Пред да се дрзнеш на вакви споредби мало објаснување, се надевам ќе научиш да правиш разлика и да не ги презираш Торбешите или Гораните.
Кои се македонските муслимани?
Примањето на исламот од страна на Македонците Мијаци во Река е процес кој започнал уште во XVI а траел сè до втората половина на XIX век. Меѓутоа, овој премин од една во друга конфесија не се случувал масовно туку поединечно и траел долг временски период. Првите укажувања дека постоеле муслимани во Реканскиот крај датираат од турските тефтери од 1582 година. Во нив се вели дека во пределите на Долна, Мала и Голема Река фигурираат 23 села со христијански и муслимански домаќинства, односно 559 христијански домаќинства, 239 неженети христијани и 120 муслимански домаќинства и 14 неженети муслимани. Исто така, во Горно-rеканскиот крај во истиот период се спомнуваат уште 13 села со 383 христијански домаќинства и 132 исламизирани христијани како и 42 муслимански домаќинства. Следен документ кој говори за исламизацијата на Македоците е писмото на султанот Јахја до римскиот папа од 1644, во кое се говори за премин во ислам на голем број христијански семејства.
Тој говори за премин на 800 католици од горен и долен Дебар и на уште 800 луѓе од Река во ислам. Во историската наука се вели дека не постоела единствена причина за примањето на исламот,
туку се спомнуваат повеќе поводи.
Како главен секогаш се наведува потребата од заштита на населението, особено она од Реканскиот крај, од дивеењето на албанските банди кои секојдневно упаѓале од Албанија и зулумќареле низ западна Македонија. Всушност, единствен излез од тешката состојба изразена со грабежи и пљачки од албанските качаци, претежно од Љума и Мат, кои ја одземале стоката и неретко убивале луѓе било прифаќањето на исламот
бидејќи само во тој случај турската империја пружала поефикасна заштита на населението. Исто така, стратешка цел на Турците во доцното средновековие била и создавање на муслимански појас помеѓу бунтовните Албанци и битните клисури (Реканската и Кичевско-Јамската). Покрај овие причини, се наведуваат уште неколку помали кои влијаеле врз Македонците за прифаќање на исламот: Откажувањето од христијанството на немажените девојки преку мажење за турски бегови и за властодршци влијаело за создавање на роднинска блискост со семејствата на исламизираните девојки со што омекнувале религиските ставови и се менувале конфесиите. Одењето на печалба на Мијаците во Турција, Мала Азија или други краишта каде мнозинство биле муслимани исто така е еден од факторите за исламизацијата во Река. Практично, кога печалбарите се враќале дома тие веќе биле исламизирани и го пренесувале исламот на своите семејства во селата. Примањето на исламот влијаело одделни семејства да бидат ослободувани од тешки даноци, а со тоа добивале и можност за повисоко искачување на општествените скалила. Кои и да се причините за исламизирањето на
Македонците муслимани, останува фактот дека Македонците муслимани никогаш не се откажале од македонскиот етнос, а исто така секогаш се чуствувале поврзани со одделни христијански празници и верувања како што се Ѓурѓовден, Митровден, Петковден, Варвара или Летник. Интересен е податокот кој го наведува др. Галаба Паликрушева во своите трудови за исламизирањето на Македонците каде се вели дека голем број луѓе од Река во раниот стадиум на исламизацијата само навидум го промениле името и презимето. Тоа докажува дека двоверството во реканските села траело од почетокот на исламизацијата па сè до XVIII век. Во зависност од економските интереси, исламизацијата се ширела бавно и на мирен начин.
Со прифaќањето на исламот меѓу Мијаците почнале да се создаваат и нови односи во групата (базирани на верските разлики) и се појавиле две имиња за истиот етнос – Мијаци и Торбеши кои со текот на времето почнале и различно да се однесуваат, но нивните односи секогаш биле и останале пријателски. Др. Тома Смилјаниќ, еден од првите истражувачи на Горна Река, вели дека понекогаш само дел од семејството го прифаќал исламот но семејството останувало компактно. Тој го наведува податокот дека во дваесеттите години на XX век семејството Поповци од Нистрово сè уште имало роднини Македонци муслимани. Ист е случајот и со семејството Веновци од с. Врбен (македонски христијани) кои имале роднини Македонци муслимани во селото Жужње.
