Параноја е премногу широк поим. Конкретно паранојата може да биде дијагностицирана во три основни форми (ќе ги напишам на англиски пошто не ми се познати конкретните називи на македонски):
Paranoid personality disorder
Карактеристично кај оваа дијагноза е тоа што се работи за поединци кои навидум имаат конфликтна природа и постојано се караат со сите кои се во нивното опкружување. Обично тие мислат дека се исмејувани или озборувани позади грб, дека никој не сака да ги дружи, мислат дека на работното место нивниот претпоставен има нешто лично против нив, доста се сомничави и немаат доверба во никој и ништо. Обично се работи за хиперсензитивни личности кои приметуваат буквално се и секогаш држат одбранбен став, во случај да се криви тие не прифаќаат никаква вина а влегуваат во жесток конфликт доколку нешто ним и најмалку не им се допаѓа. Обично се работи за ладни личности без емоции кои не ја доближуваат до никој својата интима.
DELUSIONAL (PARANOID) DISORDER
За овој тип на параноја може да се каже дека е идентичен со првиот, со тоа што оваа состојба се смета за посериозна. Луѓето сметаат дека се жртви на организирани заговори. Мислат дека ги следат шпиуни, дека се прогонувани од органите на власта, дека постои некаков организиран и професионален обид тие да бидат ликвидирани, отруени или да им биде наштетено на било каков начин. Интересно е што постојат 6 подтипа на овој вид на заболување
прогонувачки тип - карактеристично е што овој подвид е најраспространетиот подтип. Обично кај овие луѓе се јавуваат токму оние симптоми кои што ги набројав погоре. Тие сметаат дека против нив постојат организирани планови за нивно убиство или за нарушување на нивниот углед и репутација.
љубоморен тип - во оваа ситуација индивидуалците носители на параноја кои што се во врска обично сметаат дека мала промена во изгледот или облекувањето или пак мало доцнење значи дека партнерот е неверен. Битно е тоа што овој тип на луѓе во повеќето случаи може да бидат насилни и опасни за нивниот партнер, па дури постои и опасност од убиство.
еротомански тип - во овој случај индивидуалците се убедени дека во нив се заљубени некои познати личности и дека поради други луѓе тие не можат да стапат во контакт со нивните познати љубовници. По што обично ги следат и се опседнати со нив, и на било кој начин се обидуваат да стапат во контакт.
грандиозен тип - луѓето со грандиозни илузии сметаат дека тие се многу важни за општеството, и сметаат дека поседуваат моќ да им помогнат на некои луѓе со одреден тип на проблем. Обично ваквите луѓе сметаат дека измислиле лек за некоја смртоносна болест, или пак се сметаат за важни луѓе во државата кои можат да решат некои круцијални проблеми, тие неретко се перцепираат себе си и за кралеви, принцови и така натаму.
соматски тип - кај овој подтип е карактеристично тоа што носителите се убедени дека имаат некаков физички недостаток иако е се во ред со нив, неретко се случува да мислат дека испуштаат чуден мирис или пак дека нивните тела се населени со паразити кои на изглед наликуваат на инсекти кои им го лазат телото.
хипохондрици - обично овие луѓе чувствуваат дека имаат некаква болест или болка а всушност се е во ред со нив. Овие луѓе или не одат на лекар и почнуваат сами да се лечат, или пак постојано одат на лекар иако тој им кажува дека се потполно здрави, по што тие почнуваат да веруваат дека лекарот кова некаков заговор против нив. Најчеста болест на која се жалат е забрзано чукање на срцето.
PARANOID SCHIZOPHRENIA
Параноидната шизофренија е најсериозен облик од сите облици на параноја. Таа ги опфаќа обично сите симптоми на обична параноја плус аудио халуцинации а во некои случаеви можат да бидат и визуелни. Кај болните од параноидна шизофренија се јавуваат обично гласови. Тие гласови нив им објаснуваат како да се однесуваат, ги предупредуваат дали постои некаква опасност или закана, потоа тие перцепираат дека имаат натприродна моќ да читаат или да всадуваат мисли или пак се плашат дека нивните мисли можат да бидат читани односно дека некој друг им ги создава. Неретко се случува да овие луѓе имаат наплив мисли и да не можат да се фокусираат на една мисла, притоа тие ја губат и способноста да разликуваат што е релевантно а што не е од одредена содржина или пак кога некој им се обраќа, така што во тој момент не е возможно да се комуницира со нив. Кај првите две пореметувања луѓето носители се способни за работа и други активни умствени процеси, додека кај третиот тип постои целосна интелектуална дисорганизираност и неспособност за било какви интелектуални активности доколку не ја примаат терапијата.
Како главни причинители за параноја се издвојуваат гените, стресот и користењето на разни биохемиски супстанци кои може да бидат лекови или наркотици. Со тоа што за да еден човек развие некои од овие заболувања би требало да да има некакво гентеско наследување кое ќе се вклопи со дејствието на оклоинските фактори како што се стресот или наркотиците. И кога сме веќе кај наследувањето еве некои податоци околу шизофренијата, поединците од генералната популација имаат шанси од 1 % да развијат параноидна шизофренија. Деца кои имале еден родител шизофреничар имаат оклу 10 % шанси да ја добијат болеста, додека највисока е веројатноста кај еднојајчаните близнаци каде доколку едниот близнак има шизофренија шансите другиот да ја развие болеста се 50 %.
Конкретно за шизофренијата кај мажите најранлива возраст е 18 години или некаде во адолесцентниот период додека кај жените таа возраст изнесува 25 и може да се движи и до 30 години.
па да не знаеш од кај те удрило.
