот не успеа, а разбеснетиот хан се одмазди со уништување на периферијата на главниот град. Крум го насочи своето внимание кон градот Одрин (Адријанопол), кој веќе беше опкружен од Бугарите, но сè уште се држеше. Кога ханот нареди опсадните машини да се доближат до ѕидините, жителите на градот се предадоа, исто така затоа што немаа повеќе храна. Градот беше уништен, а преостанатото население, околу десет илјади семејства, беше испратено на север во Бесарабија. Доселениците беа вооружени и организирани како гранична стража за да ја заштитат границата од унгарските напади. Наместо тоа, Словените биле населени во регионот на Адријанопол [542]
814 Смрт на ханот Крум. Застрашувачкиот хан починал од мозочен удар на 13 април [542]
816 Хурамитските водачи Абу Имран и Џавидан се сретнале во отворена битка, која завршила со смртта на првиот и смртна рана на вториот. По смртта на Џавидан, Бабак станал водач на Хурамитското движење. Бабакитското движење било најмоќно на Блискиот и Средниот Исток по својата сила и обем. Во текот на годините на нивната борба, Хурамитите уништиле шест редовни армии на Калифатот, кои броеле приближно половина милион војници. Според изворите, бројот на Хурамити на југот на Азербејџан и во Дајлем достигнал 300 илјади луѓе. Под влијание на Бабакитското движење, населението на Џибал, Хорасан, Табаристан, Астрабад, Исфахан и други области се побунило.[663]
Бугарско-византиски мировен договор.[551]
817 Утврдување на границите на Хазарскиот Каганат: Дербент на југ, Јаик на исток, Северен Крим на запад и Камска Бугарија на север. Трговските колонии се прошириле од Кина до Шпанија [370]
~818 Печенезите се приближиле до источната граница на Хазарскиот Каганат. За да ги одвратат нивните напади, хазарската влада ги ангажирала Маѓарите и, со нивна помош, ги бранела источните граници на нивната држава три години. По ова, избувнало Каварското востание, на кое се придружиле и Маѓарите. [839]
821 Каварско востание [839] Конечната победа на еврејската заедница во Каганатот, која ги победила Каварите [370]
822 Инвазија на Унгарците во регионот на Црното Море. Нивна војна со Хазарија [370]
За да се справат со бунтовните Маѓари, хазарските власти ги ангажирале своите поранешни непријатели, Печенезите. Вторите ги победија Маѓарите и ги принудија да избегаат во Северниот Црноморски регион.[839]
Пучот, кој ја уби племенската аристократија од сите етнички групи што беа дел од Хазарскиот Каганат и коегзистираа со турската династија, предизвика граѓанска војна, каде што Маѓарите застанаа на страната на бунтовниците, а Печенезите, најмени за пари, застанаа на страната на Евреите. Информации за оваа војна меѓу народот и властите се содржани кај Константин Порфирогенит: „Кога се одвоија од својата власт и избувна меѓусебна војна, првата сила стекна предност, а некои од нив (бунтовниците) беа убиени, други избегаа и се населија кај Турците (тука - Унгарците. - Л.Г.) во (денешната) печенешка земја (во долниот тек на Днепар. - Л.Г.), склучија меѓусебно пријателство и го добија името Кавари“ [Гумиљов]
Искористувајќи ги немирите во Хазарскиот Каганат, калифот Мамун започна офанзива против Хазарите. Во изворите има малку информации за оваа војна. [541]
824 Словените и Хазарите ги зазедоа земјите што им припаѓаа на Аварите. Печенезите најмени од Хазарите почнаа да ги потиснуваат Унгарците назад кон долниот тек на Днепар [370]
825 Мукадаси, пишувајќи во 375 година од Ахира (985 - 986), известува за следново: „Слушнав дека Мамун ги нападнал Хазарите од Гурџанија и го принудил нивниот цар да го прифати Исламот.“ Ако оваа изјава е веродостојна, тогаш можеме да помислиме на друг случај на Хазари кои се преобратиле во Ислам - околу 825 година - но, како и првата (737), не можела да биде долготрајна. [541]
827 Војна на Балканските Бугари против Франките.
830 Бунт на Аланите против Хазарите и нивно преобраќање во Христијанство [913]
Бабак, водачот на Хурамитите, склучил сојуз со царот Теофил [745]
Бабекитската војска го зазела Хамадан, што го лишило Калифатот од главните стратешки и транзитни патишта што го поврзувале со источните земји. За да води заедничка борба против Калифатот, Бабек воспоставил контакт и со византискиот цар. Според арапскиот историчар ал-Масуди, Бабекитското движење речиси ставило крај на моќта на Абасидите. Гледајќи ја сериозната закана што се надвиснувала над Калифатот, калифот ал-Мутасим, откако склучил мир со Византија, ги насочил сите свои сили против Бабек. За командант на арапските казнени сили бил назначен усрушанскиот Турчин Афшин Хајдар ибн Кавус, кој станал познат за време на арапско-византиските војни. [663]
832 Мир помеѓу Бугарите и Франките.
833 Хазарскиот каган испратил пратеници до царот Теофил со барање да испрати искусни инженери да изградат тврдина на Дон, неопходна за заштита од непријателите [542]
834-837 На барање на хазарската влада, византиските инженери предводени од Петрона Каматерос ја изградиле тврдината Саркел на левиот брег на Дон, во областа на денешниот град Цимљанск, за да се борат против номадите (Унгарците). Таа била населена како од Хазарите, кои го сочинувале тврдинскиот гарнизон, така и од Бугарите. [834].
Тврдината имала изглед на издолжен четириаголник од црвена тула (180 м x 120 м). Нејзините дебели (3,75 м), високи (најмалку 10 м) ѕидови биле зајакнати со испакнати кули и масивни аголни кули. Тулите биле правени и печени на лице место. Распоредот на тврдината, очигледно направен од Византијците, се одликува со својата неверојатна геометриска правилност. Локалната технологија на градење била доста примитивна. Ѕидовите биле подигнати без темел, на течен малтер од вар со додавање песок (А.Л. Монгаит. Археологија во СССР. - М.: Академија на науките на СССР, 1955.).
Византискиот инженер Петрона Каматерос, додека ја градел тврдината Саркел, сакал таму да изгради камена црква за Донските Хазари, но не му било дозволено да го стори тоа. Камените столбови и капители што ги донел биле фрлени во степите [Гумилев]
... Хазарите не само што се оградиле од Русија со тврдината Саркел, туку и го блокирале трговскиот пат Киев-Итил. Трговската блокада на Киев од страна на Хазарија е потврдена со анализа на богатството од X век: во втората третина од овој век, приливот на сребрени дирхами во регионот Киев, кои доаѓале во Источна Европа во замена за крзна, робови, мед, восок и други стоки, целосно престанал. Главниот тек на северни стоки од ова време почнал да пристигнува во Итил преку Волшкиот пат, а Киевска Русија, на тој начин лишена од пристап до источното сребро, морала да го совлада патот „од Варангијците до Грците“.[839]
Императорот Теофил се согласил да им помогне на Хазарите и им испратил импресивна експедиција, предводена од спатирокандидатот Петронас Каматерос. Флотилата на Петронас се упатила кон Херсонесос (Корсун), каде што ѝ се придружила друга ескадрила испратена од Пафлагонија. Во Херсонесос, материјалите биле претоварени на помали бродови, на кои војниците и инженерите пловеле низ Керчкиот Tеснец и преку Азовското Море до устието на Дон, а потоа и по Дон до местото избрано за изградба на тврдината, на устието на реката Цимла, во близина на современото село Цимљанскаја. Тврдината била изградена на левиот брег на Дон. Централниот замок бил од бел камен, додека надворешниот ѕид бил од тули со камења употребени за темелите. Тулите биле изработувани на лице место во печки изградени од византиски мајстори. Тврдината станала позната како Саркел, што значи „Бела куќа“ на угриски (????). Руските хроничари ја нарекуваат „Белаја Вежа“. Помали тврдини можеби биле изградени по должината на Дон и спротиводно и низводно.[542]
Персиските географи Ибн Русте, Гардизи и анонимниот автор на „Худуд ал-Алам“ известуваат дека Хазарите правеле годишни експедиции во земјата на Печенезите за да заробуваат робови и да ги продаваат во исламските земји.[4] [Гумиљов]
Тврдината Саркел го блокирала „шверцерскиот“ трговски пат за среброто, кој подоцна ја изгубил својата важност поради почетокот на развојот на големите рудници за сребро Рамелсберг во Харц во 964-969 година.
835-836 Војни на Хазарите со словенските племиња во Среден Днепар и во регионот Ока. [370]
836 Припојување на Херсонес кон Византија [370]
837 Еден милион дирхами биле потрошени за одржување на арапските трупи. Во тоа време, некои феудалци кои учествувале во Хурамитското движење, сфаќајќи дека целите на ова движење се спротивни на нивните сопствени интереси, го предале и се дистанцирале од Хурамитците. Како резултат на тоа, добро вооружените и бројно супериорни арапски трупи, на крајот на август 837 година, по долга опсада, успеале да ја освојат тврдината Баз. Според изворите, повеќе од 100.000 арапски воини и 80.000 бунтовници загинале во битката за оваа тврдина. На патот кон Византија, каде што Бабак имал намера да се пробие со својот мал одред, тој застанал во Аран, каде што бил заробен како резултат на предавството на неговиот поранешен сојузник, албанскиот принц Сахл ибн Сунбат. [663]
Дел од Унгарците стигнале до Дунав [370]
838 По наредба на калифот ал-Мутасим, Бабак бил маченички погубен во градот Самира на почетокот на 838 година (датумот на неговото погубување, според арапските извори, варира помеѓу првите десет дена од јануари и средината на март 838 година). И покрај поразот на Хурамитското движење, националноослободителната војна предводена од Бабак го забрзала падот на Калифатот и ја олеснила ослободителната борба на другите угнетени народи. Поддржувачите на Бабак продолжиле активно да учествуваат во протестите против режимот на Калифатот до самиот крај на IX век. [663]
Руската амбасада пристигнала во Цариград на преговори. Ништо не се знае за текот на преговорите, но јасно e дека тие дошле до ќорсокак, бидејќи на пратениците не им било дозволено да се вратат дома, туку, под некој соодветен изговор, биле испратени на Запад. Може да се претпостави дека царот не сакал да направи никакви отстапки кон Русите, бидејќи не било во негов интерес да се кара со Хазарите. [542]
839 Венендерите (???) (Уногундурите) се соседи со прилично немирните Маѓари (Унгарци) на запад [630]
Првото споменување на руската држава се наоѓа во „Бертинските анали“, кои, под годината 839, раскажуваат за амбасадори испратени од „хаканот на Русите“ во Цариград, а амбасадорите всушност се покажале како Свеони, односно Швеѓани. [839]
Ладога гори како резултат на нечиј напад - очигледно на Швеѓаните. Очигледно, овој напад бил успешен - пристигнувањето на источното сребро е забележано во Бирка. Првиот бран на источно сребро завршува во Бирка. Со други зборови, транзитните патишта низ Русија биле затворени. Ова можело да биде случај само кога во Русија се појавила сила непријателски настроена кон Скандинавците - или дури само независна држава. Покрај тоа, можеби и се случило ова: некоја државна формација на територијата на идната Русија ги пресекла патиштата кон Арапите и Византија, поради што Варангијците, можеби, презеле интервенција. Сè се вклопува уште подобро ако се потсетиме на делегацијата на некои Швеѓани кои патуваат во Византија во име на народот на Рос и завршуваат во Ингелсхајм. Се појавува руска земја, некоја сила која веќе испраќа амбасадори и која, од непознати причини, ги прекинува патиштата на Скандинавците кон Исток. Од една страна, тие одат да ја ограбат Англија, од друга страна, се обидуваат да го вратат она што е изгубено во Русија со прибегнување кон агресија.
840 Веројатно во оваа година Хазарите и Унгарците го освоиле Киев [370]
…Хазарите се појавиле во Киев. Постигнат е договор меѓу Хазарите и Маѓарите, според кој Киев бил оставен под контрола на Олом. Според нотариусот Бела, маѓарскиот војвода Олом (или Алмус) ги победил Киевјаните, кои потоа биле принудени да го признаат неговото владеење. Во „Приказната за минатите години“ се споменува палатата на Олом („дворот на Олмин“), која се наоѓала на рид во близина на Киев. Оваа планина била позната како населба на Угријците (т.е. Маѓарите) - Угорское [543]
Русите ја освоиле и ограбиле Амастрида, богат трговски град во Пафлагонија (Мала Азија). [Гумилов](????)
Исламот го прифатил потомокот на Бат-Бојан, владетелот на Волшка Бугарија, Ајдар и неговата придружба.
842 „Тие почнале да ја нарекуваат руска земја“. Во оваа година царот Михаил почнал да владее. Ова е во согласност со зборовите од исландските саги дека грофовите и кралевите потоа оделе кај викот само до Сисла (Езел) и не оделе подалеку - земјите биле под контрола на силна власт.
Во „Житието“ на византискиот Свети Георги Амастридски дава докази за основањето на црноморската колонија Рус: „околу 842 година, „народот Руси“ ја опустошил Амастада во Пафлагонија, на брегот на Црното Море, и таму оставил гарнизон“. Русите, според договорот, вратиле дел од пленот и ги ослободиле сите заробеници. „Сè што лежи на бреговите на Евксин (Црно Море) и неговиот брег било опустошено и уништено во нападите од страна на флотата на Русите (народот „Рос“ - Скити, кој живеел во близина на Северен Таур, груб и див).
843 Распад на империјата на Карло Велики по смртта (во 840 година) на Луј Побожниот. [Гумилев]
844 Делото на ал-Јакуби содржи извонредна приказна за походот на Русите против Шпанија, за која долго време се дебатира во науката и која сè уште не е задоволително објаснета. [Новоселцев]
848 Норманите го ограбиле и го запалиле Бордо благодарение на предавството на локалните Евреи [45].
849 Евреите во Лион се големи земјопоседници, а христијанските кметови работат на полињата и лозјата ... На барање на Евреите, пазарниот ден во Лион бил поместен од сабота во недела, против што епископите, особено познатиот епископ Агобард, залудно протестирале [40].
850 Првиот хронолошки показател кај Нестор е дека „некои смели и храбри освојувачи, наречени Варангијци во нашите хроники, дошле од другата страна на Балтичкото Море и им наметнале данок на Чудите, Илменските Словени, Кривичи и Мерја“.[858]
Во VIII-IX век, Хазарите владееле со Крим. Сугдеја станала нивен административен центар. Во градот бил сместен управникот на хазарскиот каган, тудунот. Во исто време, Сугдеја бил центар на православна епархија (црковен округ) предводена од епископ. Од втората половина на IX век започнала изградбата на хазарските утврдувања на Сугдеја. Одбранбените ѕидови оградувале површина од повеќе од 20 хектари, што било доволно за голем крајбрежен град. Сепак, зад ѕидовите на тврдината дебели 2,7 метри имало само мали колиби расфрлани на голема оддалеченост едни од други. Возрасните машки воини што живееле во тврдината не можеле да бидат доволни за да ги заштитат утврдувањата. Може да се претпостави дека во мирно време, хазарски воен водач со редовна војска бил во тврдината, а во воено време, одреди на клановски водачи од целата територија на Кримската Хазарија се собирале во тврдината, како и главните сили на Хаганатот во случај на воени дејствија во Таврика. Така, тврдината во Судак играла улога на хазарски воен логор. Бројот на хазарски трупи во Сугдеја може да се претпостави врз основа на рангот на хазарскиот управник кој бил постојано стациониран таму, познат од „Житието на Стефан Сурошки“ под името Јуриј Тархан. Тархан меѓу Турците бил главен воен водач, потчинет само на командантот на трупите и на Хаганот. Најголемата единица во турската армија била туменот, составен од 10 илјади коњаници. Сугдеја, предводена од тарханот, била наменета за распоредување на хазарскиот тумен.[202]
852 Варангијците биле протерани[858] …од житието на Свети Анскариј, според кого некои Данци отпловиле преку Балтичкото Море и освоиле град во земјата на Словените (in jinibus Slavorurn). Овој град може да се идентификува со Новгород. Откако добиле голем откуп, Данците се вратиле дома. Иако Данците биле протерани, ситуацијата во новгородските земји не се подобрила, бидејќи патот кон југ не бил расчистен. Затоа, кризата продолжила, „и немало правда во управувањето, а кланот се кренал против клан, и започнале граѓански судири“. За да се ублажи ситуацијата и да се отвори патот кон југ, била неопходна војна против Хазарите, но за таков потфат биле потребни војници, кои очигледно немало доволно во Илменскиот реон. Ова, најверојатно, станало главната причина за „повикувањето на Варангијците“ [543]
854 Прогон на муслиманите во Хаганатот [370] Муслиманските Хазари биле принудени да емигрираат во Закавказје.
Каварска буна. Каварите, кои избегале кај Маѓарите по втората буна, претходно биле јудаизирани (Иштван Ердели гледа потврда за овој факт во еврејските симболи присутни на тулите на еден од каварските споменици во Унгарија), затоа, нивната буна немала никаков призвук на меѓуконфесионални судири. Напротив, треба да се претпостави дека нивното незадоволство било предизвикано од губењето на нивната водечка позиција во Хазарија и појавата на некои хазарски кланови на чело на политичкиот живот на земјата, кои собрале огромен капитал од нагло засилената трговија со северните земји и снабдувањето со крзна на муслиманските држави на почетокот на IX век. Дури набргу по второто востание на Каварите во 854 година и бегството на повеќето од нив во Северниот Црноморски регион (кај Маѓарите) и во Закавказje, Унгарците склучија мир со Хазарија. Пред мирот со Хазарите, Маѓарите претставуваа закана за безбедноста на Донските региони на Хазарскиот Kаганат. [839]
854-874 Евреите тргувале со андалузиски девојки и имале трговски пат од Мароко до Египет за таа цел. [42]
858 Хазарите го прифатиле Христијанството [858]
Варaнгијците и Хазарите ги делат сферите на влијание. Варангијцитете земаат данок од Чудите, Словените, Мерите и Кривичите, а Хазарите од Пољаните, Северјаните и Вјатичите. [370]
859 Варангијците и Хазарите се согласиле за поделбата на сферите на идните освојувања што требало да се остварат [46]. Целата територија помеѓу Балтичкото и Црното Море била поделена на две сфери на влијание: Хазарско-Маѓарската на југ и Варангиската на север. „Варангијците од прекуокеанските земји им наметнале данок на Чудите, Словените, Мерја, Веси и Кривичи; а Хазарите им наметнале данок на Полјаните, Северјаните и Вјатичите“ [543]
860 Неуспешен поход на Дир и Асколд против Цариград[862]
Русите, како одмазда за уништувањето на нивните црноморски населби, го нападнале Цариград и речиси го освоиле, за ова знаеме од „Хрониката“ на Јован Ѓакон. Војна на Хазарите и Унгарците. Патување на Константин Филозоф (Свети Кирил) до Хазарија [370]
На 18 јуни 860 година, Русите го опседнале Цариград со 360 бродови, но на 25 Јуни ја кренале опсадата и се вратиле дома. Немало поуспешен поход на Русите против Византија; сите подоцнежни завршиле со пораз (со исклучок на походот од 907 година, за кој самите Грци не знаеле???). Понатамошните настани не се одвивале во корист на Русите. Наскоро, очигледно, се случила не многу успешна војна со Печенезите, кои таа година можеле да дејствуваат само како платеници на хазарскиот цар. Во Киев „имаше глад и голем плач“ [Гумилев]
Константин Филозоф, попознат кај нас како Кирил, автор на словенското писмо, застанал во Херсонес на пат кон Хазарија.
Познатиот споменик „Приказната за почетокот на словенската писменост“ ни кажува дека околу 860 година, Фули (Џуфт-Кале??) бил посетен, враќајќи се од Хазарија, од Константин филозофот, во монаштво Кирил, идниот творец на словенското писмо. Тука, проповедајќи им го Христијанството на локалните пагани, тој го исекол светиот даб што го обожувале.
860-862 Патувањето на христијанскиот просветител и мисионер Кирил во Хазарија.
861 Точниот датум на преобраќањето на каганот во Јудаизам е непознат. Според проширената верзија на писмото што му се припишува на царот Јосиф, каганот го прифатил Јудаизмот околу 620 година, што, сепак, е невозможно со оглед на општата историска ситуација. Покрај тоа, како што забележавме, таканареченото писмо на Јосиф е прилично сомнителен извор. Врз основа на изјавата на Јехуда Халеви, се претпоставува дека преобраќањето се случило не во 620 година, туку еден век подоцна, околу 740 година, но овој датум исто така не е веродостоен, бидејќи од животот на Свети Або дознаваме дека каганот сè уште бил „паган“ во 782 година. Според Масуди, Хазарите го прифатиле Јудаизмот за време на владеењето на калифот Харун ал-Рашид (786 - 809). Сепак, каганот останал „паган“ дури и за време на мисијата на Константин Филозоф (Свети Кирил, словенскиот апостол) околу 861 година. [541]
862 година Словените, уморни од внатрешните судири, повторно ги повикале тројцата браќа Варангијци, од руското племе, кои станале првите владетели во нашата древна татковина и по кои таа почнала да се нарекува Рус. - Овој важен настан, кој служи како основа за Историјата и величината на Русија, бара посебно внимание и разгледување на сите околности. [858]
Една чета Варангијци предводена од Рурик дошла во градот Ладога. Така, „легендата“ за повикувањето на Варангијците, т.е. дело на усен фолклор, или, во најдобар случај, научен и новинарски фалсификат, се покажува дека е претставена на јазикот на правен документ [ПВЛ]. „Повест за изминатите години“ се смета за збирка легенди и политички ставови, чија веродостојност е многу сомнителна. [862]
Повикувањето на Рурик даде поттик на процесот на обединување на источнословенските племиња во еден народ, кој ќе го земе името Рус, Руси, во име на борбените одреди што ги повика да му служат, чии водачи тој, овој нов народ, ги призна за свои кнезови (В.О. Кључевски).
864-865 Неуспешна жетва и глад во Балканска Бугарија [550]
Русите се бореле со Бугарите [Гумилев]
865 Преобраќање на Хазарите во Јудаизам [370]. Русите војувале со Полочаните [Гумилев]
Во 865 година, синот на Ајдар, Габдула Џилки, го преселил главниот град во муслиманскиот центар на државата, градот Болгар.
866 Првото латинско споменување на Јудаизмот во Хазарија [Гумилев]
867 Православни мисионери испратени од патријархот Фотиј ги преобратиле некои од луѓето од Киев во христијанство [Гумилев] Почеток на владеењето на Василиј во Византија [ПВЛ]. Русите војувале со Печенезите [Гумилев] (?????)
868 Целата бугарска земја била покрстена.
869 Познат е буџетот на Багдадскиот Калифат, каде што во 869 година 2 милиони златни динари биле потрошени за годишна плата и оброци на 70 илјади вработени Турци и Бербери, што било еднакво на две години хараџ. Ова биле цените за воините во IX век, а Хазарија била помала и посиромашна од Калифатот. [Гумилиов]
Русите војувале со Кривичите [Гумилев]
872 Неуспешен поход на Дир и Асколд против Волжските Бугари (синот на Асколд бил убиен).
873 Рурик од Новгород се обидел да ја преземе контролата врз Полоцк, владата во Киев не го дозволила тоа, но самата не можела да воспостави контрола врз овој град, во чии раце била источната трговија.
874-875 Уште еден неуспешен поход против Византија - се вратиле со мал одред, без дури и да ја постигнат својата цел. Асколд и Дир не успеваат ниту да воспостават нов трговски пат до Византија, ниту да ја преземат контролата врз стариот до Хазарија и Калифатот.
879 Во последните години од својот живот, Рурик ги собрал плодовите од својот бурен живот и ги средил семејните работи. Откако живеел речиси 80 години, Рурик починал. Во западните хроники, последен пат се споменува во 882 година, но во минато време. Во Новгород оставил син, Игор, кој во тоа време имал 1-2 години. [879]. Рурик починал и му го предал владеењето на Олег, својот роднина, давајќи му го својот син Игор, бидејќи тој сè уште бил многу млад.
Последно уредено: