Вангел Ајановски-Оче

  • Креатор на темата Креатор на темата @cool@
  • Време на започнување Време на започнување
@cool@

@cool@

Η Μακεδονία δεν είναι Ελληνική
Член од
2 јуни 2007
Мислења
23.601
Поени од реакции
27.115


Роден (1909 – 1996) бил основач и раководител на македонските национални организацииМАО (Македонска антифашистичка организација) и ТОМО (Тајна ослободителна македонска организација), секретар на Окружниот комитет иНОФ за Воденско, организационен секретар на Централниот совет на НОФ на Македонците од Егејска Македонија.



Отпрвин дејствието на НОФ се ограничува само на организирање на штрајкови, протести на улиците, фабриките, публикување на нелегални весници и памфлети, но наскоро создаваат и вооружени чети. Непосредно пред формирањето на НОФ, Вангел Ајановски - Оче со дел од соборците кои се враќаат живи од Сремски фронт се префрлува илегално во Водени таму ја формира Тајната Ослободителна Македонска Организација(ТОМО) со две вооружени чети. По создавањето на НОФ, ТОМО се приклучува кон првите и вооружените сили се обединуваат. Во 1945 НОФ располага со 12 вооружени чети во Костурско, 7 во Леринско, и 11 во Воденско и Ениџевардарско. Овие чети патролираат по селата, и нивна основна цел е да го заштитуваат невиното население. Од средината до крајот на 1945 овие групи водат 30 битки со монархофашистички патроли. Најголемата од нив се случува во близина на паланката Меглен, кога конвој кој превезува политички затвореници е нападнат од сили на НОФ. 14 владини војници се убиени, 9 заробени и сите затвореници (Македонци и Понтијци) се ослободени.
Во некои Воденски села, дури и Понтијци стануваат членови на комитетите на НОФ. Во Костурско пак многу Власи се вклучуваат во НОФ, паралелно со Македонците.


  • [*]Д-р Кирјазовски темелно го истражил животниот пат на овој наш великан и во неговата книга мошне илустративно на читателот му го доближил револуционерното и патриотско дело на Вангел Ајановски - Оче.
    [*]Животниот пат и борбата на Вангел Ајановски - Оче може да послужат како пример и патоказ како треба да се воспитуваат идните македонски генерации.
    [*]Иако бил изложуван на големи лични опасности, апсења, прогонувања, закани, Вангел Ајановски - Оче ни во еден момент не се поколебал ниту пак се откажал од неговата револуционерна борба.
Во организација на Институтот за национална историја и Агенцијата за интелектуални услуги "Академик", во НУБ "Св. Климент Охридски" во Скопје беше постхумно промовирано монографското издание "Вангел Ајановски - Оче" од сега веќе покојниот д-р Ристо Кирјазовски.
31a.jpg
​
Изданието го претстави д-р Новица Велјановски, кој меѓу другото истакна дека историските и преломните периоди отсекогаш исфрлуваат на површина личности кои изразувајќи ја желбата и стремежот на својот народ и вдахновени од нив, застануваат на чело на неговата борба и играат значајна улога во неа.
ПРИДОНЕС
Една од плејадата такви личности кој непоколебливо застана на чело на национално-ослободителната борба на Македонците од егејскиот дел на Македонија и даде голем придонес во неа е Вангел Ајановски - Оче. Со оглед на тоа што значењето и дејноста на Вангел Ајановски - Оче се однесува на целата територија на овој дел од Македонија, според расположливата документација, многубројни сеќавања и изјави на негови соборци и соработници, јасно се потврдува оцената дека улогата, местото и придонесот на Вангел Ајановски - Оче, во национално-ослободителното и антифашистичкото движење на Македонците во егејскиот дел на Македонија е големо.
ПАТРИОТ
Така, во предговорот на книгата авторот Кирјазовски ни појаснува каква личност бил Вангел Ајановски - Оче. Д-р Кирјазовски потенцира дека Оче уште од своите најрани години застанал во одбрана на националните и социјалните права на македонскиот народ и несебично се борал за остварување на неговите желби и стремежи. Тој бил член на партијата, секретар на Општинскиот комитет на КПГ во Воденско, основач и раководител на македонските национални организации МАО (Македонска антифашистичка организација) и ТОМО (Тајна ослободителна македонска организација), раководител на комунистичка воена организација на Македонците во Воденско.... и уште многу други функции кои придонеле во реализирање на тоа големо дело. Притоа тој се изложувал на големи лични опасности, апсења, прогонувања и закани. Но, тие не биле пречка тој заедно со уште Македонци истомисленици отворено да & се спротивстави на погрешната политика и практика на раководството на КПГ по македонското национално прашање, барајќи таа да се напушти и да стане доследна и принципиелна во однос на македонската национална борба. Сметајќи дека резолуцијата на Информбирото е погрешна, неоснована и штетна за комунистичкото движење и дека Сталин направил крупна грешка за борбата на грчките и македонските демократски сили, тој и тука меѓу првите отворено го изразил своето несогласување.
Д-р Кирјазовски темелно го истражил животниот пат на овој наш великан и во неговата книга мошне илустративно на читателот му го доближил револуционерното и патриотско дело на Вангел Ајановски - Оче.
 
Патот на македонскиот буквар

„Сите љуге имат една глава, две раце, две нодзе. Главата има згорје косие, и напрет има две очи, еден нос и една уста. Устата натре има заби и еден јазик. Забите сет бели, јазико је црвен. Со устата јадиме, пиеме и зборваме...“

Ова е извадок од урокот “Снагата на чоеко“ од првиот печатен буквар на македонски јазик, познатиот АБЕЦЕДАР публикуван во 1925 година и наменет за учење на малцинскиот македонски јазик во Егејска година. Букварот никогаш не стигна до клупите и учениците за кои беше наменет...
Во 20-те години на минатиот век “Грција беше обврзана да отвори училишта и да му даде и верска поука на македонското население во своите граници создадени по Букурешт. Во 1925 година Грција мораше да го објави овој прв и единствен буквар” изјави академик Блаже Ристовски на минатогодишниот свечен собир што го организираше Македонската академија на науките и уметностите (МАНУ) по повод 80-годишнината од печатењето на првиот буквар за македонското малцинство во Грција. Според Ристовски, “Абецедарот” предизвикал бурни реакции кај соседите бидејќи, од една страна, Белград сметал дека во тој дел Македонците се Срби, а Бугарија сметала дека тие се Бугари.

Победниците диктираат

На инсистирање на Друштвото на народите на 10 август 1920 година беше потпишан договор за заштита на негрчките народности меѓу големите сили и Грција. Договорот го доби името Севрски договор според името на местото на Франција каде што бил потпишан. По силата и словото на Севрскиот договор, Грција презеде низа обврски, со кои на малцинствата им се гарантира животот, имотот и слободата, како и граѓанските и политичките права. Со овој Договор на малцинствата во Грција им се гарантираше слободна употреба на нивниот мајчин јазик во сите истапувања. Грчката држава се задолжи да обезбеди специјален буџет за непречен развиток на функционирањето на малцинските училишта. Членовите 7, 8 и 9 од Севрскиот договор се особено важни:

Член 7: „Сите грчки државјани ќе уживаат еднакви граѓански и политички права, без разлика на националност, јазик или религија. Посебно“.

„Нема да биде озаконето никакво ограничување на слободната употреба на кој било јазик од кој било грчки граѓанин...“

Член. 8: „Грчките граѓани кои им припаѓаат на посебни национални, верски и јазични малцинства, ќе го уживаат правото на ист третман, на исти гаранции, како и другите грчки граѓани“.

Член 9: „Во врска со просветата, грчката влада во градовите и околиите каде што живеат поголем број граѓани кои не зборуваат грчки, ќе им даде соодветни олеснувања, за да може на тој начин да им се обезбеди на децата на тие грчки државјани во основните училишта да учат на нивниот мајчин јазик...“

Грчкиот политичар од македонко потекло Сотириос Коџаманис напишал : „Победниците од Првата светска војна не само што и' наложија на Грција да ги признае националните, верските и јазичните малцинства, туку ја принудија и да признае дека спогодбите за малцинствата претставуваат обврска од меѓународен интерес под гаранција на Друштвото на народите“.

АБЕЦЕДАРОТ во Државниот архив е заведен под сигнатура RK II. 127.inv. br 216/76. Единствениот примерок се чува во посебен сеф – објаснува Гаце Стојановски помошник раководител на Секторот за заштита користење и побликување на архивската граѓа. Букварот со 12 на 18 сантиметри и со вкупно 40 страници е конзервиран веднаш по приемот. Сега се чува на во метална каса на постојана температура од 18 степени Целзиусови и на влажност на воздухот од 60 отсто. Дознаваме, само четири лица од редовно вработените во Архивот имаат пристап до просторијата каде се чува АБЕЦЕДАРОТ.

Внимателен маневар

Мерките веројатно се разбирливи имајќи ја пред вид сторијата на букварот. Некои примероци од абецедарот биле испратени во некои околии од западниот дел на Егејска Македонија (Костурско, Леринско и Воденско) и соодветните училишни власти преземаа мерки македонските деца до четврто одделение да посетуваат настава на мајчин јазик. Меѓутоа додека се преземале привидни мерки за отворање македонски училишта, во 1925 година бил инсцениран напад на возот кој требал да го пренесе комплетниот тираж на АБЕЦЕДАРОТ и разбирливо уништени се сите примероци. Со исклучок на неколку...

Павлос Воскопулос член на политичкиот секретаријат на „ЕФА – Виножито“ во предговорот на новото издание на АБЕЦЕДАРОТ констатира дека грчките власти никогаш искрено не пристапија кон решавање на прашањето на македонците и нивните национални права во Грција. Воскопулос го цитира експертот О’Молињи од Секретаријатот на Друштвото на народите кој се залагаше за употреба на кирилско писмо во „Абецедарот“, чие објавување беше обврска за Грција : „...грчката влада мора да имала некаква посебна причина штом одлучила да го користи латинското писмо...„ забележал О’Молињи „изгледа дека мотивите се повеќе политички и дека грчката влада има голема желба еднаш за секогаш да се ослободи од сето словенско влијание како од српската така и од бугарската пропаганда кои инаку би продолжиле на нов начин и би го загрозиле грчкиот суверенитет над Солун “
Василис Дендрамис претставник на грчката влада во Друштвото на народите во писмо од 10 ноември 1925 година (кое се чува во архивите на Друштвото на народите во Женева) истакнал дека македонскиот јазик не е идентичен со бугарскиот бранејќи го притоа издавањето на букварот на македонски јазик но со латинична хрватска абецеда. Абецедарот така не бил издаден ниту на бугарски ниту на српски јазик туку на леринско-битолското наречје.
Извесно е дека тажната приказна за „Абецедарот“ кој никогаш не ја извршил функцијата за која бил наменет е еден од формите за отворени или прикриени притисоци чија цел била - иселување на македонското население од Егејска Македонија. Со тоа сите напори за задоволување на малцинските права на македонското население би станале беспредметни, што од денешна дистанца се гледа дека ваквата грчка владина политика дала успешни резултати. Поради колонизацијата во 20-те години на XX век, а посебно по егзодусот на македонското население за време на Граѓанската војна од 1949 година, денес етничката карта во Егејска Македонија е значително изменета. Но, „Абецедарот“ сам по себе останува силно сведоштво за постоењето на многубројното македонско национално малцинство во Грција.

Атанасиос Парисис претседател на Грчкиот комитет на Европското биро за помалку употребувани јазици во предговорот на „Абецедарот“ пишува: ...„длабоко сум трогнат... Ова е буквар на мојот мајчин јазик еден од најстарите јазици во Европакој според најугледните лингвисти и слависти беше камен-темелник на сите други словенски јазици“.Тоа е јазикот кој беше прогонуван без никаква грижа на совеста од официјални и неофицијални механизми на грчката држава особено по првиот неуспешен обид за издавање на „Абецедарот“ во 1925 година

Овој документ е од извонредна голема важност како за дефинирањето на посебноста на македонската националност уште во средината на 20-те години од минатиот век, така, уште повеќе и за фактот што тогашната грчка влада за прв пат официјално го признала постоењето на македонска националност во рамките на тогашната грчка држава... Таа (грчката држава) целосно го доведе до заблуда грчкото општество и направи самите Грци да поверуваат дека ние Македонците сме непостојни и невидливи...“
 

Доказ до татарланата чувашки да не тресат глупости за македонскиот јазик
 
You must log in or register to reply here.

Kajgana Shop

Back
На врв Bottom