[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif] Јас лично нема да коментирам за делата на Каплан Ресул и неговите тврдења но можете да го прочитате прилогот на новинарот Даут Даути објавен во ВЕСТ [/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif][/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif][/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]Скромен "прилог" кон биографијата на Каплан Ресули[/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]Повод: разговорот на Витомир Долински со албанскиот писател (самопрогласениот дисидент) Каплан Ресули кој во неколку продолженија го објави "Вест" [/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]Едно жешко попладне, пред речиси десет години, во редакција "Флака", од крајот на ходникот здогледав средовечен човек. Не обрнав внимание кој е, си помисилив, уште еден од гостите што навраќаат во новинските куќи, што познати, што непознати. Тоа попладне бевме останале во редакција многу малку луѓе, не беше ниту главниот уредник, па непознатиот тропна на заменичката врата. Бев јас. Помалку рутински, со доза на чиновник, му реков да повели, сакајќи да му кажам дека обично странките доаѓаат претпладне. Но човекот, кој како да имаше некакво претчувство околу мојата евентуална нељубезност поради нарушување на работната атмосфера во дескот, ми се обрати со прашањето: Не ме познавате? Новинарот во својата работа среќава безброј фаци, но и ги заборава ако нема почесто контакти со нив. Помислив, можеби е еден од оние кои сум ги заборавил, и искрено му одговорив: Не се сеќавам дека сме се сретнале некаде. "Јас сум Каплан Ресули", ми одговори. Одненадеж мојот студен чиновнички однос се измени. Пред мене стоеше човек кој заслужуваше неизмерна почит, кој само две години пред тоа беше пуштен од затвор. Писател кој го напишал првиот роман во повоениот период во делот на албанската литература што се создаваше во социјалистичка Југославија. Еден од тие интелектуалци слични на Адем Демачи кои гниеја по затвори поради националната кауза. Од порано знаев за неговата трагична судбина. Речиси две години бил осуден во Југославија (одлежал во затворот во Идризово), а откога излегол од затвор, пребегал во Албанија, каде што го снашло уште поголема трагедија: осуден на речиси три децении затвор. За таква човечка судбина, мора да сочуствуваш. А токму пред неговото доаѓање, мојот колега Махи Несими објави едно опширно интервју со него, каде што мачеништвото на Каплан Ресули во занданите на Енвер Хоџа беше опишано во детаљи. Во моментите кога стоеше пред мене токму Тој, не ни можев да наслутам колкави контраверзи има во неговата личност. Колку повеќе разговарав тие неколку дена од неговиот престој во Скопје (пред да отиде во Подгорица) и по враќањето од таму, се повеќе од неговата уста извираа блуеници контроверзи со кои се топеше легендата и стануваше карикатура, слична на оние што во филмско платно ги игра декадентниот американски актер Денис Хопер!
Би почнал по ред. Каплан Ресули во Скопје дојде од Швајцарија, кочоперејќи се дека станал дисидент! Замислете, тој "избегал" (не ми беше познато дека некој го истерал) од демократската власт (на Сали Бериша) што го собори режимот кој Каплана го стави да гние во зандани (оној на Енвер Хоџа). За чудо Каплан избегал од оние кои го ослободија и го рехабилитираа! За разлика од другиот албански дисидент, Исмаил Кадаре, кого параноично го мрази К.Ресули, кој во Париз пребегна додека се уште на власт беше Партијата на Трудот. Дисидентсвото на Ресули ми беше немалку симптоматично, бидејќи во Албанија, тие први две години на посткомунистички режим, и немаше некој кој би му наштетил од позиции на власт, особено не на се уште неразоткриениот контроверзен писател. (Во Албанија, од видни писатели имам слушнато дека додека бил на слобода, Каплан Ресули и не бил којзнае каков ангел. Велат дека бил многу навлезен во идеолошката (класната) критика кон своите колеги писатели кои "застраниле" од патот на Партијата. Многу писатели си ја "добиле" токму поради неговите критики, пред да го снајде истото и него!) Каплан Ресули во Скопје стигна со југословенски пасош! Кога го прашуваа како е можно, бидејќи тој во Швајцарија отишол со албански пасош, тој со нескриена гордост и наивна искреност им одговараше: Отидов во југословенската амбасада. Им кажав кој сум, и тие веднаш ми дадоа пасош, и ми рекоа: "Иди брате мили куд хоќеш, не може те нико дирати"! Црвот на сомнежот не ме оставаше, а да не се прашам себеси: со што овој човек ја задолжил југословенската власт, па да му даде пасош како од ракав на истиот оној кој беше го осудила додека бил во Југославија? Како е можна такваташирокоградост на режимот (на Милошевиќ) кон Каплан Ресули, а на слични на нему интелектуалци од Косово не им даваше со години пасоши (Реџеп Ќосја, Реџеп Исмајли...) и покрај осудите од косовската и меѓународната јавност? Не бев склон да верувам дека се работи за некаква случајност. Згора на тоа, ми рече дека сака да се сретне со еден Албанец кој меѓу своите сонародници го биеше репутација на бивш удбаш! Еден сплет други елементи, се повеќе ја избледнуваа во моите очи неговата личност. Некои се од интелектуална природа, а некои од социопсихолошка, но со голема доза не деструктивност. Ми беше премногу симптоматично колку гнев и негирање имаше во него кон се што вредело во минатото и сегашноста кај албанскиот народ. Ми остави впечаток како се обидуваше на пример да ја омаловажи улогата на Скендербег, чиј отпор кон отоманските војски ја воодушеви цела тогашна Европа. Тоа што го омаловажуваше на пример Исмаил Кадаре (Велеше: "Мојот роман "Предавство" е подобар од "Генералот на мртвата војска", заборавајќи притоа дека тој останал само со "Предавство", а Исмаил напишал и десетици повредни дела од "Генералот..."), помислив дека е од интелектуална завист. Дури помислив и до граници на апсурдот: тој го мрази Кадаре, што и покрај тоа што тој (Каплан) бил ревносен во идеолошката борба, Енвер го пикнал него во затвор, а не Исмал, кого го држел како дворски писател! (Неговата параноична омраза кон Исмаил Кадаре може да се види и во интервјуто објавено во "Вест"). Но ако затворот бил причината што не напишал повеќе дела од Исмаил, овие 12-13 години на слобода се доволно време, како што им успеа на други албански дисиденти, да напишат вредни дела. Но Каплан нема таков интелектуален капацитет да пишува вредни романи и поезија (се уште се фали со она малку што го напишал пред 40 години!), но, сепак, има голема негативна енергија да негира се што е вредно во "албанството". Во интервјуто на Витомир Долински, Каплан Ресули се потпишал како Д-р Каплан Ресули? Остана нејасно, каков "доктор", по историја, литература, лекар ли? Тоа е следната контроверза која има врска со некаква психолошка девијација. Додека бил во Југославија, работел како учител. Значи немал академска титула. Ни во Албанија не докторирал. Некој нарцисоид овој Каплан: си ја додал титулата додека бил во затвор, оти како објаснуваше додека беше во Скопје, сите го именувале со "докторе". А сега дознавам дека го прогласиле и академик! Можеби најголемата контроверза кај Каплан, е неговиот вистински идентитет. Едно иронично прашање до Витомир Долински: знае ли тој со кого разговарал? Со Каплан Ресули? Со Каплан Калуши? Со Каплан Ресулбеговиќ? Или со Каплан Буревиќ? Низ колку нивоа на свест поминал Каплан што за време на еден(краток) живот променил толку идентитети? Првите два идентитети биле "албански". За тоа и лежел во затвор. Како албански патриот и непријател на поредокот. Тој и тогаш бил во години и со доволна интелектуална перцепција (та нели напишал роман кој е длабоко албански)кога можел да се самоспознае што е! Дали доживеал некакво разочарување од "бивањето" Албанец, па сакал да се засолни во некаков нов идентитет, тоа може да го објасни само некој прониклив психоаналитичар од форматот на Јунг или Фројд, бидејќи има многу фројдовско во неговите постапки. После Скопје, Каплан Ресули отиде во Црна Гора, а оттаму, тогашниот дописник на "Флака" ни испрати исечок од весник ("Побједа") каде што Каплан вели дека тој всушност е Каплан Ресулбеговиќ и со српски корени, и дека токму поради тоа се изнапатил во Албанија! А како врв на иронијата, ми доаѓа новиот идентитет, "откриен" во интервјуто на Витомир Долински, каде Ресулбеговиќ станал Буревиќ, но со црногорски корени! Ајме! Витомире, новинарски добро си ја завршил работата, ама изгледа не си знаел со кого си имал разговор. Има еден американски филм ("Под постојано сомнение со Кевин Спејси, Стефан Болдвин... ), кој завршува со цитатот: "Ѓаволот го излажал светот кога го убедил дека не постои ѓавол". Овој цитат некако ми е многу погоден за портретирањето на Каплан Ресули со сите контроверзии околу неговата личност. И би ти препорачал, ако веќе сакаш да објавиш книга од тој разговор, да му угодиш - ако тој вели дека е со црногорски корени, така и да го претставиш. Не може да биде ем албанец кој негира се што е албанско, ем србин, ем црногорец кој е загрижен за албанството.
Даут Даути, новинар [/FONT]
Ама почекај малце, уште гугла