- Член од
- 12 мај 2015
- Мислења
- 90
- Поени од реакции
- 113
Според Државниот завод за статистика, само во 300 од вкупно 63 илјади деловни субјекти се делат плати од 800 и повеќе евра
Државниот завод за статистиката обелодени нешто што им беше јасно на повеќето македонски граѓани. Најголемиот дел од работодавците во државава им исплатуваат на своите вработени плати меѓу 11 и 12 илјади денари. Според најновите податоци на Државниот завод, објавени во најновата публикација „Вработени и нето-плати“, од вкупно 62.931 деловен субјект лани во октомври, најголемиот дел или кај 17.370 од нив најниската нето-плата изнесува 200 евра. По нив следуваат 9.871 компании кои даваат нето-плата од 8 до 9 илјади денари. Износи меѓу 15 и 16 илјади месечно или околу 250 евра исплатувале 916 компании, додека 771 фирма во просек им давале на своите вработени меѓу 25 и 30 илјади месечно. Најмалку, или само 300 македонски фирми делеле највисоки плати од 50 и над 50 илјади денари. Од овие 300 субјекти, поголемиот дел или 190 им припаѓаат на групите: „Стручни, научни и технички дејности“ и „Објекти за сместување и сервисни дејности со храна“.
Инаку, од вкупниот број деловни субјекти во земјава, најголем број или 23.042 се во трговијата на големо и мало, поправка и сервис на моторни возила. И во овие дејности најголемиот дел на вработени имаат нето-плата од 10 до 11 илјади денари. Со ист износ на нето-плата се и вработените во преработувачката индустрија, која според статистиката, е втората по ред дејност со најмногу вработени.
Според Статистика, просечната плата исплатена во март годинава изнесува 21.402 денари и таа е на речиси истото ниво со години наназад, при постојан пораст на цените на храната и на услугите. На пример, просечната плата во 2010 година изнесуваше 20.330 денари. Ако се видат табелите ќе се забележи дека просекот секогаш го „билдаат“, всушност, платите во енергетскиот сектор, финансиските дејности, телекомуникациите, здравството и рударството каде што просекот се движи од 25 илјади денари до 40 илјади.
Како што стојат работите на економски план, платите во земјава веројатно уште некое време ќе го задржат на ова ниво, кое е многу пониско, не само од европските и светските трендови, туку и од соседните. На пример, просечната плата во Србија е 400 евра, во Хрватска - 730 евра, во Црна Гора 470 евра, во БиХ 420, а во Словенија 990 евра. Според Меѓународната организација на трудот, додека просекот во Македонија е 340 евра или 415 долари, лани просечната плата на светско ниво изнесувала 1.600 долари. При тоа, просекот во развиените земји бил 3.000 долари, мерено спрема куповната моќ, а во земјите во развој - 1.000 долари.
Македонските граѓани се соочуваат со невозможна мисија за да го преживеат месецот со плати кои освен за сметки недостасуваат за други потреби. Сојузот на синдикати пресмета дека 530 евра му се потребни на едно семејство за да го преживее месецот, а реалната ситуација покажува дека голем дел од граѓаните имаат потпросечни плати од 12 илјади денари, а камо ли просени во висина од 300 евра. За нив се недостижни тие 500 евра и велат дека е многу тешко да ги заработат. Треба да се бара решение и Македонија не може да си дозволи да чека долго, велат некои луѓе.
„Петстотини евра? Јас не знам пријател да зема толку пари, обично е 10 илјади 12 илјади, 15 илјади до 18 илјади, дури знам дека луѓе немаат никакви примања.“
„Споменици, фонтани сите тие работи, нема потреба да се лупаат толку пари, значи може на нешто многу побитно и автоматски може и да се зголемат платите и да дојдат луѓето до 500 евра, а не ние со 200 евра.“
„Ние сме светски феномени во преживување, мислам дека на друго место вака не се преживува како во Македонија, еве пак преживуваме некако, ама мислам дека уште малку ќе трае ова, мислам дека револтот кај луѓето е голем, не знам“, велат анкетираните граѓани.
Дел од граѓаните сметаат дека за да заработат пари доволни за да го преживеат месецот треба да работат без престан во месецот. Други наведуваат дека треба да си снаодлив за да преживееш.
„Многу тешко, дополнително треба да работиш и после работното време, за да преживееш и тоа не стигнува баш многу. 24/7 треба да бидеш активен за да преживееш.
Задолжени сме сите, вадиш од една картичка ставаш на друга картичка, кредити земаш, ама до кога ќе може кредити да се земаат?“
„Струја, вода, парно и ред други работи и не останува, не дај боже на лекар да отидеш“, велат анкетираните граѓани.
Според анализата на Синдикатот ако се направи споредба меѓу просечната месечно нето палта од 348 евра и синдикалната потрошувачка кошница од 530 евра под претпоставка дека тоа се единствени приходи на едно домаќинство, тогаш резултатот е дека на тоа семејство во текот на месецот му недостасуваат 182 евра за да ги покрие основните животни трошоци.
Економистите велат дека стапките на економски раст кои ги оствари Македонија во последните години не се пресликаа врз животниот стандард и оти нивото на плати е под потребно ниво за задоволување на основната кошничка на производи и услуги. Професор Зоран Ивановски објаснува дека тоа е резултат на ниското ниво на инвестиции и ниското ниво на продуктивност на трудот.
„Исто така пазарот на трудот се уште е соочен со поголема понуда што се пресликува на ниското ниво на плати. Излезот е нови инвестиции и раст на националната економија што во иднина ќе се преслика на пазарот на трудот, а тоа ќе значи зголемување на платите.“
Пораката на економистите е дека треба да се отвори и прашањето на дистрибуцијата на доходот во Македонија, но дека треба да има предвид и потребата да се разгледа и можноста за некои измени во социјалната политика за да може најранливите категории граѓани да успеат некако да го поминат што е можно понормално својот живот без да бидат лишени од основните потреби.
