Парчосување на Македонското јадро - процес кој трае веќе два века

[Bratot]

ПРОГОНСТВОТО НА МАКЕДОНЦИТЕ ОД ГРЦИЈА (4)
Ги терале да пијат рицинус ако зборувале македонски

Скопје 25 октомври 2008 (МИМ)
„На децата кои задолжително го посетуваат училиштето за да го научат грчкиот јазик им се забранува да го зборуваат својот мајчин македонскиот јазик. Ако се случи такво нешто, учителот го затвора детето во училишната визба цел ден, а многу пати и повеќе. Ако полицаец сретне на патот работничко дете што зборува на свој јазик го помодрува од тепање. Истото тоа им се случува и на возрасните“. Ова е извадок од една од репортажите што ќе ги објави весникот на грчките комунисти „Ризоспастис“ од самото место по посетата при крајот на 1932 година во Леринско и во Костурско кога кога грчките власти применуваат невиден терор за да ги грцизираат Македонците.


Во суштина, основната цел на грчката денационализаторска политика во Егејскиот дел на Македонија се состоела преку присила и терор да се спречи употребата на македонскиот јaзик во јавната комуникација, на јавните места, во училиштата, црквите, во семејствата, смета академик Иван Катарџиев. Од црквите се бришел секој текст, натпис, се откоренувало секакво обележје, се уништувале иконите или книгите што потсетувале на македонската словенска култура.

„Во својата политика за брза денационализација и асимилација на македонското малцинство, на оние што успеале да го избегнат прогонот во Грција, грчката држава обрнувала особено внимание на образованието. Таа не само што се трудела да избрише се’ што можело да ја храни индивидуалната и колективната меморија на еден народ за долговековното живеење, историја, култура, традиција на овие простори, туку како фактор за брзо и ефикасно постигнување на својата цел ќе се потруди да воведе драконски мерки против употребата на македонскиот јазик во прв ред од младите генерации. За таа цел, во прво време, во прв ред ќе му обрне внимание на образованието и воспитанието на младите генерации и на забрана на употребата на македoнскиот јазик - секаде, надвор и дома во семејството, на нивата, во шумата со стоката и кога ора и кога пасе. Или се носат дрва со неа“, пишува академик Катарџиев за денационализацијата и асимилацијата на Македонците од страна на грчката држава.

До истите сознанија ќе дојде и грчката професорка по антропологија во САД Анастасија Каракасиду, која осум години ќе го истражува минатото и сегашноста на малото место Ѓувезна (Арисос) во Солунската околија, чии жители целосно се асимилирани. Таа во својата книга „Полиња жито, ридишта крв“ вели дека многубројните директиви на грчката влада упатени до локалната власт во 1920 и 1930 година извршиле длабоко влијание врз социјалните односи и сфаќањата на идентитетот на населението. Најзначајна била забраната за јавна употреба на друг јазик, освен грчкиот. „Особено, употребата на ‘бугарскиот’ (збор, кој често се користел во Грција за да се означи или да се категоризира словенскиот јазик, што се зборувал во Македонија) се забранувала на секое јавно место, во продавниците и на пазарите“, пишува професорката Каракасиду.

Како што нагласува таа, за време на меѓувоениот период, жандарите постојано го држеле на око локалното населени и му пишувале казна на секој што на јавно место ќе прозборел „бугарски“ (наводниците ги става авторката, н.з.) или некој друг јазик освен грчкиот. „Употребата на словенскиот јазик била успешно ограничена, а главно го зборувале жените меѓу себе. Кога децата ќе влезеле во училиштето, каде што било најстрого забрането да се зборува друг јазик освен грчкиот, а тоа важело за цела грчка Македонија, културната и лингвистичката рамнотежа се нарушувала уште повеќе. Исто така, биле основани и вечерни училишта за да можат и возрасните мажи и жени да учат на грчки. Ова мерка, веројатно, била една од најефикасните орудија за културна асимилација. Во 1940-тите само мал број постари жени во Арисос се’ уште зборувале словенски јазик, а според сознанијата од мојата теренска работа таму беше останала само една жена, за која селаните велеа дека го „бугаризира“ грчкиот јазик кога зборува. Но, некои зборови од (поранешниот) локален говорен речник, сепак, останале, особено изразите за роднинските врски, како доказ дека таму некогаш се зборувал словенски јазик“, пишува професорката Каракасиду.

Според неа, градењето на грчката лингвистичка хегемонија очигледно во Арисос, местото каде што таа истражувала, се случила релативно лесно, но во другите места овој процес бил насилен. Таа го посочува примерот на жителите на Сохос, источно од Лангадас, кои биле принудувани да пијат рицинус или били испраќани дури в затвор ако зборувале на некој друг јазик, а не грчки. „Во западна грчка Македонија, каде што словенската свест кај локалното население била посилна, а влијанието на грчкиот јазик историски послабо отколку во заедниците во централна грчка Македонија, како во Асирос, кампањата на хеленизација била поагресивна, а имало и поголем отпор спрема неа. Таму дури и младите ученици биле тепани ако зборувале словенски“, пишува Анастасија Каракасиду.

Какви мерки преземале грчките власти за да го протераат македонскиот јазик говори и следниот пример. Еден селанец од Нерет бил повикан да се јави на суд по обвинение дека бил фатен од полицијата како со други луѓе од селото „зборува на јазик што останатите не го познаваат (словенски) и како на истиот јазик пеел“.

Воспитувањето на младите во грчки дух било најлесниот пат за да се оствари целта. За развој на образованието во краиштата каде што живееле Македонците грчката влада одобрила 14 милиони драхми кредит за подигање на училишта. Само во Леринско се предвидувало да се подигнат 80 училишта. На таа засилена грцизација на Егејскиот дел на Македонија реагирала и Кралска Југославија. Нејзиниот амбасадор во Лондон ќе забележи дека Грција има намера да го избрише прашањето на словенското малцинство од десната страна на Вардар.

Репортерот на весникот „Ризоспастис“ ја опишува тогашната состојба на македонското малцинство во Грција како многу тешка. „Нема да зборувам за економското угнетување, кое е пострашна отколку во другите околии. Ќе дадам само неколку податоци за духовното и политичкото угнетување за да видат трудбениците во Грција какви маки трпат кутрите Македонци“, информира неговиот репортер и ги изнесува примерите како учениците се повикувале секој ден на испитување за да ги натераат да „признаат“ дали и кога нивните татковци прифатиле вооружени луѓе во своите куќи, кој јазик зборувале. „Ги задолжуваат, се разбира, сите вработени да зборуваат грчки, дури и во своите куќи за да ги погрчат. За одбележување е дека ни една жена не знае грчки. Околискиот управник Бакос, еден од најкрвожедните луѓе, порано капетан на андартите, редовно ги повикува учителите за да дознае за движењето во селото и им дава различни совети за ‘националната мисија’, т.е. пожестоко да ги угнетуваат Македонците“, пишува „Ризоспастис“.

Новинарот нагласува дека луѓето повеќе се плашеле од националистичките организации ЕЕЕ и „Павлос Мелас“ отколку од полицијата. Тој наведува пример како еден припадник на ЕЕЕ во присуство на полицаец претепал еден земјоделец, бидејќи зборувал македонски. Во В’мбел, Костурско, биле претепани и осудени на десет години затвор поради тоа што пееле песни на својот македонски јазик.

Академик Катарџиев пишува дека жестокоста со која се прогонувал македонскиот јазик не можел да остане без последици и практично тој станал апокрифен јазик. „Македонецот можел да се зборува само тајно и тивко, да не биде слушнат од непознати и непосакувани личности. Од друга страна, прогонувањето го оневозможило неговиот развој. Тоа го конзервирало и објективно одело во полза на еленизација на македонскиот народ на подолг период“, заклучува македонскиот историчар.

(продолжува)

 

[Bratot]

Атина под притисок на Друштвото на народите официјално го призна македонското малцинство уште во далечната 1925 година. Тогаш го издаде познатиот „Абецедар“, буквар за школување на Македончињата. Меѓутоа, таа никогаш нема да дозволи да почне да се користи во училиштата. Подоцна ќе се разбере дека тоа, всушност, била само една од многуте валкани игри за да ја залаже меѓународната организација дека ги почитува правата на малцинствата, обврска што ја презела уште во 1920 година со договорот потпишан во Севр, Франција.

Интересна е хронологијата како се роди првиот македонски буквар, кој беше препечатен пред две години од Македонците во Егејска Македонија и промовиран во Солун. Во 1924 година на свечена седница на ОН во Женева била потпишана конвенција меѓу министрите за надворешни работи на Бугарија, Христо Калфов, и на Грција, Николаос Политис, за еднаков третман на „бугарското“ малцинство во Грција и на грчкото во Бугарија, иако Софија немала право да говори за македонското малцинство и да го штити со меѓународни договори. Во седиштето на Друштвото на народите на овој настан му било дадено големо значење. Бугарскиот парламент веднаш ја ратификувал конвенцијата, но такво расположение не постоело во Грција, така што нејзиниот парламент одбил да го потврди договорот.

Набргу потоа еден член на Долниот дом на британскиот парламент, кој сметал дека е направена неправда спрема малцинствата во Грција, на седница во февруари 1925 година поставил прашање дали британската влада ќе преземе нешто во ОН за Грција да ја ратификува конвенцијата со Бугарија. Така, тогашниот министер за надворешни работи на Велика Британија, Остин Чемберлен, еден месец подоцна побарал Советот за безбедност на ОН да ја праша Грција што сторила за потпишувањето на Конвенцијата во врска со задоволување на правата на словенското, како што го нарекла македонското малцинство, и какви мерки според Грција се потребни за образование и вероисповед на тоа малцинство.

Министерот Чемберлен го поставил прашањето пред Советот, а Грција, наоѓајќи се под силен притисок на меѓународната заедница, морала, ако ништо друго, барем на хартија да преземе нешто за правата на македонското малцинство. На седницата на Советот на ОН, одржана во јуни 1925 година, грчкиот претставник ги информирал неговите членови за мерките што веќе ги презела или ќе ги преземе нивната влада.

„Прво, во државниот буџет ќе предвиди кредит за поддржување на училиштата на словенското малцинство. Второ, според чл. 9 од договорот за заштита на малцинствата, ќе изработи специјална програма за отворање општествени училишта за тоа малцинство. Трето, подготви потребен кадар и ќе издаде учебници на сметка на државата. И четврто, ќе им се дозволи на верниците сами да ги избираат своите советници“, информирал грчкиот претставник.

Сакајќи да и' покаже на Европа дека има искрени намери, Атина го издала „Абецедарот“. Тој бил отпечатен на леринско-битолско наречје и неколку примероци биле испратени во седиштето на ОН во Женева. И се завршило на тоа. Практично, Грција не реализирала ништо од она што го ветувала пред меѓународната заедница.

„Независно од грчкото лицемерие во врска со букварот, во времето на неговото издавање употребата на македонскиот јазик во секојдневниот живот, дома, на пазар, на улица била широка. На македонски јазик со грчки букви биле напишани многу фирми на продавниците и друго. Со него се комуницирало и во судовите“, вели академик Иван Катарџиев, кој го истражува прашањето на асимилацијата на Македонците во Грција.

Обединетите нации често пати испраќале свои претставници за да проверат колку Грција го спроведува она што го ветувала, но Атина секогаш со разни трикови и итрини успевала да ги убеди дека словенското малцинство ги ужива сите права. Учителот Пападопулос, кој бил задолжен за пречекот на претставниците на ОН во Воден, вели дека имале многу маки и требало да употребат голема умешност за да и' докажат на Меѓународната комисија дека малцинствата во Македонија ги уживаат сите права.

Тој вели дека дента кога организирал презентација на училиштата пред Меѓународната комисија ги излажал учениците и им рекол дека на станицата во Воден минува министерот за образование и дека сите треба в раце да веат грчко знаме и да пеат патриотски песни.


„Им препорачав на учениците во случај да бидат прашани на улица или, пак, на железничката станица дали знаат друг јазик, освен грчкиот, да одговорат негативно. Оваа презентација на училиштата беше претставена со целосен успех“,
признава грчкиот учител како биле излажани претставниците на Обединетите нации. А и тие во Грција доаѓале формално и многумина од нив се правеле дека не ги забележуваат провидните лукавства на домаќините.


„По обичај, во однос на извршувањето на своите обврски кон малцинските права на македонското малцинство на својата територија, Грција ќе примени двоен стандард. На внатрешен план ќе им даде целосна слобода на државните органи задолжени за асимилација на македонското малцинство и на разните националистички парадржавни организации да се служат со се' што можело да го забрза процесот на погрчување на македонскиот етнос. Меѓутоа, на надворешен план постојано ќе инсистира и ќе ’докажува‘ дека доследно ги почитува обврските од договорот кон националностите и конкретно кон македонското малцинство“, пишува академик Катарџиев.

Истовремено Грција ќе го убедува светот дека по потпишувањето на Грчко-бугарската конвенција за доброволна размена на население и нејзината реализација, во неа немало повеќе „славофони“ и дека сите тие емигрирале во Бугарија. Таа ќе тврди дека од нејзина територија 101.000 лица си заминале во Бугарија, а 52.881 Грк од Бугарија се доселиле на нејзина територија, што не е вистина, зашто бројот на иселените Македонци во Бугарија бил трипати помал и изнесувал 32.232.

Отпечатениот „Абецедар“, иако Македончињата во Грција никогаш не почнале да учат на него, предизвикал бурни реакции кај соседните држави, посебно во Софија. Бугарскиот професор Љубомир Милетич вели: „Бидејќи од политички причини се прифати македонските бугарогласни да се именуваат, не со нивното сопствено име Бугари, туку со едно конвенционално име Словени, грчката влада го искористи тоа за своите бугарогласни поданици да ги третира како некаква нова, сега откриена народност, без своја писменост, без литературна традиција, без нормиран литературен јазик“.

Професорот Иван Шишманов вели дека целта на издадениот „Абецедар“ бил обид „славофонското население во Македонија со писмото и со јазикот да се оддалечи од бугарската опасност“. Тој ја обвинува грчката влада за издавањето на букварот, подвлекувајќи дека тоа ќе и' се врати како бумеранг.

„Таа сака да создаде сосема нов, специјален литературен јазик за да може уште повеќе да ги оддалечи овие славофонски субјекти од бугарското влијание, ризикувајќи со тоа во своите граници да потхранува македонски сепаратизам многу поопасен за Грција“, ќе изјави Шишманов.

На ист начин реагирала и владата на Кралска Југославија. Тоа може да се види од телеграмата што ја испратил италјанскиот амбасадор во Рим. Тој им јавил на своите претпоставени дека штотуку примил информации кои говореле дека владата на СХС била возбудена поради систематски лошиот третман наложен од грчките власти врз Македонците „кои зборуваат српски или ја изразуваат својата етничка припадност со Србите. Таа ќе испита наметнување слични средства кон лицата во Кралството

 

[Bratot]

Ги прогонуваат и мртвите Македонци

„Грците не ги прогонуваат само сите живи Словени, кои еднаш ги именуваат ’бугарогласни’, втор пат ’словеногласни’ туку и сите мртви Словени чии гробишта се наоѓаат во цела Македонија. Тие ниту во гробот не ги оставаат на мир, од крстовите ги бришат натписите на словенски писма, ги вадат коските од гробовите и ги горат“.


Овие зборови ги запишал еден Англичанец кој во 1928 година пропатувал низ повеќе места во Егејска Македонија вчудовиден од теророт што го вршеле Грците врз Македонците.

За Македонците особено тешки биле годините по Грчко-турската војна од 1919 до 1922 година. Со потпишувањето на Конвенцијата за размена на население, Грција населила 640.000 бегалци од Мала Азија во Егејска Македонија, што целосно го изменило етничкиот состав на населението. Бегалските семејства ги сместувала во куќите на Македонците и им ги делела нивните имоти продолжувајќи со нивно принудно иселување, со насилства и убиства. „Оваа појава беше најкарактеристична во пограничните реони со цел животот на Македонците да се направи неподнослив. Присилното сместување беше проследено и со одземање ниви, инвентар и друга покуќнина“, пишува Тодор Христов Симовски во "Населените места во Егејска Македонија“.


Во тие страшни години најголемиот терор врз Македонците го вршеле ултра-националистичките организации создадени од грчката држава или, пак, со нејзин благослов. По насилствата што ги вршеле врз нив Македонците најмногу ги запаметиле „Грчко-македонска тупаница“, Националната организација на младите (ЕЕЕ) и организацијата "Павлос Мелос", Националниот сојуз на Грција, попознат меѓу македонското население како „Челични шлемови“ со профашистичка ориентација, и Тајната национална организација (ЕМС).

Симовски подвлекува дека истовремено во цела Македонија биле формирани специјални одреди, наводно, за да ги гонат комитите, а всушност да го малтретираат македонското население. Тогаш тие вршиле масовни апсења и убиства. Во меморијата на македонскиот народ најдолго остана запаметено убиството на 19 Македонци од селата Трлис, Караќој и Ловчен. По невиденото крвничко тепање биле ликвидирани на 27 јули 1924 година. За колежот дознала цела Европа, чии весници нашироко пишувале и го осудувале теророт што го вршела Грција врз словенското население.

Но, критиките на демократска Европа како да не допирале до грчките власти. Една година подоцна биле извршени масовни апсења на повеќемина Македонци од Лерин и неговата околина. Голем број од нив биле осудени на смрт и стрелани, а другите испратени во грчките затвори.

Во асимилирањето и протерувањето на Македонците од просторите на кои живееле со векови грчките власти најчесто ги користеле националистите кои биле нивна моторна сила. "Тој метод на грчкиот национализам му бил познат на светот. Во едно списание на француски јазик од 1927 година е објавена мала статистика за резултатите од грчкиот терор во Егејскиот дел на Македонија меѓу 1919 и 1926 година. Според неа, биле извршени 104 убиства, 95 силувања, од кои 26 врз девојчиња под 14-годишна возраст, 17 пожари, 3.464 притворања, 2.327 мачења, 1.165 ограбени и истерани семејства", пишува академик Катарџиев во книгата „Македонија во 20 век“ издадена од „Култура“.

Положбата на Македонците станала уште понеподнослива со воведувањето на диктатурата на Метаксас. „Балкан коресподенц“ во 1934 година пренесува една куса информација од режимскиот весник „Хеленикон Мелон“, кој пишува: „Македонците со оковани раце и нозе се транспортираат во визбите на жандармериските згради, каде што ги мачат со средновековни направи за мачење. Фашистичките агенти на организациите ЕЕЕ, на Павлос Мелас итн. го тероризираат сето македонско население во селата Каленик, Висоштани во Леринско и во сите македонски села во Костурско“.

И една друга информација од истото списание говори на каков терор биле изложени Македонците. „Од Серес (Источна Македонија) се јавува дека секојдневно во тамошните затвори се затвораат славомакедонци поради смешни долгови од 60 до 100 драхми кон државата или аграрната банка“, пишува „Балкан коресподенц“.

Пострашни од физичкото насилство биле психичкиот терор и уништувањето на македонската култура што ги вршела не само грчката власт туку и националистичко-терористичките организации. Академик Катарџиев го апострофира дејствувањето на организацијата "Грчко-македонска тупаница" која, служејќи и' на власта, создавала атмосфера на вистински пекол во Егејскиот дел на Македонија. На 27 јануари 1926 година, во името на „светата борба“, таа издала наредба да се забрани македонскиот јазик во сите јавни места, во кафеани, на собири, забави, ручеци и свадби. "Грчко-македонска тупаница" со наредбата се поставила и над државата, препорачувајќи им на сите власти - административни и воени и приватни чиновници да не примаат и да даваат информации на друг јазик освен на грчки.

Во акцијата за откоренување на се' што е словенско активно била вклучена и војската, која ги уништувала сите предмети што биле напишани на словенски јазик. Таа влегувала во црквите и ги отстранувала иконите кои не биле напишани на грчки јазик, а фреските ги уништувала. За нив се' што не било напишано на грчки јазик не било христијански.

Еден пешадиски поручник по извршената инспекција во селото Арменско во јануари 1932 година во извештајот напишал дека во преградата што го двоело одделението за жени во црквата нашол три мали икони кои не биле напишани на грчки јазик. „Поради нервозата што ме опфаќа и која уште повеќе ми се зголемува кога го слушав селскиот претседател да зборува бугарски, што тој го вика македонски, го удрив и му препорачав во иднина не само тој туку и на своите селани да им препорача секогаш и насекаде да зборуваат грчки“, им пишува грчкиот офицер на своите претпоставени. Тој истовремено ги информира дека во селата каде што живееле Македонците мразеле се' што е грчко и смета дека "најефикасен начин за асимилација е ако најзапалените како неподобни бидат протерани во туѓа држава".

Во една анализа за денационализацијата во Леринскиот округ, што е подготвена во 1931 година, се констатира дека грцизацијата во тој реон не оди како што треба, па затоа се предлага да се преземе чистења на учителскиот, свештеничкиот и на чиновничкиот кадар и на нивно место да се постават образовани националисти од југот на земјата, да се организира вистинска разузнавачка служба и засилување на националистичките организации.

За јакнење на патриотските чувства, на Македонците им било наредено да ги бојадисуваат куќите во грчките национални бои, ѕидовите во бело, а прозорците и вратите во сино, а на секој празник да го истакнуваат грчкото знаме.

"Порано, кога во денешна Македонија под грчка власт царуваа бандитите, андартите и комитите, за да го спасат својот живот, селаните секојдневно беа присилени да го менуваат убедувањето. На комитите им се претставуваа како Бугари, на андартите како Грци. Денес се принудени секој час да декларираат автентичност на грчки чувства. Инаку, камшикот кој никогаш не е демобилизиран стапува во акција", пишува весникот на грчките комунисти "Ризоспастис" за пеколот што го преживувале Македонците.

Тодор Христов Симовски во „Населените места во Егејска Македонија“ прецизно, со факти и низ бројки, ја илустрира геноцидната политика на официјална Атина. Тој посочува дека непосредно пред поделбата, од вкупниот број жители на тие простори, најголем број биле Македонци - 326.000 православни и 41.000 исламизирани. Имало и околу 295.000 Турци, а Грците биле трети по бројност, близу 234.000. Покрај нив, живееле уште и околу 60.000 Евреи, 50.000 Власи, 30.000 Роми, 9.000 Албанци и др.

Според него, и пред доаѓањето на Турците во Егејска Македонија, доминантно било македонското население. И покрај честите војни што се воделе на тие простори и секојдневните пустошења и насилни преселби, Македонците секогаш биле најбројната националност, иако нивниот број секоја година се намалувал. Првите помасовни протерувања на македонското население започнале за време на Втората балканска војна, при што грчката армија била најсвирепа спрема него, палејќи повеќе градови и села.

Големогрчката политика на прогонување на Македонците и на другите малцинства од територијата на Грција била вршена и со амин на Друштвото на народите. Со поддршка на меѓународната организација потпишала две конвенции за размена на население, едната по нејзина иницијатива со Бугарија на 27 ноември 1919 година и втората со Турција по поразот во војната од 1919 до 1922 година. За време на Мировната конференција во Париз, кога се поставувало прашањето за потпишување договор за мир со Бугарија, Грција поднела Меморандум со кој побарала размена на словенското население од Егејскиот дел на Македонија и од Тракија со грчкото во Бугарија, што значело индиректно прогонување на Македонците од родните огништа.

„Мотивот на грчката држава да предложи конвенција за иселување на малцинствата е сосема прагматичен. На Грција и' било сосема јасно дека македонското население нема намера доброволно да ја напушти својата дедовина. За да се ослободи од големото македонско малцинство, без оглед на теророт и репресалиите, и' бил потребен и меѓународен легитимитет, правна норма, со која ќе може да ги покрива својата политика и етничкиот геноцид“, образложува академик Катарџиев.

 

[Bratot]

„Тој пукна со пушката во мене и промаши. Се фрлив на патот, преправајќи се дека сум мртов. Тој тогаш ја застрела мајка ми во градите и ја слушнав како рече, паѓајќи покрај мене: 'Мито, жив ли си?' и тоа беа последните зборови што ги изговори. Дојде друго момче и избега кога виде што се има случено. Војникот се стрча по него, стрелаше во него, а потоа го уби со мечот, без да слезе од коњот. Потоа видов едно куцо девојче кое се викаше Ката Гошева, беше пред нас скриена во еден дол. Војникот отиде по неа, но не знам дали ја уби... Потоа едниот го извлече револверот и пукна. Куршумот помина низ облеката без да ме рани. Паднав, преправајќи се дека сум мртов. Тој пукна уште еднаш и овој пат куршумот ми влезе во грбот и излезе низ градите. Потоа, се' уште на коњ, ме удри по рамо со сабјата и тој удар ми го рани прстот“. Ова е потресната приказна на Мито Колев, четиринаесетгодишно момче од село Гавалијанци, близу Кукуш, што ќе му ја раскаже на еден од членовите на Карнегиевата комисија, која беше формирана од американска фондација откако светот дозна за ужасите што ги преживувало недолжното население додека пустошела војната.

Како што понатаму раскажува Мито, грчкиот војник помислил дека е мртов, но тој тешко ранет се скрил во пченката и гледал како гори неговото село. Подоцна сретнал двајца негови соселани, а едниот од нив го зел во својата воловска кола за Дојран. Таму се сретнал со татко му и со него избегале за Бугарија, каде што го сместиле во болница во Софија.

Членовите на Комисијата, познати светски интелектуалци кои по балканските војни трагаа по вистината за ѕверствата, нагласуваат дека целосно веруваат во приказната на интелигентното момче, зашто неа ќе ја потврдат и други сведоци. Тие во извештајот подвлекуваат дека за грчката коњица не било многу ако се рече дека убивала селани штом ќе ги видела и дека не поштедувала ни жени ни деца.


Вдовицата Анастасија Павлова, по чија ќерка трагале грчките војници, ќе биде сведок на ѕверствата што ќе се вршат во Гевгелија. Откако се повлекле Бугарите, влегле Грците. Во моментот кога дошле, почнале да убиваат луѓе по улиците. Некој си Антон Бакарџи бил убиен пред нејзини очи. Исто така, видела како една Гркинка, по име Хелена, со својот револвер убила еден богат Македонец, кој се викал Хаџи Тано. Во градот завладеала паника и општо бегство. Надвор од градот сретнала неколку грчки војници кои имале со себеси шеснаесет девојки како заробенички. "Сите тие плачеа, некои од нив беа соблечени, а некои облеани со крв. Војниците беа толку преокупирани со девојките што не се заинтересираа за нас и ни дозволија да избегаме покрај нив. Кога го поминавме мостот на Вардар, видовме мали деца кои беа напуштени и едно девојче што лежеше како мртво на земја. Коњицата доаѓаше зад нас. Немаше време да се помогне. Далеку се водеше борба и можевме да слушаме топ, но никој не пукаше во нас. Осум дена бегавме кон Бугарија и многу умреа по патот. Бугарските војници ни даваа леб. Ќерка ми ја најдов во Самоков. Утеха ми е што ја спасив нејзината чест", ќе ја раскаже својата голгота вдовицата Анастасија Павлова.


Истовремено, таа на членовите на Комисијата ќе им пренесе како деновите пред да избувне Втората балканска војна една грчка госпоѓа дојдена од Солун во селото Бојница го повикала свештеникот и го прашала дали би станал Грк. Откако одговорил негативно, неколкумина грчки офицери го фатиле за брадата. Тогаш на луѓето што стоеле наблизу, околу педесетмина, им ги врзале рацете зад грбот и ги тепале. Им било речено дека мора да потпишат изјава дека ќе станат Грци. Кога тие одбиле да го сторат тоа, сите биле одведени во Солун. Кога мажите заминале, војниците почнале да ги силуваат жените, обично тројца војници на една девојка.

Атанас Иванов од Кирчево, близу Демир Хисар, им го раскажал на Комисијата следново драматично патешествие: "На 16 јули, додека жена ми ги собирала своите работи, пристигнале грчки војници. Некои од нив и' рекле на една млада жена, наша роднина, која била пред куќата, да оди и да им најде леб. Мажот и' веќе бил фатен. Јас отидов да ја побарам и најдов стражар со бајонет на пушката пред нејзината куќа. Протрчав покрај него и открив дека токму тогаш ја силува еден војник, додека друг стоеше над неа со бајонетот, а потоа другиот војник, исто така, ја силуваше. Таа имаше родено бебе само пред три дена.
Потоа го најдов Пено Пенев, кој ми рече: 'Ти знаеш грчки. Сите наши жени се силувани: дојди и зборувај со војниците...' Влегов во дворот на една куќа и видов три жени на земја, кои беа силувани. Една беше ранета во нога, а друга во рака. Тоа беше околу три часот попладне. Тука имаше и многу други жени, расплакани. Јас тогаш излегов од страв, и откако малку се оддалечив, видов дека селото гори... Во квечерината успеав да избегам. Тие пукаа, но ме промашија. Не знам ништо што се случило со жена ми, но децата ми се спасени", раскажал Атанас Иванов.

„Невозможно беше да има сомневање дека тие селани не ја зборуваат вистината. Повеќето од нив беа селани, прости, необразовани, потресени од своите страдања и сосема неспособни да измислуваат. Тие ги раскажуваа своите приказни со тапа, буквална непосредност“, пишува Комисијата во својот извештај.

Во својот извештај цитира некои изводи од одделни писма: „Се покажавме многу посурови од Бугарите...“, „Тука ние палиме села и убиваме Бугари, и жени и деца...“, "Зедовме само неколку (заробеници) и нив ги убивме, зашто такви се наредбите што ги добивме...", "Мораме да палиме села - таква е наредбата - да колеме млади луѓе и да ги поштедуваме само старците и децата...", "Она што им е направено на Бугарите е неописливо; исто така и на бугарските селани. Тоа беше кланица. Нема бугарски град или село што не е запалено...", "Ги масакрираме сите Бугари што ни паѓаат в раце и ги палиме селата...", "Од 1.200 заробеници што ги заробивме во Нигрита, само четириесет и еден останаа во затворите и секаде каде што бевме не оставивме ни еден корен од оваа раса...", "Им ги вадевме очите на петмина (бугарски заробеници) додека уште беа живи...", "Грчката војска ги пали сите села каде што има Бугари и масакрира се' што ќе сретне. Бог знае каде ќе заврши ова", се извадоците од писмата што грчките војници им ги испраќале на своите по крвавиот поход по македонските села, кои ќе ги нарекуваат бугарски, а Македонците - Бугари.

 

[Bratot]

Грчката Македонска борба Загрижена за последиците по нејзините аспирации во Македонија, грчката влада побрзала да ги провери сопствените тези за доминацијата на грчкото население и побарала од амбасадата во Цариград да подготви извештај за реалниот состав на христијанското население. Податоците што ги добила биле поразителни. Во извештајот ????/1903/17, воениот аташе капетанот Патроклос Кондојанис информирал дека: „Од вкупно 798.512 житела на историска Македонија (само во нејзината јужна зона н.з.), Елинофоните бројат 306.619 жители, или 38.4 проценти, и сите и припаѓаат на Патријаршијата, како што и припаѓа и мнозинството 44.320 Влахофони, од нивниот вкупен број 48.885 души. Спротивно на тоа, Славофоните се поделени на 235.117 егзархисти, или 29.45 проценти, и 186.681 патријаршисти, или 23.35 проценти“.

Така и овој официјален грчки извештај покажал дека и во јужната зона на „историска Македонија“, која се сметала за најгусто населена со Грци и чисто елинска, во 1903 година живееле 421.798 Македонци (Славофони) и 306.619 Елини (Гркофони).

Доминацијата на македонското население била потврдена и со официјалниот турски попис од 1904 година. Имено, според овој попис, во Солунскиот и во Битолскиот вилает живееле 698.962 „Грци“ и 557.734 „Бугари“. Грците и денес ги користат овие податоци како доказ за доминацијата на елинското население во Македонија. За среќа, познатиот „Виенски весник“ од 10.11.1904 година, во коментарот за овој попис го навел и податокот дека од поданиците на Патријаршијата само 307.000 биле Грци, а останатите 320.962 биле „Бугари“ (припадници на Егзархијата н.з.). Од тука, грчката влада сфатила дека во двата вилаета живееле само 307.000 Грци и 888.496 „Бугари“, што значи дека односот меѓу македонското и грчкото население бил речиси 3:1.

Овие сознанија и акциите на големите сили да се стави крај на теророт по востанието, кои преку Виенската програма и Мирштецките реформи од 1903 година го наметнале исполнувањето на одредбите од чл. 23 од Берлинскиот договор за формирање автономна Македонија во рамките на Империјата, а некои од нив како Велика Британија, побарале Македонија да се издвои како автономен ентитет надвор од границите на Империјата, го запалиле црвеното светло во Атина.
Затоа, покрај суптилните диверзии на овие реформи, под итно усвоила нова програма за дејствување во Македонија и преминала на нејзината реализација. Програмата се состоела од два елемента:

- директна грчка воена интервенција во Македонија, преку уфрлувањето на андартски чети, формирани, опремени, обучени и раководени од офицери на грчката армија, со задача да се борат против четите на ВМРО и насилно да го повратат македонското население во редовите на Патријаршијата и на тој начин, на турските пописи, повторно да почне да се регистрира како елинско население;

- едновремено собирање докази за старомакедонското потекло на Македонците и нивното убедување дека се потомци на најголемиот Елин, Александар Велики и дека затоа треба да се декларираат како Грци и да побараат обединување со грчката држава.

Притоа, иако владата била изложена на силни внатрешни притисоци директно воено да интервенира во Македонија, плашејќи се од слична катастрофа како онаа што ја доживеала по Грчко-турската војна од 1897 година, како и од реакциите на големите сили кои се определиле за автономен статус на Македонија во рамките на Империјата или надвор од неа, грчката влада се одлучила борбата за заштитата на Елинизмот во Македонија, да им ја препушти на неколку невладини националистички организации, а таа тајно да ги обезбедува финансиските средства, оружјето и офицерскиот кадар.

Така организацијата на оваа т.н. грчка македонска борба во Македонија, која траела од 1904-1908 година, му била препуштена на Грчкомакедонскиот комитет од Атина кој за таа потреба бил формиран во февруари 1904 година.

Првите андартски чети, организирани од Грчкомакедонскиот комитет, навлегле во Македонија кратко време потоа. Меѓутоа, официјалното почнување на борбата било објавено со навлегувањето на четата на Павлос Мелас, во август 1904 година, кој бил прогласен за главен командант на андартските чети во Западна Македонија. Неговото убиство на 13 октомври 1904 година ја шокирала грчката јавност и го актуализирало интересот за состојбите во Македонија.

Почнале да се пријавуваат се поголем број доброволци-платеници за продолжување на борбата и така, до нејзиниот крај во 1908 година биле формирани повеќе десетици андартски чети, кои биле распоредени во Костурско, Леринско, Битолско, Мариовско, Струмичко, Кукушко, Солунско, Серско и Драмско.

Иако четите на ВМРО се појавиле во Централна и во Јужна Македонија во 1898 година, кога процесот на преминување на Македонците во Егзархијата бил завршен, грчките андарти биле инструирани од страна на грчките иредентисти дека македонското население ја напуштило Патријаршијата како резултат на теророт на четите на ВМРО, кои биле прогласени за бугарски, како и на неговата неинформираност дека потекнува од Старомакедонците. Претходните децении, за потребите на мегали идејата, грчката држава веќе ги елинизирала и Старомакедонците и Александар Велики и верувала дека со освестувањето на Македонците дека тие се нивни директни наследници ќе ги оттргне од бугаризацијата и ќе ги врати меѓу Елините за повторно да се воспостави нивната доминација во Македонија. Затоа на командантите на андартските чети им било наредено да го убедат македонското население дека потекнува од Старомакедонците кои, според нив, биле Елини, и дека затоа треба повторно да го прегрне елинизмот или, ако не успеат во тие убедувања, да го вратат во Патријаршијата преку закани за економско уништување и за убиства и со уништувањето на неговата борба за автономија на Македонија, предводена од ВМРО.

Постапувајќи по овие инструкции:

- Цорбазоглу, како дополнителен доказ за поврзаноста на тогашните Македонци со потомците на Александар Велики, низ Македонија собрал повеќе таблоа со слики од македонските ученици кои личеле на него, и кои подоцна биле објавени во книгите на Букувалас и Циулкас. Во извештајот до владата во Атина, меѓу другото, напишал: „Се плашам од нашето неразбирање дека Александар Велики, станувајќи од неговиот гроб, полесно ќе ги препознае овие т.н. бугарски дијалекти, отколку што ќе ги препознае т.н. погрчки идиоми на кипарскиот или на пелопонескиот селанец“.
- Инспекторот на грчките школи Г. Букувалас ја напишал книгата „Јазикот на Бугарофоните од Македонија“, во која ги изнесува тезите за старомакедонското потекло на Македонците
- Директорот на битолската грчка гимназија К. Циулкас ја напишал книгата „Прилози кон двојазичноста на Македонците“

- Грчкомакедонскиот комитет од Атина, на локален македонски јазик и со грчки букви отпечатил посебен документ со пораки до Македонците од Македонија, кои биле внимателно избирани и приспособени на нивните потреби. Во овој документ, насловен како „Прокламација до нашите брате Македонци“ меѓу другото, Комитетот им ја објаснува нивната генеолошка поврзаност со Александар Велики и ги повикува да си ги почитуваат историските корени кои потекнуваат од Старомакедонците.

За оваа прокламација веќе имам отворено порано тема:

До нашите браќа МАКЕДОНЦИ! 1905 година.

Па кој сака може да види подетално на линкот погоре!

 

[@cool@]

The Struggle for the Macedonian Language in Mid-Nineteenth Century

by Boro Mokrov (Macedonian Review, 2/1981)

• • In past discussions of our cultural history, the period of the renaissance or revival is treated almost exclusively as a process of a literary and philological character, and mainly from the viewpoint of the internal structure of the language and the analysis of Macedonian textbooks of the nineteenth century. However, the struggle for the retention of the Macedonian language involved a larger portion of the intellectual circles (educators, priests, etc.), that is, not only those that were concerned with the writing of textbooks. Not having at their disposal sufficient personal, technical and other means, nor the organization to make it free and organized, they were forced to make use of the bourgeoisie press, in a publicist manner, in the form of articles which they published in their own mother tongue. Although they did this with any sort of plan or agreement, it can be seen from an analysis of the texts that even at that time, in the field of journalism and with journalistic means they expressed the idea of the individuality and independence of the Macedonian language, and through it, of the Macedonian nation.
    The newspapers of the mid-nineteenth century and up to the Berlin Congress, especially the Constantinople papers, "Constantinople News," "Macedonia," "Justice," "Times" and others, abound in such articles and in other journalistic genres - reports, descriptions, correspondence, commentaries, polemics, etc., some of which will be discussed in this article.
    It is well known that the Bulgarian bourgeoisie, already well organized during the earliest period of the renaissance and especially after the founding of the Bulgarian exarchate, began conscious and organized activity in all fields of social life, aimed at proving Macedonia to be a part of Bulgaria. This would later be a basic component of the of all rulers of the free principality. The "national" concept has not been abandoned even by modern Bulgaria.
    One of the means used by the Bulgarian socialists and politicians even in the earliest period for putting this plan into effect was the press. Besides fulfilling a need for expressing cultural life and problems in general, the main goal of almost all newspapers of this period was to wage a battle with Macedonia, a battle which was expressed in various ways, most often as a struggle to increase the sphere of usage of the Bulgarian language and the geographical distribution of Bulgarian schools and churches, in short, the Bulgarian national consciousness of the Macedonian nation. We need only mention the fact that special newspapers were established to accomplish this goal, as for example "Macedonia," edited by Slaveykov in Constantinople, a newspaper dedi-cated to the realization of this idea. There were, in addition other news-papers of this period "The Danube Swan", "Bulgaria", "Advisor", "Justice", "Turkey", etc.) which shared this task. Here is how Macedonia, for example, treats this struggle for Macedonia:
    
    • ... But let us state what is primary and most important for the time being, and this is Macedonia. First of all, Bulgarian schools must be opened in every city, if possible in every village of this land, classical for Bulgarian and for Slavic literature in general, in order to eradicate the unclean infection of Hellenization... Let the true path be taken towards education in the father tongue... The introduction of the Bul-garian language among the Bulgarians of Macedonia will be of great aid in the rapid development of the Bulgarian language, which is of no less glory than the Greek..," etc. (Citation from the introductory article in Macedonia).
      
    And to tell the truth not only the Bulgarians but also a great number of Macedonian correspondents took up this struggle and began to apply to their own land the adjective "Bulgarian" (as in Bulgarian Macedonia, the Bulgarian church, Bulgarian school, etc.) This is a fact which cannot be denied but rather, from a thorough investigation of the background of relations of this period, in regard to the correspondents and editors, it can be seen that the former were largely dependent upon the latter and that the editors, frequently without the knowledge of the corres-pondent, edited and corrected the material. From an analysis of several texts by these correspondents it can be seen that there was frequently not only alteration of the substance of the text but also of the language. Thus, for example, in the newspaper Danube Swan, edited by Rakov-ski, there appear two reports written by Dimitar Miladinov. The first is published in a pure Ohrid-Struga dialect, while the second is in Bul-garian. In an article by I. Hadzhov entitled "Dimitar Miladinov and Rakovski", published in the journal "Father Paisi" (XVI, 2~3, 1943, p.66) dealing with the difference in language between these two reports, it is stated that "for his own reasons Rakovski altered the language, the vocabulary and the orthography of the report, unifying it with the language and the orthography adopted by the Danube Swan." Hadzhov concludes that the second report was actually a compilation of several letters which Miladinov had sent to Rakovski on other occasions, and that the latter had written the report himself! I repeat, a systematic analysis of the texts of the reports will show not only the "corrections" in the language, but also various additions to or subtractions from them, in accordance with the personal taste of the editor of the newspaper.

 

[@cool@]

However, unlike the numerous run-of-the-mill correspondents, who were of course directed by the demands of their editors, there existed, among the more aware Macedonians, those who, possessing a better understanding of the situation, did not hesitate to point out the great differences between the Macedonian and the Bulgarian nations. These were the first Macedonian journalists, who, apart from fulfilling their desire to express themselves, describe events, and comment on sonic issue or problem, attempted to give to their reports a national, Mace-donian, coloration.
One of the essential characteristics of the period of the Macedonian revival is the emphasis on those national features which characterize it as a separate nation, distinct from all others, among them Bulgarian and Serbian, to which it was closest. The supporters of the revival emphasized these specific features not with the aim of distinguishing themselves from the Serbs and Bulgarians, but rather to show that they were all, including the East and West Slavs, branches of a common Slavic tree. This can be noted in D. Miladinov's typical point of view, as expressed in connection with an invitation from the citizens of Kukush for him to come teach in Kukush. D. Miladinov answered this invitation in the following letter to the residents of Kukush, written October 24, 1957:

"Dear friends,
With satisfaction I read your friendly letter and with joy I learned of your noble feelings towards Slavdom and the formation of our nation. You did quite well in writing to Partenia (referring to Partenia Zografski, of Galichnik), who is in Constantinople in search of the necessary books. I jump of joy when I observe your aspirations and your love of your mother tongue, and especially in view of the fact that the majority of your young people and priests have resolved to learn the Slavic language, so that within a few months they might be able to hold divine service in our ancient ancestral language. The Greeks have an erroneous opinion of you. Show to them your Slavic pride! They are defaming our Slavic language, one of the oldest and richest tongues, calling it barbarian! Point out to them the Slavic philosophers, physicists, mathemati-cians, and other educated people from Russia, Bohemia, Dalmacia, Poland, Galicia, Slovenia, and Croatia, an area extending, so to say, from the interior of Germany to Epirus and Thessaly ..."
These reflections of D. Miladinov would deserve a more thorough analysis if the question were to be posed and considered in its other aspects. From the aspect, which interests us, we will restrict ourselves to stating that there is a broad, in modern terms, national basis to the views of D. Miladinov concerning the nature of his own, in modern terms, Macedonian nationality, and that this is also the basis of the attitudes of the other Macedonian leaders of the national revival. All of them are advocates not of partition but of the equal treatment of Mace-donia and of respect for its national features (language, culture, and, in general, the Macedonian way of life.)
Yordan H. Konstantinov-Dzhinot, from an analysis of his work carried out up to now, may be considered as the first Macedonian jour-nalist.
He is known to have been correspondent for one of the first Bul-garian newspapers in Constantinople, the Constantinople News. Dzhinot and the editors of this newspaper waged a silent battle over his lan-guage. Yordan was a prolific writer and sent to the paper contributions of various sorts (report, travelogues, descriptions of customs) minor literary works in the form of dramas, etc.) However, all of these were written in a language which the publishers had difficulty in understand-ing. The editors were in a dilemma whether to publish them. unable to decide whether to return his contributions, they came out with an article, printed in number 55, 1851, in the column "Bulgarian", where various important cultural problems were treated. A general review is given of the development and state of the language, leading up to a concluding attack upon Dzhinot and the writers from Skopje for their incomprehen-sible language. The reader will best understand the substance of the issue in reading the article itself, a part of which we cite below:

• "As concerns Mr. Yordan's language, anyone can see that it is quite different from our spoken and literary language, so that upon first reading it will appear not only incomprehensible but completely unrelated. And to tell the truth, this language, which claims to be Bulgarian, in essence identical to our language, is actually derived from the Church Slavonic literary language, but, however, in appearance, for example in the pronunciation of words and in its constructions, has so many individual features and peculiarities that a foreigner can more easily learn and speak it than can a related Bulgarian. May the people of Skopje and those speak-ing similar language forgive us, for they neither understand nor can they speak our language."

Partenia Zografski is known as the clearest example illustrating the tendency for equal treatment of the "Macedonian dialect", as he terms it, within the framework of an eventual common language for the Macedonians and Bulgarians. It is well known that he advocated the creation of a "general literary language" as a common language for both nations, whose formation as national units was within sight. Here are his basic ideas on the subject:

• "The Macedonian dialect not only need not and should not be excluded from the general literary language, but it would be well if it were to be used as the primary foundation, for the reason that it is more sonorant, more melodious, more stately, and in many respects more complete and richer..." "Bul-garian Pamphlets" book I, part I, January, 1858, in his article "Thoughts on the Bulgarian Language").

Partenia suggested, in connection with this idea, that changes be made in the writing of the alphabet along with other language reforms, but, we must repeat, based on mutual respect for the specific features of each of the two dialects.
Such views, as expressed by Partenia, not only failed to find sympathy but were actually condemned by the Bulgarian philologists and social scientists. Thus in issue 336 of Constantinople News B. Pet-kov comes out with polemics against Partenia. Later these polemics deve-loped into a full scale altercation, in which other Bulgarian philologists participated. However, it is characteristic of the situation that Partenia was supported by some of the Bulgarian philologists. Thus, for example, Constantine Rayanov of Plovdiv sent to the isolated Partenia a letter, which the latter sent to Bulgarian Pamphlets and which was published in January 31 issue. In it we find, among other things:

• "I am so sorry that I can not bear it, and I would be even sorrier if I were to see you, sir, ceasing to use your mother Macedo--Bulgarian dialect, which in my opinion surpasses all dialects of Bulgarian in its harmony and sweetness, and which for this reason is particularly suitable for the writing of poetry."

Later Bulgarian Pamphlets (in its September 15, 1895 issue) calls Parteni's language, in a categorical tone, "a great change from "Bulgarian and Serbian" or a "Bulgaro-Serbian dialect" and concludes with the following advice:

• "Father Partenia, whose right hand we kiss with the greatest respect, should give us his attention when we note that it is not in keeping to write a book for the whole nation in a local dialect and that he would be better off to observe how the majority of the people speak, and thus he could use [his language] and be used"

 

[@cool@]

The essence of this argument, which marks Partenia as a true mar of the renaissance period, a period when the fate of two nations was being decided, the Macedonian and the Bulgarian, nations which were individualized even at this time, is Parteni's realization that a single language should be created from these two as yet unformed languages a language which would eventually serve a single future nation, to emerge from the struggle against Turkish political and Greek spiritual oppression. Seen from the viewpoint of the times, this was an advanced and correct approach. But the Bulgarian social scientists were by no means willing to accept Parteni's ideas, but rather kept to the policy of non-recognition of the Macedonian dialect and, added to this, of assimilatory policies even in the linguistic sphere. Why the Bulgarian philologists and social scientists behaved in this manner can best be seen
from a citation deriving from a biography of Partenia Zografski written by Lazar Dimitrov in 1905:

• "It is easy to see why the criticisms of Parteni's books are severe: it did not please the current literary figures in Constantinople, who were exclusively from Thrace and Myzia, to see the Macedonian dialect being used as a literary language an attitude which they held at the time first, because they were not familiar
  with the dialect and considered it to be some sort of hybrid between the Serbian and the Bulgarian dialect, and second, in order to prevent the beginnings of a movement among the Macedonian scholars calling for the use of a West-Bulgarian dialect as literary, all the more so because such a movement already existed: the first literary figures, Kiril Pejchinovich and Yoakim Krchovski, had taken the lead in such a struggle. This school includes Constantine Dzhinot of Veles, Gligor Prlichev of Ohrid, and Rayko Zhinzifov, a most zealous and unyielding member of Partenia's school".

As far as Prlichev is concerned, he is a typical representative of the school, in that he preserves all specifically Macedonian linguistic features. This can be seen from his writings and speeches. However it is characteristic of Prlichev as well as of the earlier men of the revival period that his language was absolutely intolerable to Bulgarian critics. On the occasion of Prlichev's translation of the Iliad, we find a comment on his language in an article by his son Kiril, entitled "Towards the Characteristics of Gligor S. Prlichev", published in "Macedonian Review", IV-2, 1928, p. 108, which, after presenting the characteristics of his language, comments:

• "This is Prlichev’s language... It is the same in his autobiography."

When speaking of Prlichev it should be noted that he was responsible for a great amount of progress in the development of national consciousness. While the other men of the renaissance were battling with Bulgarian philologists and social scientists in the field of language, Prlichev came out with a developed nationality, in modern terms, Macedonian consciousness, with the sense of being a Macedonian. This can be seen clearly in his speeches, from one of which we include a citation. It was delivered before his fellow-teachers in the Salonica Gymnasium, to commemorate the feast of the Holy Saints Cyril and Methodius. The speech concludes with the following famous and nationally colored words:

• "But what have I said? I have erred! Forgive me. It is an insult to say that a person from Macedonia cannot give birth to great men. On the contrary, Macedonia is fertile and of infinitely noble lineage. How lovely are its flowers, lovely and graceful and clever. How great is its power of growth, and no less great is the power of its inhabitants. Thanks to you, colleagues, for you will be the nurturers of the youth of Macedonia; nurturers who are noble in spirit, noble in appearance, likable, noble in thought. Your joy at the newborn young of Macedonia will be equal to the joy of the mothers who gave them birth, therefore, nurture them, 0 respected and self-motivated laborers of the fertile Macedonian land. Many fruits are expected of you. The holy saints Cyril and Methodius look down upon you from the heavens with a benevolent gaze, watching over you and blessing you. Thanks especially to our State Patrons, the Salonica Bulgarian Gymnasium will bring forth many more Cyrils and Methodiuses, who will be the beacons of our schools, a blessing to our churches, the Pillars of Faith and the glorifies of the Macedonian name. Amen."

In the struggle of every nation for its historical individuality (and this is confirmed by history), language is one of the basic features and means of national emancipation. Therefore the mid-nineteenth century Constantinople newspapers, especially Macedonia, as an organ aimed at awakening a "Bulgarian national feeling among the Macedonian Bulgarians", turned frequently to the problem of the language used by the correspondents from Macedonia, when they sent in reports written in the Macedonian language.
One anonymous correspondent from Ohrid, in issue 47, of October 21, 1867, of Macedonia, submitted a report of polemical character written in the Macedonian language. The editors made haste to publish in the same issue of this publication, at the end of the report, the following commentary:

• "Taking advantage of the case of the publication of this article in the same orthography in which it was submitted, we will not fail to point out to our scholars [the term used in the original is "educated men") that it is well to preserve ourselves from this temptation, a new source of division and a new obstacle to our progress. We ourselves were at one time advocates of and great supporters of this system, but with the course of events we have learned from experience its difficulties and disadvantages, as well as the ruinous consequences to the unity of literature, a necessary condition for the unity of the nation. We have neither space nor time to concern ourselves at length with this issue, which, unfortunately, our scholars have abandoned and left aside prematurely but our opinion in brief is that we should keep to the current form of the language, without stepping outside the bounds of the orthography of the older manuscripts, which is in keeping with the spirit of the language and reflects historical development. Let us not reject words which are a part of today's language, but let us select words which were used in the extant liturgical books and which are not found in today's language and use them as required, first borrowing from the language of the church and them from Slavic roots, rather than inventing new words which will not be understood by others. But we will discuss this at greater length at another time and in another place."

Let us continue. The well known Macedonian renaissance figure Georgi Dinkov, who states that he is an archaeologist, entreated Slaveykov, editor of Macedonia, in issue 34 of July 20,1868, of the publica-tion, to continue to publish his article entitled "Information on the Macedonian Lands". The article is in Macedonian and the author states in his introduction:

• "Since I have explained to you the reason which have impelled us to investigate our national monuments and antiquities, whose description you have had the opportunity to read, I flatter myself with the belief that Your Mercy will forgive my loquaciousness as well as the use of my own Salonica dialect, which, if it does not contain all the beauty of Cyril's language, nevertheless is quite archaic, in that it contains a fair number of Sanskrit words, as you will see below".

Next there follows the first part of his article "using the Salonica dialect", which does in fact contain the "beauty of Cyril's language".
In response to this article the editors of Macedonia again came out with a commentary, in a shorter version:

• "We are to some extent carrying out the request of our friend, but still we do not hesitate to invite him and all workers in the field of education from that land to decline from using the Macedonian dialect or newly-invented orthographic Systems, but rather let us take as the basis for our orthography that of the old manuscript books and use the grammatical form of this language, and as for the words, let them be local. Unification for the establishment of a single literary Bulgarian language is today more interesting for us than the investigation of Sanskrit and other languages. As in the case of every language our language as well will regard as correct and proper that which is most widely used".

In one article in Macedonia doubt is cast upon the language of the editor of the Bulgarian part of the local organ appearing in Salonica, and it is pointed out that there existed the danger of this language "penetrating among the populace as a language and giving new occasion for the birth of a schism in our literature... and especially when this dialect has retained only a few tattered rags of pronunciation, decayed and spoiled from the influence of Hellenization".
The Salonica correspondent in Macedonia has quite the opposite opinion. His article with the challenging signature "a Macedonian", appearing in issue 14 of March 2, 1868, surveys the problem, concluding:

• "In truth there is nothing more disastrous for our nation than for the Macedonians to accept a dialect which is in your opinion completely different, but our literature will suffer deprivation if they do not write in this dialect, because the dialect is not only neither so rotten and spoiled from Hellenization as is Upper Bulgarian (in Thrace and Myzia) nor from the influence of Turkomania, but has retained (preserved) until today a fair number of valuable elements from [the language of] Cyril and Methodius. I do not know whether you have had the opportunity to travel within the Mace-donian lands and to gain a first-hand acquaintance with the dialect of the common people".

The editors of Macedonia followed up the opinion of this Macedonian with the following commentary:
"We have not the time to enter into long discussions and evaluations and to answer the correspondent from Macedonia. We have not been to Macedonia, but we have made many observations on the Macedonian dialect and we will not debate the issue of which dialect is more decayed and spoiled, but will comment in passing that both have preserved and lost much of the old dialect, and that there is no place here for such fine points of honor and childish altercations, but which dialect is more sensible and more useful is the question we should consider today." Along with these caustic comments regarding the Macedonian cor-respondents, the mid-nineteenth century Constantinople newspapers contained reports from Macedonia in the "Macedonian dialect". Whether this was the reason or whether something else had occurred which is not reflected in print, Macedonia, in its third issue, of January 18, 1871, carried out its promise to discuss this issue "at another time in more detail". Thus this issue of Macedonia contains a long and major article entitled "The Macedonian Question", from which we present excerpts, with our comments.

 

[@cool@]

The title itself implies that the issue of language had grown into a national "Macedonian" question. But language is at the center of these "National" misunderstandings. The article begins in a somewhat alarming tone:

• "At last the Macedonian question had come to light in print. We say "at last", because this is not a recent issue … We would have had no desire to bring up the issue if it were concerned only with the area of textbooks, for we seen no harm in someone wishing to teach his children their native dialect... The guilt here lies in choosing a path such as will lead to dialect division rather than to unification, to agreement..."

However, the problem concerns not only the specific features of the Macedonian "dialect". The Macedonian question has other aspects as well:

• "Many times we have heard from the Macedonians that they were not Bulgarians but Macedonians..."

Further on, "proof' 'is supplied that the Macedonians are not Macedonians but Bulgarians.

• "They stubbornly claim for themselves a Macedonian origin, which they are in no way capable of demonstrating as it should be demonstrated. We have read their History, which states that a small nation of Macedonians lived in Macedonia, but we have found no mention of which tribe they derived from, and the paucity of Macedonian words preserved in the Greeks writers completely negates such hypotheses...

And all at once, "out of the blue", although there was already a populace,

• "... the Bulgarians came, expanded their rule far and wide, and established an empire in Ohrid, in the fatherland of some of the so-called Macedonists. They lived in these areas for a long time and assimilated the entire population..."
  

And now comes the crux of the argument:

• "Who can tell us that they are not of Bulgarian blood?" The article supplies other "proofs":

• "Certain Macedonists distinguish themselves from Bulgarians for other reasons as well, mainly that they are pure Slavs and that the Bulgarian are Tartars and God knows what else!"

Or, another proof:

• "In order to support their arbitrary explanation, the Macedonists point to the dialects, Macedonian and Upper-Bulgarian, of which the former is supposed to be closer to the Slavic language, and the latter mixed with tartarisms, etc."

It is not possible to gain from the article a clear idea of the arguments of the "Macedonists", at least of those who favored not schism but the equal treatment of the Macedonians and Bulgarians. If we take as typical the views of Partenia Zografski, which we have already pre-sented, then this article strikes at the foundations of a movement which aims at emphasizing those features of the Macedonian nation which make it separate and distinct from the other nations, including the Bulgarian nation. It follows that only as a separate nation, with its national characteristics, can it associate and unite with other nations, including the Bulgarian nation. Actually, at the end of the article the author, purpos-ing to treat the essence of the problem, skips over it very superficially and, as will be seen later, insincerely. Namely, the article concludes with what should have served to introduce it:

• "We are convinced that the desires of the Macedonists must have other origins and that one has to do here with a degree of inequality between the Upper and Macedonian Bulgarians, as concerns both numerical superiority and progress. The Macedonists may think that the Upper Bulgarians will always have the upper hand in national affairs, since they are more numerous and more aware, and that the Macedonists will remain in second place. This is the meaning of the words of the Macedonists: "We have freed ourselves of the Greeks - are we now to fall into other hands?"

Slightly more than a year later the newspaper Pravo took up this question. The occasion for this was given by the revivalist writer Banja-min Machunkovski. Namely, he published in the Constantinople newspapers a notice which called upon his fellow country-men to help him in publishing his "grammar of the Macedonian dialect". Immediately after this, the October 30, 1872 issue of Pravo carried an article entitled: "A Bulgarian Grammar in the Macedonian dialect written by Mr. Machu-kovski". The article was written by P. Ivanov.
Although the article was purportedly in response to Machukovski, the author used it for settling accounts once again with the "Mace-donists", a derogatory term for those Macedonians who struggled to emphasize their national individuality. Because it is characteristic for the problem under discussion, we will give a few excerpts from the article. After an introduction stressing the idea of national unity and integrity, the author turns to Machukovski

• "But let us begin with that which inspired me to write this. In one of the most recent 'issues of the newspaper Pravo, Mr. Machukovski, recognizing the practicality and great success involved in the publication of a grammar of the Macedonian dialect, hit upon the idea of publishing it, and requested his brothers from Macedonia to help him in this, God only knows how lovely, endeavor. Some new recruits, when asked what they would like to become in the army, replied that they would like to study to be officers. Thus our Machukovski would like to be recognized as a grammarian at any cost. And does he not deserve this? The man has written a Bulgarian grammar in the Macedonian dialect. What do you wish to say by this, Mr. Machukovski?... Are you not agreed that we all be together? Are you not agreed that all Bulgarians should speak one correct, pure literary language? What is your aim in publishing this Bulgarian grammar in the Macedonian dialect, which, since it is in the Macedonian language should be called "bugarska" and not "b'lgarska" (the Macedonian and Bulgarian terms for Bulgarian, respectively - translator's note).

The author, after some more highly ironic questions and exclamations, continues:

• "If Mr. Machukovski wishes to put together an entirely new grammar for the Macedonians, he is in error. I have stated that the Macedonian dialect is a deformed Bulgarian language which has fallen under the foreign influence of the surrounding (nations], and in order to remedy this, it is not necessary to put together a new grammar but rather to submit it to the rules of the present Bulgarian grammar."

 

[@cool@]

As can be seen, the case of Machukovski is particularly severe, and, it might be said, lies outside the bounds of a normal discussion. If the Bulgarian critics, chose to treat others in a different, so to say in a diploma tic manner, they saved all their wrath for Machukovski. At any rate, the aim of this polemical article was to prevent such activities by all those who had the intention, by whatever means, to demonstrate their Macedonianness.

The struggle for linguistic independence of the Macedonian nation developed as part of a unified ethnographic and geographic whole. These documents published in the Constantinople newspapers speak for such a unified Macedonia, including both Pirin and Aegean Macedonia. During this period and in this part of Macedonia the Greek language, which had been expelled from schools and use in divine service, was replaced with Old Church Slavonic, which the people understood no better. Because of this the newspapers contained articles expressing the dissatisfaction of the citizens and an appeal for the replacement of this dead language with a living spoken language. With what sort of language? Here is one article from Bansko (in Pirin Macedonia), published in Macedonia in the April 6, 1868 issue and signed Nikola Pop-Filipov.

• "Mister Editor of Makedonia,
  Many of our fellow-citizens, Macedonians, having expelled the Greek language from our churches [for use] in divine services, have replaced it with Church Slavonic, from which few have any gain, or, better said, they haven't the slightest use: because they understand it as well as Greek and they have not been exposed to a single ray of enlightenment in order to be able to understand the words of the divine service, i.e. the prayers, blessings and glorification which are directed to God and the church when. they are gathered together there...
  I am quite amazed that some of our scholars have not yet turned their attention to correcting this situation, since they know that they are responsible for the spiritual and moral education and since they know that the apostle Paul, in his epistle to the Corinthians, said: I want to say five words in the church in a familiar language, and not one thousand in a foreign language And again; whoever speaks, (sings or reads) in a foreign language, speaks to the wind. This is the advice of the apostle Paul on this matter in chapter 14.
  It is also desirable for our scholars to agree in drawing up a language common for all dialects, in which there will be written a dictionary and a grammar, and into which common language the books for divine service will be translated before anything else.. The textbooks which have been translated into the Bulgarian "Balkan" language up to now were only slightly more intelligible to us Macedonians than those written in the Church Slavonic lan-guage. Thus they have been of little use to us".

The case of Kuzman Shapkarev is well known as regards the emphasis upon Macedonian linguistic independence. He was often the subject of attack by Bulgarian philologists and social scientists. Such attacks can be found in many of the newspapers of this period. We will give an excerpt here from the June 30, 1975, issue of Den (Day):

• "Ohrid. Correspondence from this city.
  In issue number 18 of Den in a report from Veles, it is stated that Mr Shapkarev has intentions unfavorable to our nation in wishing to divide the Salonica region of Bulgaria from that of the Danube area. This is not the truth. We wish to assure you of that. Mr. Shapkarev desires nothing other than basic school books, intended for our land and written in the local dialect, so that the children can understand them more easily and not lose time as they do now with the "Fatherland Language" [primer] and other similar books."'
  

The report, which is the fruit of the sincerity and the good sense of an ordinary citizen of Ohrid of this period, could not remain without comment. It was followed by the editors' comment, which takes up more space than the article itself. Here it is:

• If this is so, let us take and publish for every region or for every district separate primers and books, so that the children can more easily understand them, and then we will blossom and begin to grow! What worse ideas could we have than this, Mr. Shapkarev? Today primers, tomorrow other textbooks, the day after tomorrow other books, and, before you know it, even a history of Macedonia, etc. etc.
  Mr. Shapkarev would do better to take up some more conscientious work and to give up this idea, because it does him no honor."

In issue no.29 of June 15, 1868, the Veles correspondent, in one of his articles, puts across the atmosphere of holiness devoted to the educators Cyril and Methodius, and in the second part of the article tells of the successes of the women's school, 'in which there were seven examinations. Then the correspondent enumerates by class the subjects in which the girls took examinations. And to the editor’s amazement, the first class is examined in the Serbian language, and the third in Serbian history. The Bulgarian language and history are not represented in any class. It follows from this that their main concern was not to learn the Bulgarian language and history but for their children to learn something. And since this teacher (Maria Nedeva), who had been brought from Belgrade, found the Serbian language and history more familiar she included them in the program. It can be seen clearly from this how indifferent the people of Veles were as to whether their children were to learn the Bulgarian language and history.
This article, too, was followed by a harsh commentary, laced with bitter chauvinism directed at the "Unenlightened" people of Veles. The following is taken from the final passage of this criticism:

• "We would like to know, as would the people of Veles, to an even greater extent, to be given proof as to whether they are Serbs or Bulgarians, and if they are Bulgarians, would they explain to us why they teach their children to speak and read the Serbian language and Serbian history? If they have been deceived into thinking that Serbian history is more glorious than Bulgarian, we will show them that they are in error and that it is shameful for the citizens of Veles, who we know to be clever and sharp-witted, to allow themselves to be deceived by charlatans and bribery, and to be deceived in full awareness. There is nothing more humiliating than for someone to renounce his own nationality, no matter what type of person and of what origin he may be. Not we, but the world can bear witness to the fact that the pages of Bulgarian history are no less glorious than those of Serbian history, and we can always be proud that our Bulgarian race is in no way inferior to the Ser-bian, and in some respect has certain advantages which the Serbs cannot deny. Because of this, by the way, are we to renounce our own heritage, and to ape foreigners? Is this to be expected from intelligent people? For what have we taken people of Veles up to now? We do not wish to criticize anyone, particularly our neigh-boring brothers, of a single faith and blood with us, but we cannot go against that natural law which teaches each to respect and to protect his own."

• • In the struggle for a modern literary language (which was the consequence and manifestation of the national awakening), at a time when conditions existed for the establishment of a single common society, which, as we have seen, was advocated by our citizens and philologists, there were, of course, certain basic assumptions. These were, that the Macedonian dialect was closest to that language which had been created by Cyril and Methodius and their disciples Clement, Naum and others. But, as we have seen, the Bulgarian philologists and politicians were unfavorably disposed towards this dialect terming it "defiled Bulgarian or Serbian". However, history has demonstrated that there is no way to force a nation, with a culture formed ages ago, to be assimilated. The Bulgarian politicians could not or would not accept this, neither in the past nor today. Such, in modern terms, chauvinistic outpourings infected even the more progressive Bulgarian social scientists. The extent to which they were upset by this can be seen in the following discussion of the characteristics of Rayko Zhinzifov, by Luben Karavelov: "If you ask us, we will say that the verses of Mr. Zhinzifov are bad because he is not gifted and because he does not know Bulgarian". (The excerpt is from journal Knowledge, number 5, 1885). It follows that only someone who knows Bulgarian is fit to compose verses!
  • The statements and examples cited in connection with the problem of the language of the revival period show that this was the primary problem, no matter in which form the ideas were expressed (in textbooks, journals, etc.). At the same time there was nothing else to be done. Those two nations were in the process of national formation, and histori-cal law states that this process calls for a demonstration of the specific features of each of them. Despite all "proofs" of the Bulgarian historians and even of the "Marxist" scholars that the men of the Macedonian revival had declared themselves as Bulgarians, the above examples, taken from the files of journalism, are evidence of the fierce struggle of the most alert sons of the Macedonian nation for their own national embodiment, even if at certain moments, most often under pressure from certain extraordinary political and other conditions of life under Turkish oppression, they were forced to do so. That this emphasis upon specific Macedonian characteristics and differences not only in language but in the lifestyle as a whole of these two nations was not an "error or excep-tion", is illustrated later (after the liberation of Bulgaria), when this problem was taken up by a number of other men, who developed the ideas of the revival period, among them Krste Misirkov, Kosta Shakov, Petre Pop-Arsov, Stefan Yakimov-Dedov, and many others, and treated in journalistic (in the publications Vardar, Grapevine, the new-spapers Macedonia, Macedonian Voice, Balkan Herald, Balkan and others, in which, unambiguously and frequently despite the risk of severe consequence, as was so in all the cases discussed, the writers spoke out for an independent Macedonia.

 

[Goran Stoimenov]

Се согласувам во многуте постови за тортурата на грците на македонското население,таа е вистината што никој во светот не може да каже дека не е така,зошто не размислуваме сите заедно зошто бил ,,прогонот на деца македончиња од денешна Грција,зошто нокој од тие деца македонци прогонети не им е дозволено да се видата со нејзините родители,баби и дедовци - до трето колено,зошто напал бомбите да бидат избришани цели градови и села македонски и повторно изградени во стилот македонски но овој пат со доселеници - браќа на грците од Кавказ - зошто,и на крај зошто овие деца Македонци се уште некој им ја наметнал теоријата дека тие се деца - бегалци од Егејска Македонија,како прво Егеска,Пиринска,Вардарска не постои тие се вештачка творба на големите сили со букурешкиот договот,заверени подоцна со версајскиот договор,зошто самите наши браќа се декларирани како бегалци,а не насилно прогонети,зошто некој уште 1988год.го наметнал тој термин во Скопје кога е првата средба на деца прогонети македонци од Грција денешна како што јас ги сваќам,зошто уште тогаш јасно и гласно пред целиот свет иницијаторите на оваа средба К.П.М.заедно со Тупурковски,Мојсов,Колишевски и др,во Скопје на оваа средба со парола го наметнаа ,,децата бегалци од Егејска Македонија,,зошто овој термин кој нема никаква веза со вистинта се уште и до ден денес не е сменет,зошто македонец на македонец се уште си забодува нож во гради,зошто ве прашувам,бидејки се отвара сомнеж дека некој се уште ги користи овие деца прогонети,измачени за лични интереси,зошто дали некој можа да ми одговори браќа македонци - зошто ,а денес со 2001 ја имавме истата ситуација со македонецот од ипковско,матејче,западна Македонија кои им дадоа статус не бегалци овој пат раселени,не по врат по шиа - зошто е сето ова.

 

[@cool@]

В первых македонских школах использовалсја в основном старославјанскиј (церковнославјанскиј) јазык. Собственно македонскиј литературныј јазык, создателем которого считаетсја Гёрги Пулевскиј (1838 — 1894), појавилсја только на рубеже 1860 — 1870 х годов.
Рост национального сознанија македонцев вызвал резкое противодејствие в греческих кругах. Влијательнаја греческаја обштина, тесно свјазаннаја с метрополиеј в Афинах, јавлјалась, по суштеству, проводником влијанија Греции в Македонии. В умах правјаштих кругов Греции, где господствовали идејные наследники «этеристов» — членов тајној организации «Филики этерија», револјуционных борцов за свободу Греции в 1820 х годах, жила панэллинскаја «Мегали идеа» — «Великаја идеја» созданија «Великој Греции», выдвинутаја афинскими идеологами в 1840 х годах. «Великаја Греција» должна была вклјучать в себја Албанију, Македонију, острова Эгејского морја и западное побережье Малој Азии.
В Афинах јасно понимали, что Османскаја империја клонитсја к закату и очень скоро на повестку днја встанет вопрос раздела турецких владениј. Тогда Македонија станет естественној частьју Великој Греции, котораја имеет «исторические права» на эту область еште со времен Александра Македонского.
Поэтому попытки славјан, населјајуштих Македонију, представить себја самостојательној нациеј следовало пресечь в зародыше. Глаза и уши турецких чиновников открывались только после волшебного слова «бакшиш», но греческие торговцы в Македонии были весьма состојательными лјудьми. Поэтому нет ничего удивительного в том, что в 1860 х годах турецкие власти начали гоненија на дејателеј македонского просвештенија. Македонских учителеј избивали и бросали в застенки, школы закрывали. В турецких тјурьмах погибли выдајуштиесја дејатели македонского просвештенија братьја Димитр и Константин Миладиновы, учившиесја в России.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Но набравшиј силу процесс уже нельзја было остановить.
Учреждение в 1870 году, после длительној греко-болгарској церковној распри, Болгарского православного экзархата, независимого от Константинопольској патриархии, нанесло сильнејшиј удар по позицијам Греции и Македонии. Это был важныј и принципиальныј шаг, так как «назначенные патриархом (Константинопольским. — Прим. авт .) епископы занимајутсја коррупциеј и в сојузе с местној турецкој властьју грабјат и угнетајут население, преследујут все болгарское» — так писали в Петербург русские консулы в Пловдиве и Битоле. Греческие националисты утверждали, что раз православные христиане в Македонии относјатсја к јурисдикции Константинопольској патриархии, значит, все они — греки. :uvo::pusk:
Константинопольскаја патриархија јавлјалась одним из главных орудиј эллинизации Македонии. Создание в 1870 году Болгарского экзархата позволило македонским церковным обштинам выјти из јуридического подчиненија греческој церкви (фактически они порвали с неј уже к концу 1860 х годов).

По мере ослабленија греческих позициј в Македонии стало набирать силу влијание Сербии и Болгарии.
Сербское правительство даже создало специальныј комитет длја распространенија сербского просвештенија в Македонии, но его дејательность была малоуспешној.
Болгарские позиции были гораздо прочнее: македонцы — «западные болгары», они говорјат на «западноболгарском» јазыке, они подчинјајутсја Болгарској церкви, их дети учатсја в школах по болгарским учебникам. О какој «македонској» нации может идти речь? Да и среди самих македонских дејателеј единого мненија не было — многие из них считали себја частьју болгарского национального движенија. и Македонии на многие годы уготовано было стать јаблоком раздора, детонатором в «пороховом погребе Европы»...

 

[nihilista]

Со сила убаина не бива, не може другите да се борат за нашата ствар за Македонската ствар. Факат е дека ги иаме сите симптоми на народ во фаза на изумирање. Народ што се довел до тоа да биде милион и нешо у матичната држава, значи дека тој народ не мислел на себе. Но тоа е природен процес, кој ќе заврши со губење на државата. дај боже да не сум во право, но според фактите така стојат работите. Нашиве жени со секој само да не е македонец ко шо рече онаа новинарката Маја Синадиновска, после немање наталитет, па за кого праите школи, факултети, нема работа, жива глупост. Тие што ќе останат овде нема да се идентификуваат со нашите обележја и ќе ги срушат сите стауи и споменици. Едно е вербално да се биде патриот, на дело нема ништо од нашава работа, пред се од едни македонци кои им прават зло на други македонци. Приватизацијата не беше на национална основа, него македонците ја приватизираа општествената сопственост во приватна на сметка на македонците кои останаа сиромашни. Не ја бива џабе!

 

[Мијак]

...
Не ја бива џабе!

Е навистина си одбрал соодветен ник.
Тебе чашата ти е секогаш празна?

 

[@cool@]

Период абсолјутистского монархического режима
(втораја половина ХIX в. - 1908 г.)

Хотја отдельные факты проникновенија северокавказцев (в качестве рабов, военнопленных, наемников, добровольных переселенцев и т.п.) на Ближниј Восток отмечались еште со времен средневековьја, начало истории черкесов как особој этническој группы в этом регионе было положено сериеј массовых выселениј горцев Северного Кавказа в Османскују империју на последних стадијах Кавказској војны, во второј половине 50-х - первој половине 60-х гг. прошлого столетија (наибольшаја интенсивность переселенија пришлась на 1863-1864 гг.). За этим переселением еште в течение почти полувека следовали новые, менее значительные волны миграции.

Государственное регулирование процесса приема иммигрантов отчетливо пројавилось, однако, в географии их размештенија по территории страны, не оставлјавшеј сомнениј в том, что длја османских властеј черкесы представлјали интерес прежде всего в качестве инструмента реализации определенных внутри- и внешнеполитических целеј.

Около половины иммигрантов 50-60-х гг. (преимуштественно адыги и абазины) первоначально было поселено на территории балканских владениј Порты - в Болгарии, Сербии, Македонии, Северној Греции2, - где власти не без основаниј рассчитывали использовать их длја подавленија национально-освободительных движениј народов этих стран против турецкого господства. в 1878 г. в спешном порјадке переместить черкесов с Балкан в Сирију, Палестину и некоторые анатолијские провинции, что обернулось длја перемештаемых новыми лишенијами и потерјами материального, морального и демографического характера.

http://www.adygi.ru/engine/print.php?newsid=57


Вот почему младотурки, признававшие в своих публикацијах факты попранија прав христиан, гневно осуждали их национальнују борьбу. Их обвинјали в том, что своими дејствијами они способствовали вмешательству иностранных держав во внутренние дела империи и становились разменној монетој в их играх.
В одном из номеров газеты “Мешверет” от 1902 г. о целјах организациј национальных меньшинств говорилось: “Револјуционные комитеты армјан и македонцев всегда признавали, что цельју восстаниј в Турции јавлјаетсја привлечение вниманија и вмешательства Европы”. В свјази с чем нельзја было оставлјать без ответа их дејательность, направленнују на “расчленение родины” и ее “уничтожение”.

Елена ШУВАЕВА-ПЕТРОСјаН