Almeida
поет, мрачна сила, гад
- Член од
- 15 февруари 2015
- Мислења
- 7.563
- Поени од реакции
- 19.992
Неколку пати го менував концептот на постот со кој сакам да ја отворам темава, па ќе почнам по принципот - прво фактографија, а понатаму некои мои ставови околу оваа филозофија. Се надевам дека ќе имам време да ја дополнувам темава понатаму. Потенцирам дека немам академско филозофско познавање, не сум проповедник, инфлуенсер, фолоуер, лајфкоуч, врач, ниту пак темелно ги познавам сите факти во врска со оваа филозофија, баш би ми било мило да научам нешто и овде, така да, кој има да дополни, би ми било задоволство.
Стоицизмот е филозофија родена во античка Атина, во 3-4 век. п.н.е. Името е за некои луѓе малку конфузно и не го носи описот на главната идеја на истата, туку е именувана по објектот - Стоа Поикиле (во превод Обоениот трем), еден јавен објект, античка колонада, во која се собирале луѓе и се разговарало на различни теми. Основач на овој правец се смета дека е Зенон од Китиум (град на Кипар). Битно за него е дека бил богат трговец и често пловел по Медитеранот. Клучен настан во неговиот живот е една морска бура, во која го губи бродот и го преживеал бродоломот. Се доселил во Атина и почнал да се надградува и да се едуцира. Меѓу другото бил ученик на Кратес од Теба, кој бил циник (филозофски, но не само демагошки, туку и така живеел - практично како скитник - одбивал обврски кон државата, живеел од ден за ден, а целиот имот го раздал на непознати луѓе). Најголемо влијание врз Зенон имала платонистичката филозофска школа. Клучно е што Зенон бил многу почитуван во времето во кое живеел, држел многу посетени говори на тремот, но нема од него останати записи или има само фрагменти.
Стоицизмот во суштина е лична етика, која има формиран логички систем базиран на природниот свет и правилата кои важат во него. Под претпоставка дека секое живо битие тежнее да постигне некаква благосостојба - стоиците тврдат дека истата може да се постигне САМО АКО настаните кои се случуваат ги прифатат такви какви што се и да не дозволат да бидат водени од страст за задоволство, ниту пак од стравот од болка, а тоа може да се постигне ако сфаќаме дека сме дел од природата (светот) и дека треба да се вклопиме во нејзините процеси. Посебно важно е дека акцентот е поставен на меѓусебните човечки односи, кои треба да се хумани и праведни.
Стоички начин на живеење значи: контрола на емоциите (без оглед на тоа дали истите ствараат немир или благодет), постапување кон луѓето според етички начин (за кој веројатно ќе се дискутира) и делување во сопствениот домен на делување, со тежнеење да се биде „најдобрата верзија од себе“ и секогаш да се стреми кон „морално совршенство“ (кое тука е често дискутирано и претпоставувам дека оваа формулација е таа што ќе отвори многу прашања).
Во следниов дел од текстот се мои ставови, субјективни и добро е да се земат со резерва.
Некој во нив може да препознае приклонетост кон една или друга идеологија - не е важно. Тоа што е важно е дека сакам темава да биде инспиративна и од помош (не за пишување семинарски, туку практична, животна).
Мислам дека нема посоодветен период за ваква тема во контекст на кризава со вирусов, иако инспириран бев пред се' од пред-вирусниот период, активните теми за „депресија, анксиозност, самоубиство“ на овој подфорум, нормално и темите со агресија (кои ретко ги коментираме од овој аспект), сакав да напишам еден (идејата ми е да биде мотивациски) текст. Нормално, ќе си најде свои опоненти на форумов (како и за се' што имаме), меѓутоа мислам дека некому би му било од корист.
Оваа филозофија не содржи некаква мистика, ниту бара слепо верување, не бара пари да му се уплатат на некој авторитет. Се работи за мајндсет кој се гради, надградува, за начин на размислување кој, многу интересно, се развива, откако ќе се самодисциплинирате и ќе почнете да се држите до некои морални норми малку постриктно отколку што мислите дека треба.
Тоа што мене ме интригираше да истражувам малку повеќе - тоа е пред се' притисокот на секојдневието, долг период на изложеност на разноразни игри, интриги меѓу пријатели, роднини, колеги и моето учество во нив, емотивно прифаќање на се' што лично ќе ми наштети, развивање негативни мисли, кои понатаму се манифестираат со депресивно расположение, нарушен сон (со ова имав голем проблем), грижа за проблеми и што е најстрашно - грижа за можни, непостоечки проблеми....едноставно, долго време не можев да постигнам некаков внатрешен баланс, мир во мислите. Посебно приметував дека овие проблеми добиваат специфично изразена димензија во периодот есен-зима, кога е пократок денот, во Скопје воздухот е ужасно загаден и претежно се престојува во затворен простор, со помала физичка активност.
Медитирањето што го практикуваат некои пријатели, посета на јога часови и слични начини на практикување на некаква дисциплина ме натераа да истражувам во овој правец. Во западниот свет се' почесто, а и кај нас срамежливо се пробива јогата како некаква метода за олеснување од размислувањето (overthinking ќе го сретнете по интернетов) и со тоа да се постигне некој внатрешен мир, кој понатаму помага да се надминат секојдневните предизвици многу потрезвено и порационално, без паничење. Тоа што мене не ме привлекува е по-малку секташкиот пристап и прераскажувањето на техниките од некој кој „бил во Индија“ и слични полувистини, иако не тврдам дека има некаква лоша намера, но убеден бев дека постојат поприкладни методи и нешто што е цивилизациски поблиску до нашиоит менталитет. Да не бидам погрешно разбран, врската меѓу будизмот и стоицизмот е многу силна и понатаму може на оваа тема да се направат некои паралели.
Меѓу првите ликови кои ми го задржаа вниманието е тој на воведната слика - римскиот император Марко Аурелиј - истиот вметнат во категоријата „5те најголеми владетели на Рим“ (и тоа од никој друг туку од Николо Макијавели), но пред да настанат забуни, второто значајно име е Епиктет, кој па бил роб (на територија на денешна Грција во време на Римската империја). Станува збор за целосно различни концепти на живот, еден во тотална моќ, влијание и друг во тотална немоќ и подреденост, а сепак ги поврзува еден ист систем на вредности. Ќе се обидам во наредните постови подетално да го разработам Марко Аурелиј, затоа што тој суштински е најзначајната фигура и најважното стоичко филозофско дело се всушност неговите лични дневници, кои многу подоцна се пронајдени во Рим....практично, една од битните препораки е водење на личен дневник преку кој се консолидираат мислите.
Како една паралела на Медитации би ги спомнал биографиите кои денес се пишуваат и продаваат во милиони. Жал ми е што да издадат свои гледања на светот имаат прилично неморални ликови, како на пример еден Стив Џобс, чија биографија е една од најпродаваните, а се работи за лик кој преку лешеви го има создадено своето име....но тоа е веќе друга тема. Многу често идеологиите, учењата се артикулација на некаков револт и нудат непроверени решенија кои понатаму покажуваат свои слабости - нешто што е случај со абрахамските религии, кои се базираат на некаков невидлив морален коректор кој ти дава прилика да си ги толкуваш како сакаш неговите препораки ако си богат, а ако си беден - да чекаш во апатија до некаков суден ден, некој непостоечки лик, кој ќе се симне и ќе спаси од страдањата. Практично религијата, како и капитализмот стимулира една форма на конформизам со која се гуши природната желба на секој организам да егзистира во најповолните услови во кои може - и едниот и другиот практично ветуваат некаков идеал, кој следи како некаква награда. Природата си има некои свои текови и начини. Стоицизмот, наспроти тоа, повикува на враќање кон природните принципи на функционирање, меѓу другото и на меѓучовечките односи. Катастрофите, земјотресите, војните, заразите, како и да свртиме, се некои природни и неизбежни процеси и тоа што е способност да се преживеат такви времиња е пред се' - силен карактер, кој ќе се прилагоди кон новонастаните услови и во нив ќе најде начин како да продолжи со животот. Тоа што посебно ми се допаѓа од се' тоа што прочитав на оваа тема е, што во начинот на размислување препознав многу од карактерите на моите баби и дедовци - во мојов случај тие имаа различна идеолошка позадина, но меѓусебно имаа многу сличен светоглед, многу достоинствено и воздржано однесување, а затоа што и долго живееа, имаа документи од 4 различни држави (со други зборови имаа живеено во многу бурни и несигурни времиња).
Денеска стоицизмот повторно свртува внимание, што е одлично, затоа што генерално човештвово свртува кон некои непредвидливи форми на врвна декаденција и самопонижување, па се оваа филозофија во некоја нова форма се продава како „simply not giving a fuck", што е многу наивно симплифициран пристап. Кога би го превеле, со некој коректен јазик - би било „баш ми е гајле“, но тоа значи дека тотално немаме спознание за околностите, што би рекло дека истите можат многу лесно да не совладаат - наспроти тоа, стоиците викаат дека треба да делуваме во својот домен на делување и тоа најдобро што можеме - да бидеме најдобрата верзија од себе, а случувањата кои се вон наше влијание да ги пропуштаме како да сме камен во реката, кој ја пропушта водата. Има доста инспиративни цитати во овој контекст.
Стоицизмот бил многу проширен во време на Рим некаде до воведувањето на Христијанството како државна религија, со тоа што добар дел од етичките норми практично ги има препишано, дел од нив се наследени од платоновата филозофија, на дел е напраено „дотерување“ како би се вовеле некои нови вредносни категории. Подоцна е неколку пати ре-откриван и тоа во време на големи кризи, војни, но суштински, мислам дека тој никогаш не е исчезнат и практично се пренесува меѓу луѓето, а кај постарите генерации беше изразен во нивното однесување, достоинственост, пристојност, ладнокрвност.
Очекувам квалитетно дополнување на дискусијата во било кој контекст: цитати, споредби со други филозофски гледања, со религијата исл.
