Јамна Kултура
Исто така Култура на јамни погребувања.
Исто така Култура на окер погребувања.
Исто така Древнојамна култура.
Доцно Бакарно Доба - Рано Бронзено Доба.
Датирање: 36-23 век п.н.е.
Се протегала на територијата од Јужен Урал на исток до Днестар на запад, од Предкавказје на југ до регионот на Средна Волга на север.
Јамната Култура била претежно номадска, со елементи на земјоделство во близина на реките и во некои населби.
Антрополошки, населението на Јамната Култура се карактеризира со изразито кавказоидни (европеидни) карактеристики.
Карактеристично обележје на Јамната Култура е погребувањето на мртвите во јами под могили, положени на грб, со свиткани колена. Телата биле посипувани со окер. Погребувањата во могилите биле повеќекратни и често се случувале во различни периоди. Откриени се и погребувања на животни (крави, свињи, овци, кози и коњи), што е типично за индоевропејците.
Јамната Култура потекнува од Хвалинската Култура во средниот тек на Волга и од Културата Средни Стог во средниот тек на реката Днепар, а исто така е генетски поврзана со Културата на левкасти пехари. Јамната Култура се заменува со Полтавската Култура. На запад, Јамната Култура се заменува со Културата на катакомбите. На исток - со Андроновската и Срубната.
Jамнаја Култура е поврзана со доцните Прaиндоевропејци во рамките на Kурганската хипотеза на Марија Гимбутас. Според поддржувачите на оваа хипотеза, областа на Јамната Култура е територија на ширење на пра-индо-европскиот јазик во доцниот европски период, заедно со претходната култура на Средни Стог. Некои научници го поврзуваат населението на Јамната Култура со раните Индо-Иранци.
Постојат три периоди во развојот на Јамната Култура.
• Прва (рана) етапа (прва половина - средина на III милениум п.н.е.). Низ целата територија на Јамната Култура, еднолични погребувања со скелети положени на грб и посипани со окер, ориентирани со главите кон исток, садови со зашилено и тркалезно дно со висок врат, врежани, убодни и втиснати орнаменти, украси изработени од школки и коски, камените производи (вклучувајќи ги и зооморфните) се широко распространети со речиси целосно отсуство на метал. Населбите се привремени кампови за сточарите. Веќе во Раната фаза, одделни групи племиња од Јамната Култура продреле во Подунавјето и Балканскиот Полуостров.
• Втора етапа (3. - почеток на 4. четвртина од 3. милениум п.н.е.). Се појавуваат локални варијанти. Во Црноморските степи, заедно со знаците од раната фаза, на нивните страни се појавуваат погреби со глави ориентирани кон запад, садови во облик на јајце со низок врат, саксии со рамно дно, украси со врвца и бакарни предмети (ножеви, шила). На запад, поединечни племиња од Јамната Култура станале седентарни и создале постојани населби (населба Михајловское, Скала Каменоломња и други на Долен Днепар).
• Трета етапа (крај на III - почеток на 2 милениум п.н.е.). Локалните разлики растат: архаичните ритуални карактеристики и опрема се зачувани само во Волшко-Уралската варијанта. На запад има проширени погребувања со скелети, не секогаш покриени со окер, со нестабилна ориентација кон кардиналните точки, јами со рабови, гробни могили без могили, керамика со рамно дно. Се појавиле големи бакарни предмети (секири во облик на клин, копачи) и специфични комплекси на накит од коски со иглички слични на чекан и колички со полни тркала. До крајот на третата фаза, растот на локалните карактеристики и ширењето на новите култури (главно Културата на катакомбите) довеле до исчезнување на Јамната Култура.
