Никогаш не било „Македонец=Бугарин“ во етничка или национална смисла.
Апсолутно согласен.
Ако поставиш знак равенство помеѓу македонец и бугарин во 19ти век (што де факто го поставувате со величењето на преродбеници и сл,) па во 1903 исттото равенство, и ако го продолжиш во 1924, тогаш зошто не и понатаму за времето на Михајлов, а зошто не и денес - т.е баш она што денес го тврдат бугарите дека сме исто...
Треба малку начисто да се дојде до кога Македонец=Бугарин од кога не...
Може и да се става (нереален) знак равенство за периодот 1800 - 1920. Но пак тука има неколку недоречености бидејќи во првите 60 години равенството стои само во религиозно-јазична смисла. После тоа бугарската пропаганда настојува да му придаде етничко и национано значење, но не успева. Значи тој е период на (релативно) неуспешно наложување на равенството и изградување на бугарска национална свест кај Македонците која пред тоа ја немало.
Мислам дека целиот период од средината на 19 век до средината на 20-от, значи еден период од 100-на години треба да се разгледува како период на дефинирање и оформување на национална свест.
Секој поинаков пристап е едноставно нереален.
И ако првата половина од 19 век беше пресудна во оформувањето на националната свест кај соседните народи, поради објективни причини будењето на македонската самосвест се одвиваше подоцна, кога веќе речиси сите соседни народи формираа национални држави (царства) а со тоа се создаде можност да настапуваат како релевантен фактор, и тоа е клучниот фактор зошто тој процес е толку контроверзен.
Самата бугарштина се заснова на византиската политичко-општествена терминологија (ова може да се согледа уште во делата на првите преродбеници - повеќето од нив се свештеници) и бајки за мали деца, но целта воопшто не е да плукаме по нив.
Така во периодот 1850-1880 се води вистинска битка за наложување на основите на националната идеја во Македонија. Успехот на бугарската пропаганда во однос на останатите, во подоцнежниот период се должи на тоа што таа користејќи ги врските создадени за време на заедничката црковна борба против гркоманството уште тогаш инвестира во наложување на бугарската национална идеја и оформување бугарско чувство кај некои од поистакнатите општествени дејци во Македонија. Затоа во тој период освен зараѓањето на автохтоната македонска идеја (Пулевски, Цепенков, Теодосиј Гологанов, раководителите на Кресненското и Разловечкото востание, Македонската привремена влада..) имаме и контроверзни личности (како Шапкарев, Џинот, Миладиновци,...) кои помалку или повеќе, свесно или не (како пропагатори на славјанско братство- најистакнатиот претставник на панславизмот - Прличев) потпаднале под влијание на бугарската државна пропаганда (штедро подржана од Русија). Во тој период македонизмот ја губи битката и поради предноста што бугарската пропаганда ја има со отварањето на бугарски школи низ цела Македонија. Борбата веќе не е дали ќе се развива посебно македонско национално чувство туку како широките народни маси да се придобијат на своја страна. Тука битката за институционализирана и организирана пропагација на македонизмот е изгубена. Останува само онаа интуитивна, домашна, непресметана и оригинална македонштина која кај добар дел од населението била присутна. Почнува новиот период во кој на полето на образованието и религијата се приклучуваат српската и грчката пропаганда. Во нивните училишта ќе бидат воспитувани најславните и контроверзни генерации македонски војводи. Така вооружените чети и организации пред се ќе бидат поддржувани од разните држави за да бидат еден вид нивна гаранција за непречено дејствување на пропагандистите. Заради тоа и се неуспешни сите обиди да се дејствува во дослух со македонските интереси (родољубивата цел за кревање сенародно востание - Илинденското - е уште во почетокот осудена на неуспех поради вмешувањето од страна на врховистите).
Во меѓувреме 1890-1910 пропагандите го достигнуваат својот врв (знаеме за поделеноста по "национална основа" во рамките на иста фамилија). Балканските војни се круната, кулминацијата на сето тоа. Поголемиот дел од македонскиот народ страда не толку при борбите против Турците колку во тие братоубиствени војни. Тоа се чини дејствува отрезнувачки кај Македонците и тогаш почнува вистинското себеспознавање. Верните последователи на пропагандите ќе станат ненужни во новите услови. Поради големата концентрација на Македонци од другите краишта сепак во Бугарија ќе продолжи да се спроведува асимилација, иако ќе мора да се дозволи македонскиот опстој (или бугарска потреба???) за вооружено ослободување на целосната македонска територија, додека во деловите под Србија и Грција ќе се спроведува невиден терор. Инсистирањето за било каква (културна, јазична, територијална) автономија (дали во рамките на границите на постојните држави или формирање на балканска федерација) најдобро го покажуваат процесот на навраќање кон автохтоната македонска национална идеја на образованиот, влијателен слој меѓу Македонците. Оттука натаму (усвојувањето на Мајскиот манифест????) Македонец неможе да се приравнува на Бугарин по ниту еден основ. За жал таа "македонска катарза" ќе не чини стотици илјади жртви, двапати повеќе асимилирани и разделени - парчосување на Македонското цело - македонската земја.
Не е едноставно за толкување.
