Homer MakeDonski
*Матриот
- Член од
- 14 јуни 2005
- Мислења
- 823
- Поени од реакции
- 87
- Возраст
- 56
Засега ,засега ...мерси уери мач брате
1920 год. попис во САД - нотирани Македонци и македонски јазик
- Креатор на темата Bratot
- Време на започнување
Засега ,засега ...мерси уери мач брате
Bratot
Стоик и Машкртник!
Или ај уште малце:
The term "Bulgarian," which had earlier been used to refer to all the Slavs of the Ottoman Empire (Friedman 1975:84), or as a virtual synonym for "peasant" without any political significance at all (Wilkinson 1951:149), came to mean "Bulgarian" in a national sense.
“The Macedonian Conflict“ By Loring M. Danforth стр. 59
The term "Bulgarian," which had earlier been used to refer to all the Slavs of the Ottoman Empire (Friedman 1975:84), or as a virtual synonym for "peasant" without any political significance at all (Wilkinson 1951:149), came to mean "Bulgarian" in a national sense.
“The Macedonian Conflict“ By Loring M. Danforth стр. 59
- Член од
- 7 мај 2005
- Мислења
- 1.231
- Поени од реакции
- 307
Толку беше. Comedia Tatria es finita. Сега ќе оди да се глупира на друга тема. И така во круг.
Само тебе што ти требаше да се р’чкаш со дијагноза бугар??
- Член од
- 19 јули 2006
- Мислења
- 3.157
- Поени од реакции
- 129
Само да напоменам дека Грците биле толку на цена што и во песната 1762 се среќава стихот врли Грци иакоистите тие се посочуваат како кодоши (голем поплак е).
Да се биде Грк било и статусен симбол на едуциран и цивилизиран човек без разлика на потекло и етнос!
ZoraNaSlobodata
Чоечко суштество
- Член од
- 5 ноември 2008
- Мислења
- 2.736
- Поени од реакции
- 111
Bratot
Стоик и Машкртник!
"Greece and the Balkans" By Dēmētrēs Tziovas
- Член од
- 22 февруари 2009
- Мислења
- 746
- Поени од реакции
- 35
АМЕРИКАНЦИ ОД КРАЛСТВОТО МАКЕДОНИЈА
Стории за првата генерација иселеници од Македонија
Пишува: Душан Синадиноски, Детроит
Американската документација за пасоши и патни исправи открива многу интересни и важни податоци за македонските емигранти во Америка, кои имале намера да патуваат во Македонија пред почетокот на балканските војни. Имајќи предвид колку малку се знае за животот на првите Македонци во САД, таа документација, иако е со ограничен обем, сепак, содржи доволно податоци за да добиеме појасна претстава за нивното потекло, но и за тоа како се претставувале кога пристигнувале во Америка. Исто така, нивните кратки биографии ни помагаат да се здобиеме со една нова слика за првите македонски иселеници во Америка и која темелно се разликува од догматското мислење за нашето иселеништво. Во споредба со македонските масовни иселувања во Америка по Илиденското востание, па се' до седумдесеттите години од дваесеттиот век, податоците за првите македонски доселеници во Америка недвосмислено укажуваат дека тие Македонци претежно биле писмени и професионалци.
АРХИВА Како што покажува американската пасошка архива за периодот од 1795 до 1925 година, првиот Македонец што побарал и добил американски пасош е Томас Кинеденко. Томас го добил пасошот на 24 август 1866 година, во четириесеттата година од својот живот. Пасошот му бил издаден во државата Њујорк. Во пасошот е забележано дека Томас бил роден во Македонија во 1826 година и дека бил натурализиран американски државјанин. Тој бил висок 176 см, имал високо чело, црни очи и темна комплекција, црна коса, средно широка уста, римски нос и долго бледо лице. За него сведочел дека бил честит и примерен Американец некој си Деметрио Георгиади.
Малку збунува тоа што името Томас Кинеденко не звучи македонски и тоа можеби остава сомневање кај некои читатели дека Томас не бил Македонец. Но, ваквите сомневања се продукт на бирократската стандардизација на балканските „државни“ имиња и презимиња, како показатели на граѓанската национална припадност. Во случајот со Томас се работи за Македонец кој отпатувал во Америка кога во балканските држави употребата на презимињата била уште реткост. Затоа, речиси како по правило, имигрантите од балканските земји како презиме го пријавувале татковото име. Згора на тоа, американската нетолеранција на странските имиња и презимиња, особено до пред Втората светска војна, ги принудила милионите емигранти кои се доселиле во Америка веднаш по доаѓањето да ги заменат со слични англиски имиња и презимиња. Важно е да се напомене и тоа дека американските државни службеници фонетички ги запишувале имињата, онака како што тие ги чуле и ги претолкувале.
Сепак, сите овие сомњевања дека Томас можеби не бил Македонец, отпаѓаат кога ќе ги споредиме со податоците за неговиот брат Георгио Кинеденко. Овој Македонец дал изјава во Бирото за пасоши во Њујорк дека е роден во Кралството Македонија, империјата на султанот од Турција. Зошто и по која причина Георгио го нагласил „Кралството Македонија“ останува тајна. Сепак, неговата изјава останува овековечена и тоа на Георгио никој повеќе не може да му го избрише. Георгио бил роден на 27 август 1821 година, бил со средна височина од 173 см , со високо чело, кафеави очи, со голем нос и голема уста, со крупно и тркалезно лице, како и со црна коса и тркалезна брада.
Томас и Георгио биле трговци, но не пишува со што тргувале. Се дознава дека двајцата браќа извесно време живееле во Австро-Унгарија од каде што и допатувале во Америка, по се' изгледа од некои од јадранските пристаништа.
Семејството Војневци и пријателите снимени меѓу 1915 и 1920 година
ЖЕНАЧКА Биографијата на Трајко Константин е многу интересна и карактриситична. Овој Македонец двапати се враќал назад во Македонија. Првпат се вратил во 1884 година. Во неговата пасошка апликација е заведено дека Трајко бил роден во 1848 година во градот Штип, Македонија, Турција, во Европа. Тој тогаш имал 37 години и бил со низок раст од 165 см. Имал високо чело, сиви очи, мала уста и широка брада, тркалезно и бело лице, со широк нос и темна коса. Живеел во Ст. Пол, Минесота.
Трајко повторно патувал во Македонија во 1901 година. Од ова патување се дознава дека Трајко бил женет за Дора. Нивниот најмал син Рој им се родил во Минесота, додека ќерката Хелен и синовите Ерл и Виктор биле родени во Варна, Бугарија. Трајко би свештеник и неколку години се занимавал со мисионерство во градот Рустчук, денешно Русе. Пред неговото враќање во Америка, тој патувал во Цариград каде што пополнил апликација за патна исправа. Иако тој долго време живеел и работел во Бугарија, тој, пак, го лоцирал Штип во Македонија, а не во Бугарија. Овој пат, Трајко изоставил да наведе дека Македонија се наоѓа во Турција.
Биографијата на Станислав Ј. Шумков претставува своевидна сензација. Тој на 5 август 1903 година, само три дена по почетокот на Илинденското востание, во американската амбасада во Виена побарал пасош за да патува во балканските земји. Тој бил роден во Крушево, Македонија на 25 февруари 1868 година. Емигрирал во Америка 1885 година преку Хамбург и непрекинато живеел во Филаделфија, Пенсилванија. Таму се здобил со американско државјанство во 1892 година. Се дознава дека Станислав бил трговец. Инаку, тој бил од среден раст, со црна коса и црни очи. Имал широко чело, средна уста и овално лице со четвртеста брада.
Битолчанката Агнес Баирд е можеби една од првите Американки која е родена во Македонија. Во нејзиното барање за патна виза пишува дека е родена во Манастир, во Македонија, од татко Американец кој бил мисионер во Битола. Девојката не знаела колку долго нејзиниот татко имал намера да живее во Македонија. Се дознава дека татко и' ја напуштил Америка во 1873 година, а Агнес се родила на 9 септември 1876 година, по три години од неговото доаѓање во Македонија.
ОСТРОВОТ ЕЛИС И оние кои кажувале дека се родени во Турското Царство секогаш прво нагласувале дека се родени во - Македонија!
ЕЛЕКТРИЧАР Тетовецот Џејмс Димитре напишал во пасошот дека по професија бил електричар, а тоа сигурно го вбројува како еден од првите македонски електричари. Тој навел дека бил роден во Калканделен (Тетово) во 1890 година. Татко му се викал Микаел Митруш и бил роден во Романија. Џејмс нагласил дека сака да патува во Тетово, за да ја види неговата свршеничка и со неа заедно да се вратат назад во Портланд, Орегон. Тој не кажува каков накит донел за неа и што и' подарил на стројничката, како што се вика чинот на барање за жена, но, можеби, некојси од постарите тетовци слушнале за таа љубов и ќе се потсетат на убавото минато.
Списокот на Македонците со американски пасоши не завршува тука. Константин Стефанов кажува дека бил роден во Македонија, Турција, во Европа на 25 април 1876 година. Дошол во Америка во јули 1894 година и се' до 1905 година живеел во Њу Хевен, Конектикат. Тој бил студент. Џон Лазар бил роден во Монастир, Македонија на 5 март 1878 година. Емигрирал во Америка во 1900 година и живеел во Филаделфија, Пенсилванија. Таму тој работел како шеширџија. Македонецот Аристедес Димокидис изјавил дека бил роден во Мелник, Македонија на 2 мај 1826 година, а емигрирал во Америка во септември 1843 година. Во пасошот му пишува дека бил рударски инженер. Некојси А.Г. Вилијамс запишал дека бил роден во 1852 година во Света Катерина, во Македонија, односно во Турција, а во Америка отворил слаткарница. Во Македонија патувал во 1909 година.
Овие неколкумина Македонци се само еден краток дел од низата на првите иселеници кои ја напуштиле Македонија и се доселиле во Америка уште во деветнаесеттиот век. Но, затоа тие ни се еден вид сведоштво кој недвосмислено укажува дека ја чувствувале Македонија како цела и единствена татковина. Бидејќи овие пионери на американската почва успеале да ја избегнат жестоката индоктринација за нивната национална припадност од страна на балканските шовинистички држави, тие „куртуриле“ од таа наезда и останале да се она што биле отсекогаш - Македонци.
Кој е Душан Синaдиновски?
Активен пропагатор на вистината за Македонија
Душан Синадиновски е еден од поактивните поединци од македонската заедница во САД а секако и еден од пообразованите. Роден е во тетовска Вратница а живее во САД од 1969 година. Роден сум во Вратница. Во Америка завршил факултет за политички науки и поседува магистериум по филозафија. Неговата тема била од областа на моралната и политичката теорија а ја бранел Аристотеловата етичка тематика.
Синадиновски е еден од првите организатори на МПЦ во Детроит и нејзин втор председател. Неуморно работи за македонската кауза во Америка веќе неколку децении. Неговата статија за Македонците во Америка во 1980 г. во „Michigen ethnic directors“ е меѓу првите што прави сепарација меѓу Македонците и околните нации. Ја натерал школската администрација во Детроит да го признае македонскиот јазик и на учениците да им помага на македонски јазик (а не како дотогаш - на српски). Со помош на Матицата успеал да оснива Македонска библиотека на Универзитетот во Мичиген уште во 1982 година.
- Историјата мене отсекогаш ми беше хоби и или ја читам или пак нешто истражувам - ни кажува Синадиновски. - Почнав со истражување за македонските доселеници во Америка, бидејќи, во тоа време никој во Америка не ја знаеше нашата историја и не знаеа дека ние постојиме. Така маката ме натера да ја ширам вистината за нас Македонците во Америка, да пишувам писма до политичарите и многу други активности. Што се однесува за податоците изнесени во овие написи, бидите уверени дека се точни. Јас ги имам фотокопиите од документите и истите ги приложувам со текстот.
Стории за првата генерација иселеници од Македонија
Пишува: Душан Синадиноски, Детроит
Американската документација за пасоши и патни исправи открива многу интересни и важни податоци за македонските емигранти во Америка, кои имале намера да патуваат во Македонија пред почетокот на балканските војни. Имајќи предвид колку малку се знае за животот на првите Македонци во САД, таа документација, иако е со ограничен обем, сепак, содржи доволно податоци за да добиеме појасна претстава за нивното потекло, но и за тоа како се претставувале кога пристигнувале во Америка. Исто така, нивните кратки биографии ни помагаат да се здобиеме со една нова слика за првите македонски иселеници во Америка и која темелно се разликува од догматското мислење за нашето иселеништво. Во споредба со македонските масовни иселувања во Америка по Илиденското востание, па се' до седумдесеттите години од дваесеттиот век, податоците за првите македонски доселеници во Америка недвосмислено укажуваат дека тие Македонци претежно биле писмени и професионалци.
АРХИВА Како што покажува американската пасошка архива за периодот од 1795 до 1925 година, првиот Македонец што побарал и добил американски пасош е Томас Кинеденко. Томас го добил пасошот на 24 август 1866 година, во четириесеттата година од својот живот. Пасошот му бил издаден во државата Њујорк. Во пасошот е забележано дека Томас бил роден во Македонија во 1826 година и дека бил натурализиран американски државјанин. Тој бил висок 176 см, имал високо чело, црни очи и темна комплекција, црна коса, средно широка уста, римски нос и долго бледо лице. За него сведочел дека бил честит и примерен Американец некој си Деметрио Георгиади.
Малку збунува тоа што името Томас Кинеденко не звучи македонски и тоа можеби остава сомневање кај некои читатели дека Томас не бил Македонец. Но, ваквите сомневања се продукт на бирократската стандардизација на балканските „државни“ имиња и презимиња, како показатели на граѓанската национална припадност. Во случајот со Томас се работи за Македонец кој отпатувал во Америка кога во балканските држави употребата на презимињата била уште реткост. Затоа, речиси како по правило, имигрантите од балканските земји како презиме го пријавувале татковото име. Згора на тоа, американската нетолеранција на странските имиња и презимиња, особено до пред Втората светска војна, ги принудила милионите емигранти кои се доселиле во Америка веднаш по доаѓањето да ги заменат со слични англиски имиња и презимиња. Важно е да се напомене и тоа дека американските државни службеници фонетички ги запишувале имињата, онака како што тие ги чуле и ги претолкувале.
Сепак, сите овие сомњевања дека Томас можеби не бил Македонец, отпаѓаат кога ќе ги споредиме со податоците за неговиот брат Георгио Кинеденко. Овој Македонец дал изјава во Бирото за пасоши во Њујорк дека е роден во Кралството Македонија, империјата на султанот од Турција. Зошто и по која причина Георгио го нагласил „Кралството Македонија“ останува тајна. Сепак, неговата изјава останува овековечена и тоа на Георгио никој повеќе не може да му го избрише. Георгио бил роден на 27 август 1821 година, бил со средна височина од 173 см , со високо чело, кафеави очи, со голем нос и голема уста, со крупно и тркалезно лице, како и со црна коса и тркалезна брада.
Томас и Георгио биле трговци, но не пишува со што тргувале. Се дознава дека двајцата браќа извесно време живееле во Австро-Унгарија од каде што и допатувале во Америка, по се' изгледа од некои од јадранските пристаништа.
Семејството Војневци и пријателите снимени меѓу 1915 и 1920 година
ЖЕНАЧКА Биографијата на Трајко Константин е многу интересна и карактриситична. Овој Македонец двапати се враќал назад во Македонија. Првпат се вратил во 1884 година. Во неговата пасошка апликација е заведено дека Трајко бил роден во 1848 година во градот Штип, Македонија, Турција, во Европа. Тој тогаш имал 37 години и бил со низок раст од 165 см. Имал високо чело, сиви очи, мала уста и широка брада, тркалезно и бело лице, со широк нос и темна коса. Живеел во Ст. Пол, Минесота.
Трајко повторно патувал во Македонија во 1901 година. Од ова патување се дознава дека Трајко бил женет за Дора. Нивниот најмал син Рој им се родил во Минесота, додека ќерката Хелен и синовите Ерл и Виктор биле родени во Варна, Бугарија. Трајко би свештеник и неколку години се занимавал со мисионерство во градот Рустчук, денешно Русе. Пред неговото враќање во Америка, тој патувал во Цариград каде што пополнил апликација за патна исправа. Иако тој долго време живеел и работел во Бугарија, тој, пак, го лоцирал Штип во Македонија, а не во Бугарија. Овој пат, Трајко изоставил да наведе дека Македонија се наоѓа во Турција.
Биографијата на Станислав Ј. Шумков претставува своевидна сензација. Тој на 5 август 1903 година, само три дена по почетокот на Илинденското востание, во американската амбасада во Виена побарал пасош за да патува во балканските земји. Тој бил роден во Крушево, Македонија на 25 февруари 1868 година. Емигрирал во Америка 1885 година преку Хамбург и непрекинато живеел во Филаделфија, Пенсилванија. Таму се здобил со американско државјанство во 1892 година. Се дознава дека Станислав бил трговец. Инаку, тој бил од среден раст, со црна коса и црни очи. Имал широко чело, средна уста и овално лице со четвртеста брада.
Битолчанката Агнес Баирд е можеби една од првите Американки која е родена во Македонија. Во нејзиното барање за патна виза пишува дека е родена во Манастир, во Македонија, од татко Американец кој бил мисионер во Битола. Девојката не знаела колку долго нејзиниот татко имал намера да живее во Македонија. Се дознава дека татко и' ја напуштил Америка во 1873 година, а Агнес се родила на 9 септември 1876 година, по три години од неговото доаѓање во Македонија.
ОСТРОВОТ ЕЛИС И оние кои кажувале дека се родени во Турското Царство секогаш прво нагласувале дека се родени во - Македонија!
ЕЛЕКТРИЧАР Тетовецот Џејмс Димитре напишал во пасошот дека по професија бил електричар, а тоа сигурно го вбројува како еден од првите македонски електричари. Тој навел дека бил роден во Калканделен (Тетово) во 1890 година. Татко му се викал Микаел Митруш и бил роден во Романија. Џејмс нагласил дека сака да патува во Тетово, за да ја види неговата свршеничка и со неа заедно да се вратат назад во Портланд, Орегон. Тој не кажува каков накит донел за неа и што и' подарил на стројничката, како што се вика чинот на барање за жена, но, можеби, некојси од постарите тетовци слушнале за таа љубов и ќе се потсетат на убавото минато.
Списокот на Македонците со американски пасоши не завршува тука. Константин Стефанов кажува дека бил роден во Македонија, Турција, во Европа на 25 април 1876 година. Дошол во Америка во јули 1894 година и се' до 1905 година живеел во Њу Хевен, Конектикат. Тој бил студент. Џон Лазар бил роден во Монастир, Македонија на 5 март 1878 година. Емигрирал во Америка во 1900 година и живеел во Филаделфија, Пенсилванија. Таму тој работел како шеширџија. Македонецот Аристедес Димокидис изјавил дека бил роден во Мелник, Македонија на 2 мај 1826 година, а емигрирал во Америка во септември 1843 година. Во пасошот му пишува дека бил рударски инженер. Некојси А.Г. Вилијамс запишал дека бил роден во 1852 година во Света Катерина, во Македонија, односно во Турција, а во Америка отворил слаткарница. Во Македонија патувал во 1909 година.
Овие неколкумина Македонци се само еден краток дел од низата на првите иселеници кои ја напуштиле Македонија и се доселиле во Америка уште во деветнаесеттиот век. Но, затоа тие ни се еден вид сведоштво кој недвосмислено укажува дека ја чувствувале Македонија како цела и единствена татковина. Бидејќи овие пионери на американската почва успеале да ја избегнат жестоката индоктринација за нивната национална припадност од страна на балканските шовинистички држави, тие „куртуриле“ од таа наезда и останале да се она што биле отсекогаш - Македонци.
Кој е Душан Синaдиновски?
Активен пропагатор на вистината за Македонија
Синадиновски е еден од првите организатори на МПЦ во Детроит и нејзин втор председател. Неуморно работи за македонската кауза во Америка веќе неколку децении. Неговата статија за Македонците во Америка во 1980 г. во „Michigen ethnic directors“ е меѓу првите што прави сепарација меѓу Македонците и околните нации. Ја натерал школската администрација во Детроит да го признае македонскиот јазик и на учениците да им помага на македонски јазик (а не како дотогаш - на српски). Со помош на Матицата успеал да оснива Македонска библиотека на Универзитетот во Мичиген уште во 1982 година.
- Историјата мене отсекогаш ми беше хоби и или ја читам или пак нешто истражувам - ни кажува Синадиновски. - Почнав со истражување за македонските доселеници во Америка, бидејќи, во тоа време никој во Америка не ја знаеше нашата историја и не знаеа дека ние постојиме. Така маката ме натера да ја ширам вистината за нас Македонците во Америка, да пишувам писма до политичарите и многу други активности. Што се однесува за податоците изнесени во овие написи, бидите уверени дека се точни. Јас ги имам фотокопиите од документите и истите ги приложувам со текстот.
- Член од
- 22 февруари 2009
- Мислења
- 746
- Поени од реакции
- 35
38
ПРВИТЕ ПЕЧАЛБАРИ ВО САД СЕ ИЗЈАСНУВАЛЕ КАКО МАКЕДОНЦИ
Меѓу 1904 и 1909 година од Македонија во САД заминале околу 60 илјади млади Македонци, вели американскиот професор д-р Кид Браун
Македонските печалбари, кои во почетокот на минатиот век веднаш по Илинденското востание заминувале за Америка, при стапнувањето на американска почва се определувале како Македонци. Меѓутоа, подоцна, кога официјалните власти ги правеле списоците на новодојдените, ги регистрирале или како Бугари, или како Срби, или пак како Грци, прецртувајќи го зборот Македонец. Ова се сознанијата до кои дојде, по повеќегодишните истражувања, Кит Браун, вонреден професор на Универзитетот „Браун“ во Пенсилванија и истражувач на Институтот за меѓународни студии во Вотсон.
Според него, тогаш имало масовни преселби на луѓе од Македонија во Америка. „Сигурно, тоа било резултат на големата криза што ја зафатила Македонија. Некои од нив бегале преку океанот плашејќи се од Турците по Илинденското востание. Само во 1906 година пристигнале околу 20 илјади, а од 1904 до 1909 година над 60 илјади луѓе. Тоа биле, главно, мажи меѓу 13 и 40 години. Пропорционално, според тогашниот број на жители во Македонија, тоа е многу голема бројка“, вели д-р Браун.
ДОКАЗИ Американскиот професор посебно подвлекува дека не може со сигурност да каже дали тие што се определувале како Македонци го правеле тоа поради територијалната припадност или, пак, поради тоа што така се чувствувале. Меѓутоа, тој смета дека во конкретниов случај мора да се биде искрен и да се констатира дека тие во првите документи се декларирале како Македонци. Подоцна тогашната американска влада, со консултации на разни експерти, правела списоци на луѓето што пристигнувале и од која држава доаѓаат. На тие списоци американските експерти не ги ставиле Македонците како посебен народ.
„Меѓутоа, од оригиналните документи може да се види дека има траги за нешто друго. Во секој случај, тогаш многу луѓе се определувале како Македонци. Јас не сакам да кажам дека тоа мора да имало врска со нација и народ во најмодерна смисла на зборот. Ова е доказ за нешто“, подвлекува професорот Браун и додава дека е интересно прашањето кој сакал да ги преименува, зошто и кому му користело тоа?
За тоа дека многу луѓе коишто ги напуштале македонските простори и во потрага по парче леб заминувале преку океанот и таму се определувале како Македонци, а не како Грци, Бугари или Срби, професорот Кит Браун нуди и други докази. Истражувајќи го посебно животот на македонските печалбари доселени во градот Стилтон, во Пенсилванија, кои главно имале потекло од Прилеп и Прилепско, дошол до интересни сознанија дека тие на надгробните плочи на починатите пишувале дека се Македонци.
Професор Браун зборува и за проблемите што ги имале македонските печалбари во новата држава. Во 1907 година, кога Америка ја зафатила криза, доселените од Македонија, поради тоа што последни пристигнале преку океанот, први ја губеле работата и први морале да се враќаат назад во Европа, за разлика од доселениците од Германија, Англија, Велс, кои таму стасале порано и биле успешни.
„Ова се моите први сознанија за македонските печалбари. Во последно време ми е многу полесно зашто преку неколку веб-сајтови можат да се пронајдат многу повеќе податоци за тоа кои се Македонците што стасале во Америка. Но, сега се судрив со други проблеми, поради што и немам голем прогрес во истражувањата. Сфатив дека сите документи не можам да ги прифатам како веродостојни. На пример, неодамна ја читав автобиографијата на американскиот писател Стојан Христов кој е со македонско потекло, роден во Кономлади, Егејска Македонија, и кога направив споредба на тоа што го пишува тој за тоа како стигнал во Америка со официјалниот документ утврдив дека тој патувал со пасош на некој друг. Тоа дека многумина македонски печалбари патувале со туѓи пасоши ми го потврди и еден друг Македонец. Држев предавање во Чикаго за македонското печалбарство, а да слуша дојде и еден постар Македонец, кој заедно со синот возел три часа само за да дознае нешто за Македонија. По предавањето, дојде кај мене и ми рече дека и неговиот татко во САД дошол со туѓ пасош. Постојат сигурни докази дека македонските печалбари штом ќе стигнеле во Америка ги враќале назад пасошите за да дојдат други со нив. Тоа лесно можело да го изведат, бидејќи американските службениците не обрнувале многу внимание кој и со каков пасош влегувал. Протокот на луѓе бил толку голем, така што контактот со нив не траел повеќе од триесетина секунди. Поради патувањата со туѓи пасоши, не можам да ги следам нивните индивидуални животни приказни, а тоа како научник најмногу ме интересира“, вели американскиот професор.
ИНДИВИДУАЛНИ СУДБИНИ Д-р Браун посебно се интересира за судбините на македонските печалбари во Стилтон. Истражувајќи го нивниот живот дошол до сознание дека во 1948 година меѓу нив имало големи несогласувања. Го спомнува случајот на еден Македонец кој убил двајца свои соседи, исто така доселеници од Македонија, за време на еден состанок во нивната црква во Стилтон. Подоцна бил осуден на смрт, а случајот добил голема гласност во американската јавност.
„Јас го најдов документот од судскиот процес и во него може да се дознае нешто за историјата на Македонија поврзана со Бугарија. Од овој случај може многу повеќе да се разбере и за македонското иселеништво. Убиството било извршено од политички, но и од лични причини. Вмешани биле три страни. Една група била со попот кој се презивал Наков и кој бил дојден од Торонто, Канада. Во спорот било инволвирано и влијателното семејство Минови. Се расправале околу тоа дали да прифатат нов поп од Бугарија или не? Убиецот се викал Ѓорѓи Минов“, додава д-р Браун.
Американскиот професор планира и натаму да ги истражува иселениците во Стилтон, колку тие луѓе се чувствуваат како дел од македонскиот народ, колку се сметаат како американски граѓани, колку и' се лојални на државата во којашто живеат, каков е нивниот однос кон татковината каде што биле родени нивните дедовци и прадедовци? Меѓутоа, пред се', сака да ги следи нив како поединечни личности. „Засега не можам да го правам тоа успешно, бидејќи пасошите со кои допатувале во Стилтон не се совпаѓаат со нивните вистински имиња и презимиња. Покрај тоа, тие понекогаш ги користеле вистинските презимиња, а другпат имињата на нивните татковци“, ги објаснува американскиот професор проблемите со кои се судрува.
Д-р Браун не сака да говори за негирањето на македонското малцинство во Грција, зашто вели дека тој е историчар, а не политичар. „Пред пет години бев во Егејска Македонија и знам луѓе кои се чувствуваат како Македонци или, пак, знаат дека имаат македонско потекло, дека имаат нешто што не е грчко. Кога бев професор во Англија имав студент кој беше дојден од едно село во Грција. Се чувствувал Грк, но подоцна сфатил дека неговите родители, неговиот дедо и баба зборувале јазик кој не бил грчки. Се интересираше за неговите корени. Има доста млади кои бараат да ја дознаат вистината за тоа што биле нивните предци“, подвлекува професорот Браун.
Организирањето на ВМРО предизвик за истражување
Верноста во идејата поважна од идентитетот
Кит Браун докторира на тема за Илинденското востание. Тој и натаму го истражува овој период од македонското минато, посебно биографиите на илинденците. „За мене многу интересна е организационата поставеност на Внатрешната македонска организација, како функционирала таа? Се знае дека ВМРО беше држава во држава и го подготвуваше народот за самостојна Македонија. Тогаш постојано се говорело за верност, збор кој за мене е поважен од идентитетот. Верност значело градење цврсти односи меѓу луѓето, што било најважно во тоа движење. За мене има место повеќе да се интересирам за верноста што владеела во организацијата отколку за тоа каков идентитет имале тие луѓе. Идентитетот може да биде нешто лично, внатрешно. Јас можам да кажам дека сум Македонец, но тоа не значи дека со тоа можам да направам нешто. Ако се заколнам на верност, значи дека ќе правам нешта. На пример, во ВМРО имало курири и јатаци. А за да се регрутираат тие и да се натераат да ги чуваат тајните – била потребна верност. За тоа не е доволно да имаш идентитет, треба да веруваш во идејата и во целта што треба да се оствари“, подвлекува професорот Браун.
Тој притоа додава дека треба да се има предвид и фактот дека организацијата, за да ја зацврсти верноста, користела и сила. „Ако некој бил предавник - го ликвидирала. Иако тоа е насилство, сепак, во тоа имало нешто позитивно од конструктивен аспект“, смета д-р Браун и додава дека и македонските печалбари во Америка се организирале слично како ВМРО. Тоа биле млади луѓе, главно, мажи. Заедно живееле и меѓу нив имало голема доверба.
Д-р Браун на Универзитетот „Оксфорд“ имал неколку предавања за верноста на македонските револуционери и предвидува на таа тема да издаде книга. „Со историјата нема крај, колку повеќе истражуваш, толку повеќе доаѓаш до сознание дека таа нема крај. Колку стареам, толку повеќе сфаќам дека помалку знам отколку што сум мислел дека знам“.
ПРВИТЕ ПЕЧАЛБАРИ ВО САД СЕ ИЗЈАСНУВАЛЕ КАКО МАКЕДОНЦИ
Меѓу 1904 и 1909 година од Македонија во САД заминале околу 60 илјади млади Македонци, вели американскиот професор д-р Кид Браун
Македонските печалбари, кои во почетокот на минатиот век веднаш по Илинденското востание заминувале за Америка, при стапнувањето на американска почва се определувале како Македонци. Меѓутоа, подоцна, кога официјалните власти ги правеле списоците на новодојдените, ги регистрирале или како Бугари, или како Срби, или пак како Грци, прецртувајќи го зборот Македонец. Ова се сознанијата до кои дојде, по повеќегодишните истражувања, Кит Браун, вонреден професор на Универзитетот „Браун“ во Пенсилванија и истражувач на Институтот за меѓународни студии во Вотсон.
Според него, тогаш имало масовни преселби на луѓе од Македонија во Америка. „Сигурно, тоа било резултат на големата криза што ја зафатила Македонија. Некои од нив бегале преку океанот плашејќи се од Турците по Илинденското востание. Само во 1906 година пристигнале околу 20 илјади, а од 1904 до 1909 година над 60 илјади луѓе. Тоа биле, главно, мажи меѓу 13 и 40 години. Пропорционално, според тогашниот број на жители во Македонија, тоа е многу голема бројка“, вели д-р Браун.
ДОКАЗИ Американскиот професор посебно подвлекува дека не може со сигурност да каже дали тие што се определувале како Македонци го правеле тоа поради територијалната припадност или, пак, поради тоа што така се чувствувале. Меѓутоа, тој смета дека во конкретниов случај мора да се биде искрен и да се констатира дека тие во првите документи се декларирале како Македонци. Подоцна тогашната американска влада, со консултации на разни експерти, правела списоци на луѓето што пристигнувале и од која држава доаѓаат. На тие списоци американските експерти не ги ставиле Македонците како посебен народ.
„Меѓутоа, од оригиналните документи може да се види дека има траги за нешто друго. Во секој случај, тогаш многу луѓе се определувале како Македонци. Јас не сакам да кажам дека тоа мора да имало врска со нација и народ во најмодерна смисла на зборот. Ова е доказ за нешто“, подвлекува професорот Браун и додава дека е интересно прашањето кој сакал да ги преименува, зошто и кому му користело тоа?
За тоа дека многу луѓе коишто ги напуштале македонските простори и во потрага по парче леб заминувале преку океанот и таму се определувале како Македонци, а не како Грци, Бугари или Срби, професорот Кит Браун нуди и други докази. Истражувајќи го посебно животот на македонските печалбари доселени во градот Стилтон, во Пенсилванија, кои главно имале потекло од Прилеп и Прилепско, дошол до интересни сознанија дека тие на надгробните плочи на починатите пишувале дека се Македонци.
Идентитетот не е работа на историчарите
Опсесијата со нацијата е опасна работа
„Нема чиста нација во светот. Ниту еден народ не ги исполнува сите критериуми за нација. Ние денес треба повеќе да размислуваме за тоа колку е опасна идејата за нацијата отколку за самата нација. Опсесијата со народ, со нација е опасна работа. Тоа се многу лоши работи, не само на Балканот, туку воопшто во светот, и во Англија и во Америка и во сите други демократски држави, секаде. Поважно е да ја користиме историјата за критика на идејата за нација, а не само да ја прифатиме идејата и да бараме критериуми за да ја задоволиме.
Од голема важност е покритички да се осврнеме на идејата за состојбата во државата и да ја предизвикаме таа идеја, наместо само да ја прифатиме состојбата во државата. Тоа е нешто реално и треба да се направат обиди да се постигне тоа. Тоа е и проблем кога се прават обиди да се искористи историјата. Прашањето за идентитетот не е за историчарите. Борбата нема врска со минатото, туку со иднината“, вели д-р Кит Браун.
НАДГРОБНИ ПЛОЧИ „Јас соработував со познатиот американски професор Борза, кој главно ја истражува античката историја, а сега се интересира и за прашањата во врска со Македонија. Ние заедно со него бевме на гробиштата во Стилтон. На надгробните плочи на доселените од Македонија пишуваше дека погребаните биле Македонци. Тие надгробни плочи се од 1921 година, но имаше неколку од поранешните години. Професор Борза беше искрен кога им одговори на Грците на нивните тврдења дека биле наследници на антички Македонци, дека Македонија била грчка. Тој јавно им кажа дека денес тешко може да се тврди како пред 2.000 години се чувствувале тие луѓе“, објаснува американскиот професор. Опсесијата со нацијата е опасна работа
„Нема чиста нација во светот. Ниту еден народ не ги исполнува сите критериуми за нација. Ние денес треба повеќе да размислуваме за тоа колку е опасна идејата за нацијата отколку за самата нација. Опсесијата со народ, со нација е опасна работа. Тоа се многу лоши работи, не само на Балканот, туку воопшто во светот, и во Англија и во Америка и во сите други демократски држави, секаде. Поважно е да ја користиме историјата за критика на идејата за нација, а не само да ја прифатиме идејата и да бараме критериуми за да ја задоволиме.
Од голема важност е покритички да се осврнеме на идејата за состојбата во државата и да ја предизвикаме таа идеја, наместо само да ја прифатиме состојбата во државата. Тоа е нешто реално и треба да се направат обиди да се постигне тоа. Тоа е и проблем кога се прават обиди да се искористи историјата. Прашањето за идентитетот не е за историчарите. Борбата нема врска со минатото, туку со иднината“, вели д-р Кит Браун.
Професор Браун зборува и за проблемите што ги имале македонските печалбари во новата држава. Во 1907 година, кога Америка ја зафатила криза, доселените од Македонија, поради тоа што последни пристигнале преку океанот, први ја губеле работата и први морале да се враќаат назад во Европа, за разлика од доселениците од Германија, Англија, Велс, кои таму стасале порано и биле успешни.
„Ова се моите први сознанија за македонските печалбари. Во последно време ми е многу полесно зашто преку неколку веб-сајтови можат да се пронајдат многу повеќе податоци за тоа кои се Македонците што стасале во Америка. Но, сега се судрив со други проблеми, поради што и немам голем прогрес во истражувањата. Сфатив дека сите документи не можам да ги прифатам како веродостојни. На пример, неодамна ја читав автобиографијата на американскиот писател Стојан Христов кој е со македонско потекло, роден во Кономлади, Егејска Македонија, и кога направив споредба на тоа што го пишува тој за тоа како стигнал во Америка со официјалниот документ утврдив дека тој патувал со пасош на некој друг. Тоа дека многумина македонски печалбари патувале со туѓи пасоши ми го потврди и еден друг Македонец. Држев предавање во Чикаго за македонското печалбарство, а да слуша дојде и еден постар Македонец, кој заедно со синот возел три часа само за да дознае нешто за Македонија. По предавањето, дојде кај мене и ми рече дека и неговиот татко во САД дошол со туѓ пасош. Постојат сигурни докази дека македонските печалбари штом ќе стигнеле во Америка ги враќале назад пасошите за да дојдат други со нив. Тоа лесно можело да го изведат, бидејќи американските службениците не обрнувале многу внимание кој и со каков пасош влегувал. Протокот на луѓе бил толку голем, така што контактот со нив не траел повеќе од триесетина секунди. Поради патувањата со туѓи пасоши, не можам да ги следам нивните индивидуални животни приказни, а тоа како научник најмногу ме интересира“, вели американскиот професор.
ИНДИВИДУАЛНИ СУДБИНИ Д-р Браун посебно се интересира за судбините на македонските печалбари во Стилтон. Истражувајќи го нивниот живот дошол до сознание дека во 1948 година меѓу нив имало големи несогласувања. Го спомнува случајот на еден Македонец кој убил двајца свои соседи, исто така доселеници од Македонија, за време на еден состанок во нивната црква во Стилтон. Подоцна бил осуден на смрт, а случајот добил голема гласност во американската јавност.
„Јас го најдов документот од судскиот процес и во него може да се дознае нешто за историјата на Македонија поврзана со Бугарија. Од овој случај може многу повеќе да се разбере и за македонското иселеништво. Убиството било извршено од политички, но и од лични причини. Вмешани биле три страни. Една група била со попот кој се презивал Наков и кој бил дојден од Торонто, Канада. Во спорот било инволвирано и влијателното семејство Минови. Се расправале околу тоа дали да прифатат нов поп од Бугарија или не? Убиецот се викал Ѓорѓи Минов“, додава д-р Браун.
Американскиот професор планира и натаму да ги истражува иселениците во Стилтон, колку тие луѓе се чувствуваат како дел од македонскиот народ, колку се сметаат како американски граѓани, колку и' се лојални на државата во којашто живеат, каков е нивниот однос кон татковината каде што биле родени нивните дедовци и прадедовци? Меѓутоа, пред се', сака да ги следи нив како поединечни личности. „Засега не можам да го правам тоа успешно, бидејќи пасошите со кои допатувале во Стилтон не се совпаѓаат со нивните вистински имиња и презимиња. Покрај тоа, тие понекогаш ги користеле вистинските презимиња, а другпат имињата на нивните татковци“, ги објаснува американскиот професор проблемите со кои се судрува.
Д-р Браун не сака да говори за негирањето на македонското малцинство во Грција, зашто вели дека тој е историчар, а не политичар. „Пред пет години бев во Егејска Македонија и знам луѓе кои се чувствуваат како Македонци или, пак, знаат дека имаат македонско потекло, дека имаат нешто што не е грчко. Кога бев професор во Англија имав студент кој беше дојден од едно село во Грција. Се чувствувал Грк, но подоцна сфатил дека неговите родители, неговиот дедо и баба зборувале јазик кој не бил грчки. Се интересираше за неговите корени. Има доста млади кои бараат да ја дознаат вистината за тоа што биле нивните предци“, подвлекува професорот Браун.
Организирањето на ВМРО предизвик за истражување
Верноста во идејата поважна од идентитетот
Кит Браун докторира на тема за Илинденското востание. Тој и натаму го истражува овој период од македонското минато, посебно биографиите на илинденците. „За мене многу интересна е организационата поставеност на Внатрешната македонска организација, како функционирала таа? Се знае дека ВМРО беше држава во држава и го подготвуваше народот за самостојна Македонија. Тогаш постојано се говорело за верност, збор кој за мене е поважен од идентитетот. Верност значело градење цврсти односи меѓу луѓето, што било најважно во тоа движење. За мене има место повеќе да се интересирам за верноста што владеела во организацијата отколку за тоа каков идентитет имале тие луѓе. Идентитетот може да биде нешто лично, внатрешно. Јас можам да кажам дека сум Македонец, но тоа не значи дека со тоа можам да направам нешто. Ако се заколнам на верност, значи дека ќе правам нешта. На пример, во ВМРО имало курири и јатаци. А за да се регрутираат тие и да се натераат да ги чуваат тајните – била потребна верност. За тоа не е доволно да имаш идентитет, треба да веруваш во идејата и во целта што треба да се оствари“, подвлекува професорот Браун.
Тој притоа додава дека треба да се има предвид и фактот дека организацијата, за да ја зацврсти верноста, користела и сила. „Ако некој бил предавник - го ликвидирала. Иако тоа е насилство, сепак, во тоа имало нешто позитивно од конструктивен аспект“, смета д-р Браун и додава дека и македонските печалбари во Америка се организирале слично како ВМРО. Тоа биле млади луѓе, главно, мажи. Заедно живееле и меѓу нив имало голема доверба.
Д-р Браун на Универзитетот „Оксфорд“ имал неколку предавања за верноста на македонските револуционери и предвидува на таа тема да издаде книга. „Со историјата нема крај, колку повеќе истражуваш, толку повеќе доаѓаш до сознание дека таа нема крај. Колку стареам, толку повеќе сфаќам дека помалку знам отколку што сум мислел дека знам“.
Solid
Зона на самракот
- Член од
- 26 август 2007
- Мислења
- 7.177
- Поени од реакции
- 4.133
- Локација
- Охрид
- Веб-сајт
- kladilnica.forumup.com
