"Тинел"- Петре М. Андреевски
Од самиот старт на книгата имав јасна претстава дека ќе станува збор за одреден животопис полн со страдање, горчина и борба да се држи главата над површината на брзата вода која самата по себе е доволен предизвик, не пак со останатите тајни кои спијат во нејзините длабочини и мистериите кои може да ги донесат нејзините брзи струи.
Господи зошто кога не даруваш со живот, не ја изостави болката? Па таа најмногу понижува. А и најдолго трае и се памети. Секако говорам за самиот живот.
Книгата има убав и динамичен старт, каде подоцна станува монотона и тапа (во смисла на недостаток од острина), каде сѐ се врти околу страдањето на Горан, а со неговото и на Невена. Но пред да поминам на Горан, сакам да кажам нешто за Игор.
Иако книгата е поделена на три недефинирани приказни, онаа со Игор е најслатка. Исконска љубов со кобен крај. Гледаме движење на силите, емоционалност и страст. Дури и привиденија низ целата книга.
Кај Горан, од друга страна, тоа го нема. Брз отскок од запознавање до брак, нема љубовни искри, и страните се проткаени со едностраноста на страста на Невена. Дури и при големиот љубовен копнеж и малата тронка страст, она се фокусира на желката!*
Многу мажи имаат жена, но повеќето имаат како да ја немаат. Таа страста ја бара цело време, па дури и кога, поради состојбата на Горан, таа се оддалелува од единствените пријатели и живее свет на самоизолација. Но преслатка е приказната за праските. Пар реченици, но преслатки. Во нив се гледа вниманието, грижливоста и посветеноста. Сѐ има во нив.
Една врата се затвора, но нова се отвора.
Последниот дел на книгата е патопис. И тука нема добро градење на приказната, од страст и погледи отскочната даска е гола љубов. Што кажува многу и за карактерот на Невена. Цело време е во подредена улога, таа е влечена, слуша, а не е слушана. Нејзините зборови допираат до ушите на глувите. Нејзиниот очај е само бледа сенка во луѓето околу неа. Никој не се доживува со нејзиното страдање. Сака да биде слободна, сака да биде сакана, сака да биде разбрана.
Слободата не се пренесува од еден на друг човек. Со истата мора да се соживее.
Попатни се приказните за гостопримливоста, како една крајност, и свирепоста, како друга крајност.
Стигнување до самиот крај, каде Невена е една изронета карпа која се впушта со босоного слепо бегство со бунтовниот Дејан, воедно и нејзин поранешен ученик, привремено или луцидни соништа и привиденија, каде книгата завршува...со многу нејаснотии и прашалници.
Ова е еден вид на споменар, книгата не е пишувана во сегашно време, но раните се сеуште свежи.
Можеби книгата ќе ми се допаднеше повеќе да го немаше тоа повторливо "вели". Не се соживеав со ликовите, па и не навлегов детално во приказната.
Дел од приказните се прекратки, штури, тапи, празни. Тоа се предолго мостови за да бидат прерипнати, сем ако целта на Андреевски не била само голата емоција на личниот пекол на Невена.
Ми се допадна кратката приказната за Скопје, град разурнат од земјотресот кој се преродува како кокиче. Во котлината букнуваат нови населби, градот се шири, градот продолжува да живее, градот повторно станува центарот на сите административни единици, градот на солидарноста, срцето на Македонија. Секое утро, од мојот прозорец, можам да го видам.
И не знаев дека има толку многу зборови за опис на алкохоличари.
* Интересни се советите на мажите (а.к.а. Иван) и жените (а.к.а. Јагода). Јагода знае дека патот до машкото срце е преку неговиот стомак, ама и тука Горан има едно големо мех и при сиот вложен труд на Невена. Иван бара нешто поинтензивно, а нивната цел е да поминат одредено квалитетно време заедно. Иван ги советува како воопшто и да не ги познава. Така ако сакаш да заведеш маж, прашај си жена! Ако сакаш да заведеш жена, прашај си жена!