...дури и на тешките пушачи им се потребни неколку децении за да добијат рак на бели дробови. Еден непушач, дури и да е постојано изложен на чад, би требало да живее 300 години за да му се случи истото. И како би можеле да знаеме дека токму чадот е оној кој убива, а не на пример, густиот смог над Л.А.?
Во половината век колку што сум на оваа планета, не сум видел полош пример на безнадежна заплетканост отколку во случајот со дебатата - или недостатокот од дебата - во врска со пушењето. Пушењето отсекогаш било нешто што многумина го сакаат а другите едноставно не го сфаќаат. Што се однесува до вториве, пушењето буквално смрди. Оттаму тие имаат тенденција да веруваат во каква било хорор приказна која ќе ја чујат. Отсекогаш постоеле и луѓе кои сакале да го запрат нашето пушење. Ептен мала група, од турскиот султан Мурат IV (кој наредувал пушачите да се кастрираат) до Адолф Хитлер. Но какви и да се вашите лични чувства во врска со тутунот, вреди да се земе предвид дека антипушачите често ги ’пумпале’ опасностите од него. Така и морало да биде, бидејќи не е доволно да им кажете на луѓето - особено на младите луѓе - дека нешто во што тие уживаат може да ги разболе во следните, да речеме, 40 години. Но да се обидеме да бидеме поконкретни.
Ракот на белите дробови е болест која е најсилно поврзувана со пушењето, иако дури и ова е статистичка, а не толку причинско-последична врска. Со други зборови, статистички е покажано дека за пушачите е поверојатно да заболат од рак на бели дробови, но не е научно докажано дека ракот е специфична последица на пушењето.
Голем дел од аргументите на антипушачите се базираат на статистика, а статистиката не е наука. Има смисла - се’ додека не ви пречи идејата насилно да им ги ускратувате задоволствата на луѓето - да се обидете да ја смалите стапката на рак на бели дробови преку убедување на луѓето да престанат да пушат. Но доказот кој го поврзува пушењето со ракот на бели дробови е многу понеубедлив отколку што не’ тераат да мислиме. Најпрвин, има големо несогласување околу тоа кој е вистинскиот фактор на ризик. Генералниот консензус изгледа ги отсликува пионерските истражувања на проф. сер Ричард Дол во 1950-тите и 60-тите, кои се уште се сметаат за ’репери’. Дол дошол до резултат дека околу 160 пушачи од 100,000 развиваат рак на бели дробови наспроти 7 на 100,000 непушачи; така што излегува дека имате околу 24 пати поголем ризик доколку пушите. Ова може да биде изразено и како ’2,400%’. Но пазете се од проценки на ’зголемен ризик’, особено кога тие се изразени во проценти; тие се добар знак дека некој повеќе сака да исплаши отколку да информира.
Ако купите 25 лото ливчиња наместо едно, вашите шанси да добиете одат до 2,500%. Но иако бројката изгледа импресивно, вашите реални шанси за добивка се се уште минимални. На сличен начин, доколку проф. Дол бил во право, вие се уште имате 99.8% шанси да не добиете рак на бели дробови. Тоа не е ништо повеќе од ре-презентација или ре-пакување, на истите податоци. Но веднаш звучи многу помалку страшно. Особено ако пушењето е нешто што го сакате.
БРОЈКИ ШТО ПОМАЛКУ ОДГОВАРААТ
Статистиката секогаш презентира една верзија на реалноста, истовремено изоставувајќи голем број други. На пример: антипушачките проценки за зголемен ризик го изоставуваат фактот дека мнозинството случаи на рак на бели дробови се случуваат во рамки, или над нормалната граница на смртност. Со дрги зборови, доколку добиете рак на бели дробови тоа веројатно ќе се случи во време кога нешто ќе ве стрефи, без оглед дали пушите или не. За оние кои се подготвени да ги видат, постојат и голем број контрадикторни статистики. Домородните Американци имаат половина стапка на рак на бели дробови помалку во споредба со белите Американци, иако пушат многу повеќе. Многу малку Кинескињи пушат а сепак имаат една од највисоките стапки на рак на бели дробови во светот. Стапките на рак на бели дробови од 1930 практично насекаде се во пораст, и во некои случаи (на пример кај Американките) се уште не го достигнале врвот, и покрај фактот што стапките на пушење постојано паѓаат. Јапонија, една од најпушачките нации во светот, е меѓу првите две или три земји според должината на животниот век. Јапонските стапки на рак на бели дробови и срцеви болести сепак се во пораст во последните три децении - истовремено со опаѓањето на нивната стапка на пушење. Ова веројатно се должи на фактот што нивниот начин на исхрана и нивниот животен стил станал во голема мерка американизиран. Навистина не знам. Она што го велам е дека ’несоодветните’ факти треба да бидат истражени, а не туркани под тепихот.
Антипушачите сметаат дека пушењето е одговорно за околу 90% од смртните случаи заради рак на бели дробови. Но Алијансата за рак на бели дробови, лоби група во САД, тврди дека половина од жртвите на рак на бели дробови никогаш не пушеле.
