Inaku za nas Makedoncite najinteresno e vsushnost pateshestvieto na Kolumbo pa ke prenesam nekoi tekstovi od mojata arhiva objaveni vo dnevnite vesnici
ОХРИЃАНЕЦ - АСИСТЕНТ НА КРИСТИФОР КОЛУМБО
Пишува: Миле Раденковиќ
Меѓу светски познатите морепловци и истражувачи на непознати континенти, земји и краишта е и еден охриѓанец, долгогодишен помошник на Кристифор Колумбо и откривач на Венецуела и Гвајана. Така за овој охриѓанец како за "нашинец од бугарските краишта" пишува еден бугарски научник, а нашиот Донски открива дека за тој човек се зборувало на шпанскиот кралски двор.
Големиот морепловец Кристифор Колумбо тоа утро стоеше потпрен на својот меч и со строг поглед ја сечеше построената дружина.
- Ние сега се наоѓаме на индиска почва, и така ќе биде сe до крајот на нашите животи. Оној што не мисли така, нека се тргне настрана. Но пред да ја донесете конечната одлука, го молам господинот Охеда да ви предочи нешто многу важно...
А тој господин, според една верзија (бугарска) е Алонсо де Охеда Лихнидос, а според друга (македонска) е Драхан да Лихнида. Тој е човекот кој на морнарите, во летото 1494 година, кога е извршена третата експедиција под раководство на Колумбо на новиот континент, им соопштил дека оној што ќе ја каже вистината, дека тоа не било никакава Индија туку брегот на (денешна) Куба, ќе се соочи со парична казна, камшикување и сечење на јазикот, не бил никој друг туку нашинецот Драган од Охрид.
Серијата под наслов Непозната Македонија заслужува да започне токму со еден од многуте што потекнуваат од оваа почва, а кои светот го задолжиле со дела достојни за восхит, почит и паметење. Впрочем, името на Охеда е тесно поврзано со четирите големи експедиции на славниот морепловец и шпански истражувач, Кристифор Колумбо, но и со откривањето на Венецуела и Гвајана. Не помалку важна е и улогата на Драхан да Лихнида, кој како еден од морнарите на Колумбо бил во групата што останала на новиот континент како прва група бели доселеници во новиот свет. Дали Охеда и Драхан се една иста личност останува непознато и претставува предизвик за оние кои се занимаваат со тоа.
Како и да е, приказната, колку и да е неверојатна, чудна и контрадикторна, бидејќи се работи најверојатно за единствениот морепловец од Македонија од средниот век, за човекот што векува во светските поморски енциклопедии и легенди за славните шпански конквистадори, во себе ги содржи вечните и неодгатливи тајни, премрежја и убавини на избраните поданици и обични смртници од ова питомо балканско поднебје. Таа е истовремено и предупредување дека низ светот имало и има нашинци, чие дело е вградено во придобивките на нашата цивилизација, а за кои ние не сме ни слушнале.
ВЕНЕЦИЈА КАКО ИНСПИРАЦИЈА
Патот на Драхан Охеда, од Охрид преку Венеција и Кадис до устието на Ориноко, неговото последно големо откритие, по многу нешта наликува на епохалното патешествие на корчуланецот Марко Поло, но на сосем друга страна од светот. Прв на сево ова укажува бугарскиот историчар, истражувач и публицист Иван Димитров, а подоцна и македонскиот писател Иван Мазов, на кого се повикува познатиот трагач по македонските корени Александар Донски.
Од кусите извадоци оттргнати од ватиканската и од другите светски архиви, како и од преписката на француската грофица Мари-Мадлен, лесно може да се реконструира "житието" на големиот охридски авантурист, запаметен како Драхан да Лихнида. Во статијата на Димитров, охриѓанецот, кој бугарскиот научник го именува како Алонсо де Охеда, кон цивилизациската слава тргнал од Венеција. Во чест на овој град, многу години подоцна така ќе ја крсти новооткриената Венецуела (мала Венеција, на шпански значи Венецуела). Фактот дека бил син на познат трговец од Венеција, доселен од Македонија, многу зборува за неговиот подоцнежен животен пат и дело.
Имено, тој имал можност да се школува во тамошните елитни училишта, бидејќи само како многу образован можел да стане член на големите поморски експедиции на шпанскиот крал Фердинанд. Таму, исто така, имал можност одблиску да се запознае со големите бродови и со морнарите-авантуристи тукушто вратени од некоја егзотична земја. Не е одгатнато како доспеал на Колумбовата командна галија, но има пишани документи дека веќе во втората експедиција зазема една од највисоките можни позиции во славниот екипаж на "Санта Марија".
Втората варијанта е малку поинаква: Од преписката на веќе споменатата грофица Мари-Мадлен, најдена во архивата на еден Чехословак, а обработена од писателот Мазов, може да се заклучи дека Алонсо де Охеда, славен шпански морнар, нема врска со Драхан да Лихнида, односно дека станува збор за две сосем различни личности, членови на екипажот на славниот Колумбо. Според вторава верзија, Драхан да Лихнида станал член на Колумбовата дружина откако бил симнат од клада. Не е познато поради што бил осуден на смрт, ниту зошто Колумбо го спасил. Задачата на главен топчија, што му била доверена на "Санта Марија", упатува на заклучок дека Охриѓанецот и пред тоа бил познат како храбар и способен човек.
Од писмата на грофицата Мари-Мадлен до нејзината братучетка од Париз (во пролетта 1493 година), дознаваме уште дека Драхан да Лихнида бил еден од неколкуте морнари што Колумбо ги оставил во логорот Ла Навидад, каде што Индијанците го нарекле "Големиот Арон". Од исти извори дознаваме дека само тој и докторот Диего го преживеале бунтот на домородците, но не е познато како се спасиле и каде заминале.
НА ПАТОТ ЗА ОРИНОКО
Нема сомнение дека веќе во четвртиот поход на Колумбо "кон Индија", главен заповедник на експедицијата бил токму охриѓанецот. Тогаш, (1498-1500 година), Колумбо веќе не е неприкосновен заповедник, туку снеможен и болникав морнар подготвен за одење кај Севишниот. На таквата позиција на Колумбо укажува и фактот што новооткриените острови, земји и краишта не ги крштава тој, туку Охеда. Тоа е време кога избраниците на шпанката кралица Изабела, голем поддржувач и мецена на прекуокеанските експедиции, ќе ја откријат Венецуела и Гвајана.
Какви овластувања имал охриѓанецот во третата експедиција на Колумбо, најдобро зборува веќе спомнатиот податокот дека Венецуела ја крстил токму "учениот од Венеција". А двата острови во крајбрежјето на Венецуела што и денес ги носат имиња Лихинида, односно Лаихнида, се потврда повеќе дека Драган де Лихнид (Драган од Охрид) бил првиот Европеец што стапнал таму. Без оглед на тоа што во сите светски енциклопедии пишува дека Колумбо го открил и устието на Ориноко, река со најголема делта во Латинска Америка, непобитно е утврдено дека славниот морепловец не учествувал во тој потфат, бидејќи таа година (1498), тој бил болен и се лечел на еден од бродовите што биле закотвени во заливот Порто Пас.
Бугарскиот истражувач Димитров тврди дека славниот охридски морепловец во повеќе наврати се обидувал да го заинтересира шпанскиот крал за балканската голгота под османлиско владеење, но не успеал. Бранувањата во тогашната Европа и особено богатството што започнало да пристигнува од земјата на Маите и Ацтеците, на Фердинанд му значеле повеќе од состојбата во татковината на неговиот добро платен поданик и морнар Драхан да Лихнида.
"НАШИНЕЦ" ОД ОХРИД
Бугарскиот научник, во почетокот на осумдесеттите години од минатиот век обелоденува непобитни докази оти помошникот на Кристофер Колумбо бил "од нашите краишта". Се разбира, сообразено со теркот на тогашната бугарска историографија, за Охеда се зборува како за "нашинец" од Охрид, без да се потенцира притоа етничкото потекло на големиот морепловец Драган од Охрид. Зборот "нашинец" не ја менува суштински осознаената вистина дека некој кој е роден во Охрид, стои рамо до рамо со пионерите на големите истражувачки потфати на нашава планета.
УТЕХА
Како и да е, на оние што допрва ќе ги откриваат незнајниците за Македонија, од Македонија и околу Македонија, за утеха може да им биде и овој податак сврзан со нејзиниот најславен морепловец. Имено, меѓу шесттемина другари на Кристифор Колумбо, што ги преживеале сите премрежја на петте негови експедиции, е и Драган де Охеда.
Тоа за картите го знаев, па лани имав предмет Картографија на факс, за Беринговиот копнен мост исто така ми е добро познато, а за овие Норманите морав да ѕирнам малку во една книга :kez: :wink:
