Сакав да отворам нова тема, но ќе се надоврзам на веќе постоечкава, гледам слабо е со коментари
Криминалистичката психологија се однесува на проучување на менталните и бихевиоралните карактеристики на луѓето кои ги кршат законите утврдени од страна на локалните, државните, националните или меѓународните власти. Некои криминалистички и форензички психолози ги фокусираат своите истражувања на сериските убијци - мажи и жени кои убиле голем број на луѓе во подолг временски период - обично месеци или години.
Што претставува сериски убиец е прашање отворено за интерпретација. Во САД, Конгресот го дефинира серискиот убиец како лице кое има убиено најмалку три или повеќе лица. По дефиниција, ,,период на изладување,, ги одделува убиствата, што прави тие да се случуваат по случаен избор или неповрзано. Жртвите - најчесто проститутки, бегалци или други ранливи популациони групи - ретко го познаваат својот убиец. Серискиот убиец најчесто има психолошки, а не материјални мотиви.
Разбирањето на тоа што се случува во умот на серискиот убиец е крајната цел на научниците кои специјализираат во оваа област на психологијата.
Асоцијално нарушување на личноста vs. Психопатија
Професионалците за ментално здравје (се мисли психијатри и психолози, пред се) се служат со ,,Дијагностички и статистички прирачник за ментални нарушувања (ДСМ),, развиен од страна на Американската психијатриска асоцијација (АПА) за да се разберат болестите на пациентите и да се открие начин за нивно третирање. Прирачникот ДСМ во својата листа на околу 300 познати ментални нарушувања, не го вбројува и сериското убивање. Во секој случај, го опишува Асоцијалното нарушување на личноста (социопатија) или ASPD (Antisocial Personality Disorder), кое го објаснува однесувањето на повеќето сериски убијци.
За да се разбере ASPD од помош е да се разгледаат критериумите на ДСМ кои се користат за да се дијагностицира. Најочигледен индикатор за ова нарушување е целосното непочитување на законите и општествените норми. Луѓето со ASPD имаат долга историја на апсење и често се вклучени во физички пресметки и напади. Некои од нив се способни добро да лажат и мамат, па тешко е да се заклучи кога лажат, а кога ја зборуваат вистината. Исто така, тие реагираат импулсивно, без да се грижат за својата или за безбедноста на другите. За да биде официјално дијагностициран со ASPD, човекот мора да има најмалку 18 години, но симптомите најчесто се појавуваат и многу порано. Возрасните со ASPD буквално се борат за да ја задржат својата работа, и најчесто имаат финансиски проблеми. ДСМ вели и дека ова нарушување почесто се сретнува кај мажите отколку кај жените - 3, наспроти 1 процент.
Психопатијата се опишува како потешка форма на ASDP. Психопатите ги имаат предходно спомнатите асоцијални симптоми, но исто така имаат и други карактеристики кои го отежнуваат дијагностицирањето и лекувањето. Главна карактеристика е недостатокот на каење или вина за своите постапки. Тие, исто така, имаат тенденција да бидат многу параноични и сомнежливи.
Организирани vs. неорганизирани убијци
ФБИ работеше напорно за да направи корисна класификација на сериските убијци. Во 1974 година, агенцијата ја формираше својата единица за наука на однесувањето (не го знам официјалниот превод - англиски Behavior Science Unit (BSU)). Една од првите задачи на BSU, во периодот помеѓу 1976-1979 година, беше да се интервјуираат 36 сериски убијци, со цел да се разбере нивната психологија и мотивација. Инспекторите дошле до сознание дека сериските убијци можат да се поделат во три групи:
1. Организирани - како што сугерира името, овие убијци ги планираат своите напади методично, дозволувајќи на процесот на планирање и самиот да стане дел од моќната и обземачка ментална фантазија. Тие ги таргетираат своите жртви внимателно и може да ги следат со недели или месеци. Тие со себе ги носат алатките на своето злосторство (пр. оружје) - но речиси никогаш не убиваат на местата каде што се сретнуваат со жртвата. Наместо тоа, тие ги пренесуваат своите жртви на друга локација, го извршуваат убиството таму, а потоа ги фрлаат телата на сосема трето место, што го отежнува прибирањето на доказен материјал. По убиството, тие често ја следат истрагата во медиумите.
2. Неорганизирани - овие убијци се целосна спротивност на првите. Тие не планираат ништо и често напаѓаат без никаква подготовка. Нивните жртви немаат никаква симболична вредност и едноставно ја имале таа несреќа да се најдат во погрешно време на погрешно место. Со себе не носат оружје, туку користат нешто што ,,им се наоѓа при рака,,. Не се ослободуваат од телата, но често земаат анатомски ,,сувенири,,. Нивното неорганизирано однесување ја олеснува истрагата и до овие убијци се стига полесно. Како и да е, до нивното пронаоѓање, јавноста живее во страв, заради тоа што овие немаат шема на убивање и нивното однесување е непредвидливо.
3. Мешани - секако, некои убијци и пркосат на класификацијата. Можеби тие убиваат повремено под дејство на дрога или алкохол. Или можеби нивните методи ги прават нивните напади се поподложни на прекини. Како и да е, ФБИ ја создаде и оваа, трета група на сериски убијци кои не можат да се класифицираат во ниту една од горе споменатите групи.
Во овој систем, психологијата на сериските убијци станува малку повеќе матна. Имено, организираните убијци, на пример, се класични психопати и имаат тенденција да убиваат безмилосно и ладнокрвно. Тие прават прецизен план и секогаш точно знаат што прават. Неорганизираните и мешаните убијци пак, можат да бидат психопати, но можат да бидат и
психотични. Оние кои се психотични губат допир со реалноста и страдаат од халуцинации.
Типологија на сериските убиства според Холмс и Холмс
Некои критичари сметаат дека класификацијата на BSU има сериозни ограничувања, со сосема мала емпириска поддршка. Еден обид за подобрување доаѓа од страна на Роналд и Стефан Холмс, автори на многу учебници за сериските убиства и насилниот криминал. Тие ја предложуваат својата типологија на сериските убиства, која ги класифицира убијците во 4 категории:
1. Визионерските убијци се чувствуваат принудени да убиваат поради визиите кои ги гледаат или пораките кои ги добиваат од страна на ангели, демони, Ѓаволот или Господ. Нивните жртви немаат никаква релација ниту врска едни со други, за разлика од мисионерските убијци.
2. Мисионерските убијци убиваат исклучиво во одредена група или класа на луѓе со цел да ги елиминираат.
3. Хедонистичките убијци добиваат интензивно сексуално задоволство од своите дела. Овој вид на убијци можат да бидат поделени во две подгрупи: страсни убијци, чиешто задоволство трае додека жртвата е жива и по нејзината смрт, и возбудени убијци, чиешто задоволство згаснува по смртта на жртвата.
4. Четвртата група според типологијата на Холмс ги претставува ,,контролирачките,, или ,,надмоќните,, убијци, кои што сакаат да ги совладаат своите жртви целосно, како на пример каде и кога ќе умрат.
Истражувањата на Универзитетот во Ливерпул покажале дека карактеристиките на надмоќните убијци се наоѓаат во сите предходни групи на убијци. Со други зборови, оваа група и нема потреба да постои, бидејќи опишува карактеристики типични за сите видови на сериски убијци.
Сепак, типологијата на Холмс останува и понатаму да биде корисна алатка при разбирањето на психолошките и мотивирачките процеси кај сериските убијци.
Проучувања на мозокот на сериските убијци
Многу истражувачи денес веруваат дека симптомите манифестирани кај сериските убијци - без оглед на нивната класификација - се резултат на абнормалностите на мозокот.
Неодамна, невролози со користење на медицински техники дошле до заклучок дека психопатите имаат значително потенко ткиво во клучните области на субкортексот. Овие области се протегаат врз оној дел кој докторите го нарекуваат
либичен систем, кој ги вклучува
хипокампусот,
амигдалата,
предното таламичко јадро и др.
Некои истражувачи го користат терминот паралимбички систем за сето ова ткиво и веруваат дека тука лежи клучот за откривање на однесувањето на психопатите. Зошто? - затоа што паралимбичкиот систем ги контролира основните емоции - страв, задоволство, лутина - се справува со донесувањето одлуки, високото ниво на расудување и импулсивноста. Ако ова ткиво е оштетено или неразвиено, тогаш човекот може да има намален капацитет да ги регистрира чувствата или да им доделува емотивна вредност на искуствата. Тоа објаснува многу за однесувањето на психопатите, кои имаат големи потешкотии при чувствувањето на емоции (пример емпатија), читањето на знаците на другите луѓе или учењето од своите грешки.
Овие нови проучувања во невробиологијата, можат да се разберат во смисла на класичната психоаналитичка теорија. Фројд го опишува
ID-то како дел од умот кој ги регулира вродените инстиктивни импулси и основните процеси. Фројд вели дека ЕГО-то посредува помеѓу свесното и несвесното и е одговорно за тестирање на реалноста и за чувството за личен идентитет. Суперегото делува како самокритична свест, како одраз на социјалните стандарди научени од родителите, наставниците и другите авторитетни фигури. Кај психопатите, нарушениот паралимбичен систем може да го ослабе ЕГО-то, а тоа му овозможува на ID дирекно однесување - што значи моментално задоволување на нагоните. Абнормалната функција на мозокот, исто така, може да попречи во функционирањето на суперегото, што доведува до задоволување на инстиктивните потреби без притоа да се јави чувство на вина или каење.
Проучување на животната средина на сериските убијци
Се разбира, биологијата сама по себе не може да објасни се што треба да се знае за сериските убијци.
Покрај генетичката основа, животната средина игра еднакво важна улога за тоа како ќе се развие една личност.
Како заклучок на сите истражувања, едно нешто е сосема јасно: многу сериски убијци претрпеле некој вид на траума во детството, како што се физичкото или сексуалното злоставување од страна на надмоќниот татко. Други биле напуштени или исфрлени од дома. Оние кои пораснале во своите домови се соочиле со екстремна сиромаштија, непостојана, неконзистентна дисциплина, или верски фанатизам.
Траумата во детството играла клучна улога во животите на голем број на сериски убијци.
Џон Вејн Гејси, кој убил 33 момчиња во 1970-тите години и ги закопал во својот дом во Чикаго, страдал под рацете на својот татко тиранин. Гејси претрпувал брутално тепање и видел како неговото сакано куче е застрелано. Во периодите кога не бил физички злоставуван, слушал разни вербални напади од својот татко, кој го нарекувал ,,безвреден,,.
Алберт Де Салво, кој бил вмешан во смрт поради задушување на 11 жени во Бостон, но сепак никогаш официјално обвинет, исто така, преживеал кошмарно детство. Неговиот татко го тероризирал целото семејство, тепајќи ги децата со цевка и кршејќи ги прстите на мајката, додека децата гледале. Сепак, ова не било најстрашното. Според некои пресметки, таткото Де Салво ги продал своите деца на некој фармер, но тие иако биле спасени од страна на својата мајка, тоа морало да остави длабоки последици врз нив, вели писателката
Ширли Лин Скот.
Понекогаш злоставувањето не е толку очигледно.
Џефри Дамер, одговорен за 17 убиства во доцните 1980ти и раните 1990ти години, се чини дека имал нормално детство. Неговите родители го опишале како среќно и позитивно дете, иако, судските записи укажуваат на тоа дека Дамер бил повлечено момче, кое меѓу другото, било фасцинирано од мртви животни. Нешто се случило што го претворило Дамер во садистички убиец.
Некои деца можат да издржат такви злоставувања без долгорочни психички последици. Некои други, не можат. Оние од втората група често не успеале да воспостават правилна
дијада - врската помеѓу детето и неговиот старател. Без таа врска, децата не можат да научат да им веруваат на другите околу себе. Наместо да се потпираат на социјалната интеракција со другите луѓе, тие се вртат кон себе, создавајќи имагинарен свет кој им пружа задоволство. Кога се предизвикани, тие реагираат насилно и никогаш не чувствуваат каење за штетата која ја предизвикале.
По тригодишните истражувања, ФБИ дошле до следните заклучоци:
- 69 проценти од убијците имале семејна историја на злоупотреба на алкохол
- 53 проценти имале роднини со психијатриски проблеми
- 46 проценти имале семејни сексуални проблеми
- 33 проценти имале семејна историја на злоупотреба на наркотици
Сами по себе, овие бројки не објаснуваат се. Но ако се комбинираат тешката злоупотреба во детството и изолацијата со одредени невробиолошки дефицити, станува многу појасно на кој начин еден поединец може да порасне во жесток и безмилосен убиец.
Преведено од
Serial Killer Psychology
Профил на серискиот убиец
Тој е најчесто маж, на возраст помеѓу 25-35 години, и најчесто е белец. Неговиот IQ се движи од подпросечен до надпросечен. Најчесто, убива припадници на сопствената етничка група. Возраста на неговите жртви ќе се разликува во голема мера, во зависност од неговите посебни ,,интереси,,. Најчесто нема предходни контакти со своите жртви, и не чувствува никаква омраза према нив: сепак, жртвите можат да имаат некакво симболичко значење за него. Тој може да биде оженет, да има деца, да има кариера, и да биде како и секој ,,нормален,, човек. Или пак, може да биде тотално асоцијален, неспособен за одржување на социјални односи и целосно осамен.
Неколку факти за сериските убијци:
- 76 проценти од сериските убијци во светот, се од САД
- на второ место е Европа, со 17 проценти
- 84 проценти од американските убијци се белци, а 16 проценти црнци
- мажите сериски убијци сочинуваат најмалку 90 проценти од вкупниот број на сериски убијци
- 65 проценти од жртвите се жени
- 89 проценти од жртвите се белци
- 44 проценти од убијците започнале со убивање во своите 20ти години, 26 проценти во своите тинејџерски години, а 24 проценти во своите 30ти години
- од сите убијци, 86 проценти се хетеросексуални
Заблуди
- Сериските убијци се исто што и масовните убијци
Често се јавува конфузија во врска со разликата помеѓу сериските и масовните убијци. Разликата е во временскиот интервал. Сериските убијци убиваат одреден број на луѓе во текот на неколку денови, месеци, години. Тоа не е еднократен настан. Серискиот убиец убива во циклуси, се менува активен циклус и циклус на ,,ладење,,, додека масовниот убиец, обратно, убива одреден број на луѓе со временски интервал од најмногу неколку часа, убива наеднаш без период на ,,ладење,,. Обично масовните убијци ги убиваат сите свои жртви на едно исто место.
- Сериските убијци се тотални губитници кои не можат да функционираат во општеството
Всушност, ова не само што е заблуда, туку е и причина зошто толку многу сериски убијци успеваат во своите ,,мисии,, и остануваат на слобода толку долго.
Тед Банди е совршен пример за таков тип на убиец. Тој бил сметан за многу шармантен човек, вистински избор на жените. Изгледал како да води сосема нормален живот, едностано бил некој што никој не би можел да претпостави какво чудовиште е навистина.
Извор.
