Патолошката потреба на нетуркиските источнобалкански народи по секоја цена да се идентификувaат како огурски (туркиски) Бугари

[121314]

Поразот во битката кај Косово Поле принудил многу Срби да ги напуштат своите земји и да се преселат во јужните региони на Унгарското Кралство, зад реките Сава и Дунав (денешна Војводина). Таму сега се движи центарот на српскиот духовен и културен живот. Значењето на Војводина уште повеќе се зголемило по склучувањето на Карловичкиот мир (1698), кој предизвикал нов одлив на Срби преку Сава и Дунав.

Процесот на исламизација, кој бил особено силен во Босна и Херцеговина, се одвивал и на други територии на Балканскиот Полуостров, вклучувајќи ја и Србија. Меѓутоа, овде наишол на одреден отпор од СПЦ, која во текот на XV-XIX век постојано ги водела словенските востанија против османлиската власт. Востанијата на локалното население и австро-турските војни довеле до слабеење на Отоманската Империја. Дел од словенските земји, откако се ослободиле од турската власт, веднаш потпаднале под влијание на Унгарија. Во 1796 година, Црна Гора постигнала независност, а населението на Белградскиот Пашалук добило голем број отстапки од турските власти.

Окупацијата на Египет од страна на Наполеон ја принудува Турција да ги заостри своите политики за самоодбрана, што предизвикува незадоволство кај Југословените под нејзина контрола. Во 1804-1813 година, во Белградскиот Пашалук, со поддршка на Русија, подигнато е Првото српско востание, предводено од Караѓорѓе (Руско-турската војна 1806-1812). Караѓорѓе планирал да создаде централизирана монархија на територијата на Војводина, но до 1809 година Србите биле поделени, а мирот склучен меѓу Русија и Турција во 1812 година довел до пораз на српските востанички сили. Дунавска Србија била заземена од Турција во 1813 година. Османлиите сурово постапиле со востаниците. Меѓутоа, во 1815 година, Србите, на чело со Милош Обреновиќ, повторно кренале востание, кое под закана од можна руска интервенција било крунисано со релативен успех. Османлиската влада продолжила со создавањето на Српското кнежество и му доделила автономија, што било потврдено со договорите од 1826 и 1929 година. Сепак, турските воени гарнизони останале во поголемите српски градови до 1867 година. Европските сили ја признале Србија како независна држава дури на Берлинскиот конгрес во 1878 година.



Препородот на Србија е тесно поврзано со зголемената национална свест и посебниот однос на Словените кон нивниот јазик. Важна улога во тоа одиграле просветените Срби поканети од Војводина, кои во текот на 1830-тите и 1840-тите создале образовен систем во земјата и ги зајакнале изданоците на националната самоидентификација. Реформаторот на српскиот јазик, еден од следбениците на идеите на југословенството, Вук Караџиќ, предложил да се дефинираат границите на ширењето на српската нација со употреба на штокавскиот дијалект, кој покрај Србите го користеле и Хрватите и жителите на Босна. Врз основа на оваа идеја, бил развиен план за создавање големосрпска држава, вклучувајќи ги повеќето југословенски земји. Овој план не бил поддржан од сите југословенски народи кои ги проповедаа великосрпските или великохрватските идеи. Ваквите противречности помеѓу консолидацијата на Србите и Хрватите и желбата на секој народ за хегемонија ќе продолжат во текот на XX век и ќе се преминат во XXI век.

 

[121314]

Откако ја добила, со одлука на Берлинскиот Конгрес, политичка независност од Турција и признавање на независноста од европските сили, Србија веднаш потпаднала под политичко и економско влијание на Австро-Унгарија. Помеѓу владата на Австро-Унгарија и Србија е склучен договор, според кој втората се откажува од своите претензии кон териториите на Босна и Херцеговина, но се приближува до териториите на Црна Гора. Покрај тоа, во 1882 година, кнезот Милан Обреновиќ добил можност да ја прогласи Србија за кралство, а себеси за крал.

Кон крајот на XIX и почетокот на XX век, во Србија се појавиле многу политички партии, чии активности довеле до екстремна нестабилност. Како резултат на државниот удар во мај 1903 година, на власт во Србија дошла династијата Караѓорѓевиќ. За време на Петар I Караѓорѓевиќ, земјата доживеала индустриски раст, политичките слободи и парламентарната Влада биле зајакнати. Анексијата на Босна и Херцеговина од Австро-Унгарија во октомври 1908 година ја принудила Србија да стапи во сојузи со Црна Гора, Бугарија и Грција. Во 1912 година, сојузниците ги здружиле силите за да влезат во војна против Турција (Прва Балканска Војна). Како резултат на воените дејствија, Србија ги окупира северните и централните делови на Македонија, речиси цела Албанија, Грција ги враќа повеќето острови во Егејското Море, а Бугарија го добива јужниот дел на Македонија. Незадоволна од воениот плен, Бугарија им објавила војна на Србија и Грција во 1913 година (Втора Балканска Војна).

На почетокот на XX век Србија не била силна држава, но нејзиното влијание на Балканот станувало сè посилно, а популарноста на Србија растела помеѓу Југословените кои живееле на територијата на Австро-Унгарија. Плашејќи се од прекумерното ширење на српското влијание меѓу јужните Словени (4) и растот на нивната национална свест, Австро-Унгарија го користи убиството на надвојводата Франц Фердинанд во Сараево како изговор за да ѝ објави војна на Србија. Војната помеѓу Австро-Унгарија и Србија, која започнала на 28 јули 1914 година, брзо прераснала во Прва Светска Војна. На почетокот Србија извојувала голем број помали победи, но веќе во есента 1915 година, австроунгарско-бугарско-германските трупи целосно ја окупирале земјата.



За време на Првата Светска Војна, српските, хрватските и словенечките политички лидери се договориле за потребата од создавање единствена држава за југословенските народи, независна од Австро-Унгарија. Се појавиле некои несогласувања околу принципите на организирање на југословенската држава: претставниците на Кралството Србија ја сметале новата држава како централизирана, додека останатите Југословени претпочитале федерација. Дискусиите за можноста за создавање обединета југословенска држава започнале уште во 1915 година, но вистинското создавање на независна држава на Србите, Хрватите и Словенците било прогласено дури на 29 октомври 1918 година. Наскоро Државата СХС ќе се обедини со Србија. Српската кралска династија Караѓорѓевиќ застанала на чело на Кралството Србија, кое настанало на 1 декември 1918 година. Кралството СХС ги обединило Србија, Црна Гора, Војводина, Славонија, Хрватска, Босна и Херцеговина, голем дел од Далмација и поголемиот дел од териториите на Австрија каде што живеело население кое зборувало словенски јазик. Прашањето за централизам или федерализам останало нерешено.

 

[121314]

Прашањата за државната структура и доминантното влијание на Србите во државата се покренати повеќепати на седниците на Собранието, што доведува до политички несогласувања и нестабилна состојба во земјата. Во 1921 година бил донесен Устав, според кој Кралството Србија се сметало за централизирана држава, а водечката улога им била дадена на Србите. Политиката на угнетување на несрпското население (повеќе од 50% од жителите), спроведена од владејачката елита, не можеше, а да не предизвика незадоволство, па затоа во текот на 1922-1928 година се засили националната борба во Кралството Србија. Највисоката точка ја достигнала на 20 јуни 1928 година, кога на седница на Собранието српскиот националист П.Рачиќ застрелал двајца хрватски пратеници и смртно го ранил водачот на Хрватската селска партија С.Радиќ.

На 6 јануари 1929 година, кралот Александар извршил државен удар и воспоставил воено-монархиска диктатура во земјата. Укинат е Уставот од 1921 година, Собранието се распушта, а активностите на сите политички партии се забранети. Во октомври 1929 година државата била преименувана во Кралство Југославија. Меѓутоа, за време на диктатурата, која продолжи и по атентатот на Александар, меѓуетничките тензии се засилија. Тие се дополнително комплицирани од економската криза од 1931-1933 година. Одредено слабеење на диктаторската моќ се случува за време на владеењето на младиот регент Петар II. Во овој момент, некои политички партии со националистичка ориентација продолжуваат со своите активности и се преземаат чекори за приближување кон Германија и Италија. Во август 1939 година, југословенската Влада, и покрај незадоволството на Србите, беше принудена да се согласи да ѝ даде автономија на Хрватска, но овој чекор не ги реши националните проблеми.

На почетокот на Втората Светска Војна Југославија ја прогласи својата неутралност, но на 6 април 1941 година, ден по потпишувањето на Договорот за пријателство и ненапаѓање меѓу СССР и Југославија, Германија и Италија ја нападнале Југославија. Владата и кралот Петар II ја напуштија земјата, а на 17 април беше потпишан актот за капитулација на југословенската војска. Територијата на Југославија беше поделена на германски и италијански окупациски зони.



За време на Втората Светска Војна, политичката ситуација во Србија станува исклучително сложена и конфузна. Со дозвола на германската команда, генералот Милан Недиќ формирал „Влада на национален спас“ на територијата на Србија, која имала профашистичка природа и ги поддржувала германско-италијанските окупаторски сили. Владата во егзил целосно се потпираше на националистичките вооружени четнички единици, предводени од полковникот Дража Михајловиќ од Југословенската кралска армија. Акциите на четниците биле насочени главно против хрватските усташки и босански воени единици, а се спротивставувале и на комунистите додека се бореле за власт. Во текот на целата војна најголемо влијание имале четниците. Од 1941 година, во Југославија е активно партизанско движење на Отпорот под водство на лидерот на Комунистичката партија, Јосип Броз Тито. Партизаните, привлекувајќи го населението на своја страна, ветиле дека ќе ја организираат Југославија на федерален принцип и ќе им обезбедат на сите народи на државата еднакви права. До 1944 година, во Југославија имаше две влади: привремената влада на АВНОЈ (5) во самата Југославија и кралската југословенска влада во Лондон. Во март 1945 година била формирана обединета привремена Влада на чело со Ј.Б.Тито. Во ноември 1945 година, монархијата била официјално ликвидирана, а наместо Кралството Југославија, на картата на светот се појавила Федеративна Народна Република Југославија (ФНРЈ) на чело со Ј.Б.Тито. Партиските водачи кои се противеле на комунистичкиот монопол на власта биле затворени.

Со Уставот усвоен во 1946 година била воспоставена федералната структура на државата, која сега се состоела од шест републики: Србија, Хрватска, Црна Гора, Словенија, Босна и Херцеговина и Македонија. Во 1948 година дошло до прекин на односите помеѓу Југославија и СССР. Во 1950-тите, економијата на ФНРЈ била главно ориентирана кон западните земји. Економските реформи спроведени од владата придонесоа за економска децентрализација, воведување и развој на различни форми на самоуправа.

Славяне. Славянские государства

 

[121314]

Kingdoms of Europe - Serboi (Indo-Iranians? / Slavs?)

Coverage of the various historical cultures, rulers, and states of Europe

www.historyfiles.co.uk

 

[121314]

32. ЗА СРБИТЕ И ЗЕМЈАТА ВО КОЈА СЕГА ЖИВЕАТ

Треба да се знае дека Србите потекнуваат од некрстени Срби, наречени и Бели (από των άβαπτίστων Σερβλων, των χαί άσπρων επονομαζομένων), кои се населиле на другата страна на Турција [т.е. Унгарија], во областа што ја нарекуваат Бојки (Βοίκι); Во соседството ја имаат и Франција, како и Велика Хрватска, онаа некрстената, која уште се вика Бела.

Значи овие Срби живеат таму од античко време. Откако двајца браќа ја наследиле власта над Србија од нивниот татко, едниот од нив, преземајќи половина од народот, пребегнал кај Ираклиј, царот на Ромеите; Царот Ираклиј го примил и му ја дал Сервија како место за населување во Солунската Тема (έντφ θέματι θεσσαλονίκης τα Σέρβλια), која оттогаш го носи тоа име. Срби на јазикот на Ромеите значи робови (δοολοι). Затоа, обувките за робови обично се нарекуваат сербула (σέρβυλα), а цербулијани (τζερβουλιάνοι) се оние кои носат евтини и сиромашни обувки. Србите го добиле ова име затоа што станале робови на царот на Ромеите.

По некое време истите Срби решиле да се вратат во своите земји и царот ги ослободил. Кога ја преминале реката Дунав, се покајале и преку стратегот кој тогаш управувал со Белград (δω του στρατηγού, του τότε το Βελέγραδον κρατοοντος), побарале од царот Ираклиј да им додели друга земја за населување.

И бидејќи денешна Србија и Паганија и земјата на Захумљаните и Травунија и земјата на Конављаните биле под власт на царот на Ромеи, а тие земји опустеле од Аварите (бидејќи од тамошните земји тие ги протерале Романите кои сега живеат во Далмација и Дурач), така царот ги населил истите Срби во овие земји и тие биле потчинети на царот на Ромеите; Царот ги крстил, носејќи свештеници од Рим и учејќи ги правилно да вршат побожни дела, им го изложил христијанското вероучење.

http://khazarzar.skeptik.net/pgm/PG_Migne/Constantinus%20Porphyrogenitus_PG%20112-113/De%20administrando%20imperio.pdf

http://www.promacedonia.org/viinj/viinj_2.pdf

 

[121314]

Прасловенски јазик

Проучување на прасловенскиот јазик. Прасловенскиот јазик е јазик на предците на словенските народи. Под прајазик, или базичен јазик, се подразбира јазик од кој генетски потекнуваат неколку јазици. Така, древнорускиот е прајазик за рускиот, украинскиот и белорускиот; Заеднички словенски – за источнословенски, западнословенски, јужнословенски групи јазици итн.

Во научната литература може да се најдат два термина наменети за означување на основниот јазик на Словените. Терминот прасловенски јазик укажува на предноста на системот што се разгледува во однос на другите словенски јазици, како и на периодот на релативно етничко и јазично единство. Заедно со ова име функционира и терминот заеднички словенски јазик. Толкувањето на овој термин - јазик кој има карактеристики заеднички за сите словенски јазици во едно или друго време - има типолошка основа. Овие термини обично се користат како синоними, но некои научници ги користат во однос на различните фази од постоењето на прасловенскиот јазик. Во исто време, тие земаат предвид дека основниот јазик се развил динамично, откако претрпел голем број важни трансформации. Заедничкиот словенски јазик се подразбира како почетен период на развој, веднаш по неговото одвојување од балтословенскиот или праиндоевропскиот јазик; Прасловенскиот јазик се подразбира како завршна фаза на повеќе или помалку хомогено постоење, кое му претходело на расцепувањето на неколку словенски јазични подгрупи.

Општо прифатено е дека прасловенскиот јазик постоел од Третиот милениум пред нашата ера до втората половина на Првиот милениум од нашата ера. Произлегол од заедничкото индоевропско јазично единство, од кое произлегле и италијанскиот, романскиот, келтскиот, прагерманскиот, балтичкиот, хетитско-лувискиот, тохарскиот, индоиранскиот, фригискиот, тракискиот и грчкиот прајазик (види генеалошка класификација на јазиците).



Вообичаено е да се говори за два периода во историјата на развојот на прасловенскиот јазик, чија конвенционална граница е Големата преселба на народите (1).

Раниот заеднички словенски период опфаќа подолг период, кој трае околу две и пол илјади години. Прасловените живееле во тоа време многу компактно и зборувале еден јазик. Сите јазични процеси што се случувале во нивниот јазик биле униформни. Во врска со Големата преселба на народите и преселувањето на Словените на запад и југозапад, било нарушено територијалното единство, а со тоа и прасловенскиот јазик се распаднал на три јазични групи. Унифицираните јазични процеси кои настанале во длабочините на основниот јазик сега добиваат различни рефлекси. Времето од VI до IX век. н.е. обично се нарекува Доцeн заедничкословенски период. Во овој период се појавиле карактеристики кои радикално ги разликувале источнословенските јазици од западнословенските и јужнословенските јазици.

И покрај тоа што прасловенскиот јазик е релативно млад, не е пронајден ниту еден текст напишан на овој јазик. Благодарение на компаративната анализа на словенските и индоевропските јазици, прасловенскиот јазик бил вештачки реконструиран од научниците. Во моментов, знаењето за прасловенскиот јазик претставува строг систем на архетипови – хипотетички (односно, не апсолутно веродостојно) изведени јазични форми кои биле предмет на понатамошни фонетски и граматички промени во согласност со јазичните закони и обрасци кои важеле во различни времиња. Прасловенските форми се пишуваат со латиница и се ставаат под ѕвездичка (астерикс) – *. Главниот метод за нивно обновување е анализата на редовните соодветствија на тесно поврзани (словенски) и други индоевропски јазици (главно оние што имаат вековна историја - латински, грчки, литвански, готски итн.). Значајни резултати се добиваат и со споредување на сродни и етимолошки блиски зборови во еден јазик.



Вокабулар

Лексичкиот фонд на прасловенскиот јазик е воспоставен само привремено, врз основа на споредбено историско проучување на словенските и индоевропските јазици, особено балтичкиот и германскиот. Прасловенскиот јазик очигледно задржал прилично голем слој на индоевропска лексика поврзан со ознаката на сродството, некои предмети за домаќинството и околната природа. Во исто време, некои лексеми, под влијание на разни видови забрани, биле изгубени. На пример, се изгубило индоевропското име за мечката, кое било зачувано на грчки - άρκτος, репродуцирано во современиот термин „Арктик“. Во прасловенскиот јазик тој бил заменет со сложениот табу збор *medvěd' – „медојадец“. Оваа ознака сега е вообичаена словенска. Се покажа дека е забрането и индоевропското име за светото дрво за Словените. Стариот индоевропски корен *perkuos го наоѓаме во латинскиот quercus и во името на паганскиот бог Перун. Самото свето дрво во заедничкиот словенски јазик, а потоа и во словенските јазици што се развиле од него, добило поинаква форма – *dǫb. Прасловенскиот речник одразува лексичко-семантички групи кои означуваат личност и сè што е поврзано со него, неговиот живот, семејство, општество; означувајќи имиња на домување, едноставни предмети за домаќинството, облека, храна, пијалок; содржел лексеми поврзани со околниот свет, природата, животните и растенијата, земјоделството, сточарството и занаетчиството; идеи за време, простор, количина итн. Анализата на овој вокабулар ни овозможува да судиме што ги опкружувало Словените во античко време и што го привлекувало нивното внимание.

 

[121314]

Старословенски јазик
Црковнословенски јазик
како доцна варијанта на старословенскиот

(Словенски јазик)

Старословенскиот јазик е пишаниот јазик на Словените, кој бил создаден во средината на IX век со цел да го шири и проповеда Христијанството во нивните земји. Старословенскиот е вистински словенски пишан јазик, чија основа е еден од бугарско-македонските дијалекти од јужнословенската група. И покрај тоа, старословенскиот никогаш не бил средство за секојдневна, жива комуникација, тој првично бил замислен како литературен, книжевен јазик. Кирил (Константин) и Методиј не само што создале азбучен систем погоден за пренесување на живиот говор на Словените, туку и на старословенски превеле голем број богослужбени книги од грчки, кои до IX век имале илјадагодишен книжевен развој. Заедно со преводите, Кирил и Методиј воспоставиле и единствен модел за употреба на уметнички средства и вовеле голем број грчки заемки во речникот на словенските јазици (ангел, Богородица, икона, просветлување, добро, пекол, рај итн.). Старословенскиот бил усвоен како литературен јазик од средновековните словенски народи: Моравците, Панонците, Бугарите, Македонците, Србите, Хрватите и Русичите. Затоа се смета дека старословенскиот јазик никогаш не бил показател за националниот идентитет. Неговите карактеристики уште од самиот почеток биле наддијалектноста, интернационалноста, префинетоста и присуството само во писмена форма.



Старословенскиот јазик престанал да постои кон крајот на X век, кога словенското писмо, словенското богослужение и воопшто културата на територијата на јужнословенските држави доживеале период на опаѓање. Во денешно време старословенскиот јазик се смета за мртов, бидејќи не функционира ниту во писмена, ниту во усна форма и не се користи во ниту една материјална сфера. Јазикот што го користи современата Православна Црква е црковнословенскиот. Таа е формирана под влијание на живиот локален говор на секоја поединечна словенска територија каде што некогаш функционирала и ги апсорбирала фонетските карактеристики карактеристични за бугарскиот, македонскиот, српскиот и рускиот јазик. Дури и најраните споменици што стигнале до нас (10-11 век) одразуваат карактеристики карактеристични за говорот на препишувачите. Локалните изданија и варијанти на црковнословенскиот јазик обично се нарекуваат ревизии. Во моментов, постојат бугарско-македонски, српски и руски верзии на црковнословенскиот јазик. Покрај тоа, познати се антички споменици на чешката и моравската традиција.

 

[121314]

Самостојните старословенски пишани споменици се Савината книга (XI век), Бојанското службено евангелие (крајот на XI век) и Енинскиoт апостол (XI век), сите создадени на територијата на Бугарија; Зографското евангелие (X – XI век), Асемановото службено евангелие (XI век), Охридските летоци (XI век), создадени на територијата на Македонија; Марииното четиреевангелие (XI век) – на територијата на Србија; Остромирoвото евангелие (1056-1057) – на територијата на Античка Русија. Најстариот од преживеаните споменици е Киевскиот Мисал (X век) - извадок од католичката миса. Се верува дека е напишано во границите на Моравија.

Најстарите споменици на црковнословенскиот јазик од бугарското издание ги вклучуваат Добромирското евангелие (XII век), Добрејшевото евангелие (XIII век), Болоњскиот псалтир (почетокот на XIII век), Охридските и Слепчанските апостоли (XII век); српско издание - Мирославово евангелие (XII век), Вуканово евангелие (XIII век), Шишатовачки апостол (1324); чешко издание - Прашки глаголиски фрагменти (XI век); руско издание - Архангелско евангелие (1092 г.), Галициско евангелие (1144 г.), Чудовски псалтир (XI век), Евгениевски псалтир (XI век). Сите овие текстови покажуваат силно влијание на живиот, говорен јазик на писарите.



Црковнословенскиот, како наследник на старословенскиот, делува како литературен јазик кој им служи на црковните интереси. Покрај тоа, има значително влијание врз секуларниот јазик.

Црковнословенскиот јазик бил најшироко распространет во Русија, каде што служел како литературен јазик до XVIII век. Под патријархот Никон (средината на XVII век) повторно бил извршен превод на литургиски книги. Тој веќе бил нов јазик, со нов правопис и граматички систем близок до современиот. Овој јазик бил кодифициран од Светиот Синод, па затоа јазикот што се користи во црквата од тоа време па наваму најчесто се нарекува синодален црковнословенски. Во XVIII век, црковнословенскиот го изгубил статусот на литературен јазик - оваа улога сега ја играл рускиот јазик. Моментално, синодалниот црковнословенски јазик врши само една функција – тој е јазик на Богослужбата и литургиската литература.

Од крајот на 1980-тите, интересот за литургиска литература се зголеми, но нивото на црковнословенската писменост меѓу луѓето во тоа време било многу ниско и сè уште е многу ниско и ден-денес. Токму затоа уште еднаш се засили дебатата за потребата од преведување на црковните книги на современ руски јазик. Оваа идеја има свои поддржувачи и противници, а познати се и обиди за ваков превод, кои Црквата сè уште не ги признала.

 

[121314]

Изучување на црковнословенскиот јазик.

Први истражувачи на старословенскиот јазик биле чешкиот научник Ј. Добровски и рускиот научник А.Х. Востоков. Најзначајното дело на Ј. Добровски е „Упатства за јазикот на древните словенски дијалекти“ (1822 г.), во кое авторот разгледува низа општи прашања посветени на старословенската фонертика и ортографија. Во своето дело „Расправа за словенскиот јазик“ (1820) А.Х. Востоков ги утврдува главните карактеристики на старословенскиот јазик: звучното значење на јер; природата на компатибилноста на веларните и сибилантните согласки со самогласки; присуство на едноставни и сложени форми на придавки; отсуство на партицип; присуството на супин, што А.Х. Востоков го нарече склоност за достигнување.

Во текот на XIX век има активно собирање, објавување и проучување на споменици од старословенско писмо. Тешкотијата е што преводите направени од самите Кирил и Методиј не се сочувани. Знаеме само нивни списоци (копии) или нови преводи, направени во X-XI век по примерот на најстарите, но дури и овие текстови се нешто повеќе од дваесет. Покрај тоа, најстарите текстови биле напишани со две азбуки - кирилица и глаголица. На пример, Зографскoто, Марииното, Асеманиевото евангелие, Рилските и Охридските летоци се со глаголица, додека Супралскиот ракопис, Савината книга, Енинскиот апостол и натписите на камените плочи се кирилични. Веќе првите истражувачи на овие текстови беа соочени со прашања за тоа која азбука е подревна, кои се изворите на потеклото на двете азбуки и која азбука ја измислил Кирил. Почетокот на овие прашања го постави „Клоцовиот Зборник“, објавен во 1836 година од В. Копитар, напишан на глаголица. Ако пред ова глаголицата се сметала за доцнословенско писмо, а кирилицата е изум на солунските браќа, тогаш П.Шафарик докажува дека глаголицата е постара од кирилицата, а В.И. Григорович сугерира дека Евангелието и псалтирот пронајдени од Константин во Корсун биле напишани на глаголица, протокирилско писмо.



Во XIX век aктивно се составуваат речници. Значи, И.И. Срезневски подготвува „Материјали за речник на древнорускиот јазик“, Ф. Миклошич го објавува „Lexicon palaeoslovenico-graeco-latinum“ (1862 – 1865).

Од 1870-тите, компаративно-историската лингвистика се фокусираше на фонетските закони и граматичката аналогија како причини за јазичната еволуција. Во оваа насока се напишани делата на А. Лескин, Ф.Ф. Фортунатов, А.А. Шахматов, В.Н. Шчепкин, Б.М. Љапунов, Н.Н. Дурново и други.

Интересот за старословенскиот јазик не опаѓа во XX век. Доволно е да се именуваат делата на таквите научници како Н. Ван Вијк (Холандија) „Историја на старословенскиот јазик“ (1931; во Русија – 1957), А. Вајан (Франција) „Водич за старословенскиот јазик“ (во Русија – 1952), А.М. Селишчев (Русија) „Старословенски јазик“ (1951 – 1952). Дела на старословенскиот јазик се објавуваат и ден-денес.

 

[121314]

Карактеристики на старословенскиот јазик

Старо-црковнословенскиот јазик е што е можно поблизок по време и структура до системот на прасловенскиот јазик. Ова очигледно се објаснува со зачувувањето на фонетските и морфолошките карактеристики на прасловенскиот јазик, како и неговото функционирање како чисто писмено средство кое обезбедува ширење на христијанските религиозни текстови.

Азбука

Како што веќе спомнавме, првите старословенски текстови биле напишани со две азбуки: глаголица и кирилица. Тие многу се разликуваат едни од други по начинот на кој се пишуваат буквите, но и двете се добро прилагодени да ги пренесат сите словенски звуци.

Научниците се едногласни за потеклото на кирилицата. Ова е историски развиен азбучен систем заснован на грчкото законско (уницијално) писмо, дополнето со неколку букви за да означат специфично словенски звуци, кои беа стилизирани да личат на грчко писмо. Ова се буквите



Создавањето на кирилицата му се припишува на еден од учениците на Кирил и Методиј – Климент Охридски или Константин Бугарски.



Потеклото на глаголицата сè уште предизвикува многу контроверзии. В. Јагиќ и А. Лескин ја поврзаа глаголицата со курзивното (минискулно) грчко писмо. А.М.Селишчев, П.Ј. Шафарик, Ф.Ф. Фортунатов и В. Вондарк, покрај грчкото ситно писмо, ја истакнале неговата блискост со коптското и самарјанското писмо, а М. Гастер – со ерменското и грузиското писмо. Во втората половина на дваесеттиот век. Е. Георгиев, А. Ваjан и други дошле до заклучок дека глаголицата е вештачки создаден азбучен систем. Најверојатно е создаден од христијанин, бидејќи азбуката се заснова на крст - симбол на Христијанската Црква, круг - симбол на бесконечноста и триаголник - симбол на Света Троица. Таква личност, според нивното мислење, е Константин (Кирил). В.А. Чудинов (1) се враќа на идејата дека Константин го прнашол глаголиското евангелие и псалтирот во Корсун и последователно само го обработил веќе постоечкиот словенски систем на пишување. Самата глаголица се појавила историски на територијата на Хрватска или Новгород.

Имињата на буквите од глаголицата и кирилицата, како и редоследот по кој се појавуваат се исти. Азбуките се разликуваат по бројот на знаци (на глаголицата има 38, на доцната кирилица - 43 или 44) и по нумеричките вредности што ги пренесуваат буквите. (2)

Азбука на старословенскиот јазик:





Прашањето за буквата ђ (герв или дерв) останува контроверзно. Во кирилските споменици се користи многу ретко. Се среќава во спомениците на српската верзија (Мирославово евангелие, Вуканово евангелие) за означување на меката експлозивна согласка [g’], а подоцна влегла во српската азбука за да го означи звукот [d’ž’], кој настанал на местото на прасловенската комбинација *dj.
Во синодалниот црковнословенски јазик не се употребуваат буквите ђ, .

Акцент

Во старословенскиот, како и во прасловенскиот, акцентот е тонски. Сите звуци во еден збор се изговараат со иста напнатост. Зачестени се и таканаречените нагласени старословенски и црковнословенски споменици, во кои писарите, по примерот на грчките текстови, додавале аспирациски знаци.

Славяне. Старославянский язык. Церковнославянский язык как поздний вариант старославянского

Славјане: старославјанскиј јазык, церковнославјанскиј јазык как поздниј вариант старославјанского. Старославјанскаја азбука. Происхождение старославјанского јазыка.

slawianie.narod.ru

 

[121314]

Верувања на Словените

Словенски паганизам

Словенскиот паганизам има свое потекло во античко време и се заснова на примитивни погледи, верувања и ритуали заеднички за целото човештво. Сите подоцнежни светски религии се развиле врз основа на слични ставови. Можеме многу да зборуваме за историјата на Словените, развојот на нивните јазици и земји, но без анализа на паганството тешко дека ќе можеме да ја разбереме словенската идеологија, како средновековната, така и современата.

Словенското паганство не е нешто затворено, замрзнато еднаш засекогаш. Се менувал начинот на живот на Словените, нивните занимања, а заедно со нив и нивните идеи за потеклото на светот и човекот. Во текот на своето постоење, паганизмот - обожавањето на силите на природата - исто така еволуирал. Но, немало целосна замена на еден вид вера со друг: на елементи на дуалистички анимизам биле напластени елементи на култот на Род и Рожаница, врз нив биле напластени елементи на антропоморфни богови, а на нив - елементи на Христијанството. Монотеистичката Христијанска Црква, во текот на илјада години од своето постоење меѓу Словените, и самата апсорбирала елементи на паганството. Народот им ги пренел функциите на своите богови на новите христијански светци. Кај Свети Илија јасно се гледа ликот на Перун, кај Света Параскева - ликот на Мокош, кај Свети Власиј - ликот на Велес. Божествата кои настанале под одредени услови, со текот на времето добиваат нови функции, нивните имиња се заменуваат со други, добиваат дополнителни епитети, а нивното место во Пантеонот може да се промени, како и нивната примарна функција.

Тешкотијата за проучување на историјата на паганството на толку огромно подрачје како што е зоната на словенските населби е влошена од неколку други фактори. Прво, ова е општата нерамномерност на темпото на историскиот развој во различни зони; второ, бизарното преплетување на идеите на локалното население со оние идеи што ги донеле другите народи, уништувањето на интегритетот на словенските митолошки идеи од Христијанството; трето, отсуство на веродостојни словенски митолошки текстови.



Во моментов, имаме прилично голем комплекс на студии за словенскиот паганизам, кој се заснова на средновековни хроники, анали (митологија на Балтичките Словени; полски и чешки племиња), учења против паганството и хроники (фрагментарни информации за митологијата на Источните Словени). Најобемниот материјал за словенското паганство го даваат фолклорните, етнографските и лингвистичките податоци добиени во XIX-XX век. Тие ни овозможуваат да ги судиме митолошките ликови, предметите што ги придружуваат и да идентификуваме поединечни митолошки мотиви. Археолошките податоци добиени при проучувањето на паганските светилишта и култните предмети го потврдуваат нивното прасловенско потекло.

Скоро ниту една таканаречена отфрлена или отфрлена книга не преживеала до ден-денес. Така се викале во античко време магиските, волшебничките и гатачките книги донесени во Русија од Византија и делумно од Запад; Тие, исто така, вклучувале листови и тетратки во кои се запишувале народни магии, знаци, верувања и суеверни упатства. Информации за нив може да се најдат во христијанската литература, но самите книги биле официјално забранети од Црквата и морале да бидат уништени. Ретки рачно напишани копии сега се зачувани од некои наследни гатачи и маѓеснички.

 

[121314]

Отфрлените книги биле „Остролог“ („Мартилој“, „Острономија“, „Ѕвездениот гледач“, „Зодиј“). Името „Остролог“ зборува само за себе. Оваа книга е збирка на астролошки набљудувања за влегувањето на Сонцето во различни знаци на зодијакот, за влијанието на планетите врз среќата на новороденчињата, како и за судбината на народите и јавната благосостојба; предвидува војни, чуми, жетва или неуспех на културите. „Громник“ („Громовник“) содржел предзнаци за времето, идните жетви и болестите, распоредени по месеци. Во „Молник“ се собирале информации за тоа што предвидува удар на гром во одредени денови од месецот. „Коледник“ содржи знаци определени според деновите во кои паѓа Рождеството Христово (празникот Коледе), на пример: „... ако Рождеството Христово падне во среда - зимата ќе биде долга и топла, пролетта ќе биде дождлива, жетвата ќе биде добра, ќе има малку пченица, многу вино, помор за жените и уништување за старите“. „Мислителот“ („Разумникот“) содржи приказни за создавањето на светот и човекот. „Волшебникот“ е збирка на суеверни знаци. „Метание“ е книга на прорекување по пат на ждрепка. Имало и книги: „Забелешки за деновите и часовите на доброто и злото“, „Книга за соништата“ („Соновник“) и други.

За жал, повеќето од отфрлените книги беа безмилосно уништени за време на владеењето на Алексеј Михајлович, таткото на Петар Велики.



А.С. Кајсаров, еден од првите истражувачи на словенското паганство, дал оценка за делата што биле напишани пред него. Тој ги именува авторите кои напишале нешто за словенската митологија: Адам од Бремен, Нестор, Хелмолд, Кранциј, Саксо, Длугос, Кромер, М. и А. Френцелеј, Рос, Арнолд, Монфокон, С. Гросер, А. Маш и др со напомена дека сите наведени податоци се фрагментирани Самиот А.С Кајсаров детално ги опишува нему познатите словенски богови, без да ги дели на повисоки и пониски суштества.

Покрај А.С. Кајсаров, во првата половина на XIX век, словенската митологија ја опишал М.Д. Чулков („Абевега на руските суеверија“, 1786 година), И.М. Снегирјов, А.Ф. Велтман, И.П. Сахаров, Г.А. Глинка („Древната религија на Словените“, 1804), М.И. Попов („Опис на древната словенска паганска теологија, собрани од разни писатели“, 1768 година). Интересот на славистите за паганството не е намален во XX и XXI век, а најпроучено е паганството на Источните Словени.

Самиот поим јазичество е од литературно потекло, доаѓа од црковнословенскиот збор „јазици“, т.е. „народи“, „етнички групи“. Така, руските книжници од ерата на Киевска Русија - христијани по вера - се „оградиле“ од народите кои сè уште не биле крстени. Сепак, терминот се покажал како многу успешен, бидејќи добро ја отсликува суштината на верувањата: јазичеството е етничко или народно верување, наспроти натетничките или светските религии.

Во современата наука, јазичеството се подразбира како комплекс од религиозни ритуали, верувања и идеи кои претходеле на појавата на светските религии (Христијанство, Ислам, Будизам) и служеле како нивна основа. Во јазичеството се проучуваат митовите поврзани со идеите на нашите предци за структурата на светот; магични ритуали и магии (заговори); пантеон на богови и демони во различни периоди на јазичеството (паганството); Се проучува материјалниот свет поврзан со митологијата.