Jimmy
Организатор
- Член од
- 26 мај 2006
- Мислења
- 927
- Поени од реакции
- 312
Бидејќи не најдов ваква тема за Битола туку само за ослободувањето на Скопје во Втората светска војна, решив да ја отворам и да дознаеме што е можно повеќе за тоа кој и како ја ослободи Битола од фашистичкиот окупатор.
Сите учесници во НОВ заслужуваат почит, тие се бореа за нашата слобода!
Еве што јас успеав да најдам за овој многу битен настан...
Прва Егејска Бригада - Ослободувањето на Битола
Непосредни борби за ослободувањето на Битола
Седмата бригада која останала на теренот од Битолско и во текот на октомври не прекинала со нападите врз непријателските сили. Така имало повеќе напади од кои ги одбележуваме следните:
- 3 октомври: Седмата бригада во борби ги отфрлила две германски колони, извидувачкиот батаљон на 104-тата германска дивизија и др.
- 6-7 октомври: Бригадата во напад кај месноста Превалец уништила 4 камиони од колоната која броела 100 такви.
- 7-8 октомври: Врз колоната од камиони бил повторен напад и во ноќта меѓу 7-8 . Истоврмено била нападната и друга германска колона кај село Крклино.
- 13 октомври: Еден батаљон на Бригадата нападнала германска воена единица при село Кажани.-
- 29 октомври: Бригадата водела жестоки борби со германските сили кај селата Тополчани и Тројкрсти, германски моторизирани колони и еден оклопен воз. Сите германски сили покрај загубите на човечки жртви и материјали морале да се повлечат кон Битола не можејќи да се пробијат кон Прилеп.
Седмата бригада скоро цело време до октомври останала на подрачјето на Битолско, а нејзиниот штаб се наоѓал во битолското село Гопеш. Командант на Бригадата во ова време бил Лавчанецот Пецо Гудовски.
Ослободување на Битола
Германските сили уште во октомври беа зацврстиле непосредно до село Могила. Тука имале сконцентрирано околу 100 митролези, 25 минофрлачи, многу камиони, биле ископани и ровови. Фортикациониот систем ја опфаќал линијата Св. Недела - Монополот - Железничката линија - Француски гробишта како и зајакнати пунктови еврејските гробишта, земјоделско училиште и друго.
49-та дивизија на 2 ноември добила задача да ја ослободи Битола. Во градот била воведена опсадна состојба. насекаде имало запречни препреки, ограничено движење и слично.
На 3 ноември 1944 година Седмата и Деветтата бригада воделе борби со германските сили стационирани во близината на село Могила. Истиот ден Врховниот штаб ја испратил следната телеграма до Главниот штаб на Македонија: „Потребно е да развиете максимална активност. особено е важно да ги ослободите што побрзо градовите и граничниот појас кон Грција. Да бидат држени сите градови, премини и сообраќајници на границата кон Грција. Да не бидат пуштени ничии групи на наша територија без наше одобрение. Многу е важно да бидат заземенни што побрзо градовите Гевгелија, Дојран и Битола. Тито“
Согласно телеграмата на Тито борците од 49 југословенска дивизија ги засилила своите акции. Така борбата кај Могила продолжила и на 4 ноември, а во предпладневните часови единиците на Седмата бригада на чело со командантот Пецо Гудовски одушевено пречекани од населението влегле во Битола.
Така, по неполна четиригодишна окупација македонските борци го ослободија својот град Битола.
Пишете и вие што знаете, што повеќе факти, подобро да ја согледаме борбата за нашето денешно слободно живеење во независна Македонија!
--- надополнето: 17 февруари 2012 во 22:01 ---
Настани Јануари 1944 - Март 1944, што воделе до финалната битка...
6 Јануари 1944 година
Префрлање на Обласниот комитет на КПМ во Битола
Седиштето на Обласниот комитет на КПМ-Битола било во слободна Дебарца, но поради тешкотии во одржување на врските со теренот, на еден состанок било решено седиштето на Обласниот комитет на КПМ да се префрли во Битола. Во текот на декември 1943 година биле извршени сите подготовки, а на 6.I.1944 година во Битола влегле Трајче Грујоски - Павле, Лазо Хаџи Поповски - Јорго и Блаже Талески-Иван. Во ова време како инструктор на Обласниот комитет дејствувала и Вера Оровчанец - Лена дојдена уште во мај 1943 година.
Тодоровски / Петковски / Томев Димитар
Роден е на 23 Октомври 1923 година во селото Брусник. Основно училиште учел во селото, а потоа продолжил и гимназија во Битола каде завршил VII клас.
Во гимназијата припаѓал на СКОЈ. Кај него, во периодот од 1939 година како и за време на окупацијата, големо влијание извршил неговиот вујко Коле Канински, т.ш. Димитар со помош на Канински станал организатор на напредната младина во селото Брусник. Во зимата 1942 година станал секретар на една воспитна група во селото и се до неговото стапување во НОБ редовно работел со младинците.
На 13 Септември 1943 година се проклучил на НОБ. Учествувал во борбите кои се воделе на Кајмакчалан и Караџова. Загинал на 23 Јануари 1944 година кога бил во патрола и наишол на една бугарска стража.
Бегството од Битолскиот затвор на политички затвореници
Истражниот затвор во Битола бил мошне познат по лошоте постапки на „сослушувачите“. Во него многумина членови на КПЈ од Битола, Ресен, Прилеп и околните села биле подложени на инквизиторски мерки на иследување. Благодарение на својата решеност затвореникот Никола Николовски успеал преку хуман стражар по име Петко Петков од град Русе - Бугарија да се снабди со пила. Откако неколку дена работел ги пресекол железните решетки. Тогаш се договорил со уште некоку затвореници са избегаат. Така и направиле. Тоа биле Мустафа, Ристо Јанков, Панда Чеснова, Мишко Радосављевич и Никола Николовски. По извесно време сите се приклучиле на НОВ и ПОМ.
Последна блокада на градот
Бугарската окупаторска власт во Битола била сосем немоќна особено во 1944 година. Тогаш со градот веќе, иако илегално, раководела НОО помаган од Партијата. Наредбите на народната власт населението ги исполнувало беспрекорно. Прехрамбени артикли и други материјали (облека, чевли) парични средства и друго НОО и Париската организација ги снабдувала од скоро сите граѓани на Битола - за потребите на НОВ.
Окупаторските сили доследни на својата улога во Македонија за да го спречат сенародното ослободително движење на ден 23.II.1944 година извршиле блокада на градот барајќи ги првенците на партијата. Сето им било залудно. Тоа била и последната блокада на градот во четиригодишната окупација.
Дводневниот штрајк на работниците на „Момирок“
Во Битола за време на окупацијата постоело претпријатие за обработка на лискум, т.е момирок. Повеќе од политички, а помалку од економски причини, околу 300 работници организирани од членови на илегалните КПЈ стапиле во дводневен штрајк, т.е се дотогаш не им биле исполнети барањата. Тоа биле редовна исплата и зголемување на надниците.
Масовно апсење на граѓани
Окупаторската власт во својата немоќ преку блокади да ги открие првенците на КПЈ во Битола кои раководеле со НОБ во градот и одржувале врски со воените единици на 11.III.1944 година извршила масовно апсење на, за неа, сомнителни Битолчани. Во масовното апсење полицијата затворила неколку стотини граѓани меѓу кои и околу 60 жени. Меѓутоа, од ова притворување окупаторот немал никаква корист зошто меѓу поапсените имало сосема малку членови на КПЈ. Бидејќи за затворените немало обвинителни аргументи во наредните денови повеќето биле ослободени. Мнозина од нив веднаш по ослободувањето се приклучиле кон воените единици на НОВЈ. Само на 20.III.1944 година 22 Битолчани станале нови борци на НОВЈ.
Мобилизација во Битолско
Колку што акциите на НОВЈ во Битолско биле поголеми толку и потребите од нови борци станувале поголеми. Така од крајот на месец Март партизаните што биле задолжени со работа на територијата од Битолско започнале да вршат мобилизација на оние лица што требало да стапат во армијата. За таа цел бил умножен образец - позив за мобилизаирање на лица, кој гласи:
ПОЗИВ
По наредба на генерал Апостолски командант на главниот штаб на народно-ослободителната војска на Македонија, од 3.III.1944 година за мобилизација во Битолско, Прилепско, Велешко, Тиквешко и Ѓевгелиско, се повикува (било наведено името на лицето) од село/град (бил наведен градот или селото) општина ___________ околија ___________ да се јави одма во најблиската единица на НОВ на Македонија.
Во денешните слободни денови на Македонскиот народ должност е на секој чесен Македонец да со радост го земи овој позив и се бори за полното истребување на бугарските и германските окупатори од нашата татковина и така си го исполни својот долг спрема својот народ.
Оној кој не се одзови на овој позив се смета како воен бегунец и како таков ќе одговара пред војнио суд.
За мобилизациона комисија
(потпис на одговирното лице)
Вакви позиви добиле многу млади луѓе од Битолско кои по организиран пат биле прифатени односно префрлени до најблиските единици, т.е. стапиле во НОВЈ.
Повик на доброволци во вториот комитет на СКОЈ за младинците
Бугарската окупаторска власт секоја година од 1941 до 1944 година вршела редовна регрутација на младината од Македонија за бугарската власт- кое нешто не било случај со другите окупирани земји. Поради тоа, во мај 1944 година Вториот областен комитет на СКОЈ издал позив до младинците од Битолско, Прилепско, Охридско, Крушевско и Ресенско кои биле родени во 1924 година.
На позивот, младинците родени во 1924 година од споменатите краеви масовно се одзвале, зпшто во истото време имало и услови да се прифатат во бројните воени единици на НОВЈ во Македонија.
Кавалиновски Ангелов Ристо
Кавалиновски е роден на 14. III. 1922 во село Бистрица. Потекнува од селска земјоделска сиромашна фамилија. За време на стара Југославија по завршувањето на четврто одделение работел како наемен земјоделски работник. Веднаш по окупацијата Кавалиновски работел за НОБ. Во месец септември 1942 година бил мобилизиран од бугарската војска во која бил се до март 1943 година. На 12 Март 1943 година кога дошол на отсуство не се вратил во единицата, туку доброволно се приклучил кон партизанските одреди, а подоцна во Седмтата бригада.
При еден напад на бугарски участок во село Злокуќани извршен во март 1944 година Кавалиновски тешко ранет паднал во рацете на окупаторот. Бил мачен, но никого не провалил, иако знаел за повеќе партиски работници на теренот на Бистричко. По долго мачење тој бил на најсвиреп начин ликвидиран од окупаторие, а неговите остатоци и ден денес не се знае каде се.
Сите учесници во НОВ заслужуваат почит, тие се бореа за нашата слобода!
Еве што јас успеав да најдам за овој многу битен настан...
Прва Егејска Бригада - Ослободувањето на Битола
Непосредни борби за ослободувањето на Битола
Седмата бригада која останала на теренот од Битолско и во текот на октомври не прекинала со нападите врз непријателските сили. Така имало повеќе напади од кои ги одбележуваме следните:
- 3 октомври: Седмата бригада во борби ги отфрлила две германски колони, извидувачкиот батаљон на 104-тата германска дивизија и др.
- 6-7 октомври: Бригадата во напад кај месноста Превалец уништила 4 камиони од колоната која броела 100 такви.
- 7-8 октомври: Врз колоната од камиони бил повторен напад и во ноќта меѓу 7-8 . Истоврмено била нападната и друга германска колона кај село Крклино.
- 13 октомври: Еден батаљон на Бригадата нападнала германска воена единица при село Кажани.-
- 29 октомври: Бригадата водела жестоки борби со германските сили кај селата Тополчани и Тројкрсти, германски моторизирани колони и еден оклопен воз. Сите германски сили покрај загубите на човечки жртви и материјали морале да се повлечат кон Битола не можејќи да се пробијат кон Прилеп.
Седмата бригада скоро цело време до октомври останала на подрачјето на Битолско, а нејзиниот штаб се наоѓал во битолското село Гопеш. Командант на Бригадата во ова време бил Лавчанецот Пецо Гудовски.
Ослободување на Битола
Германските сили уште во октомври беа зацврстиле непосредно до село Могила. Тука имале сконцентрирано околу 100 митролези, 25 минофрлачи, многу камиони, биле ископани и ровови. Фортикациониот систем ја опфаќал линијата Св. Недела - Монополот - Железничката линија - Француски гробишта како и зајакнати пунктови еврејските гробишта, земјоделско училиште и друго.
49-та дивизија на 2 ноември добила задача да ја ослободи Битола. Во градот била воведена опсадна состојба. насекаде имало запречни препреки, ограничено движење и слично.
На 3 ноември 1944 година Седмата и Деветтата бригада воделе борби со германските сили стационирани во близината на село Могила. Истиот ден Врховниот штаб ја испратил следната телеграма до Главниот штаб на Македонија: „Потребно е да развиете максимална активност. особено е важно да ги ослободите што побрзо градовите и граничниот појас кон Грција. Да бидат држени сите градови, премини и сообраќајници на границата кон Грција. Да не бидат пуштени ничии групи на наша територија без наше одобрение. Многу е важно да бидат заземенни што побрзо градовите Гевгелија, Дојран и Битола. Тито“
Согласно телеграмата на Тито борците од 49 југословенска дивизија ги засилила своите акции. Така борбата кај Могила продолжила и на 4 ноември, а во предпладневните часови единиците на Седмата бригада на чело со командантот Пецо Гудовски одушевено пречекани од населението влегле во Битола.
Така, по неполна четиригодишна окупација македонските борци го ослободија својот град Битола.
Пишете и вие што знаете, што повеќе факти, подобро да ја согледаме борбата за нашето денешно слободно живеење во независна Македонија!
--- надополнето: 17 февруари 2012 во 22:01 ---
Настани Јануари 1944 - Март 1944, што воделе до финалната битка...
6 Јануари 1944 година
Префрлање на Обласниот комитет на КПМ во Битола
Седиштето на Обласниот комитет на КПМ-Битола било во слободна Дебарца, но поради тешкотии во одржување на врските со теренот, на еден состанок било решено седиштето на Обласниот комитет на КПМ да се префрли во Битола. Во текот на декември 1943 година биле извршени сите подготовки, а на 6.I.1944 година во Битола влегле Трајче Грујоски - Павле, Лазо Хаџи Поповски - Јорго и Блаже Талески-Иван. Во ова време како инструктор на Обласниот комитет дејствувала и Вера Оровчанец - Лена дојдена уште во мај 1943 година.
20 Јануари 1944 годинаТодоровски / Петковски / Томев Димитар
Роден е на 23 Октомври 1923 година во селото Брусник. Основно училиште учел во селото, а потоа продолжил и гимназија во Битола каде завршил VII клас.
Во гимназијата припаѓал на СКОЈ. Кај него, во периодот од 1939 година како и за време на окупацијата, големо влијание извршил неговиот вујко Коле Канински, т.ш. Димитар со помош на Канински станал организатор на напредната младина во селото Брусник. Во зимата 1942 година станал секретар на една воспитна група во селото и се до неговото стапување во НОБ редовно работел со младинците.
На 13 Септември 1943 година се проклучил на НОБ. Учествувал во борбите кои се воделе на Кајмакчалан и Караџова. Загинал на 23 Јануари 1944 година кога бил во патрола и наишол на една бугарска стража.
Јануари 1944 годинаБегството од Битолскиот затвор на политички затвореници
Истражниот затвор во Битола бил мошне познат по лошоте постапки на „сослушувачите“. Во него многумина членови на КПЈ од Битола, Ресен, Прилеп и околните села биле подложени на инквизиторски мерки на иследување. Благодарение на својата решеност затвореникот Никола Николовски успеал преку хуман стражар по име Петко Петков од град Русе - Бугарија да се снабди со пила. Откако неколку дена работел ги пресекол железните решетки. Тогаш се договорил со уште некоку затвореници са избегаат. Така и направиле. Тоа биле Мустафа, Ристо Јанков, Панда Чеснова, Мишко Радосављевич и Никола Николовски. По извесно време сите се приклучиле на НОВ и ПОМ.
23 Февруари 1944 годинаПоследна блокада на градот
Бугарската окупаторска власт во Битола била сосем немоќна особено во 1944 година. Тогаш со градот веќе, иако илегално, раководела НОО помаган од Партијата. Наредбите на народната власт населението ги исполнувало беспрекорно. Прехрамбени артикли и други материјали (облека, чевли) парични средства и друго НОО и Париската организација ги снабдувала од скоро сите граѓани на Битола - за потребите на НОВ.
Окупаторските сили доследни на својата улога во Македонија за да го спречат сенародното ослободително движење на ден 23.II.1944 година извршиле блокада на градот барајќи ги првенците на партијата. Сето им било залудно. Тоа била и последната блокада на градот во четиригодишната окупација.
7 Март 1944 годинаДводневниот штрајк на работниците на „Момирок“
Во Битола за време на окупацијата постоело претпријатие за обработка на лискум, т.е момирок. Повеќе од политички, а помалку од економски причини, околу 300 работници организирани од членови на илегалните КПЈ стапиле во дводневен штрајк, т.е се дотогаш не им биле исполнети барањата. Тоа биле редовна исплата и зголемување на надниците.
1 Март 1944 годинаМасовно апсење на граѓани
Окупаторската власт во својата немоќ преку блокади да ги открие првенците на КПЈ во Битола кои раководеле со НОБ во градот и одржувале врски со воените единици на 11.III.1944 година извршила масовно апсење на, за неа, сомнителни Битолчани. Во масовното апсење полицијата затворила неколку стотини граѓани меѓу кои и околу 60 жени. Меѓутоа, од ова притворување окупаторот немал никаква корист зошто меѓу поапсените имало сосема малку членови на КПЈ. Бидејќи за затворените немало обвинителни аргументи во наредните денови повеќето биле ослободени. Мнозина од нив веднаш по ослободувањето се приклучиле кон воените единици на НОВЈ. Само на 20.III.1944 година 22 Битолчани станале нови борци на НОВЈ.
Крај на Март 1944 годинаМобилизација во Битолско
Колку што акциите на НОВЈ во Битолско биле поголеми толку и потребите од нови борци станувале поголеми. Така од крајот на месец Март партизаните што биле задолжени со работа на територијата од Битолско започнале да вршат мобилизација на оние лица што требало да стапат во армијата. За таа цел бил умножен образец - позив за мобилизаирање на лица, кој гласи:
ПОЗИВ
По наредба на генерал Апостолски командант на главниот штаб на народно-ослободителната војска на Македонија, од 3.III.1944 година за мобилизација во Битолско, Прилепско, Велешко, Тиквешко и Ѓевгелиско, се повикува (било наведено името на лицето) од село/град (бил наведен градот или селото) општина ___________ околија ___________ да се јави одма во најблиската единица на НОВ на Македонија.
Во денешните слободни денови на Македонскиот народ должност е на секој чесен Македонец да со радост го земи овој позив и се бори за полното истребување на бугарските и германските окупатори од нашата татковина и така си го исполни својот долг спрема својот народ.
Оној кој не се одзови на овој позив се смета како воен бегунец и како таков ќе одговара пред војнио суд.
За мобилизациона комисија
(потпис на одговирното лице)
Вакви позиви добиле многу млади луѓе од Битолско кои по организиран пат биле прифатени односно префрлени до најблиските единици, т.е. стапиле во НОВЈ.
Март 1944 годинаПовик на доброволци во вториот комитет на СКОЈ за младинците
Бугарската окупаторска власт секоја година од 1941 до 1944 година вршела редовна регрутација на младината од Македонија за бугарската власт- кое нешто не било случај со другите окупирани земји. Поради тоа, во мај 1944 година Вториот областен комитет на СКОЈ издал позив до младинците од Битолско, Прилепско, Охридско, Крушевско и Ресенско кои биле родени во 1924 година.
На позивот, младинците родени во 1924 година од споменатите краеви масовно се одзвале, зпшто во истото време имало и услови да се прифатат во бројните воени единици на НОВЈ во Македонија.
Март 1944 годинаКавалиновски Ангелов Ристо
Кавалиновски е роден на 14. III. 1922 во село Бистрица. Потекнува од селска земјоделска сиромашна фамилија. За време на стара Југославија по завршувањето на четврто одделение работел како наемен земјоделски работник. Веднаш по окупацијата Кавалиновски работел за НОБ. Во месец септември 1942 година бил мобилизиран од бугарската војска во која бил се до март 1943 година. На 12 Март 1943 година кога дошол на отсуство не се вратил во единицата, туку доброволно се приклучил кон партизанските одреди, а подоцна во Седмтата бригада.
При еден напад на бугарски участок во село Злокуќани извршен во март 1944 година Кавалиновски тешко ранет паднал во рацете на окупаторот. Бил мачен, но никого не провалил, иако знаел за повеќе партиски работници на теренот на Бистричко. По долго мачење тој бил на најсвиреп начин ликвидиран од окупаторие, а неговите остатоци и ден денес не се знае каде се.
