ФИНСКА ОД ЈАНУАРИ ПОЧНУВА СО ЕКСПЕРИМЕНТОТ
Месечно по 560 евра на секој невработен
За две илјади Финци државата следната година подгтотвува „остварување на утопијата“: ќе добиваат пари секој месец без никакви обврски, па дури нема да мораат ни да бараат работа.
Се работи за експериментално воведување на таканаречен основен универзален доход, веќе познат под англиската скратенка UBI (universal basic income).
За некои основниот доход е замка која на работодавците ќе им овозможи да ги отпуштаат вработените со мирна совест, а за други замаец кој ќе ја зголеми потрошувачката и ќе го искорени сиромаштвото.
Во секој случај, утописниот сон во кој никој не е на улица, не е гладен, не носи партали и има сигурен приход секој месец за кој не мора да исполни никакви улсови се шири и во други земји и експериментално се испробува во некои места во Холандија и Канада, а за тоа се расправа и во Нов Зеланд.
Финците за тоа дискутирале до 9 септември, а сега, и без анализирани резултати на расправата, одат во примена од 1 јануари 2017 година.
Така по случаен избор помеѓу невработени кои примаат паричен надомест а ќе бидат изберени 2000 од нив и секој ќе добива по 500 евра месечно.
После две години ќе биде споредено однесувањето на таа група невработени со еднаква група која и понатаму ќе прима редовен надомест од бирото, која исто така изнесува 560 евра.
Разликата е во тоа што тестираните ќе може да се вработат а приходот и понатаму ќе им остане, додека остантите невработени ќе ја изгубат помошта ако најдат работа.
Интересно е дека за основниот доход се залагаат и некои неолиберални економисти, уште од Милтон Фридмен. Идејата е основен доход да добие секој кој не заработува доволно за живот, а би била одредена и граница на приходи после која основниот доход би и се враќал на државата.
Но, има и такви кои тврдат дека основниот доход за секој е неолиберална замка, со кој само би се постигнало работодавците да можат да делат откази со мирна совест и без социјален притисок. Така би можеле да го задржат само најмалиот број на вработени кои тогаш и сами би работеле под терет на закани дека ќе завршат на основен доход кој веројатно нема да биде доволен за живот на средната класа, кој би вклучувал автомобил, годишен одмор, школување на деца.