Искрено, кога почна да се пишува на бугарски меѓу поширокото население - не знам. Можеби околу 1824 година, кога д-р Петар Берон го објавил таканаречениот „Рибен прајмер “ (
https://en.wikipedia.org/wiki/Primer_with_Various_Instructions). Инаку, пишувањето на црковнословенски/бугарски во Хилендарскиот и Зографскиот манастир не престанува преку годините.
Што се однесува до бугарскиот патриотизам добре познат меѓу денешните Македонци:
Она што често го забораваат и Бугарите и денешните Македонци е постоењето на Паисиј Хилендарски и неговата „Славо-бугарска историја“ (
https://en.wikipedia.org/wiki/Istoriya_Slavyanobolgarskaya)... Пред 1762 година веројатно 98-99% од Бугарите не знаеле дека се Бугари. Говореле само ист јазик. 400 години под отоманска власт го избришале споменот на обичните Бугари, каде и да биле - Дунавска Бугарија, Добруџа, Тракија, Родопи, Македонија... Но околу 1722 година во околината на Банско, регион од Пиринска Македонија се родило дете, кое подоцна ќе се замонаши под името Пајсиј и ќе служи во светогорските манастири Хилендар и Зограф. Ќе патува низ Балканскиот Полуостров и ќе собира информации, информации за минатото, за големите бугарски хани и царе. А во 1762 година (еден век пред основањето на Бугарската егзархија) ќе ја заврши својата работа, која ќе го означи почетокот на бугарскиот патриотизам и ќе разбуди длабоко заспано (па и заборавено) чувство на благородна гордост кај обичниот народ. Ова негово дело ќе роди идни револуционери како Васил Левски, Христо Ботев, Георги Раковски, капетан Петко Војвода, дедо Илио Војвода и многу други ...
Не заборавајте дека од околу 6,5 милиони Бугари денес, околу 2-2,5 милиони имаат крв на прабаби и/или прадедовци родени во македонскиот регион. Нивните прабаби и прадедовци беа протерани од Вардарска Македонија од Србите, а од Егејска Македонија од Грците.