- Член од
- 22 април 2005
- Мислења
- 2.496
- Поени од реакции
- 1.127
од Утрински весник
Имаше ли победени и поразени во војната меѓу Македонците и Албанците
Конфликтот во 2001 година меѓу Македонците и Албанците остана една од најголемите енигми во поновата македонска историја. И денеска, пет години од неговото избивање и окончување, се одржуваат тркалезни маси и трибини на кои с? уште се бара одговор на прашањето: што се случи навистина во 2001. Кој стоеше зад оружениот бунт на Албанците, дали беше увезен или домашен и која беше вистинската цел. Дали тоа беше борба за човекови права или за територии. Дали стануваше збор за бунт, востание, војна или за конфликт. И, конечно, дали насилството може да послужи како легитимен метод за остварување на политичките цели.
Судирот заврши со Рамковниот договор преку кој низ уставно преуредување на Македонија албанската етничка заедница доби права што ги нема ниту една помала етничка заедница во државите во Европа.
Рапорт за генералот
Во овој фељтон, низ искажувањата на домашни и на странски директни и индиректни актери во судирот, ќе се обидеме да го расветлиме овој најмрачен период од македонското осамостојување и да дадеме барем приближен одговор на поставените прашања...
„Село Танушевци, 16.2.2001 - дојде до директни престрелки меѓу припадниците на АРМ и четворица припадници на ОНА; истиот ден околу 15,55 часот во шумата, 150 метри од старата продавница, беа забележани уште две вооружени лица кои подигнаа шатор. На обидот на граничното обезбедување да ги идентификува, лицата побегнаа со истовремено отворање оган врз граничното обезбедување од повеќе места во шумата. Од наша страна немаше загинати и повредени, од нивна страна едно лице загина. По повлекувањето на нашата патрола, од спротивната страна се забележани пет лица во црни униформи (Косовски заштитен корпус), кои отворија оган врз нашите граничари...“
Овој рапорт се најде на работната маса на началникот на Генералштабот на АРМ, Јован Андревски, изутрината на 17 февруари 2001 година. Никој не очекуваше дека ќе биде вовед во ново, најблаго кажано, неизвесно поглавје на Македонија со епилог од 71 загинат на македонска страна и 76 загинати на албанска, разурнати села, џамии и цркви во кризните региони, раселени семејства...
Тогашната министерка за внатрешни работи Доста Димовска денес вели дека уште во ноември 2000 година имале предупредувања за големи терористички и криминални групи.
„Имавме такви информации и преземавме мерки на засилена безбедност и зголемено присуство на полицијата во пограничниот регион. Но, границата помеѓу Македонија и Косово беше чувана само од едната страна, од македонската, а од косовска страна не беше чувана“, сведочи Димовска за фељтонот на „Утрински весник“.
Проблем биле и неразграничените надлежности меѓу Армијата и полицијата. „Тогаш Армијата беше надлежна за чување на граничната линија, а полицијата за пограничниот регион во длабочина од 10 км“, вели Димовска.
„Воениот конфликт започна со Танушевци и неговото заземање од вооружени терористички групи и држење на цивилното население. Првите акции на МВР и на Армијата беа против тие терористички групи. Подоцна почна да се интензивира упадот на терористичките групи од Косово, а албанското население почна да им се придружува на овие терористички групи“, вели Димовска.
Со нападите на полициската станица во Теарце на 22 јануари 2001 година и на патничкиот воз Скопје - Кичево на 26 јануари, се појавија првите сигнали на насилството што ~ се закануваше на Македонија. При нападот во Теарце загина полицаецот Момир Стојановски од Крива Паланка, а тројца полицајци беа ранети. Нападот го извршиле три лица кои по пукањето со возило избегале во правец на Косово.
Одговорноста за двата инцидента ја презеде таканаречената Ослободителна национална армија (ОНА).
Во државниот врв владееја привиден мир и спокојство, но странскиот и домашниот печат пишуваа за опасностите од воената криза во Македонија. Како едно од критичните места се споменуваше и селото Танушевци.
Приказната на А1
За жителите на Танушевци, најблиските трговски центри, продавници и бизниси се во Косово, а не во Македонија. Кога српската и македонската влада постигнаа договор за решавање на прашањето на границата, на тоа силно се спротивставија албанските селани од двете страни на границата. Со години луѓето ја минувале границата, а поголемиот број од нив немаа соодветна документација за патување. Се верува дека договорот околу границата го иницираше првото натрапништво на косовско-македонската граница во февруари 2001 година.
На 16 февруари екипа на Телевизија А1 замина на самото место да ги провери шпекулациите за Танушевци и падна во рацете на ОНА. Опозициската СДСМ сметаше дека овој настан е инсцениран за да се одврати вниманието од скандалот „прислушување на политичари и новинари“ и побараната оставка на министерката за внатрешни работи Доста Димовска.
„Веројатно ова што сметаме дека е коинциденција треба да ги замисли сите во оваа држава, бидејќи со секој голем скандал што го прави државата, секоја голема политичка криза, каква што е сега оставката на Доста Димовска, се користи столбот на меѓуетничките односи за да се забошотат големите скандали“, изјави Владо Бучковски, тогаш во функција на портпарол на СДСМ.
Кон крајот на февруари, селото Танушевци со денови беше под окупација на вооружените албански парамилитантни сили. Власта, сепак, се одлучи да дејствува „дипломатски“.
„Приближувањето кон куќите за да се регистрира дали има жители значи истовремено прифаќање на оружениот конфликт, а тоа мислам дека е и намерата на оваа вооружена група, но ние не сакаме да наседнеме“, изјави тогаш министерот за одбрана Љубен Пауноски.
Панде Петровски, подоцнежниот началник на Генералштабот на македонската војска, во своето сведоштво за војната, во фељтонот на „Утрински весник“, вели:
„Од самиот почеток тоа практично беше војна. Тоа беше агресија од една странска држава врз нашата територија. Првите акции што се случија на просторот на Танушевци и Малино Маало беа од страна на борци или припадници на Косовскиот заштитен корпус (КЗК), кои ја преминаа нашата граница и влегоа на наша територија. Имаше 25-мина припадници на КЗК и петмина од самото Танушевци“.
Властите ја потценија ОНА
Промашената процена на Трајан Гоцевски
Македонските власти во почетокот реагираа потценувачки, прогласувајќи ја ОНА за непостојна фантомска организација. Премиерот Љупчо Георгиевски во првите денови од нападите изјави: „Навистина сметаме и оцената е дека состојбата во државата е стабилна. Само ќе потсетам дека има бројни држави во светот каде што дневно се случуваат терористички инциденти и никој не кажува дека тие држави се нестабилни“.
Најпромашената оцена ја даде тогашниот член на Советот за национална безбедност д-р Трајан Гоцевски, кој рече: „Мојата лична оцена е дека во моментов на Македонија не претстои некакво директно загрозување на нејзината национална безбедност однадвор. Внатре мислам дека институциите функционираат на едно задоволително ниво. Се случуваат одредени појави во Македонија кои воопшто не се посакувани, но ако се следат последните изјави на државните органи, мислам дека тие сега се во ситуација да ја контролираат оваа состојба“
Имаше ли победени и поразени во војната меѓу Македонците и Албанците
Конфликтот во 2001 година меѓу Македонците и Албанците остана една од најголемите енигми во поновата македонска историја. И денеска, пет години од неговото избивање и окончување, се одржуваат тркалезни маси и трибини на кои с? уште се бара одговор на прашањето: што се случи навистина во 2001. Кој стоеше зад оружениот бунт на Албанците, дали беше увезен или домашен и која беше вистинската цел. Дали тоа беше борба за човекови права или за територии. Дали стануваше збор за бунт, востание, војна или за конфликт. И, конечно, дали насилството може да послужи како легитимен метод за остварување на политичките цели.
Судирот заврши со Рамковниот договор преку кој низ уставно преуредување на Македонија албанската етничка заедница доби права што ги нема ниту една помала етничка заедница во државите во Европа.
Рапорт за генералот
Во овој фељтон, низ искажувањата на домашни и на странски директни и индиректни актери во судирот, ќе се обидеме да го расветлиме овој најмрачен период од македонското осамостојување и да дадеме барем приближен одговор на поставените прашања...
„Село Танушевци, 16.2.2001 - дојде до директни престрелки меѓу припадниците на АРМ и четворица припадници на ОНА; истиот ден околу 15,55 часот во шумата, 150 метри од старата продавница, беа забележани уште две вооружени лица кои подигнаа шатор. На обидот на граничното обезбедување да ги идентификува, лицата побегнаа со истовремено отворање оган врз граничното обезбедување од повеќе места во шумата. Од наша страна немаше загинати и повредени, од нивна страна едно лице загина. По повлекувањето на нашата патрола, од спротивната страна се забележани пет лица во црни униформи (Косовски заштитен корпус), кои отворија оган врз нашите граничари...“
Овој рапорт се најде на работната маса на началникот на Генералштабот на АРМ, Јован Андревски, изутрината на 17 февруари 2001 година. Никој не очекуваше дека ќе биде вовед во ново, најблаго кажано, неизвесно поглавје на Македонија со епилог од 71 загинат на македонска страна и 76 загинати на албанска, разурнати села, џамии и цркви во кризните региони, раселени семејства...
Тогашната министерка за внатрешни работи Доста Димовска денес вели дека уште во ноември 2000 година имале предупредувања за големи терористички и криминални групи.
„Имавме такви информации и преземавме мерки на засилена безбедност и зголемено присуство на полицијата во пограничниот регион. Но, границата помеѓу Македонија и Косово беше чувана само од едната страна, од македонската, а од косовска страна не беше чувана“, сведочи Димовска за фељтонот на „Утрински весник“.
Проблем биле и неразграничените надлежности меѓу Армијата и полицијата. „Тогаш Армијата беше надлежна за чување на граничната линија, а полицијата за пограничниот регион во длабочина од 10 км“, вели Димовска.
„Воениот конфликт започна со Танушевци и неговото заземање од вооружени терористички групи и држење на цивилното население. Првите акции на МВР и на Армијата беа против тие терористички групи. Подоцна почна да се интензивира упадот на терористичките групи од Косово, а албанското население почна да им се придружува на овие терористички групи“, вели Димовска.
Со нападите на полициската станица во Теарце на 22 јануари 2001 година и на патничкиот воз Скопје - Кичево на 26 јануари, се појавија првите сигнали на насилството што ~ се закануваше на Македонија. При нападот во Теарце загина полицаецот Момир Стојановски од Крива Паланка, а тројца полицајци беа ранети. Нападот го извршиле три лица кои по пукањето со возило избегале во правец на Косово.
Одговорноста за двата инцидента ја презеде таканаречената Ослободителна национална армија (ОНА).
Во државниот врв владееја привиден мир и спокојство, но странскиот и домашниот печат пишуваа за опасностите од воената криза во Македонија. Како едно од критичните места се споменуваше и селото Танушевци.
Приказната на А1
За жителите на Танушевци, најблиските трговски центри, продавници и бизниси се во Косово, а не во Македонија. Кога српската и македонската влада постигнаа договор за решавање на прашањето на границата, на тоа силно се спротивставија албанските селани од двете страни на границата. Со години луѓето ја минувале границата, а поголемиот број од нив немаа соодветна документација за патување. Се верува дека договорот околу границата го иницираше првото натрапништво на косовско-македонската граница во февруари 2001 година.
На 16 февруари екипа на Телевизија А1 замина на самото место да ги провери шпекулациите за Танушевци и падна во рацете на ОНА. Опозициската СДСМ сметаше дека овој настан е инсцениран за да се одврати вниманието од скандалот „прислушување на политичари и новинари“ и побараната оставка на министерката за внатрешни работи Доста Димовска.
„Веројатно ова што сметаме дека е коинциденција треба да ги замисли сите во оваа држава, бидејќи со секој голем скандал што го прави државата, секоја голема политичка криза, каква што е сега оставката на Доста Димовска, се користи столбот на меѓуетничките односи за да се забошотат големите скандали“, изјави Владо Бучковски, тогаш во функција на портпарол на СДСМ.
Кон крајот на февруари, селото Танушевци со денови беше под окупација на вооружените албански парамилитантни сили. Власта, сепак, се одлучи да дејствува „дипломатски“.
„Приближувањето кон куќите за да се регистрира дали има жители значи истовремено прифаќање на оружениот конфликт, а тоа мислам дека е и намерата на оваа вооружена група, но ние не сакаме да наседнеме“, изјави тогаш министерот за одбрана Љубен Пауноски.
Панде Петровски, подоцнежниот началник на Генералштабот на македонската војска, во своето сведоштво за војната, во фељтонот на „Утрински весник“, вели:
„Од самиот почеток тоа практично беше војна. Тоа беше агресија од една странска држава врз нашата територија. Првите акции што се случија на просторот на Танушевци и Малино Маало беа од страна на борци или припадници на Косовскиот заштитен корпус (КЗК), кои ја преминаа нашата граница и влегоа на наша територија. Имаше 25-мина припадници на КЗК и петмина од самото Танушевци“.
Властите ја потценија ОНА
Промашената процена на Трајан Гоцевски
Македонските власти во почетокот реагираа потценувачки, прогласувајќи ја ОНА за непостојна фантомска организација. Премиерот Љупчо Георгиевски во првите денови од нападите изјави: „Навистина сметаме и оцената е дека состојбата во државата е стабилна. Само ќе потсетам дека има бројни држави во светот каде што дневно се случуваат терористички инциденти и никој не кажува дека тие држави се нестабилни“.
Најпромашената оцена ја даде тогашниот член на Советот за национална безбедност д-р Трајан Гоцевски, кој рече: „Мојата лична оцена е дека во моментов на Македонија не претстои некакво директно загрозување на нејзината национална безбедност однадвор. Внатре мислам дека институциите функционираат на едно задоволително ниво. Се случуваат одредени појави во Македонија кои воопшто не се посакувани, но ако се следат последните изјави на државните органи, мислам дека тие сега се во ситуација да ја контролираат оваа состојба“