nekoj da ima tema za crno seme i golemata voda
ЗА ЦРНО СЕМЕ
Во тесна врска со егејско-македонската одисеја, романоит Црно семе е потресно сведоштво за несфатливото насилие и тортура, тој стравотен пекол што го создале лугето за обезчовечување и обезличување на човекот.
За време на четириесеттите години, монархистичниот режим издалува една сомнителна маса на грчки војници, комунисти и македонци кои одбиваат да потпишат дека се откажуваат од КП и од својот национален идентитет, и ги водат на еден пуст остров – мачилишпте, за да изнудат од нив лојалнос спрема кралот и Грција. Низ целиот роман варираат најразлични видови на брутално насилие за да се извлече признанието.
Најубавите страници на овој роман се токму оние места каде во вителот на надчовечките маки се крева сомнителниот човеков отпор кон злото , големото човеково достоинство да се остане простум, да не се отстапи од начелата на моралот, од начелата на човечноста и доблеста.Токму во тоа е големата и величенствена порака во овој роман, мал по обем голем по длабочината во откривањето на драмата на човекот.
Иако Црно семе е роман во кој главен јунак е масата која живее како единствена целост, сепак се изделуваат некои впечатливи ликови.Доне и Христос се луѓе од прометејски ков. Тие го носат факелот на вистината до крај, до последен здив на своето живо тело и не потклекнуваат никогаш. И Доне и Христос го носат во себе комунистичкото чувство кој во часовите на сите морални искушениа и физички страдања им помага да издржат и да останат човечки простум.
Последните збоови на Христос се„мојата земја.. каде е мојата земја“ Токму во тоа се состои симболиката во црно семе. Човек кој е искорнат од својата земја, од националниот идентитет, од својот сопствен живот тој е преобразен во безлично суштество на кое му се затворени сите најафтентични човечки средби, тој е битие на кој му е одземена секоја егзистенцијална спора.
Делото претставува сугестивен уметнички показ за потврдување на човекот во човекот, на неговиот прометејски дух низ возвишениот отпор кон силите на злото, кон силите што се стремат да го обесчовечат.
Големата Вода
Борбата против злото, моралното распаѓање на личноста се воид со добро воспитување. Родителите се првите воспитувачИ на своите деца, потоа улогата ја превземаат државните образовни институции. За сирачето, детето без родители ова веднаш го превземаат државните институции, но не со љубов туку од обврска.
Во романот Големата вода ги согледуваме И разоткриваме душевните преживувања И доживувања на воените сирачиња од втората светска војна. Се запознаваме со претставниците на државата кои на овие сирачиња треба да има дадат слободен живот достоен за човекот. Го гледаме домот за сирачиња кој треба д аим биде семеен дом, татковина, а големата вода слобода. Овие сирачиња прибрани се од полињата, по градините. Донесени се во домот во кој наликува на зандана. Ги одвојуваат од некој свој кој барем малку ги сака. Лем го одвојуваат од вујко му, кој го сака но неможе да го одгледа во тие тешки повоени години. Му ветува дека чим ќе смогне малку економска моќ ќе го врати во својот дом. Заминува во домот, каде со својот домски другар ја гледаат Големата вода-сонот за подобро утре, А во домот, се разочаруваат од големиот татенце, управителот на домот Аритон Јаковлески. Непедагошките мерки на овој татко, на другарката Оливера Срезоска, животот во нечистотија , сиромаштија, непедагошките мерки, физичките казни раѓаат омраза заради згазеното чвечко достоинство. Но сонот за големата вода ги носи напред. Сакаат да откраднат дрво И од него да направат Кејтанова мајка . Од неа да проговори за несреЌното детство без мајка, за детство без детство., но И за еден стар тврдоглав догматичар кој на крајот ја увидел својата грешка. Ги увидел непедагошките мерки спрема децата на кој војната им го одзела најмилото, родителите, љубовта, грижата.Овој борец против фашистите касно ја увидел својата грешка. Сватил дека освен службената должност, на децата не им понудил ништо повеќе. Ги демнеше, ги следеше бараше причина да ги казни овие млади сирачиња. Зедно со воспитачката Оливера на овие мали сирачиња кои си направија мајка можеа многу д аим дадат. Но не дадо. Само им развија омраза.
Овие партиски чиновници, овие преставници на државата не успееја воените сирачиња да ги помират со злото, да ги спасат од моралното распаѓање на личноста. Погрешно ги воспитуваа, ги мачеа, казнуваа. А, можеа само со малку љубов да .....
Се надевам дека ке ти помогне на тебе и на другите секако...
?
