Pochituvan gospodine Tomezoli,
Blagodaram na Vasheto pismo. Mene kje mi bide zadovolstvo da diskutiram so Vas vo vrska so ova mnogu interesno prashanje. Mojot interes vo vrska so istorijata ne se odnesuva konkretno na Venetite, tuku povekje na drevnomakedonskoto nasledstvo vo deneshta makedonska nacija, kako i na udelot na Makedoncite vo svetskata kultura.
Nie pripadnicite na pomalite nacii, koi uspeaja da gi obnovat svoite drzhi od ne taka odamna, za zhal se ushte se naogjame vo sostojba da ja "dokazhuvame" pred svetot sopstvenata avtentichna istorija. Jas vekje sobrav golem broj dokazi deka deneshte Makedonci imaat nasledeno mnogu od drevnite Makedonci. No, toa e druga prikazna.
Sto se odnesuva do Venetite, jas ne sum napishal deka tie po poteklo bile makedonsko pleme. Sepak, postojat nekoi interesni i mozhebi malku poznati fakti i prashanja na koi mislam deka dosega ne se dadeni ubedlivi odgovori. Dobro e poznato deka kolku eden etnikum e postar, tolku poteshko se otkriva vistinata za nego (poteklo, kultura i slichno.). Toa e slichno kako vo slagalkata. Kolku postar e eden etnikum, tolku pomalku parchinja imame od slagalkata na negovata slika, t.e. tolku podaleku sme od mozhnosta da sostavime makar i najmal del od negovata slika. Od ona shto jas go znam, ist e sluchajot i so Venetite. Pa, da pochneme so faktite shto gi znam. Kje Vi gi pokazhm onie parchinja od nivnata "slagalka", shto dosega gi imam "sobrano".
Postoi svedoshtvo, spored koe, potekloto na Venetite e od narodot vo Troja. Isto taka, poznato e i deka Herodot go spomenuva narodot Eneti. Mnozina istorichari (imam svedoshtva od ruski istorichari) smetaat deka Enetite i Venetite se ist narod. Venetite isto taka se spomnati i od biografot na Aleksandar Makedonski, po ime Kvintij Kurtij Ruf, koj zhiveel vo 1 vek po Hrista. Pishuvajkji za nastanite shto se sluchile vo 4 vek pred Hrista, t.e. vo vremeto na Aleksandar, Ruf gi spomenuva Venetite kako maloaziski narod, koj zhiveel vo Paflagonija. Toj pishuva deka Venetite vojuvale vo sklop na vojskata na Aleksandar Makedonski.
Podocna (okolu 1 vek po Hrista) Plinie Postariot gi spomenuva Venetite kako zhiteli vo blizina na rekata Visla. Rimskiot istorichar Tacit (2 vek) isto taka gi spomenuva Venetite, pri shto pishuva deka tie vojuvale na slichen nachin kako Germancite.
Znachi, od seto ova mozheme da zakluchime deka Venetite bile star narod i deka tie se proshirile od Mala Azija, pa se do centralna Evropa. No, od kade znaeme deka Venetite bile ist narod so Slovenite? Odgovor na ova prashanje dava istoricharot Jordanes (6 vek), koj pishuva deka Venetite, Slovenite i Antite vo minatoto imale zaednichko poteklo.
Od ovie parchinja na slagalkata, jasno se gleda deka nekoi prashanja se ushte ostanuvaat bez odgovor. Na primer, dali Venetite spomnati od gorenavedenite istorichari bile ist narod ili pak postoele dva razlichni naroda so istoto ime (ovaa pretpostavka e spomnata vo svetski poznatata CD enciklopedija Mikrosoft Enkarta)?
Ponatamu, dokolku znaeme deka Slovenite se potomci na Venetite, no istoto toa se i severnite Italijanci, dali toa znachi deka jas i Vie sme imale zaednichka kultura i zaednichko poteklo (barem vo slovenskata komponenta vo deneshnata makedonska nacija)? I dali toa znachi deka severnite Italijanci se ist narod so Rusite, Srbite, Hrvatite i drugite potomci na Venetite?
Za zhal, nemam nikakvi poznavanja za drevnata kultura na severnite Italijanci, za da go kazham moeto mislenje vo vrska so ovie prasanja. Nema somnenie deka deneshnite severni Italijanci se potomci na Venetite, no isto taka nema somnenie ni za etnokulturnite vrski pomegju Venetite i Slovenite. Da se potsetime deka jazikot na Luzhichkite Srbi (slovenski narod sto zhivee vo Germanija), na germanski se narekuva "Vindish" (Venetski).
Afrodita znachi "Dete na morskata pena"
Shto se odnesuva do Balkanot, t.e. konkretno do Makedonija, ushte od drevnite vreminja ovde postojat kulturni elementi vo koi, nekoi prepoznavaat slovenska (venetska) kultura. Vo Makedonija postoi reka, koja se vika Venetska reka. Isto taka, nekoi zborovi od jazikot na drevnite Makedonci izgledaat mnogu slichno (pa duri i istovetno) so soodvetnite "slovenski" zborovi. Slichna e sostojbata i so originalniot tekst na Homer. Ova ne e moe istrazhuvanje, no sakam da potenciram deka nekoi istorichari vo originalniot jazik na Homer imaat otkrieno povekje od osumdeset zborovi, koi se isti ili mnogu slichni so soodvetnite deneshni makedonski zborovi, no koi se razlichni od soodvetnite grchki zborovi. Na Balkanot postojat i toponimi ushte od drevninata koi ochigledno izgledaat kako "slovenski". (Terminot "slovenski' go pishuvam vo navodnici, zatoa shto ovoj termin ne postoel vo drevninata).
Mnogu e interesno i pishuvanjeto na Herodot, koj veli deka oblekite na Paflagoncite (vsushnost na Venetite) bile rechisi isti so oblekite na Frigijcite. Znaeme deka oblekite (nosiite) vo tie vreminja pretstavuvale vazhen beleg za kulturata na eden narod. No, koi bile Frigijcite? Tie bile balkansko (glavno makedonsko) pleme, poznato pod imeto Brigijci i tie bile najglavniot etnokulturen element na drevnite Makedonci. Del od Brigijcite se preselil vo Mala Azija, kade ostanale poznati pod imeto Frigijci. Ova znachi deka Herodot, vsushnost napishal deka Paflagoncite, t.e. Venetite, t.e. Slovenite nosele isti obleki (imale ista kultura?) kako Frigijcite, t.e. Brigijcite, t.e. drevnite Makedonci na Aleksandar i Filip.
VENETITE VO MAKEDONIJA
Kje Vi spomnam ushte edna interesna hipoteza. Ruskiot istorichar Grinevich, potekloto na Slovenite (Venetite) go povrzzuva so stariot balkanski narod Pelazgi. Herodot gi spomenuva Pelazgite kako narod shto zhivee vo Makedonija. Toj pishuva deka tie zboruvale na jazik shto bil nerazbirliv za Grcite. Herodot isto taka pishuva deka Grcite gi prezele iminjata na svoite bogovi od jazikot na Pelazgite. Spored teorijata na Grinevich, ova znachi deka dobro poznatite "grchki bogovi" treba da imaat pelazgiski (slovenski) iminja.
Dali e ova samo prazna pretpostavka ili mozhebi vo seto ova mozhat da se pronajdat interesni elementi? Pretpostavuvam deka Vie ne razbirate nitu eden od slovenskite jazici, no ako prashate kogo i da bilo sto znae vakvi jazici, kje sfatite deka teorijata na Grievich ne mozhe da bide samo gola pretpostavka. Na primer, kolku sto znam, ne postoi etimoloshko tolkuvanje vo grchkiot jazik za imeto na boginjata Atina. No, ako go prashate kogo i da bilo sto gi razbira slovenskite jazici, kje Vi kazhe deka na staroslovenskiot jazik,"Atina" znachi "onaa sto mu pripagja na svojot tatko" (na staroslovenski "ata" znachi tatko, dodeka "Atina" e pridavka izvedena od imenkata "ata", koja tokmu znachi "onaa sto mu pripagja na svojot tatko"). Dobro e poznato deka Atina bila rodena tokmu od glavata na svojot tatko Zevs.
Slichna analogija mozhe da se napravi i so imeto na "grchkiot" bog Posejdon. Ne sum siguren deka postoi etimoloshko objasnuvanje za ova ime vo grchot jazik, no vo slovenskite jazici ova ime mozhda bide povrzano so imenkite "posed" i "dno" (vo nekoi jazici "dan"), so znachenj "onoj sto go poseduva dnoto". Za Posejdon se znae deka bil bog na morinjata, t.e. bog na morskoto dno. Slichno mozhe da bide i so imeto Apolon. Ovde se zabelezhuva slovenskata imenka "pol(a)", koja mozhebi etimolohki go povrzuva negovoto ime so legendata spored koja Apolon e edna polovina so svojata sestra.
Slichen e i sluchajot so Afrodita. Ovde se zabelezhuva imenkata "afra" (morska pena), no i imenkata "dite" ("dete"), sto bi znachelo "Dete na morskata pena" (se znae deka spored legendata, taa e rodena tokmu od morskata pena). Znaeme i deka drevnata boginja na Zemjata se vikala Zemela, a toa e moshne slichno so deneshnata makedonska imenka "zemja" (vo dijalektichka forma "zemla"). I taka natamu...
Se razbira deka postojat iminja na bogovi za koi e teshko (pa duri i nevozmozhno) da bidat povrzani so "slovenska" etimologija, no ne smeeme da zaboravime deka vo prashanje e mnogu dolg vremenski period. Postojat i drugi pogolemi ili pomali indicii za prisustvoto na Venetite (Slovenite) vo Makedonija ushte od vremeto na drevninata, no jas ovde navistina sum ogranichen vo prostorot za da Vi gi iznesam. Vekje rekov i deka mnogu prashanja vo vrska so ova ostanuvaat neodgovoreni.
Jas sum protivnik na teorijata, spored koja, potekloto na Slovenite e od zad planinite Karpati, kako shto mnozina istorichari ovde smetaat ili, podobro kazhano, prepishuvaat edni od drugi. Ponekogash se prashuvam kako mozhat seriozni lugje da pishuvaat takvi neprovereni raboti? Dokolku prifatime deka najstarata tatkovina na Slovenite e oblasta od zad Karpatite, togash zoshto vo taa oblast nema nikakvi Sloveni vo periodot na docnata antika?!
Drevniot istorichar Arijan (1 vek po Hrista) detalno gi opishuva site narodi, koi zhiveele okolu rekata Dunav i toj ne spomenuva nikakvi Sloveni vo taa oblast. Nitu toj, nitu koj i da bilo od docnata antika. Isto taka, ako ja prochitate poedinechnata istorija na site deneshni "slovenski" zemji kje vidite deka sekade pishuva deka tamu Slovenite se naselile, a ne deka tamu bile sozdadeni kako narod.
No, sepak duri i vo stranski enciklopedii pishuva deka Slovenite poteknuvale od zad Karpatite, shto e vo sprotivnost so faktot deka nikoj ne gi spomenuva niv vo taa oblast duri ni vo docnata antika.
Pozdrav,
A. Donski