Не те сфаќам? ДДВ е данок еднаков за сите производи локални и увозни. Не фаворизира никого. Треба производ од УСА да се продава со понизок ддв од локален производ? Малку повеќе трипаат ако тоа им е целта.
Не е еднаков. Тоа е проблемот.
Дали производите од ЕУ се ослободени од ДДВ?
Не, производите произведени во ЕУ не се ослободени од ДДВ во рамките на ЕУ, но постои клучна разлика во начинот на кој ДДВ се применува за трговија внатре во ЕУ наспроти увозот од, на пример, САД:
- Трговија внатре во ЕУ: Кога стоки се движат меѓу земјите членки на ЕУ (на пр., француско вино се продава во Германија), ДДВ се наплатува според стапката на земјата на дестинација (на пр., 19% во Германија), но процесот е поедноставен. Бизнисите регистрирани во системот за ДДВ на ЕУ го плаќаат ДДВ на сопствената даночна управа и добиваат поврат преку кредити за ДДВ платен на влезните трошоци. Продавачот во Франција не го наплатува директно ДДВ на германскиот купувач; наместо тоа, купувачот го пријавува и плаќа ДДВ во Германија, така што нето ефектот е дека нема ДДВ на границата. Ова ги прави производите од ЕУ поконкурентни на единствениот пазар.
- Домашна продажба: Производителите од ЕУ што продаваат локално (на пр., германска пиварница во Германија) наплатуваат ДДВ (19%) на потрошувачите, но го добиваат назад ДДВ-то платено на материјалите (на пр., хмељ, шишиња). Товарот на ДДВ паѓа на крајниот потрошувач, а не на производителот, и нема дополнителни трошоци на ниво на производство.
- Извоз надвор од ЕУ: Кога производите од ЕУ се извезуваат (на пр., во САД), тие се ослободени од ДДВ при извоз. Производителот од ЕУ не наплатува ДДВ, а секој платен ДДВ на влезни трошоци се рефундира. Така, германски автомобил испратен во САД заминува по основна цена, без данок на ДДВ.
Зошто ДДВ создава проблеми за производите од САД:
ДДВ претставува значителна пречка за увозот од САД во ЕУ, зголемувајќи го нивниот ценовен хендикеп во однос на производите од ЕУ.
1. ДДВ на увоз
Производите од САД што влегуваат во ЕУ се соочуваат со ДДВ според стапката на земјата увозничка – просечно 20% во ЕУ (на пр., 20% во Франција, 19% во Германија, 23% во Полска). Се применува на царинската вредност: цена на производот + транспорт + евентуални царини. За машина од САД од $1,000 (без царина, $100 транспорт), увозникот во ЕУ плаќа:
- Царинска вредност: $1,100
- ДДВ (20%): $220
- Вкупно: $1,320
Производите од ЕУ не го имаат овој товар на границата; нивниот ДДВ се регулира внатрешно и се надоместува од производителите.
2. Нема поврат за фирмите од САД
Бизнисите во ЕУ добиваат поврат на платениот ДДВ за материјалите, така што данокот не го зголемува нивниот трошок сѐ до финалната продажба. Извозниците од САД, како надворешни во овој систем, не можат да си повратат ништо. Тој $220 ДДВ за машината од САД е директен трошок за увозникот, што ја прави поскапа од еквивалентен производ од ЕУ, каде што ДДВ-то е неутрализирано до крајната продажба.
3. Ценовна неконкурентност
На пример, американско вино наспроти француско вино во Франција:
- Американско вино ($10 шише + $2 транспорт): $12 + 20% ДДВ = $14.40 цена во продавница.
- Француско вино ($10 основна цена): Производителот додава 20% ДДВ при продажба ($12 вкупно), но ги враќа влезните трошоци преку ДДВ, задржувајќи ги трошоците пониски.
Американското вино почнува со $2.40 повисока цена, плус евентуални царини (на пр., 5–15% до 2025, сега 30% поради реципрочните царини на Трамп), дополнително го зголемува јазот. Потрошувачите во ЕУ ги гледаат производите од САД како поскапи, па претпочитаат локални алтернативи.
4. Судир во трговската политика
САД немаат ДДВ или федерален данок на промет, туку се потпираат на државни даноци на продажба (0–10.12%) што се плаќаат само при купување. Увозниците од ЕУ на производи од САД не добиваат поврат или кредит за даноците од САД (ако ги има), но увозниците во САД на производи од ЕУ имаат корист од извоз без ДДВ од страна на ЕУ. Оваа асиметрија – производи од ЕУ влегуваат во САД поевтино, додека производите од САД влегуваат во ЕУ поскапо – ја поттикнува трговската нерамнотежа од $235.6 милијарди меѓу САД и ЕУ (2024). Царините на Трамп во 2025 (20% на стоки од ЕУ) се обидуваат да го балансираат ова, но ДДВ останува како структурен проблем.
5. Административен товар
Извозниците од САД се соочуваат со дополнителна документација и трошоци за усогласување со ДДВ правилата на ЕУ – увозниците мора да се регистрираат, плаќаат и поднесуваат извештаи, често вработувајќи посредници. Фирмите од ЕУ што продаваат внатрешно го избегнуваат ова, поедноставувајќи ја логистиката.