КОЈ ЈА ЗАПРЕ ИСТРАГАТА ЗА АРМИСКИОТ „МИ-17“ НА ШАПКА ВО 2001 ГОДИНА?
Падот на хеликоптерот остана мистерија
Владимир Тевчев
Катерина Гетева
Мистерија остана падот на армискиот хеликоптер „МИ-17“, кој во екот на борбените дејства, на 17 март 2001 година се урна на Попова Шапка. За несреќата, во која загина постариот водник Драганчо Илиевски, а 23 полицајци и припадници на АРМ беа потешко повредени, до денес не е отворена истрага. Освен штурите информации лиферувани од армиски извори, дека при слетувањето дувал силен ветер, остана нејасно зошто се урна хеликоптерот.
Седум години подоцна преживеани полицајци од урнатиот хеликоптер решија да проговорат за несреќата. Нивното сведоштво се разликува од официјалните информации.
- Временските услови беа нормални. Видливоста беше добра и немаше никаков ветер, како што некои тогаш изјавуваа - вели полицаецот Димче Поп Илиев, кој бил во хеликоптерот. Зошто обвинителството никогаш не отвори истрага?
- Не беше безбедно, воените дејства траеја и немаше услови да излеземе на терен ниту јас, ниту тогашниот тетовски обвинител, а пред се претставниците од Министерството за одбрана за да извршат интерна истрага - тврди адвокатот Ставре Џиков, кој во тоа време беше државен јавен обвинител. Преживеаните полицајци раскажуваат за доживеаната траума која ќе ја носат дури се живи. Се сомневаат дека со хеликоптерот нешто не било во ред уште при полетувањето кон Попова Шапка. ботењето на хеликоптерот. Цело време мислев дека ќе се удриме или во некоја карпа или во некое дрво. Целиот лет беше многу чуден - се сеќава полицаецот Трајче Стојков. Тоа го тврди и Поп Илиев, кој вели дека моторите создавале чудна бучава и во текот на летот цело време се чувствувале несигурно. Полицајците требало да ги заменат своите колеги од фпунктот на Попова Шапка. Но, наместо да слета на платото пред хотелот, хеликоптерот со своите елиси ги закачил јарболите и паднал во бездна.
- Во еден момент колегата Димче рече дека сме блиску и дека ќе слетаме. Но, веднаш потоа друг колега фрече: „Отидовме!“ Потоа се слушна тресок, хеликоптерот се заби во земја и почнавме да се тркаламе во бездната. Бевме полиени со керозин, но вистинска среќа е што не се запали. Живи ќе изгоревме - раскажува Стојков.
Никој не ги истражи исказите на преживеаните. Единствените фотографии од урнатиот хеликоптер ги направиле полицајците од пунктот. Сепак, веднаш по несреќата, Министерството за одбрана формирало комисија на чие чело бил потполковникот Ѓорѓи Петровски. Но, интерната истрага на оваа комисија траела само три недели, а Петровски бил сменет. Тој тврди дека истрагата е опструирана од самиот врв на армијата. Во прашање биле кариерите на челните луѓе на военото воздухопловство.
- Со испитување на учесниците во несреќата дојдовме до заклучок дека во прашање беше пилотска грешка, но, за жал, не ја довршив работата од одредени причини - јас дадов оставка по две недели, а потоа заминав во пензија - изјави Петровски за „Време“.
Според експертите по кривично, материјално и процесно право, доколку МВР, обвинителството или Министерството не побарале истрага, тогаш јавниот обвинител можел по сопствена иницијатива, врз основа на „допрен глас, слика или она што го видел во медиумите“ да покрене истрага. Особено доколку во делото има жртва, како што е во овој случај. Доколку тој не може да ја спроведе истрагата, има можност да повика стручни лица како истражни органи или вештаци да го сторат тоа.
Тогашниот прв човек на државната безбедност, Горан Митевски, тврди дека МВР го известило обвинителството и истражните органи за несреќата:
- Беа известени Јавното обвинителство и истражен судија, но бидејќи немаше безбедносни услови, тие не излегоа на теренот. Записникот од полицијата беше направен од Секторот за внатрешни работи во Тетово. Увидна група излезе на самото место, го направи записникот и го достави до министерот и до директорите во МВР. Тој записник и денеска е таму - рече Митевски. Остатоците од хеликоптерот биле пренесени во Скопје шест месеци по несреќата.
Тогашниот портпарол на Армијата, Благоја Марковски, вели дека лошото време е причина за падот на хеликоптерот. - Непобитно е дека причина беше силниот ветар на Попова Шапка, тоа стои во записникот. Но, имајќи го предвид безбедносниот амбиент, Министерството за одбрана не поведе истрага - изјави Марковски.
Спротивно од него, Петровски објаснува дека некој намерно ја стопирал истрагата.
- Не е можно истрагата да се затвори. Таа беше сосема на почетокот, временските услови не беа главниот проблем, но намерно не се испита директниот учесник, пилотот Горан Здравковски. Тој беше унапреден од тогашниот командант на воздухопловството полковникот Звонко Стојановски - вели Ѓорѓи Петровски.
Ј
