Македонскиот правопис никогаш немал латинична транслитерација базирана врз интернационални стандарди. Таа која ја наследивме е од СФРЈ и е базирана на српско-хрватаската латиница. Под интернационални стандарди, мислам стандарди во однос на некој светски јазик. Рускиот, бугарскиот и грчкиот, на пример, одамна тоа го имаат решено бидејќи имале државност и многу подолга историја на стандардизиран правопис и правоговор. Овие три посочени земји транслитерацијата ја базирале врз францускиот правопис бидејќи во тоа време францускиот и бил светскиот јазик бр. 1. Сега тоа е англискиот и правилата за транслитерација треба да се усогласат во однос на англискиот. Тука сите се согласуваат.
Имаше обиди за транслитерација ама не фатија корен. Виктор Фридман (професор по славистика на Универзитетот во Чикаго и член на МАНУ) беше ангажиран од Владата на Македонија на почетокот на 90-те да изготви транслитерација. Ја направи, ама џабе. Исто така, веќе постои Интернационален стандард за транслитерирање (најновата верзија е
ISO 9). Тука има решенија за сите кирилски абуки, вклучително и македонската. Според мене, ова е најдобрата и наједноставна опција за имплементација.
Еден коментар околу тоа што треба да се транслитерира. Транслитерација е пренесување на графија: зборови од еден графемски систем се пренесуваат на друг. Транслитерацијата е секако потребна во однос на топоними. Преведување лични имиња
не е транслитерација, туку е посложена работа. На пример, ако се викам Давид, Симон или Петар, сакам така и да ме ословуваат, а не Дејвид, Сајмон или Питер. Ако одиме по таа логика, Андреј треба да е Андру, Стефан – Стивен, Спасе – Салвадор, Петко – Фрајдеј, Горан – Силвестер, а Слободан – Фримен. Французинот Jean, Шпанецот Juan, или Португалецот João не се преведуваат како John. Остануваат во изворната форма бидејќи таа е печат на нивниот идентитет. Исто е и со руското Иоан, или македонското Марија. Јас сум да остане Марија со „ј“ – ако некој сака да чита „Мариџа“ или „Марајџа“, нека чита. Културни луѓе прашуваат како да го изговорат вашето име ако не знаат или не се сосема сигурни. Тоа се вика почит кон нечија личност и идентитет. А неписмени има насекаде, секако и во англосаксонскиот свет. Имам колега Французин кој се вика Jean. Кога „писмените“ англосаксонци го изговараат „Џин“ тој кротко и љубезно им објаснува дека тој не е пар фармерки, ами е французин кој се вика Жан. Секако, треба да се дозволи личен избор -- ако некој сака да се идентификува како Мариа, Стивен или Џон, тоа право му следува.
Еден мој друг словенечки колега за ваквите наметнати преведувања на идентитет велеше дека се резултат на колонијален менталитет. Колонијалниот менталитет се забележува кај мали (често пати културно-политички потчинети, неафирмирани држави и култури) кои самите ја перпетуираат таквата подреденост со тоа што го „преведуваат“ сопствениот идентитет. Оттаму проф. Људмил Спасов (и други) имаат поента: наместо да го преведуваме идентитетот, треба да се афирмираме себеси без чувство на помала вредност.
Под итно кадарот од екс-Југославија да се пензионира
) не се во некоја хармонија со англискиот, нели?