Откако сите полека се претвораме во компјутерски фрикови, а дури и баба ми научи да пишува смс пораки, се чувствувам како западнат во некој вакуумски временски простор каде едноставно не можам или не сакам да го разберам начинот на функционирање на нашето скопско општество. Од работите кои одат под “скопско“ го разбирам единствено пивото а и за тоа имам дилеми дека го сфаќам на истиот начин како еден модерен скопјанец од новиот милениум.
Постојано зборуваме за некаков патриотизам, за негување на историјата а проклетство... немаме поим за што зборуваме. Распламтени со говорот и горди како пауни на својата свест одиме во бој гради на гради додека нашите претци најверојатно се превртуваат во своите гробови. Традицијата ни е умрена, го видов тоа денес низ најбизарната слика одејќи по истиот пат накај дома последниве два месеци.
Мојот дедо, ако може да се земе како релевантен во целата истрага за пронаоѓање на старите македонски доблести кои некаде по патот од Александар до Обама се загубија, ме научи на многу работи кои верувам дека се дел од нас, од македонштината која никако не можеме да ја усогласиме како еднаква.
Некои тврдат дека светот се менува, па мораме и ние, но парадоксално е што подалеку од своето село и не биле, па врз основа на локалниот подлизурко ги темалата своите гледишта на светот. Да, технологијата го донесе телевизорот во секој дом, премиерот ги донеси и компјутерите во секој дом, а мораме да признаеме дека западните шоу емисии се вистински пример за секое општество од Мисисипи до Јанг Це. Доколку помисливте дека тоа што го кажувам и го мислам, да појаснам - не, ироничен се обидувам да бидам.
Мене лично деновиве како и последниве неколку децении ме заболе ноктот на палецот на левата нога за останатите култури и традиции, но кога некој заради своите лични ниски сатисфакции сака да го дискредитира мојот народ и мојата фамилија... се жестам и црвенеам. Неретко и викам, а знам и да замавнам. Најверојатно додека јас мавтав, некој веќе ги убедил останатите околу мене дека тоа што дедо ми некако магично ми го вметна во глава околу честа, моралот, приниципите, зборот, обичјаот, културата, љубовта, фамилијата... не важи. Сега стојам сам како дух на напуштен брод и се чувствувам мизерно осамено и напуштено од светот. Онаа мала девојка што живее една уличка погоре не залудно ми рече... внимавај, погрешна планета. Не можам ни во мојот сопствен крај да се пронајдам себе си повеќе а камо ли на планетава. Обезличени се сите, не личат на себе, личат на странци кои сакаат поинакви нешта но ние не знаеме да јадеме праски со ориз, ние сме поинаков народ, со поинакви мисли, секогаш сме биле такви, зошто по ѓаволите сега имаме потреба да станеме и ние странци во своите тела, зарем не можеме повеќе да се почитуваме и сакаме? Знам дека ќе ми се лутите, но албанците ги сакам повеќе, тие сеуште се луѓе и ќе бидат додека ние ги напаѓаме дека се примитивни и луди, тие сеуште ќе бидат тука околу нас да ни покажат како еден народ треба да изгледа длабоко во себе.
Како дете, ми беше многу страв дека ќе ги наследам особините на татко ми кои не ми се допаѓаа, но бев сигурен дека нема да ги наследам оние на мајка ми кои ги мразев. Македонија, и македонците, од светот кои се обидува да ни наметне улога на некаков старател во своето воскресение научија само лоши работи. Во своето време на тинејџерство, немаат ниту една добра особина. Ниту сакаат да читаат, ниту се дружат со други паметни народи, ниту ги слушаат мама и тато бидејќи тие се секогаш на работа а македонецот се дружи со дадилките. Ние ги земаме сите лоши карактерни особини на западниот свет. Кога би се свртеле малку кон истокот, и другиот родител можеби би имало нешто добро за нас, но секогаш едниот родител е доминантен, па така и нашата религија која некогаш ни ги чуваше сит доблести како народ, полека си заминува и и` отстапува место на телевизијата, економијата, перцепцијата... која сум сигурен дека ни е очајно погрешна.
Дел 2.
Сакав да речам, одејќи денес кон дома, ме замаја некој чуден мирис на улица Востаничка број 26. Застанав во миг да се сетам од каде тоаѓа таа чудна но привлечна арома? И замислете, очекувајќи да налетам на излог од фурна која работи и во попладневните часови, видов само еден обичен оџак од мала трошна куќичка. Покриен со снег кровот со мал круг околу оџакот каде е растопено од топлината на цевките си стои исправено со години и си чади. Бајковидно... игра димот на благиот ветар и ја растура миризбата низ сите околни дворови што веројатно е природен смирувач за маалскиот пес кој мирно спиеше во соседството. Барем за скопјани, ваквата појава е загубена од свеста, и тие повеќе неможат да се сетат или да опишат како изгледа чад од шпорет на дрва. Тоа е специфично нешто, кое потсетува на зимска идила, на костени и џем од кајсии кој се чувал долго во подрумите, тоа е лепче намачкано на путер додека машата ровари низ жарчињата кои тлеат во шпоретот бидејќи баба токму мене ме чека да нацепам дрва. Тоа е секира од десет килограми која само дедо знае да ја ракува но и баба ако мора, тоа е срам за внуците бидејќи не јадат спанаќ...
Бадник... греана ракија, маалска огранизација... и сето ова од еден обичен оџак кој сведочи за нашето лудило без збор да каже додека сите ние мудруваме како да се сеќаваме наискуствата од претходните животи, а кармата ни е ветено дека ќе не одмине...
