Патолошката потреба на нетуркиските источнобалкански народи по секоја цена да се идентификувaат како огурски (туркиски) Бугари
- Креатор на темата 121314
- Време на започнување
TРАКИЈЦИ, ГЕТИ, ДАКИЈЦИ; ГЕТО-ДАКИЈЦИ
Не е познато дека е напишана искрена историја на Тракијците, како целина, и не мислам дека сè уште може да се каже целосна или дури и еквидистанца, бидејќи темата е во центарот на бескрајни контроверзии и спорови. Интерпретабилните антички извори, нецелосните информации, политичките мешања на модерноста и огромната тема во сите нејзини димензии се само некои од причините што го спречиле пишувањето на таква Историја, дури и ако постоеле некои обиди. Не ми е намера да дебатирам за овие аспекти, па затоа ќе се ограничам на посочување на неколку суштински обележја, сите во врска со тракиското наследство во културата и историјата на Гетодаките.
Етнонимот Тракс (на латински Тракиј, на грчки Тракиј) сумира голем број племиња кои припаѓаат на индоевропското јазично семејство кои се населиле, почнувајќи од XVII век п.н.е., на огромниот простор ограничен од северниот брег на Егејското Море, југоистокот на денешна Србија, регионот Бохемија и северозападниот дел на Мала Азија. Најверојатно, првично, овој етноним им се припишувал на некои сојузнички кланови или племиња или на југот на Балканот или дури и во Грција. Подоцна се проширил на бројни сродни заедници. Процес се случил и на север од Дунав, но малку побавно, тука локалните имиња биле заменети со генерализирачкиот етноним „Дакијци“.
Експанзијата на грчката етничка концепција на Тракијците и Тракија била суштински зацврстена само за време на големата грчка колонизација (8-6 век п.н.е.), со пенетрацијата на грчките колонисти и трговци на север и интензивирањето на трговијата со тракиските племиња во внатрешноста на Балканскиот Полуостров. Во врска со потеклото на Тракијците, иако сè уште има многу непознати работи, поврзани со фрагментацијата на индоевропскиот блок и европската дисперзија на племињата, истражувачите, во најголем дел, се согласуваат дека тие навлегле во југоисточна Европа кон крајот на Бронзеното Доба, доаѓајќи од севернопонтските степи.
Јужни и Северни Тракијци, ист народ
На детално ниво, прашањата поврзани со етногенезата и раната историја на Тракијците се предмет на силна контроверзност меѓу специјалистите, далеку, затоа, од каков било консензус, така што речиси ниту еден од релевантните аспекти не може да се истакне со сигурност. За овој текст, извлеков минимум информации, што е можно поопшти и неутрални, потребни за контекстуализирање на припадноста на Гетите, а потоа и на Дакијците, кон тракискиот народ. Треба да се напомене дека во севернодунавската област, етнокултурните корени на локалните племиња припаѓаат на културата Котофени. Името и регионалните детали за оваа огромна култура се широко прифатена конвенција, зад која продолжуваат дискусиите, откривајќи, преку размислување, сложеноста на темата.
Контактите меѓу Тракијците и нивните јужни соседи, многу побројни со почетокот на грчката колонизација, им овозможија, од една страна, на Тракијците пристап до вредностите на Хелада, а од друга страна, на Грците контакт со мистериозниот, за нив, хиперборејски свет. Духовните особености на северните соседи предизвикаа објаснет интерес од страна на Грција. Меѓусебното влијание сигурно придонело за сегментација на тракискиот народ во две големи групи: вистинските Тракијци, сместени јужно од Балканот, и групата Северни Тракијци, сместени северно од овој планински венец. Многу поточно би можеле да ги сметаме врвовите на Балканските Планини како разграничувачки, најчесто само политички и само делумно културно, на јужните Тракијци од северните.
Ако е несомнено дека Јужните и Северните Тракијци се еден ист народ, кои користат слични дијалекти (Страбон ни кажува дека Гетите се народ кој зборува ист јазик како Тракијците) и дека „Дакијците имаат ист јазик како Гетите“ и ги делат истите духовни координати, подеднакво е несомнено дека различните групи Тракијци претрпеле културни промени со текот на времето, во голема мера поради нивните бројни соседи, но и поради внатрешната еволуција. Така, ако Јужните Тракијци силно се мешале со Грците, Илирите, а помалку со Скитите и Келтите, северната тракиска група претрпела интензивни скитски влијанија и, последователно, келтски отпечаток. Во вториот случај, двата контакти оставиле видливи траги во дачката култура, додека хеленистичкото влијание било поумерено. Промените што се случиле, без да бидат капитални, можат теоретски да се проследат, користејќи го Дунав како елемент на раздвојување на политичката историја на двете компоненти на тракиската цивилизација.
На југот од Дунав, коагулацијата на Тракијците во државен организам имаше конечност во форма на Одрисското кралство, значаен исклучок од јужнотракискиот свет, со политичка историја што се протегаше помеѓу втората половина на V век п.н.е. и првата половина на I век н.е., но чија ефективна моќ траеше помеѓу V-III век п.н.е. На север од реката, политичкиот развој подоцна се материјализираше во кохерентен ентитет во форма на Дакиското Кралство. Ако јужните тракиски формации на крајот станаа клиенти на Рим и преку романизацијата беа интегрирани во латинскиот универзум, Дакиското Кралство ќе ја следи истата судбина малку подоцна, по цена на две војни што античката историја ги евидентира како меѓу најжестоките (Магазин историк, бр. 5/2019).
На тракискиот простор отсекогаш му недостасувале фиксни етно-политички граници, кои исклучиво би опфаќале одредени етнички групи во нив. Во голема мера, современата историографија го ограничува тракискиот простор помеѓу границите на експанзијата на тракискојазичното население, без да го земе предвид фактот дека, во рамките на овие граници, мешањето на етничките групи било речиси постојан феномен. Најчесто насилните, но не само, инфилтрациите на разни групи Скити, Грци, Келти, Илири, Сармати или Германци формирале вистински етнокултурни енклави меѓу тракиските популации (Страбон, Географија), кои, пак, понекогаш напредувале на нивните територии.
Овие етногеографски врски овозможиле интензивни размени, не само во однос на материјалната или духовната култура, туку и со практична применливост, во однос на техниките за производство на оружје, тактиките, стратегиите, уметноста, религијата, менталитетот, сите усвоени и адаптирани од луѓе кои биле речиси трајно во конфликт, и меѓу себе и со своите соседи. Сите овие околности, силно под влијание на импулсивниот карактер на Тракијците (Лукијан, Икароменип, 16), ѝ дале на Антиката една од најкреативните и најдинамичните култури.