30. ПРЕЗЕНТАЦИЈА ЗА ПРОВИНЦИЈАТА ДАЛМАЦИЈА'
Ако знаењето претставува добро за секој човек, тогаш и ние не сме далеку од тоа, бидејќи сме постигнале познавање на настаните. Затоа, на сите оние кои доаѓаат по нас им даваме јасно изложување и на овие [настани] и на некои други работи вредни за спомнување, за да дојде до двојно добро.
Оние кои сакаат да дознаат за освојувањето на Далмација од словенските племиња можат да дознаат од тука, но прво треба да се објасни нејзината географска локација. Во античко време, Далмација започнувала околу Драч (άπο των συνόρων του Δυρραχίου), односно од Бар (άπο Άντιβάρεως) и се протегала до Истарските висорамнини (μέχρι των της Ίστρίας ορόν), а во ширина зафаќала до реката Дунав.
Целиот регион бил под власта на Ромеите, а оваа провинција (тема) била попозната од сите други западни провинции; но сепак словенските племиња ја заземале и тоа вака. Во близина на Сплит е град наречен Салона, дело на императорот Диоклецијан, но самиот Сплит бил изграден од Диоклецијан и тука била неговата царска палата, а во Салона живееле неговите благородници и многубројните маси на народ. Тој град бил глава на цела Далмација. Секоја година таму се собирала воена коњаница од другите градови на Далмација, а од Салона биле испраќани до илјада од нив и ја чувале реката Дунав поради Аварите. Аварите, всушност, имале населби од другата страна на реката Дунав, каде што живеат Турците (Τ&Ορκα) номадски живот.
Оние кои доаѓаа од Далмација секоја година често гледаа стада и луѓе од другата страна на реката. По некое време решиле да преминат и да истражат кои се луѓето што живеат таму. Преминувајќи, нашле само аварски жени и деца, а мажи и момчиња во воен поход. Напаѓајќи ненадејно, ги заробиле и без мака се вратиле, носејќи го овој плен во Салона.
Но, кога Аварите се вратија од својот воен поход и дознаа што се случило и колку претрпеле, се вознемириле, не знаејќи од каде ги зафатил овој удар. Затоа решаваат да чекаат прилика и да дознаат сè. Кога, како што беше обичај, тие повторно испратија одред војници од Салона, тоа не беа тие [т.е. кои преминале], но други, за и овие како нив да одлучат исто. Така тргнаа против нив [Аварите], ги најдоа собрани заедно, а не растурени како порано, и не само што ништо не постигнаа, туку претрпеа целосен пораз.
Некои од нив, имено, загинуваат, а останатите живи паѓаат во ропство и никој не избега од нивната сила. Откако ги испрашуваа за тоа кои се и од каде доаѓаат, и откако дознаа дека токму од нив ја претрпеле гореспоменатата несреќа, а дознаа и за природата на нивната земја, и откако беа толку загреани од она што го слушнаа, ги фатија преживеаните затвореници и ја облекоа нивната облека на ист начин како што беа облечени и тие, ги јавнаа коњите, ги земаа во рацете знамињата и сотанатите знаци, што овие ги беа понеле со нив, и тргнаа сите заедно кон Салона. И откако се распрашале, дознале и во кое време војниците се враќале од Дунав (беше Велика и Света Сабота), стигнале токму тој ден. И кога беа сосема блиску, поголемиот дел од војската се сокри, а до илјада од нив, кои со измама набавија коњи и облека од Далматинците, тргнаа напред. А оние од градот, ги препознаваа нивните знамиња и облека, и бидејќи беше истиот ден кога тие [т.е. нивните војници] се враќале, ги отворија вратите и ги примија со радост. Тие ја преземаат контролата над градските порти на самиот влез и, откако ја известиле армијата за успешно завршениот потфат, почнуваат да се подготвуваат да се соберат и да влезат заедно.
Го заклале целиот градски гарнизон, а потоа ја преземале контролата над цела Далмација и таму се населиле. Само приморските градови не им се предадоа, туку останаа под власта на Ромеите (Μόνα δε τα προς θάλασσαν πάληχνια ου συνέωκαν αυτοΐς αλλίχοντο παρά των Τωμαίων), бидејќи морето им овозможуваше да живеат.
znanium.ru
