Градот под Исарот и околината

[a-pin-dim]

STAROTO IME NA GRADOT STIP --> ASTIBO

Utvrduvanjeto na lokacija na rimskiot grad Astibo, dolgo vreme ja pottiknuva qubopitnosta na golem broj istrazuvachi.

Vo istorijata, ova ime prvpat e spomenato od strana na antichkiot istoriograf Polien, vo III vek p.n.e., koj go povrzuva imeto so rekata vo koja se krunisuvale pajonskite carevi. Se pretpostavuva deka taa reka e deneshna Bregalnica. Kon krajot na IV vek, pod imeto Astibo e oznachena rimska naselba od golemo znachenje, shto vo Pojtingerovata karta se spomenuva kako vtora stanica na patot Stobi-Pautalija.

Postojat razlichni teorii za tochnoto mesto kade se naogala ovaa naselba: I. Venedikov ja locira pod ridot Ezovo, vo blizina na seloto Chardaklija; F. Papazoglu vo samiot grad Stip; Blaga Aleksova go naveduva lokalitetot Kale vo seloto Krupishte, a V. Sanev ja nudi teorijata deka Astibo lezel vo deneshnoto stipsko maalo Star Konak, na istochnoto podnozje na ridot Isar, na koja se nadovrzuva i Z. Beldedovski koj na taa lokacija otkriva niza arheoloshki naodi: vodovodna instalacija, rudarski kopovi, nekropola, rabotilnica za mermer, istovremeno proshiruvajki go nejzinoto proteganje i vo Tuzlija i Gorno maalo.

Vo zbirkite na Arheoloshkiot muzej na Makedonija, Zavodot i muzej vo Stip, kako i Narodniot muzej vo Belgrad, denes se chuvaat bogatite naodi od mermerna plastika koi se pronajdeni na lokalitetot Star Konak: glava na mlad Efeb, torzo na gola Afrodita, glava portret na maz, statua na Nike, statua na Afrodita, i golem broj na fragmenti od statui so pretstavi na konji i konjanici, kompozicija na lavovi, i t.n.

Za vremeto na zamiranjeto na zivotot vo ovoj grad, ne postojat precizni podatoci.

 

[a-pin-dim]

Stipskoto kale ili Isarot

Megu dvete reki, visoko na karpestiot rid nad gradot, razrusheno strazari stipskoto Kale, poznato kako Isarot.

Isarot, srednovekovna tvrdina


Narodot raskazuva deka kaleto go izgradil Krali Marko, vo vremeto koga negovata sestra Marija pravela pat, probivajki ja klisurata i gradejki most preku Bregalnica. Marija go sovetuvala brata si da gradi raboti sto ke traat dolgo vreme, a ne nesto sto ke trae samo dodeka toj e ziv, i najvazno od se, da gradi raboti koi ke mu bidat od korist na narodot. Taa mu velela: “More, Marko brate, zosto gradis tamu na tie strmni mesta po koi tesko moze chovek da se dvizi. Izgradi nesto po sto narodot vekovito ke te spomenuva,. Izgradi nesto, ete kako jas sto sum pochnala da gradam most i klisura po koja ke minuva pat.“ No, Krali Marko bil uporen i prodolzil so gradenje. Predviduvanjeto na umnata Marija se ostvarilo - kaleto bilo so kus vek. Dolgo vreme potoa lugeto zboruvale za dobroto delo na Marija, sekogas veselo potpevnuvajki pesna koga minuvale niz nejzinata klisura, dodeka pak kaleto na Krale Marko ostanalo vo urnatini.

Naukata utvrdila deka pred izgradbata na srednovekovnoto kale, chii ostatoci denes se vidlivi, na prostorot na Isarot postoele odredeni gradbi sto zboruvaat za zivot koncentriran na toj prostor. Taka, istochnoto podnozje na ridot (denesnoto stipsko maalo Star Konak), spored edna od teoriite, bila lokacijata na rimskoto Astibo, a od toj period ( II-VI vek) poteknuva eden tunel koj vodi od vrvot na Isarot, preku granitnite karpi, do zapadnoto podnozje kon rekata Bregalnica. Od VI vek poteknuvaat ostatocite od ranohristijanska bazilika, registrirani vo istochnoto podnozje. Od spomnatata Samuilova tvrdina ne se pronajdeni ostatoci.

Iako ne postojat precizni podatoci za izgradbata, prepoznavavajki gi site karakteristiki na srednovekovnite utvrduvanja, dosegashnite prouchuvawa podiganjeto na stipskoto kale vremenski go lociraat vo XIV vek.

Nekogashnata tvrdina se sostoela od dva dela: dvorec (zamok) i stopanski del na zamokot.

Pod tvrdinata, od tri strani kako zashtitnici, bile izgradeni tri crkvi: na severnata strana crkvata Sv. Vlasij od koja denes se raspoznavaat temelite, od istochnata Sv. Arhangel Mihail i od juznata Sv. Jovan Krstitel.

 

[a-pin-dim]

Isarot

 

[a-pin-dim]

Regionot okolu gradot Stip i tekot na rekata Bregalnica

Oblastite istochno od Vardar vo srednovekovnata istorija odigrale posebno znachenje. Spored soopshtenioto na Hierokla, vo provincijata Makedonija Vtora Salutaris, vo oblastite itochno od Vardar, se naogale gradovite Bargala, Kelenidin, Armonija i Zapara.

Bargala

Gradot Bargala, se spomenuva i vo aktite na Halkedonskiot sobor od 415 godina. Imeto na gradot se spomenuva i na eden natpis od 371 godina, koj prestavuva spomen plocha za podiganje gradskata porta. Plochata e najdena vo mesnosta Hanche, na leviot breg na rekata Bregalnica, vo atarot na s.Karbinci. Ovoj pomenik davaa podatoci kade se naogal antichkiot grad Bargala, kako i za problemite na granicata na Makedonijaa sprema Trakija i Dakija. Imeto na gradot e od trakisko poteklo.

Starata antichka naselba so gradski karakter so imeto Bargala, se naogala kaj Dolni Kozjak. Ovoj grad, pri krajot na 4 vek, a mozebi i porano bil razurnat. Zitelite podignale nov grd kraj kozjachka reka kaj Gorni Kozjak, shto e potvrdeno so arheoloshki naodi. Ovoj grad stanal episkopsko sedishte vo 5-6 vek. Epikopskiot grad Bargala e razoren od avaro-alovenskite napadi, no brzo potoa bil naselen. Crkovnata tradicija na staroto episkopsko sedishte prodolzilo vo slovenskiot period na ovoj prostor.

Gorni Kozjak

Vo selo Gorni Kozjak kaj Stip, severno od kozjachka reka, se naoga ranosrednovekoven grad-tvrdinaa, 280 metri dolg i 150-185 metri shirok. Gradot pretstavuva tvrdina okruzena so visoki zidovi i kuli so monumentalni vlezovi i porti. Tvrdinata na gradot so vidlivite ostatoci od zidovite formira izdolzen pravoagolen prostor kraj samata reka. Zidovite, vidlivi od site chetiri strani, shiroki 2.20 metri izgradeni se od krshen kamen povrzan so malter. Na site chetiri strani se naogaat chetvrtesti kuli na koi zidovite se debeli 1-1.25 metri. Drugite kuli se postaveni vo intervali od severnata i od juznata strana na tvrdinata. Na everoistochniot agol i zapadniot del na tvrdinata se konstatirani ostatoci od zemjen nasip dolg 20 m.

Vo severozapadniot del na gradot, otkrien e kompleksot na Epikopskata bazilika. Bazilikata e trikorabna so polukruzna apsida so narteks i eksonarteks. Zapadnata fasada pretstavuva trichlena arkada oddelena so dve koloni. Nak kolonite se naogale jonski kaapiteli i posebni imposti so krstovi. Edniot od dvata kapitela ima natpis - "Hriste pomogni mu na tvojot rob, epikopot Eremija". Natpisot bil postaven na fasadata od crkvata, moze da se zakluchi deka Eremija bil osnovachot na bazilikata.

Dve nizi od sedum koloni go delat centralniot korab od stranichnite. Interkolumnite bile zatvoreni so parapetni plochi ornamentirani so krtovi. So istrazuvanjata se konstatirani dve fazi na gradenje vo prezviteriumot i se otkrieni dva poda shto bile izraboteni od mermerni plochi vo opus sektile.

Podovite vo naosot, narteksot, eksonarteksot i juzniot korab se od pravoagolni kameni plochi, a severniot brod e postelen so krupen mozaik so geometriski i floralni ornamenti.

Severno od crkvata, po celata nejzina dolzina, bile izgradeni baptisteriumi. Otkrieni e dve piscini. Postarata, izgradena istovremeno koga e podignata crkvata, vo redinata na 5 vek, i drugata pogolema i poraskoshna pri obnovuvanjeto na crkvata, po 518 godina, koga e razrushena i zapalena. Dvete fazi na gradenje na prezviteriumot vo celost odgovaraat na dvete podignati piscini.

Juzno od crkvata e ednokorabna pomala bazilika so dobro zachuvan kancel od oltarnata pregrada. Ovoj prostor po rushenjeto na crkvata e upotrebuvan kako zivealishte.

Vo everozapadniot agol kraj bazilikata e otkriena cisterna, so dovod na voda, so dvojni zidovi i reljefni ukrasi, kako personifikacija na vodata. Kraj cisternata e Episkopskata rezidencija, koja prestavuva golema ala o apsida od severnata strana, a kon rezidencijata prostorii za ziveenje, prostorii za hrana so golem trem i kolonada.

Nadvor od zidovite na gradot, od zapadnata strana, se naogaat ostatoci od edna bazilika, a takvi ostatoci se naogaat i na istochniot del od gradot. Pri istrazuvanjeto e otkriena bogata arhitektonka dekorativna plastika od amvonot i od prezviteriumot, kako i od glavnite kolonadi pretezno od mermer i dacit.

Episkopskata bazilika , bila razurnata i oshtetena vo zemjotresot od 518 godina, koga i samiot grad bil bil teshko oshteten. Crkvata, i gradot bile obnoveni. Celosnoto unishtuvanje na Episkopskata bazilika i na celiot anambl okolu nea, stanalo pri krajot na 6 vek, koga i samiot grad bil razoren i zapalen pri varvarski i slovenski invazii.

Krupishte

So arheoloshkite istrazuvanja vo Krupishte, na prostorot kade shto e deene raspolozeno seloto, i negovata okolina, bile otkrieni poveke gradezni objekti od edea golema bogato lukuzno gradena naselba od docnoantichkiot i raniot hristijanski period so dosega otkrieni tri crkveni gradbi. Naselbata kaj krupishte e raspolozena blizu do Zletovska Reka, od kade se dvoel patot kon sever. Na okolnite bregovi Golem i Mal Capar se pronajdeni ostatoci od utvrduvanja, poradi shto ovaa naselba dobiva od svoeto znachenje kako trategisko, voeno, trgovsko i kulturno sredishte, pa poradi toa moze da se smeta deka tuka se naogal stariot grad Astibo.

Bazilikata pod crkvata Sv.Nikola

Severno od rekata Bregalnica, desno pokraj samiot pat pod temelite na crkvata Sv.Nikola od 1625/6, otkrieni se ostatoci od edna trikorabna ranohristijanska bazilika, koja ima narteks, a nad chij centralen korab e izgradena crkvata Sv.Nikola. Bazilikata e podignata nad edna docnorimska nekropola, chii grobovi se naziraat vo profilite, a od chii nadgrobni spomenici tri fragmenti se vgradeni vo juznata faada na crkvata Sv.Nikola, a eden sarkofag e iskoriten kako korito na cheshmata.

Mnogubrojnite ostatoci od arhitektonska plastika - kapiteli, koloni, fragment od kancelot upatuvaat deka e raboti za standarden tip bazilikalna gradba od 5-6 vek, tolku rasprostanet vo ovie oblasti.

 

[a-pin-dim]

Bezisten, today Art Gallery

The house where Goce Delcev used to live

Stip, panoramic view from the Isar fortress

 

[Anonymus1]

ej a-pin-dim ubav ti e referatov za stip ama jas mislam deka bi trebalo poveke da obrnes vnimanie na toa kako e noke u stip a ne da im raskazuvas istorija na lugjeto neli sajtov e seirdziski pa i jas sum od stip i toa so go napisa e ok ama naredniot pat pisi nesto poveke za nokniot zivot i za najdobrite devojcinja so se u stip i da znaat site kade se naogjaat tie p.s bez lutenje

 

[Anonymous]

Ајде и јас да се уметнам тука како штипјанец ... нем после да се каже те јас не сум бил за градот .. све е ок .. нема сто да кажам за историјата али за ноќниот зивот во Штип (да не зборам за селта во штип) све је брат пиши да је пропало
ТОЛКУ ОД МЕНЕ !!!! ПА ВИДИТЕ ВИЕ ПОНАТАМУ!

 

[Gjore]

haha

Trajce, mislese deka si ti, ama sea sum siguren.
ne zbori taka, za koj kako.stip moze da bide mnogu ubavo mesto...
treba samo malku paricki, ama sekade e taka.

 

[humanoid]

Не е се црно како што велите :lol:
Добар ви е клубот во театарот, бев сега во јануари во театарот, работно,ама добро се изначукавме денски глумци, директори...па и Раде ни се приклучи, жива легенда :lol:
Инаку, што направи Раде на изборите?

Па и пастрмајлиите ќе ги заборавев Се изнакркав за до наредното доагање :wink:

 

[Gjore]

haha, taka e taka e...
rade kako i na site dosegasni izbori....nikoj ne go sfakja ozbilno....
ama nema veza, pointeresni gi prave(inace, on ja imase bezrezervnata podrska na site cigani...haha...bez zaebancija)
a pastrmajlija kako pastrmajlija....
ej, dade mi ideja za nova tema...

 

[a-pin-dim]

ej a-pin-dim ubav ti e referatov za stip ama jas mislam deka bi trebalo poveke da obrnes vnimanie na toa kako e noke u stip a ne da im raskazuvas istorija na lugjeto neli sajtov e seirdziski pa i jas sum od stip i toa so go napisa e ok ama naredniot pat pisi nesto poveke za nokniot zivot i za najdobrite devojcinja so se u stip i da znaat site kade se naogjaat tie p.s bez lutenje

Pa cim si Stipjanec zosto ti ne kazes za nokniot zivot tuku mene me terash.

 

[BST]

Нема што да се каже за ноќниот живот на Штип а и некои таму што живеат немаат што да кажат затоа што не се излегле.

 

[dr.dorka]

MENTALITETOT

AJ sHTIPJANI NE SE SRAMETE KAZETE NESTO ZA VASIOT MENTALITET..kAZETE STO ZNACI IZRAZOT STIPSKI DELIZER..I OBJASNETE ZOSTO ZA VAS SE MISLI DEKA STE BAAGI STISNATI...

POZDRAV

 

[Anonymus1]

MENTALITETOT

AJ sHTIPJANI NE SE SRAMETE KAZETE NESTO ZA VASIOT MENTALITET..kAZETE STO ZNACI IZRAZOT STIPSKI DELIZER..I OBJASNETE ZOSTO ZA VAS SE MISLI DEKA STE BAAGI STISNATI...

POZDRAV

менталитетот е типично источњачки, опуштени луѓе добра атмосфера, а за стиснатоста е порати тоа што на времето имало многу евреи а денес има многу власи и затоа се вели дека се стиснати делизер е личност шо забушава барем јас така го знам значењето на зборот може и не е така не знам а за ноќниот живот ќе гледам да снабдам некоја фотка во најбрзо време

 

[Mad Maxx]

Roden sum u Stip.Moite,koga sum imal 1 mesec se preselile vo Sk.
Ubav grad,fini lugje,eden kup ubavi zeni.Koga i da otidam se osekjam ko da idam doma,vlecat koreni))