http://kapital.mk/ushte-20-562-makedontsi-si-zaminaa-za-edna-godina-dosega-otseleni-nad-600-000-luge/
УШТЕ 20.562 МАКЕДОНЦИ СИ ЗАМИНАА ЗА ЕДНА ГОДИНА. ДОСЕГА ОТСЕЛЕНИ НАД 600.000 ЛУЃЕ!
Објавено на 14 октомври 2015, 12:08 од
Александар Јанев во
Економија

Гордите патриоти отпорни на сиромаштијата и невработеноста во Македонија остануваат се помалку на број бидејќи во последните години егзодусот на Македонците кулминира. Најновите податоци на Организацијата за економска соработка и развој (ОЕЦД) покажуваат дека само за една година, Македонија ја напуштиле најмалку 20.562 наши роднини, пријатели или соседи, што е рекордна бројка на иселени луѓе во последните 15 години. Најмногу од нив, дури 14.387 Македонци во 2013 година тропнале на портите на Германија, 1.457 се отселиле во Австрија и 1.385 во Швајцарија.
Вкупната бројка на отселени Македонци од земјава до денес, пак, надминува 600 илјади луѓе. До оваа проценка се доаѓа откако ќе се соберат сите објавени податоци за емиграција од меѓународните институции. Најпрво Светската банка објави дека до 2010 година од Македонија се отселиле 447 илјади граѓани, меѓутоа, истражувањето на професорите Весна Јанеска и Сузана Борнарова во една студија за Европската Комисија докажа дека бројката до 2011 година е поголема за околу 97 илјади иселени во САД, Канада, Австралија и Нов Зеланд кои претходно не биле земени предвид во истражувањето на Светска банка, и со тоа достигнува 544 илјади луѓе. Податоците на ОЕЦД, Светска банка и Евростат покажуваат дека од 2011 година до денес, бројот на македонски емигранти се зголемил за уште речиси 60 илјади граѓани така што сумирано се доаѓа до бројка што остава со „подзината уста“.

Дека трендот на масовно иселување не запира предупреди и Светската банка во својот најнов извештај за земјите од Балканот. Аналитичарите на оваа меѓународна финансиска институција се загрижени што годинава бројот на граѓани што бараат азил во Германија е всушност три пати поголем од лани што навестува дека емигрантите допрва ќе го срушат рекордот. За шест месеци, дури 6.704 Македонци побарале азил во Германија. Од сите земји во регионот, бројот на оние што бараат азил во Германија достигнува 78 илјади луѓе.
Мирнодопските балкански земји меѓу кои и граѓаните на Македонија кои најмногу бараат „прием“ во Германија се рангирани на истата листа со земјите како Сирија, Ирак, и Авганистан каде што беснеат војни.
„Регионот губи огромен дел од младото и образовано население. Албанија, Македонија, Косово, Црна Гора, Србија и Босна и Херцеговина се меѓу топ земјите според бројот на емигрантите. Една четвртина од граѓаните веќе живеат надвор од своите татковини“, пишува во Извештајот на Светската банка.
Во овој Извештај се проценува дека од деведесеттите години до денес, 4,9 милиони луѓе ги напуштиле овие шест земји, но ако порано главната причина за тоа беа војните по распадот на Југославија, денес луѓето си заминуваат главно од економски причини.
„Слабиот економски раст, хроничната невработеност, животниот стандард еднаков на третина од европскиот просек и постојаната ранливост на надворешни кризи ги тераат луѓето да трагаат по подобри економски услови. Најголем дел од емигрантите се млади, работоспособни и генерално пообразовани отколку оние што остануваат во татковината“, предупредува Светската банка во својот извештај и ги предупреди „властите да инвестираат во развојни проекти што ќе поттикнат брз економски раст, ќе отворат нови работни места во приватниот сектор за да ги мотивираат младите да останат во своите земји, а оние што заминале да посакаат да се вратат“.
Експертите велат дека одливот на младите од земјата е трагедија бидејќи како што тргнало, овде ќе останат да живеат само пензионери.
„Државата треба да сфати дека не само што губи идни ресурси туку и губи средства кои ги инвестирала во развојот и во образованието на тие млади луѓе. Бидејќи очигледно емиграцијата не запира, на долг рок ќе се соочиме не само со демографско стареење на населението, туку со екстремност на целосно стара држава, која ќе почива на пензионери и на ништо друго“, велат експертите.
Ако се знае дека во Македонија и после 24 години од независноста, повеќе од 500 илјади граѓани, односно една четвртина од населението живеат во сиромаштија, а 256 илјади луѓе се невработени, се проценува дека најголем дел од нив допрва ќе спасот од бедата ќе го бараат во бегството во “ветените” ЕУ, САД или Австралија.
Државниот завод за статистика изброја само 740 отселени лани
Домашната статистика пак за пребројување на отселени граѓани не е соодветна затоа што не ги калкулира луѓето кои се на привремен престој во странство, а практично се иселени, но во другата земја имаат статус на времено доселени. Така во публикацијата Миграции, Државниот завод за статистика пресметал само 740 отселени граѓани. Во последните пет години, според оваа публикација произлегува дека земјата ја напуштиле 5.081 луѓе што воопшто не соодветствува со реалноста.
Најдобар метод останува пописот, но според текот на политичките преговори, минимални се шансите да се спроведе регуларен попис што е еден од главните услови за фер и демократски избори, туку поверојатно е дека ќе се бара “преодно” решение што нема да ја даде целосната слика за бројот на луѓе во земјава. Она што е јасно е дека бројката од два милиона граѓани што живеат во Македонија е мит.
Печалбарите не се враќаат назад
Традиционалното печалбарство во Македонија веќе не постои, бидејќи се претвори во трајно иселување на македонските граѓани во странство. Помалите општини останаа со половина население, особено во зимските месеци.
Ако некогаш на печалба одел само еден човек или двајца браќа, денеска се оди со цело семејство од три генерации. Печалбарите велат дека полесно се преболува носталгијата со фамилијата покрај себе, а за време на зимскиот период и трошоците се помали, а и не мора да ја праќаат целата заработка во земјава, како порано.
Тие што заминаа, велат дека немаат намера да се вратат назад во „несредена држава“.
„Навистина чудно е што се потешко се враќаме назад. Ние заминавме во Австралија по егзистенција. Сега по 40 години сме добростоечки финансиски и без проблем можеме и ние и младите да опстојуваме дури и без работа. Но, нешто нè држи таму. Пробавме неколку пати да останеме подолго во Македонија, дури и ја реновиравме куќата. Но, едноставно квалитетот на живот е поинаков или барем ние сме навикнати така. Мора да кажам дека ја сакаме Македонија, но нема да се вратиме дефинитивно, а уште помалку нашите внуци родени и одгледани во Австралија“, вели еден иселеник во Австралија.
Тоа што иселениците не планираат да се вратат во татковината и ги повлекуваат своите семејства во странство отвора уште еден голем проблем. Економистите проценуваат дека во следните десет години, дознаките од странство, односно парите што им ги испраќаат печалбарите на своите роднини ќе се преполоват.
„Трендот покажува дека луѓето што одат на печалба, најчесто остануваат засекогаш да живеат во странство и ги повлекуваат и своите семејства. Тоа автоматски значи дека нема да имаат кому да праќаат пари во Македонија. Нивните деца што се таму родени имаат уште послаби врски со роднините во татковината, така што Македонија не може да се надева на големи приливи од странство по тој основ во иднина“, оценуваат економистите.

Ова се алармантни проценки за нас, ако се знае дека дознаките од странство важат за главни социјални и макроекономски стабилизатори. Само за споредба, минатата година иселениците пратиле 252,1 милиони долари во земјава, што е идентично колку и приливот на странски директни инвестиции.
Меѓутоа, едно истражување за значењето на дознаките од странство покажа дека дури половина од сите мигранти што праќаат пари, тоа најчесто не го прават преку формални канали како агенции за трансфер на пари, пошти или банки, така што половина од парите што ги праќаат нашинците воопшто и не се евидентираат во официјалните статистички податоци. Според тоа произлегува дека сумата е всушност и многу поголема.
Еден друг податок на Народната банка, кој ги опфаќа и девизите променети во менувачниците, покажува дека на тој начин лани се свртеле над 1,7 милијарди долари. Се проценува дека најголем дел од овие евра и долари се всушност печалбарски.
Истото истражување покажа дека парите што ги праќаат печалбарите имале исклучително позитивно влијание за животот на нивните домаќинства во татковината. Ова истражување покажува дека само една третина од емигрантите испраќаат пари во Македонија, најголем дел од нив до 5.000 долари. Само малку од печалбарите им праќале големи суми пари на своите семејства.