AlternativeF
госпожата од втори
- Член од
- 1 мај 2006
- Мислења
- 4.830
- Поени од реакции
- 7.575
За вистината
Никогаш всушност не сум размислувала само за неа, Вистината. Сум ја барала во разни појави, луѓе, настани. Нејзиното присуство ми давало смисла, сигурност, ме правело да се чувствувам безбедно. Но која е таа, како стигнала таму, чија е, дали доаѓа сама или треба да ја повикаме, да ја натераме да дојде, да замолиме за неа или да се бориме за неа како на некој витешки турнир и да ја добиеме како награда? Не знам. И колку повеќе се прашувам, толку помалку знам.
Како изгледа вистината? Дали можеме веднаш да ја препознаеме, истиот момент кога ќе ја видиме? Јас сум актерка. Изговарам туѓи зборови, застапувам туѓи мисли и идеи, се преправам дека моето тело не е мое, туку нечие туѓо, се смеам кога не ми е до тоа и плачам кога не сум тажна. Би можело да се каже дека лажам. И колку подобро јас “лажам”, толку повеќе луѓето ми веруваат. Кога во првата година од студиите успеав на сцената да дојдам до вистински солзи, мојот професор ни кажа дека единствено во глумата е можно да се биде “среќен” заради солзи. Иако “ликот во мене” преживуваше интензивна и искрена тага, “глумицата во мене” се радуваше што толку добро и уверливо ја одиграла улогата. Јас длабоко верувам во се’ што правам на сцената, понекогаш за мене тоа е “поголема вистина” од онаа во вистинскиот живот. Нормално, јас знам дека апчињата со кои го трујам својот партнер на сцена во претставата се само шарени бонбони, но мојата емоција заради неговото умирање е вистинска и чувствувам физичка болка во тој момент, иако еден мал дел од мене знае дека и двајцата глумиме. Но, тоа го знаат и гледачите, па пак на сите очите им се полни со солзи и оној ист мал дел од мене ги слуша како подголтнуваат солзи и шушкаат со хартиени марамчиња. Како е возможно сите да знаеме дека тоа не е вистинско, а сепак веруваме дека е вистина? Не знам.
Можеби затоа што ВЕРУВАМЕ? Дали нашата верба е она што ја прави вистината “вистинита”? Хм! Но, не веруваме сите во исти работи, во исти идеи, исти мисли. Луѓето се караат заради вистината, се водат војни, се убиваат едни со други. И, на крајот, дури и кога некој ќе победи, ќе докаже дека “вистината е на моја, на наша страна”, пак не веруваат сите во истото. Во човековата историја се случувале многу страшни нешта. Вистината ги менувала своите сопственици во зависност од нивната сила, моќ и богатство. Многу невини биле “праведно” осудени во име на вистината за која луѓето подоцна утврдиле дека всушност била лага. И тоа се случува секогаш, се случувало во минатото, далечно и блиско, се случува и денес. И секогаш одново се води битка во која едните сакаат да се дознае вистината, а другите да ја сокријат. Велат дека суштината на демократијата е всушност борба за вистината и дека таа борба е секојдневна и трајна. И, добро, сакам да се борам, не ми е тешко, не сум осамена во тоа, верувам дека “вистината на крајот ќе победи”. Но, сепак понекогаш ми доаѓа да треснам со раката на маса и да викнам “Ова е вистината и не сакам да слушнам ни збор!”. Не би сакала да живеам во диктатура, но понекогаш посакувам да бидам диктатор, да наредам, да ја забранам лагата, неправдата, насилството. Да бидам искрена, би била ужасен диктатор.
Вчера прочитав едни зборови од Сенека: “Повеќе сакам да ме налути вистината, отколку да ме задоволи ласкање”. Се прашав дали е тоа така со мене. И се’ уште се прашувам. Би сакала да бидам силна и принципиелна и да можам достоинствено да ја поднесам секоја, па дури и најнепријатната вистина. Но... можеби за нас обичните, наивни, мали луѓе важат некои други правила. Иднината умее баш да заболи, да те удри како чекан и долго да не можеш да се опоравиш. Знае да сруши илузии, соништа, да избрише се’ и да те натера да почнеш од почеток. А, не си сигурна дека имаш сила да изградиш нешто ново. И се плашиш дека и тоа ќе пропадне еден ден. И тогаш сфаќаш дека стравот е она што те држи да живиш заробен во лош брак, лоша врска, на лоша работа, во лоша навика. Да се живее во лага значи секогаш да се има подготвен изговор за секое промашување и неуспех. Соочувањето со вистината значи да се преземе одговорност, да се донесе одлука и да се сносат последиците. Затоа не е важно која е твојата вистина, туку дали веруваш во неа доволно за да бидеш подготвен да дадеш се’, да загинеш, а да не очекуваш другите да се жртвуваат за тебе, а ти од страна да поддржуваш и да навиваш. Мислам дека тоа е најголемата храброст – да ја прифатиш вистината. За себе, не за другите. Им се восхитувам на луѓето кои го можат тоа, се восхитувам и на себе кога ја признавам сопствената слабост и признавам дека знам да бидам суетна, себична и пакосна. Паметам еднаш кога плачев бидејќи не добив некоја награда. Бев сигурна дека сум ја заслужила и дека е голема неправда што ме заобиколиле. Притоа се чувствував ужасно што воопшто размислувам така, се срамев од самата себеси и сето тоа заедно правеше да се чувствувам прилично бедно. И тогаш станав и помислив – добро, јас сум успешна, позната, умеам да бидам “голема” и достоинствена, НО знам да бидам и мала плачливка која плаче затоа што не ја добила “својата” награда. Одеднаш, таа вистина ме ослободи, направи да се ослободам од вината заради своето “недостоинствено однесување”. И тогаш му се јавив на својот најдобар пријател, му ја раскажав мојата понижувачка вистина и дознав дека тој нема помалку да ме сака заради тоа. Да, вистината ослободува, без разлика колку е непријатна, голема и тешка. Често мислиме дека луѓето ќе не отфрлат ако ја дознаат вистината за нас, особено оние кои ни значат.
А, всушност, тоа е сосема спротивно. Вистинските пријатели ќе не сакаат повеќе, а оние кои ќе заминат не ни биле некакви пријатели. Вистината знае да биде застрашувачки ѕвер со сто глави, да те јаде одвнатре и да мислиш дека ако ја пуштиш надвор, ќе се создаде хаос, а можеби во тој момент ќе се претвори во безопасно кученце, како кога во Волшебникот од Оз, Дороти ќе открие дека страшниот волшебник е само стар, осамен дедичко. Вистината е страшна само кога бегаме од неа и ја криеме.
Јас сум таа која сум, сакам да бидам сакана, сакам да бидам заљубена, се плашам од понижување и отрфлање. И тоа е вистината за мене. Не е цела, има уште, на оној кому му значи, ќе дознае.
-Мирјана Карановиќ, српска актерка, професор и декан на Уметничката Академија во Белград
Никогаш всушност не сум размислувала само за неа, Вистината. Сум ја барала во разни појави, луѓе, настани. Нејзиното присуство ми давало смисла, сигурност, ме правело да се чувствувам безбедно. Но која е таа, како стигнала таму, чија е, дали доаѓа сама или треба да ја повикаме, да ја натераме да дојде, да замолиме за неа или да се бориме за неа како на некој витешки турнир и да ја добиеме како награда? Не знам. И колку повеќе се прашувам, толку помалку знам.
Како изгледа вистината? Дали можеме веднаш да ја препознаеме, истиот момент кога ќе ја видиме? Јас сум актерка. Изговарам туѓи зборови, застапувам туѓи мисли и идеи, се преправам дека моето тело не е мое, туку нечие туѓо, се смеам кога не ми е до тоа и плачам кога не сум тажна. Би можело да се каже дека лажам. И колку подобро јас “лажам”, толку повеќе луѓето ми веруваат. Кога во првата година од студиите успеав на сцената да дојдам до вистински солзи, мојот професор ни кажа дека единствено во глумата е можно да се биде “среќен” заради солзи. Иако “ликот во мене” преживуваше интензивна и искрена тага, “глумицата во мене” се радуваше што толку добро и уверливо ја одиграла улогата. Јас длабоко верувам во се’ што правам на сцената, понекогаш за мене тоа е “поголема вистина” од онаа во вистинскиот живот. Нормално, јас знам дека апчињата со кои го трујам својот партнер на сцена во претставата се само шарени бонбони, но мојата емоција заради неговото умирање е вистинска и чувствувам физичка болка во тој момент, иако еден мал дел од мене знае дека и двајцата глумиме. Но, тоа го знаат и гледачите, па пак на сите очите им се полни со солзи и оној ист мал дел од мене ги слуша како подголтнуваат солзи и шушкаат со хартиени марамчиња. Како е возможно сите да знаеме дека тоа не е вистинско, а сепак веруваме дека е вистина? Не знам.
Можеби затоа што ВЕРУВАМЕ? Дали нашата верба е она што ја прави вистината “вистинита”? Хм! Но, не веруваме сите во исти работи, во исти идеи, исти мисли. Луѓето се караат заради вистината, се водат војни, се убиваат едни со други. И, на крајот, дури и кога некој ќе победи, ќе докаже дека “вистината е на моја, на наша страна”, пак не веруваат сите во истото. Во човековата историја се случувале многу страшни нешта. Вистината ги менувала своите сопственици во зависност од нивната сила, моќ и богатство. Многу невини биле “праведно” осудени во име на вистината за која луѓето подоцна утврдиле дека всушност била лага. И тоа се случува секогаш, се случувало во минатото, далечно и блиско, се случува и денес. И секогаш одново се води битка во која едните сакаат да се дознае вистината, а другите да ја сокријат. Велат дека суштината на демократијата е всушност борба за вистината и дека таа борба е секојдневна и трајна. И, добро, сакам да се борам, не ми е тешко, не сум осамена во тоа, верувам дека “вистината на крајот ќе победи”. Но, сепак понекогаш ми доаѓа да треснам со раката на маса и да викнам “Ова е вистината и не сакам да слушнам ни збор!”. Не би сакала да живеам во диктатура, но понекогаш посакувам да бидам диктатор, да наредам, да ја забранам лагата, неправдата, насилството. Да бидам искрена, би била ужасен диктатор.
Вчера прочитав едни зборови од Сенека: “Повеќе сакам да ме налути вистината, отколку да ме задоволи ласкање”. Се прашав дали е тоа така со мене. И се’ уште се прашувам. Би сакала да бидам силна и принципиелна и да можам достоинствено да ја поднесам секоја, па дури и најнепријатната вистина. Но... можеби за нас обичните, наивни, мали луѓе важат некои други правила. Иднината умее баш да заболи, да те удри како чекан и долго да не можеш да се опоравиш. Знае да сруши илузии, соништа, да избрише се’ и да те натера да почнеш од почеток. А, не си сигурна дека имаш сила да изградиш нешто ново. И се плашиш дека и тоа ќе пропадне еден ден. И тогаш сфаќаш дека стравот е она што те држи да живиш заробен во лош брак, лоша врска, на лоша работа, во лоша навика. Да се живее во лага значи секогаш да се има подготвен изговор за секое промашување и неуспех. Соочувањето со вистината значи да се преземе одговорност, да се донесе одлука и да се сносат последиците. Затоа не е важно која е твојата вистина, туку дали веруваш во неа доволно за да бидеш подготвен да дадеш се’, да загинеш, а да не очекуваш другите да се жртвуваат за тебе, а ти од страна да поддржуваш и да навиваш. Мислам дека тоа е најголемата храброст – да ја прифатиш вистината. За себе, не за другите. Им се восхитувам на луѓето кои го можат тоа, се восхитувам и на себе кога ја признавам сопствената слабост и признавам дека знам да бидам суетна, себична и пакосна. Паметам еднаш кога плачев бидејќи не добив некоја награда. Бев сигурна дека сум ја заслужила и дека е голема неправда што ме заобиколиле. Притоа се чувствував ужасно што воопшто размислувам така, се срамев од самата себеси и сето тоа заедно правеше да се чувствувам прилично бедно. И тогаш станав и помислив – добро, јас сум успешна, позната, умеам да бидам “голема” и достоинствена, НО знам да бидам и мала плачливка која плаче затоа што не ја добила “својата” награда. Одеднаш, таа вистина ме ослободи, направи да се ослободам од вината заради своето “недостоинствено однесување”. И тогаш му се јавив на својот најдобар пријател, му ја раскажав мојата понижувачка вистина и дознав дека тој нема помалку да ме сака заради тоа. Да, вистината ослободува, без разлика колку е непријатна, голема и тешка. Често мислиме дека луѓето ќе не отфрлат ако ја дознаат вистината за нас, особено оние кои ни значат.
А, всушност, тоа е сосема спротивно. Вистинските пријатели ќе не сакаат повеќе, а оние кои ќе заминат не ни биле некакви пријатели. Вистината знае да биде застрашувачки ѕвер со сто глави, да те јаде одвнатре и да мислиш дека ако ја пуштиш надвор, ќе се создаде хаос, а можеби во тој момент ќе се претвори во безопасно кученце, како кога во Волшебникот од Оз, Дороти ќе открие дека страшниот волшебник е само стар, осамен дедичко. Вистината е страшна само кога бегаме од неа и ја криеме.
Јас сум таа која сум, сакам да бидам сакана, сакам да бидам заљубена, се плашам од понижување и отрфлање. И тоа е вистината за мене. Не е цела, има уште, на оној кому му значи, ќе дознае.
-Мирјана Карановиќ, српска актерка, професор и декан на Уметничката Академија во Белград
