Седмиот печат
FADE OUT за филмот на Сашо Павловски
Сунчица Уневска
Најновото македонско остварување „Ова не е американски филм“ на Сашо Павловски е вистински феномен. Гледате нешто цели 86 минути, при тоа немајќи поим што всушност гледате. Ако ова дело требаше да алудира на гангстерски филм, тогаш нема ни „г“ од тоа, комедија не е, бидејќи не е ни малку смешен, пародија сигурно не е, затоа што тогаш треба нешто да исмева, а тоа значи нешто да прикаже или на било каков начин да дефинира и на крајот, треба да има некаква цел, идеја или поента, што овде апсолутно не е случај. „Ова не е американски филм“ можеби може да биде се', но сигурно не филм, бидејќи има основни непознавања од тоа што е филм и има проблем со базичните елементи што едно дело го прават филм.
Тогаш, стварно не треба да ни биде нејасно зошто се' повеќе и повеќе нашите филмови си ги правиме за дома. Како и би можело да одат на фестивали? Не дека на фестивалите нема лоши филмови. Напротив, има многу слаби остварувања, но тоа се филмови. Има основни правила што едно дело го прават филм и кој може да е направен вака или онака, може да има многу недостатоци, но сепак да биде филмско дело. Тоа сигурно е „минимумот“ што треба да се исполни за еден филм да оди на фестивал.
Но, кога ги гледате филмовите на нашите млади автори (тука се и поддржаните кратки, документарни...) се прашувате каде има курцшлус. Што се случува? Каде младите учат филм и кој во државава одлучува дека Сашо Павловски како дебитант, кој досега не покажал ништо, треба да добие максимум од 500 илјади евра, колку што добива и еден од нашите најдобри автори, Столе Попов? Или зошто Павловски добива двојно поголема сума пари од Владо Блажевски, кој покажал и докажал дека знае што е филм, исто како и помладиот Светозар Ристевски, но кој со свои две дела доби награди и отиде на бројни светски фестивали? Кој носи вакви одлуки и кому тие му се во интерес?
„Ова не е американски филм“ собрал многу добри македонски актери, кои за жал, не можете да сфатите како може да изгледаат толку безлично. Како и не би, кога овој филм нема во себе приказна, нема мотив, нема фокус, тој е тотално недефиниран, наивен, направен аматерски, нешто започнато, но недовршено. Во него нема гангстери, ниту нивна пародија, ниту нивна сенка, во него нема дејствие, нема течение, акција или настани. Се нешто е етерично, нејасно, недофатливо.
Навистина е неверојатно како гледате нешто пред вас, нешто што некој се обидувал да го вообличи, со сценографија, костимографија, со добрата музика на „Фолтин“, гледате ликови, навидум настани, а всушност, нема никаков правец, нема никакво значење. Славиша Каевски цело време реди цитати од филмови, кои немаат никаква функција, на ништо не асоцираат и во ништо не се вклопени. Исто како и филмот, кој нема допир со ништо, ниту со некој филм, ниту со некаква реалност.
Ова дело сигурно не е американски филм, но не е ни македонски филм, тоа не е ништо. Уште за време на снимањето американскиот актер Кај Еванс ни зборуваше дека тие во филмот си играат, дека ги исмеваат американските филмови и ликови, дека тој не случајно се вика Били Вилис. Но, во ова ужасно празно деби на Павловски, во кое една ситна банда сака да ја ограби американската амбасада, тоа го нема никаде. Жално е колку ликот на Кај Еванс е без никаква смисла. Додека кулминацијата на бесмислата следува кога на крајот ќе дознаете каде лежи „заплетот“...
FADE OUT (исчезнување на сликата), зборот што босот, кој го игра Сенко Велинов, цело време го повторува сакајќи да го смени кадарот и да си создаде свој филм, е можеби во овој бесмислен контекст и единствено успешен. Она единственото во што овој филм успева, е да исчезне и да ви побегне од раце, не успевајќи ништо од него да фатите. Навистина не би можеле да го анализираме, ниту да говориме за ликови, бидејќи ниту може да го окарактеризираме како филм, ниту можеме да зборуваме за улоги. Бидејќи, „Ова не е американски филм“ е наивен и аматерски обид, со голема поддршка од државата, да се направи филм во филм во филм, кој и не можеше да заврши поинаку освен аматерски.
Преземено од утрински весник.
Konecno sovremen filmski jazik vo konkretena smisla na zborot!
