Кој профитира, а кој губи од скапата нафта
Граѓаните прашуваат - дали се' додека ОКТА бара нови и нови цени, Регулаторна мора да и' го дозволува тоа
Маја Томиќ
Како што тргнаа од почетокот на годинава, така продолжуваат да растат цените на бензините. Вчера цената на најпродаваниот „Еуросупер БС-98“ се искачи до драматични 77,5 денари или 1,26 евра за литар.
Пред две недели цените скокнаа за 1,5 денар по литар, а дизелот за денар. Веќе од денеска пак има нови, повисоки цени. Регулаторната комисија за енергетика вчера одлучи да ги зголеми рафинериските и малопродажните цени на нафтените деривати во просек за 2,17, односно за 1,47 отсто. Така, од денеска, па во наредните 14 дена граѓаните ќе плаќаат за литар „Еуросупер“ БС-95 76 денари, за „Еуросупер“ БС-98 - 77,50 денари за еден литар, а екстра лесното масло за домаќинство (ЕЛ-1) ќе чини 53 денари за литар. Дизелот „Еуродизел“ (Д-4) скокна за 0,50 денари за литар, што значи дека ќе се продава за 64 денари. И мазутот поскапи. Неговата малопродажна цена М-1 НС се зголемува за 0,882 денара за килограм и ќе изнесува 35,939 денари.
Причините за поскапувањето на бензините како и секогаш се дека просечната цена на сурова нафта на светскиот пазар во изминатиот 14-дневен период изнесувала 95,623 долари за барел и била за 2,78 отсто повисока од просечната цена на нафтата, по која беа формирани претходните цени на дериватите. Курсот на денарот во однос на доларот во изминатите две недели изнесувал 46,37 денари и бил за 0,59 отсто понизок од претходниот курс на доларот по кој беа формирани тогашните цени. На светскиот пазар референтните цени на нафтените деривати во изминатите две недели забележаа зголемување кај бензинот во просек за околу 3,05 отсто, кај дизелот за околу 1,75 отсто, а кај мазутот за околу 3,06 отсто.
Ако се земе предвид состојбата од крајот на минатата недела, за тоа како изгледале цените на бензините во земјите од цела Европа, Македонците, со тогашната цена од 1,22 евра евра за литар, плаќале поскап бензин од неколку земји во регионот. Така, најевтин е бензинот во Русија, и тоа 0,66 евра, па следува Босна и Херцеговина, со цена од 1,10 евра за еден литар. Пониска од кај нас е и цената во Албанија, со 1,20 евра.
Приближно идентична цена, пак, имаме со Бугарија, со 1,25 евра. Во Грција цената на бензинот е 1,79 евра, во Хрватска 1,32 евра, во Германија 1,54 евра, во Романија 1,29 и во Словенија 1,29 евра за литар. Освен во Грција, овој вид бензини е поскап и во Турција, 1,89, Шведска 1,55, Швајцарија 1,40, Данска 1,61, Италија 1,50, Белгија 1,55 евра по литар.
Како што е познато, цените на бензините ги одредува Регулаторна на барање на единствениот преработувач на деривати во земјава, ОКТА. Таа, зависно од берзанските состојби, доставува нови пресметки до РКЕ на секои две недели, што е во согласност со купопродажниот договор.
„Треба државата да мисли и на граѓаните. Ако Комисијата е државна, тогаш при одредувањето на новите цени, треба да ги зема предвид и параметрите на животниот стандард. Ние не можеме да се мериме со европските цени на бензините, кога имаме најниски плати во регионот. Возењето кола не е луксуз, но набрзо изгледа ќе стане. Ако вака продолжат да растат цените, изгледа дека ќе си ги паркираме автомобилите пред зграда и ќе одиме пешки. Друго прашање е што со растот на цената на бензините ќе скокнат и сите други цени, што од почетокот на годинава и се случува. Мислам дека државата не смее да остане слепа и глува на оваа ситуација и треба малку да се замисли за нас, граѓаните. Регулаторна не може да работи само во интерес на производителот и секогаш кога тој ќе побара да им одобрува пораст на цените“, вели Мартина Јовановска од Скопје.
Фактот дека домашните цени на дериватите мора секогаш да ги следат светските ценовни трендови, е главното оправдание на надлежните кои носат одлуки за нови цени. Со други зборови, државата никогаш не преземала мерки за амортизирање на ценовниот удар од горивата кој секогаш носи бран на други поскапувања, што влијае врз работењето на фирмите и врз стандардот на граѓаните.
Тоа, според познавачите на состојбите, би значело дека државата е спремна да се откаже од слаткиот колач од наплатата на на акцизите за дериватите и на ДДВ-то, кое изнесува 18 отсто. А, токму таму и единствено може да се интервенира за ублажување на ценовниот шок. Според некои проценки, ако се намали ДДВ-то, цената на бензините може да биде пониска и за 11 денари од литар.
Секоја интервенција на државата би можела да доведе до нарушување на проектираната буџетска маса, бидејќи приходот од акцизите и од ДДВ -то од дериватите се планира на годишно ниво и тие средства имаат конкретна намена, коментираат од Регулаторна. При тоа, акцизата на дериватите е фиксна категорија и доколку таа се намали, тоа симболично би влијаело врз крајната, продажна цена на дериватите. Акциза се плаќа само за бензините, дизелот и за екстра лесното гориво, додека за мазутот нема акциза. Во крајната цена на безините се вклучени и транспортните трошоци од ОКТА до пумпните станици, кои за секој литар дериват изнесуваат 0,50 денари, а се наплатува и трговска маржа за бензините и за мазутот.
Државата, затоа што нема сопствено производство на деривати, целосно е зависна од нивниот увоз. Годишно во просек се увезуваат по 800.000 тони сурова нафта која се преработува во рафинеријата ОКТА. Сите давачки, вклучувајќи го ДДВ и акзиците, како што објаснуваат надлежните, ја зголемуваат крајната, продажна цена на дериватите за повеќе од 100 отсто. На пример, ако рафинериската цена на „Еуросупер“ БС-95 изнесува 30 денари за литар, заедно со трошоците за превоз, за маржа, за акциза и за ДДВ, се добива крајна малопродажна цена од околу 70 денари за литар.
#
Статијата е прочитана 2712 пати.
Испрати коментар
Од: Jovan
Датум: 18.01.2011 12:45:41
ЈАС СУМ СКАРАН СО МАТЕМАТИКАТА НО ОВА МОЖАМ ДА ГО ИЗРАЧУНАМ: ПРЕД 3-4 ГОДИНИ НАФТАТА НА СВЕТСКАТА БЕРЗА ДОСТИГНА ЦЕНА ОД 137 ДОЛАРИ ЗА БАРЕЛ НАФТА, И ДОЛАР ОД 41,50. ТОГАШ ЦЕНАТА ИЗНЕСУВАШЕ 75 ДЕНАРИ ЗА ЛИТАР. СЕГА ЦЕНАТА БАРЕЛ НАФТА Е 95,623, ДОЛАРОТ E 46,7 A ГОРИВОТО ЗА ФАНТАСТИЧНИ 77,50 ДЕМНАРИ. СО ЕДЕН ЗБОР АЈДУЦИ НА СОПСТВЕНИОТ НАРОД Е ОВАА ВЛАДА И ШТО ПОСКОТО ДА СИ ЗАМИНЕ ТОА ПОДОБРО
Од: mkd
Датум: 18.01.2011 12:52:27
Ima i nesto drugo sto go nema vo tekstot OKTA bara korekcija na dve nedeli po naftata BRENT koja sega e 98$ a ne po crude oil ili ruska nafta koja e 90$ i najverojatno ja nabavuva. Ima mnogu suptilni raboti od koi nekoj ekstra profitira a ja stava cela ekonomija vo zatocenistvo. Cenata treba da se kreira i po kvalitetot na naftata i benzinot a ne samo od dopisi od svetskite berzi.
Од: jovan
Датум: 18.01.2011 13:23:00
Kolku sto znam vo regionov ne e Rusija. Bosna veke ima cena kolku kaj nas, a i vo Albanija ne e bogznae kolku poeftin. Znaci kako i da vrtis, imame se uste "eftin" benzin.(ne za dolgo). Kaj nas doprva se ke poskapuva(i toa enormno) bidejki vo momentov sme "vo klasata" na poeftinite drzavi. Nekoj sega ke gi spomne platite. Tie ke bidat "stabilni"/nema nikoj da gi pokaci. So sreka.
Од: Трпе
Датум: 18.01.2011 13:28:48
Разбира се,кој профитира.Колку повисоки цени,толку повеке пари во државната каса.А средствата од државната каса се трошат за глупоси и полнење на џебовите разбира се на кого.Откако се на власт пропагандната влада секоја година буџетот е поголем за 1 милијарда евра.Но Македонија е земја најголем производител на волна.
Од: GROM
Датум: 18.01.2011 15:37:16
Mene uvozot na avtomobili mi mirisase od daleku na nesto kvarno, samo cekav da vidam vo kakva forma ke izleze..Sega sekoj ima avtomobil, neka mu e so sreka, ama dali ke go vozi kaj saka, toa ke vidime.
Од: Realist
Датум: 18.01.2011 21:24:49
Koj veli deka cenata ne moze da bide poniska ,,laze" vo Amerika cenata e; 30MKD Denari za litar,vo Avstralia 62 Mkd denari za litar i kolku sto znam akcizata e 47 % plus Ddv 10%,toa e Drzavata mora da se ofajdi ima mnogu administracija,koga cenata padna na Singapur Oil market na40 USA dolari benzinot se namali 20 centi od 1.47 na 1.27 sega e 90 dolari benzinot e 1.40 onoj superot a naftata e 1.34 centi pa sega pravi smetka.
izvor
