Природниот прираст ја представува промената на бројот на припадници на една популација во единица време.
Наталитетот е особено важен, бидејки од него најмногу зависи природниот прираст, а потоа и од стапката на морталитет, имиграција и емиграција.
Наталитетот до 15 промили (15 новородени на 1000 жители) е низок, наталитетот над 15 до 20 промили е среден, а наталитетот над 20 промили (над 20 новородени на 1000 жители) е висок.
Теоретски, наталитетот од 14 промили генерира природен прираст од 0,6%, при ниска стапка на морталитет од 8 промили кај економско високоразвиените популации, кај кои животниот век е висок. Секој наталитет помал од 14 промили без имиграција ќе даде негативен природен прираст (смалување на бројот на одредена популација) во иднина, дури и кај популациите со многу висока претходна стапка на наталитет.
Заводот за статистика ги објави стапките на наталитет, морталитет и природниот прираст за првиот квартал од 2012 година. Јас грубо ги пресметав стапките на наталитет во поединечните општини во Македонија. Стапката на наталитет е важна за да се види каков ќе биде трендот на природниот прираст во Македонија сега и во иднина.
Eве го соопштението за движењето на населението во МКД во првиот квартал од 2012 г.:
http://www.stat.gov.mk/pdf/2012/2.1.12.10.pdf
Моментално, висока стапка на наталитет во МКД имаат само две општини и тоа општина Студеничани 27,6 промили, што означува дека секоја жена раѓа по 5 деца, како и општина Арачиново од 20 промили (секоја жена раѓа по 4 деца). Зарем е можно ова во 2012 година во Европа?! Само општината Сарај со 17 промили има средна стапка на наталитет. Сите останати општини во Македонија имаат ниска стапка на наталитет под 15 промили (под 15 новородени на 1000 постоечка популација). Најниска стапка на наталитет од 3,45 промили во првиов квартал од 2012 г. има оп. Осломеј, доминантно албанска општина.
Како што може да се забележи од последното соопштение на заводот за статистика, зачудува што стапката на наталитет во општините со доминантно албанско население е ниска, освен во општините Сарај, Студеничани и Арачиново (околу Скопје). Сепак, се забележува позитивен природен прираст (зголемување на населението) кај сите општини со доминантно албанско население, зошто тие имале многу висока стапка на наталитет до пред една декада (до 2001 г.) , односно имаат младо население, но во текот на оваа или почетокот на следната деценија и кај тие општини со сегашна стапка на наталитет под 14 промили ќе има негативен природен прираст (намалување на населението), зошто потребни се отприлика две до три децении за намалениот наталитет да влијае на природниот прираст кај популациите што претходно имале многу висок наталитет. Така на пример Босна и Херцеговина во 1985 г. имала наталитет од 15 промили, а во 2003 г. имала наталитет од 10 промили и изразен негативен природен прираст во рок од само 17 години.
Еве ги грубите бројки за стапката на наталитет во поединечни македонски општини во првиот квартал од 2012 година:
Сарај 17
Чаир 13,12
Карпош 8
Кисела Вода 10,18
Аеродром: 8,6
Бутел: 11.3
Ѓорче Петров: 11,15
Центар 12.3
Арачиново 20,7
Босилово 10,1
Битола 8,6
Богданци 8.7
Босилово 10,3
Боговиње 10,65
Валандово 13,6
Велес 12
Виница 10,85
Врапчиште 8,82
Гевгелија7,3
Гостивар 8,83
Градско 12,77
Делчево 8
Демир Капија 9,8
Дебар 9,2
Дојран 11,67
Илинден 9,3
Желино 14,2
Зајаз 4,83
Кавадарци 8,7
Кочани 7,8
Крива Паланка 8,85
Кичево 9,3
Липково 13,74
Кратово 5,6
Неготино 10,74
Осломеј 3,45
Охрид 7,68
Прилеп 9,65
Радовиш 12,9
Пробиштип 7,75
Свети Николе 8
Струга 9,2
Струмица 13
Студеничани 27,6
Тетово 10,1
Теарце 7,8
Штип 10,3
Како се забележува, во првиов квартал од 2012 г., општина Центар /Скопје има поголема стапка на наталитет од општините Тетово, Гостивар, Кичево, Струга и Дебар.