Toa што скоро никој не сака да живее во куќа доволно говори за македонскиот менталитет.
До негде искрено ја разбирам потребата за стан поблиску до центар или во урбано подрачје. Ама само до негде.
Ја пред некои 6-7 години гледав за купување куќа во населбата Јака во Илинден. Некои 200 квадрати, голема дневна отворена до кров и голем двор. Да живееш како што треба да живее човек. Е кога бев тогаш патот и инфраструктура не беше направена, немаше пат или тротоар, али муабетот беше “еве само што не сме фрлиле асфалт”. И си реков ај да почекаме година дена да видиме како ќе се одвива оваа работа. Еве сега 7 години подоцна едно парче асфалт не е ставено, една бекатонка не е наместена. Кога врне населбата личи на село од 18ти век. Истата приказна е во делови во Бардовци иако важи за “елитна населба” whatever that means.
Во нормална држава прво се прави план, па се решава инфраструктурата, патот, тротоари или Боже зачувај и велосипедска патека. Се продаваат парцелите и се гради. Во дивуријава тука прво се гради кој како стигне, како успеал да фати парцела во разни форми, после прават план, па решаваат имотни прашања зашто патот поминува на некоја парцела па ветуваат пат и на крај чекаш да се смилуваат и да го реализираат планот, до пред твојата пензија.
Во овој дел ја разбирам потреба да се живее во место со постоечка инфраструктура, блиску до места на движење, поврзано со патишта и булевари.
Е сеа делот бар за мене што не го разбирам. Не разбирам фрлање на 70 илјади евра за стан со големина на кутија за чевли во место кое поради постојани градежни активности е со супстандардни животни услови. Само погледни кај Дебар Маало реонот Кино Карпош до Рузвелтова или кај Универзална или сега најново Васил Ѓоргов од страната на Водно. Тоа повеќе личи на Газа и Рамалах него ли на некое нормално урбано живеење. Уличе за една кола 50 пати прекопано како селска калдрма, тротоар по 30 сантима од двете страни, сите наредени како сардини балкон во балкон, а колата може да си ја паркираш во влез. Посекако не можеш да ја паркираш во ходник зашо новиве станови немаат ходници а трпезарија е измислен поим од некое друго време.
Што најмногу ме смее е фактот дека овие места за живуркање им ги продаваат како суво злато. Знаејќи кои им се трошоците за една зграда, имаат повисока маржа од трговија со дрога. Еден градежник има поголем профит по единица производ него ли дилер на дрога.
Разбирам потреба за живеење и ограничен буџет, ама тие пари да му ги залепиш на некој за шупа со 60% маржа, ми е надвор од памет.
Е сеа има и солиден број што купуваат станови за инвестиција или заштедата ја затвораат така. Ондак станот треба да се гледа како инвестиционо средство и треба да се спореди со други такви средства. Треба да се земе предвид колку пари ќе ти носи од кирија, времето што се губи за наоѓање кираџии, расправање со студентарија, сметки ако ти стои празен. Исто, многу не ја земаат во предвид амортизацијата на станот на паркетот, кујната, тоалетот и се друго, инфлацијата на долг рок, ризикот да изгуби вредност, колку лесно може да го претвориш во пари, итн.
Ретко кој ги зема во предвид тие ствари, туку генералната перцепција е да се купи стан, да се рента за да ја вадиш ратата од кредитот и на коњ си. Сите од Скопје гледаат да купат уште некој стан, а сите што се надвор од Скопје што ги знам или имаат купено стан или ако се докопаат до некои пари прва работа им е да земат станче во Скопје.