Во Април 2014 се спроведе втората фаза на либерализација на пазарот на е.е. со која околу 45% од нашиот пазар е либерализиран. Она што се одложи е третата фаза на либерализација во која сите потрошувачи требаа да имаат можност да изберат свој снабдувач на е.е. Сега таа трета фаза ќе се одвива сукцесивно од 01.07.2016 па до 01.07.2020 при што правото на потрошувачите да учествуваат на либерализиран пазар ќе им се овозможува во согласност со вкупната годишна потрошувачка од изминатата година. Во јули 2016 ќе излезат сите кои во 2015 потрошиле над 1000MWh енергија. Во јули 2017 ќе излезат сите кои во 2016 потрошиле над 500MWh, па по таа година оние кои потрошиле 100MWh, па 25MWh и на крај целосно ќе се отвори пазарот.
Согласно Законот за енергетика, физичко лице неможе да продава електрична енергија. Можат само правни лица кои имаат соодветна лиценца и кои се регистрирани кај операторот на пазар на е.е. Но, дури и физичките лица да имаат такво право/можност, тоа нема никаква смисла кај нас затоа што електричната енергија произведена од PV е неколку пати поскапа од онаа која како физичко лице можеш да си ја купиш од ЕВН.
Да земеме прост пример. Да речеме дека имаш голема куќа со голем кров на кој ќе монтираш PV. (ако се монтираат на земја трошоците се поголеми, а процедурата е многу покомплцирана затоа што треба да се обезбеди одобрение за градење). Да речеме дека имаме 160m^2 кровна површина. На таа површина можат да се монтираат 80 панели од 250W (1.64m x 0.99m), односно 20kW инсталирана моќност на централата. Eден
просечено-квалитетен панел кошта околу 300 евра по комад за количини под 100 парчиња. Констукција, инсталација и монтажа чини минимум 20 евра по панел.
Просечен 20kW трифазен DC to AC инвертер чини околу 5000 евра. Поврзување на инвертерот, каблирање и слично кошта бар уште 500 евра. Да го собереме сето тоа:
- 80 панели x 300 евра = 24000 евра
- 80 монтажи на панели x 20 евра = 1600 евра
- Инвертер = 5000 евра
- Поврзување на инвертер = 500 евра
ВКУПНО: 31100 евра
За да видиме колку енергија во текот на една година ќе добиeмe со оваа централа ќе го
искористиме овој калкулатор кој релативно е многу точен (+/-10% грешка). Според него, годишно можеме да очекуваме скоро 30MWh производство на енергија. Ако одиме по пазарни цени, за 2015 цената на енергијата во Македонија ќе биде околу 50 евра по MWh. Тоа значи дека годишно ќе заработиме 1500 евра. Со таква цена не може да се исплати соларната централа која има животен век од 20 години дури и да ја експлоатираш 40 години(заработката ќе ти ја изедат каматата на инвестиционите средства и одржувањето).
Еве да речеме дека ќе воведеме нај-скандинавски закони при што ЕВН нема да наплаќа мрежарина за производството и произведената енергија ќе ја откупува по истата цена по која ја продава, без никаква маржа. И да речеме дека производтвото е цело време во скапа тарифа освен во Недела кога е ефитна преку цел ден, односно 25.7MWh од тие 30MWh се произведуваат во скапа тарифа, а 4.3MWh во ефитна.
Скапата тарифа е 5.59 денари/kWh, додека пак ефтината е 2.80 денари/kWh. Ако го направиме есапот (25700 * 5.59) + (4300 * 2.80) = 143663 + 12040 = 155703 денари односно 2500 евра годишна заработка. Со таква цена исто така не можеш да ја исплатиш централата во незјиниот животен век.
Иднината не е во сончевите панели, ниту во ветерниците. Тие се само механизам за да се држи виоско цената на електричната енергија така што некој на тоа профитира. Колку за информација, во моментов во Германија е.е. на отворен пазар е 32-36 евра по MWh и покрај вртоглавите бројки на скапо платена зелена енергија. Западот е полн со нуклеарки и термо-електрани кои произведуват е.е. по багателна цена која после вештачки се билда. За да заработат повеќе, големите трговци од Источна Европа не дозволуваат влез на ефтина западна енергија на тој начин што поставуваат енормно високи такси за пренесување на енергијата (на пример 12 евра за пренесен MWh преку Австриско-Маџарска граница). Притоа цената на прозиведената енергија во Источна Европа е набилдадна многу високо за да можат мрсно да заработуваат.
