Бугарин преведувач на Груевски

[Bore69]

[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]НА САЕМОТ НА КНИГАТА ВО ЛАЈПЦИГ[/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]Бугарска провокација за македонските поети[/FONT]
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]Бугаринот Милен Радев, кој живее во Берлин и како официјален преведувач ги придружуваше највисоките македонски државни претставници што доаѓаа на политички разговори во германската престолнина, во есеј за "Буре барут" го негира постоењето на мак[/FONT]

[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif] На еден од најубавите саеми - Празникот на книгата во Лајпциг, за првпат неделава се претставува литературата на Македонија. Презентацијата е историска зашто земјата првпат има организиран настап на нејзините издавачи на еден заеднички штанд, но и поради тоа што поетите на сопствената презентација мораа да ги бранат идентитетот, историјата, јазикот во четвртокот доцна попладне, на отворената дискусија посветена на македонската литература и на десеттемина автори презентирани во последниот број на австриското списание "Осило".
Меѓу десетте еминентни македонски автори, како Богомил Ѓузел, Горан Стефановски, Венко Андоновски, Теута Арифи, Румена Бужаровска, Салајдин Салиху, Кица Колбе, Никола Маџиров и Лидија Димковска, во текстот во "Осило" се најде и извесен Милен Радев, кој во есејот посветен на изведбата на "Буре барут" на Дејан Дуковски, а во режија на бугарскиот режисер Димитер Гочев во Берлин, целосно ги негира македонската нација, јазик, писмо, историја.
Модераторот на дискусијата, инаку автор и филозоф Кица Колбе, и поетите кои, всушност, требаше да го презентираат своето творештво Никола Маџиров и Лидија Димковска, жестоко одговорија на нискиот удар на австрискиот издавач кој негаторот на македонскиот народ, јазик и писмо го смести меѓу македонските литерати. Лидија Димковска емотивно потсети дека тоа е судбината на Македонците - во 21 век место на подиум слободно да читаат литература, мораат да ја бранат нацијата. Таа без влакна на јазикот кажа дека текстот и ставот на Радев, презентирани во "Осило", се "профашистички, зашто поинаку не може да се протолкува негирањето на Македонија и наметнувањето на идеите за Голема Бугарија".
Милен Радев живее во Берлин, а неговиот татко по потекло е од Западна Македонија. Тој досега редовно беше ангажиран како официјален преведувач и ги придружуваше највисоките македонски државни претставници што доаѓаа на политички разговори во германската престолнина. Или, со други зборови, лебот го вадеше од држава и народ кои, според него, се измислени!

[/FONT]Дали некој знае кој е одговорен да назначува преведувачи за македонски во странски земји?

 

[Goran_Makedon]

Прашање до Груевски сега и сите челници кои биле придружувани од него!
Може ги делат истите размислувања, па никој и не ги запрашал нашите глави што мислат тие, ние сме територија или држава?
Срамота жива сте , ми се повраќа од вас.

 

[морски]

Молја четјаштите следнија текст да имат предвид, че тој бе написан преди три месеца по пор'чка на немскоезичното австријско литературно списание "wespennest" (осило или гнездо на оси). Пор'чката се отнасјаше до статија, којато да представи б'лгарската позиција по Македонскија в'прос за специалната книжка на списанието, посветена на Македонија. Пишејки текста трјабваше да се изхожда от една в'в висша степен неинформирана за историческите корени на в'проса аудиторија. Това прави неминуемо пасажи от текста скучни и очевидни за б'лгарскија читател. Отново апелирам да се помни, че текст'т е писан за немскоезична аудиторија.

Вторијат проблем бе ограничението от 20 000 знака, което означаваше, че автор'т трјабва да се бори с'с самија себе си за всјако изречение и едва ли не дума. В крајна сметка знаците станаха 26 500 и трјабва да се изкаже специална благодарност на редакцијата, че прие текста изцјало така както бе изпратен с три (!) само редакционни предложенија за отделни думи.

Буре с барут или романтичен блјан
Македонија и Б'лгарија на европејската сцена


© Милен Радев​

И отново в Берлин се заговори за Балканите, отново за Македонија… Точно 130 години след с'дбоноснија Берлински конгрес почти забравенијат израз "Буре с барут" пак в'лнува германската столица. За штастие този п'т режисьор не е «железнијат канцлер», а б'лгарски театрал – Димит'р Гочев. Неговата постановка на пиесата «Буре с барут» на македонскија автор Дејан Дуковски предизвиква доста емоции на последнија Берлински фестивал. И с'што както едно време на Конгреса нештата пак се в'ртјат около Македонија, Б'лгарија, Балканите в по-широк смис'л. На сцената се разиграва мрачен и к'рвав сјужет. Запленен и ужасèн днешнијат берлински зрител недоумјава пред сјакаш ирационалните изблици на насилие. Не по-различно е било отношението на европејските с'временници в хода на цјалото последно страшно, белјазано от взаимна ненавист, балканско столетие.

В националното с'знание на б'лгарите Берлинскијат конгрес от 1878 година е запечатан като трагично с'битие. Без изслушване на всички засегнати народи на него се чертајат граници и се учредјават нови д'ржави. Тој е п'рвата бр'нка от веригата на последвалите «национални катастрофи» на Б'лгарија. На него тогавашните европејски Велики сили посјават семето, от което до неотдавна пок'лваха все нови и нови војни и насилија.

Три месеца преди блестјаштата срешта в Берлинскија дворец на кнјаз Радзивил, през март 1878 зав'ршва Руско-турската војна с подписването на прелиминарен (предварителен) мирен договор в предградието на Цариград Св. Стефан. Този документ фиксира границите на една новос'здаваема б'лгарска д'ржава. Тја трјабва да се отдели от територијата на победената Османска империја и да обхвашта почти всички области в Мизија (северно от Балкана), Тракија и Македонија, които преобладавашто са заселени с б'лгари.

Географските и етнически основанија за установјаването на границите на новото образувание са почерпени от решенијата на Международната посланическа конференција в османската столица, заседавала през 1876 г. От б'лгарска гледна точка тази конференција има с'штествено значение. Изхождајки от обштопризнати етнически и езикови студии тја установјава наличието на само две славјански народностни групи на територијата на османските Балкани – с'рби и б'лгари. Като цјало регион'т представлјава п'ст'р к'рпеж от различни, пл'тно с'седствашти си етноси. Напразно бихме т'рсили в документите на конференцијата споменаването на «македонски народ» или на «македоноезична» етническа група. Границите на планираната автономна б'лгарска област, којато е трјабвало да се с'здаде на етнически принцип, обхваштат цјалата територија на днешна Република Македонија, стигат на југ до Солун и прод'лжават по протежение на Егејскија брјаг.

Този предначертан на хартија проект, станал по-к'сно известен като Сан Стефанска Б'лгарија, е от б'лгарска гледна точка нај-с'штественијат резултат на мирнија договор от 3 март 1878 година. На тази дата днешна Б'лгарија празнува своја национален празник. С'принадлежността на всички населени с б'лгари територии на османската империја е част от тогавашното самос'знание на образованија интелектуално-религиозен елит. С'ставенијат под руска диктовка д'ржавен проект обаче нјама никак'в шанс да б'де ос'штествен. Прекалено големи са резервите на другите европејски Сили к'м една обширна, внушителна като број на население и икономически потенциал Б'лгарија. Европа не може и не желае да допусне така близко до Босфора с'здаването на силна васална на Русија д'ржава.

Ето как се стига до Берлинскија конгрес през лјатото на 1878. На него делегатите се занимават главно с прокарване на граници и с грижливо балансиране на собствените интереси. Русија б'рзо изразјава готовност да се откаже от прекомерно наедрјалото си б'лгарско протеже. В резултат на с'глашението голјама част от току што освободеното след пет столетија османско владичество б'лгарско население е предадена отново под скипт'ра на Султана. Берлин решава с'здаването на Кнјажество Б'лгарија само на тјасната ивица между Дунава и Стара планина, предоставја на част от Тракијската низина автономен статут под името Източна Румелија и вр'шта целија географски регион Македонија обратно в Османската империја.

Разочарованието на отново «обречените на турскија јатаган» хора крај Охридското езеро, в долината на Вардара, крај старија град Костур и в подножието на белокаменнија Пирин е голјамо. До днес в'лнуват отчајаните прошенија, които получава владиката Методиј Кусев от обштините на своите б'лгарски с'народници из цјала Македонија. Методиј, от македонскија град Прилеп, е един от нај-активните заст'пници за с'дбата на б'лгарите в представителствата на Великите сили в Пловдив и Цариград. Оште преди началото на Берлинскија конгрес тој се опитва да с'стави и изпрати в Германија депутација на б'лгарски старејшини от различни краишта на Македонија. Рускијат губернатор в Пловдив Столипин заплашва непокорнија духовник «с'с Сибир», ако не прекрати незабавно своеволната си акција. Ето как б'лгарите от Македонија не успјават да б'дат представени дори и с неофициална депутација в Берлин по време на Конгреса. Все пак в повечето ц'рковни обштини на Македонија се с'ставјат петиции и прошенија с настојателната молба до Великите сили, да не ги отделјат от Б'лгарија и вр'штат обратно в Османската империја. Спис'к'т с подписите стига до Пловдив и, оставен за по-сигурно с'хранение в руското консулство, пропада завинаги.

По онова време едни от малкото представители на б'лгарскија народ, които могат да се заст'пват за с'народниците пред агентите на Великите сили са неговите духовни водачи. Б'лгарската народност в Османската империја не разполага с други организирани структури изв'н ц'рковните. Националното в'зраждане на живеештите петстотин години под чужда окупација б'лгари започва в средата на XIX век като борба за културно и ц'рковно самоуправление. До тогава гр'цката Патриаршија обгрижва духовно всички христијани под властта на Султана. В'в всички ц'ркви богослужението се изв'ршва на гр'цки език. Постепенно, едно след друго започват да се стројат б'лгарски училишта на собствена издр'жка на обштините и да се откриват из стотици македонски села и градове. Следваштата ст'пка е борбата за в'зстановјаване на независима ц'рква за всички б'лгари в Османската империја. И тук начело са обштините от областта Македонија, които искат да се отделјат от гр'цката Патриаршија. След големи премеждија и в постојанни ст'лкновенија с моштната гр'цка ц'рква те постигат през 1870 г. издаването на султански ферман. С него се с'здава самостојателна б'лгарска ц'рква за трите провинции Б'лгарија, Тракија и Македонија. За Екзарх е избран б'лгарскијат митрополит Антим.

До ден днешен извојуването на ц'рковната независимост е клјучов момент в самос'знанието на б'лгарите. Териториално Екзархијата обхвашта и земи, намирашти се изв'н границите на Кнјажество Б'лгарија и това обстојателство нас'рчава през следваштите десетилетија стремежите к'м повторно обединение на разк'саната от граници б'лгарска нација. С'гласно чл. 10 на Фермана в спорни епархии следва да се проведат плебисцити. Онези епархии, в които поне 2/3 от христијаните се произнесат в полза на б'лгарската ц'рква, имат право да преминат к'м Екзархијата. По този начин глас'т на народа решава и през следваштите години по-голјамата част от Македонија, в частност градове като Скопие, Охрид, Битолја, Деб'р, Велес и Струмица преминават к'м Екзархијата и получават б'лгарски владици.

През онези години понјатието македонец обозначава населението на географската област Македонија. Характеристиката македонец нјама етническа, оште по-малко национална, конотација. Така стојат нештата и през следваштите десетилетија. Можело е да си пламтјашт националист на гр'цката, албанската, б'лгарската или на турската кауза и пак да си си македонец или «син на Македонија», както са се изразјавали в тогавашнија патетичен стил. Македонија е била земја с п'ст'р етнически с'став. Трудовете на уважавани учени и на п'тешественици, както и статистически студии от онова време показват, че особено в селските рајони, в'в в'трешността на областта, числено преобладава б'лгарскијат елемент. На второ мјасто по број са турците, следвани от заселените главно по крајбрежието г'рци, от албанци, евреи, власи и цигани. С'рби – и в това отношение почти всички тогавашни източници, с изклјучение на нјакои ср'бски, са единодушни – к'м краја на 70-те години на XIX век в Македонија не е имало. Всички тези хора, населјавашти територијата между Охридското езеро на Запад и Егејско море на југ, между Родопа на Изток и Шар планина на Север са се смјатали и са се наричали македонци.

Следваштите десетилетија до рухването на Османската империја през 1912 г. коренно изменјат положението в Македонија. Промените обричат всички македонци на јаростни и жестоки борби между отделните етнически групи и сејат ненавист сред народите на с'седните д'ржави, којато се предава от поколение на поколение.

През 1885 г. в'преки предупрежденијата на Великите сили и против категоричната волја на Русија Северна Б'лгарија и Източна Румелија се обединјават на своја глава в по-голјамото вече Кнјажество Б'лгарија. Това е п'рва ревизија на клаузите на Берлинскија конгрес. В Македонија духовете закипјават. Македонските б'лгари вече са подложени не само на обичајните притесненија и гоненија от страна на османскија владетел, но и на опасността от две нови, екзистенциални заплахи. От една страна - гр'цката националистическа Megali Idea, т.е. придобиването на всички, познати от античността като гр'цки, територии и от друга - ср'бското домогване на југ. С'рбите разширјават понјатието «Стара С'рбија» в'рху цјала Македонија, отричат на живеештите там б'лгари собствена етническа идентичност и ги објавјават просто за «јужни с'рби».

За своите с'седи на југ б'лгарите от Македонија са «б'лгарогласни г'рци». Те трјабва да б'дат в'рнати обратно в скута на стара Елада и на ц'рквата-мајка в Цариград. Това започва да се в'рши с помоштта на златото, но много често и с ог'н и меч. Наст'пва времето на т.н. «в'ор'жени пропаганди». Нај-вече от Крит и от в'трешността на Г'рција се подготвјат и изпраштат в Македонија прословутите с жестокостта си андартски банди. Из селата на Костурско и по долината на Вардар те оставјат след себе си следа от опустошение и см'рт. Целта им е да принудјат екзархијските обштини да се зав'рната в лоното на гр'цкија Патриарх, което през онези времена е равносилно на пог'рчване и отказ от својата б'лгарска идентичност.
Елит'т в С'рбија, којато през целија XIX век е в плен на доктрината на своја д'ржавник Гарашанин, разглежда својата страна като «Пиемонт на Балканите» за всички јужни славјани. След с'здаването и укрепването на независимото Кнјажество Б'лгарија в С'рбија започват да се разработват различни варианти за асимилација на б'лгарското население в Македонија. Реномирани учени в Белград в'ор'жават ср'бските политици с аргументацијата за националистическија фанатиз'м и за агресивната им експанзија. Историци, филолози и географи като Милош Милоевич, Стојан Новакович и јован Цвиич развиват теории, които трјабва да докажат, че цјала Македонија се обитава от с'рби, и че език'т на македонските славјани е диалект на ср'бскија. Цвиич тв'рди, че славјанското македонско население е нјакаква флотантна маса, без каквото и да е национално самос'знание. От тази маса чрез с'ответното влијание и натиск може да се формират с'рби – или б'лгари. Ето зашто Белград започва усилено да изпрашта емисари през границата с Македонија и с доста пари се опитва да вербува б'лгарски младежи за обучение в С'рбија, настанјава ср'бски учители в обштините на Македонија и дори отварја тук и там ср'бски училишта. Местното население бурно се противопоставја на тези опити за езиково-културна асимилација, нерјадко взема в р'ка кам'ни и тојаги и просто прогонва ненавижданите чужди учители.
[FONT=Arial, Helvetica, sans-serif]

[/FONT]

 

[морски]

С течение на времето Белград установјава, че приобштаването к'м с'рбизма чрез образователно-просветни кампании и с'с средствата на културното влијание се провалја пред непреклонната с'протива на македонските б'лгари. Постепенно се налага убеждението, че е по-многообештавашто да се нас'рчава формирането на обособена македонска национална идентичност като междинна фаза к'м една по-к'сна п'лна асимилација в с'рбизма. Основна характеристика на това новос'здаваемо македонско национално самос'знание се предвижда да б'де неговијат краен антагониз'м и необратимо разграничаване от б'лгарската идентичност.

А какви са стремленијата и плановете на онези обитатели на Македонија, които се наричат в преобладаваштото си мнозинство б'лгари и принадлежат к'м б'лгарската Екзархија? След повторното им вклјучване през 1878 г. в пределите на Османската империја, тези хора са обречени не само на все по-безобразно вилнеештата турска местна и централна власт. Сега те са изправени и пред новата страшна заплаха от гр'цка и ср'бска експанзија.

Погледите се насочват с надежда к'м с'седна и свободна Б'лгарија. Все повече македонски младежи учат в Софијското офицерско училиште и се потапјат в атмосферата на в'здигаштото се и т'кмо от'рвавашто се от руската опека Кнјажество. Неофициалната столица на Македонија Солун с'што привлича стотици млади, ученолјубиви, бунтовно настроени млади б'лгари от провинцијата. На прага на XX век тамошното б'лгарско девическо училиште и б'лгарската м'жка гимназија стават јарки културни центрове, от които из страната се пр'сват нови учители и б'дешти револјуционери.

Именно в Солун през 1893 г. група млади интелектуалци основават б'дештата моштна и страшна нелегална организација за освобождението на Македонија. П'рвото название, което револјуционерите ј дават е БМОРК (Б'лгарски Македоно-Одрински Револјуционни Комитети). Самото име сочи јасно целите на организацијата – освобождаването на провинциите Македонија и Източна Тракија, които все оште са под османска власт. По-к'сно названието на организацијата се променја за да стане ВМРО (В'трешна Македонска Револјуционна Организација). Така се подчертава и за пред света македонскијат, т.е. неуправлјаем от Б'лгарија характер на движението. Заштото т'кмо това обвинение, че организацијата се дирижира от Софија, се лансира от турска страна, но и от С'рбија и от Г'рција и се използва за да се вреди на Б'лгарија пред Великите сили. По тази причината ВМРО в никој етап на своето развитие не вклјучва в програмата си прис'единјаването на освободена Македонија к'м Б'лгарија и не работи в тази посока. Организацијата води својата в'ор'жена борба с определената цел да извојува автономија за Македонија и равноправни в'зможности за развитие на всички националности на нејна територија.

Официалната д'ржавна доктрина на днешно Скопие интерпретира ВМРО като «организација на македонскија народ». Водештите фигури на организацијата обаче винаги са се определјали като македонски б'лгари. Запазената им кореспонденција, записаните и издадени техни мемоари не оставјат никакво с'мнение по този в'прос. Всички документи от онова време и от последвалите години са написани без изклјучение на книжовен б'лгарски. Заштото това е бил мајчинијат език както на борците за освобождение, така и на обикновените славјански селјани и занајатчии в Македонија. Наистина понјакога обагрен с колорита на специфичнија локален диалект, но такава е била езиковата картина и в другите региони на заселване на б'лгарската народност.

Вр'х в борбата на ВМРО с трагични последици за гражданското население е Илинденското в'стание през 1903 година. Бунт'т обхвашта преди всичко рајоните около Битолја, Костур, Лерин, Охрид и Прилеп. След неколкоседмични сраженија на зле в'ор'женото селско оп'лчение и на четите с наст'пваштија турски аскер и с безчинствашти местни башибозушки банди в'станието е потушено. Европа научава с в'змуштение за кланета на мирното население, за опожарјаванија и масови изнасилванија. Хилјади бежанци напускат родните места и потеглјат през границата к'м Б'лгарија. Това е п'рвата от нјаколко последователни бежански в'лни, които през следваштите десетилетија обезкр'вјават Македонија. Показателно е, че отново и отново свободната б'лгарска д'ржава е заветната цел на спасјаваштите се понјакога само с по-едно в'рзопче хора. Нито С'рбија, нито Г'рција са били нјакога сполетјавани от бежански потоци отк'м Македонија. Напротив, доста често през следваштите години т'кмо тези страни стават източник за нови злочестија на македонското население.

Илинденското в'стание, което днес е придобило митологични черти в обштественија дискурс както в Македонија така и в Б'лгарија е важно, когато се опитваме да проумеем по-сетнешното отчуждаване и обособјаване на двете днешни нации – б'лгарската и македонската. В с'временнија македонистки (отговарјашт на официалната национална доктрина на Скопие) процес на изграждане на национална идентичност, на Илинденското в'стание се в'злага много ранна, почти д'ржавнотворческа функција. Обратно, за б'лгарската историографија и в с'знанието на ангажираната б'лгарска обштественост Илинден е в'стание на поробените македонски б'лгари, водени от пламенни б'лгарски патриоти от Македонија и от Кнјажество Б'лгарија.

Може би е уместно да се подходи по-диференцирано к'м онова далечно, но все оште с'всем живо в балканските представи време, к'м бурните с'битија и техните последствија. Христо Силјанов, известен историк и сам активен участник в ст'лкновенијата от началото на XX век цитира в своја фундаментален труд «Освободителните борби на Македонија» многобројни документи от 1903 година. И днес те поразјават читателја с отчајаната надежда, којато питајат в'станиците и побјагналото от турските злодејства из горите цивилно население, че армијата на Кнјажеството ште се вдигне на помошт. От всички части на Македонија се носјат с'рцераздирателни апели к'м братјата от другата страна на границата да изп'лнјат своја д'лг и објавјат војна на Турција. В тогавашната обштоевропејска ситуација това разбира се е илјузија и б'лгарската политическа класа е најасно, че е обречена на пасивно изчакване. Освен бурни протести, митинги за солидарност и адреси до Силите в'в всички градове на Кнјажеството, освен отварјането на границата за хилјади бежанци и криво-лјаво подслонјаването им, Б'лгарија не може да направи кој знае колко повече. Но едно е благоразумното ос'знаване на политическата логика, с'всем друго – емоционалното разочарование на много македонски б'лгари изоставени в опожарените си села през д'лгите, мразовити зимни месеци под открито небе. А след тјах следват оште много години на мизерија и безнадеждност Не е ли разбираемо, че тогава у мнозина започва отчуждаването от все оште така с'кровената идеја за «мајка Б'лгарија», за да използваме популјарен израз от онова време?

 

[морски]

Идваштите десетилетија поставјат чувството на принадлежност на македонските б'лгари к'м по-голјамата б'лгарска обштност на все нови и нови изпитанија. Има време на в'зход и на патриотичен екстаз, както през 1912 година по време на п'рвата Балканска војна на с'јузените балкански д'ржави срешту Османската империја. Но следва и д'лбока покруса и отчајание след това, когато Б'лгарија, загубила втората Балканска војна през 1913, е принудена да предотст'пи по-голјамата част от Македонија на С'рбија и на Г'рција. Заелите мјастото на турските господари в Македонија окупатори, покриват страната с безпоштаден терор, за да пречупјат оп'рничавија б'лгарски дух на македонците. Свидетелство за това ни дава подробнијат Доклад на независимата международна комисија на Фондацијата Карнеги, една от нај-ужасјаваштите книги на миналија век. Експертите на комисијата, все уважавани европејски личности, проп'туват стотици километри в краја на 1913 г. из Македонија и с'седните д'ржави. Те установјават случаи на нев'образимо до тогава д'ржавно организирано насилие от страна на окупаторите преди всичко срешту б'лгарското, но и срешту турското население. Само С'рбија отказва на комисијата дост'п до својата територија. Победената в'в војната Б'лгарија трјабва да приеме в течение на нјаколко само месеца над 100 000 бежанци. Те идват в д'лги колони, на каруци и пеш преди всичко от вече гр'цката јужна Македонија. Това е п'рвото етническо прочистване на XX век в Европа.

Следваштија подем на национален ентусиаз'м, последван от ново разочарование, б'лгарското население на Македонија преживјава в хода на П'рвата световна војна, којато на Балканите се води главно из равнините и по скалистите б'рда на Македонија. Б'лгарија влиза в'в војната на страната на Централните сили с в'зторжената с'причастност на своите граждани. Цел на нејното участие, којато се споделја от голјамото мнозинство на б'лгарите е да б'дат освободени «македонските братја от ср'бскија терористичен режим» и в'зстановјаването на националното единство. Частите на б'лгарската армија се посрештат в цјала Македонија с камбанен зв'н, хорá и радостни с'лзи. Но војната скоро зав'ршва и б'лгарските војници, администрацијата, дори в'зстановените б'лгарски училишта трјабва да изчезнат. След погрома от 1913 това е Втората национална катастрофа за Б'лгарија. Отново македонците стават свидетели и жертва на неспособността на Б'лгарија да им осигури заштита и сигурност. С'рби и г'рци се завр'штат и си отм'штават на всички, които са подкрепјали или симпатизирали на б'лгарските «окупатори». И отново потеглјат стотици хилјади с бежанските кервани на Изток. В тјах п'плјат штастливците, които са спасили живота и т'рсјат подслон в Б'лгарија.

Трагичен белег на б'лгарската и македонска с'дба е, че вече познатата схема се повтарја оште ведн'ж п'т: през пролетта на 1941 година Б'лгарија отново предјавјава своите права в'рху населената с б'лгари територија на Македонија. След капитулацијата на југославија и Г'рција Германија прехв'рлја в'рху своја с'јузник Б'лгарија административното управление на техните македонски земи. Ентусиазм'т пак не знае граница. Мнозина виждат нај-после почти ос'штествен десетилетнија национален идеал – обединена Б'лгарија. В Македонија се разиграват неописуеми сцени, запазени до днес на филмова лента. Навлизаштата б'лгарска војска е посрештната с ликуване. Свидетели разказват, че през онази година жителите на село Велгошти не могли да наберат и една јаб'лка, заштото като не стигнали цветјата, покрили шосето от Ресен до Охрид с ц'фнали јаб'лкови клонки, за да минат по тјах очакваните от десетилетија с копнеж б'лгарски војници. Само три години по-к'сно като с'јузник на Германија Б'лгарија пак трјабва да опразни Македонија. Този п'т обаче липсват бежанските колони. През 1944 както в Македонија така и в Б'лгарија се установјават комунистически диктатури. И все пак на отделни македонци, които не желајат да потиснат б'лгарското си самос'знание, се удава да преминат границата в посока Б'лгарија. Там ги очаква често трагична с'дба. За завзелите властта в Софија комунисти, прив'ржениците на б'лгарската национална идентичност на македонците са «великоб'лгарски шовинисти», които подлежат на ликвидација или на прев'зпитание в концлагери. С'ответно е и отношението к'м тјах през следваштото десетилетие.

Позицијата на комунистите по Македонскија в'прос следва тајната московска резолјуција на Коминтерна от 1934, којато декретира с'здаването на отделна «македонска нација». Не е в'зможно в рамките на този текст да се изследват по-детајлно причините за това решение. С'ветскијат с'јуз наследјава от Руската империја стремежа за завладјаване на Проливите. В комбинација с никога неизоставените планове за Световна револјуција тази позиција се реализира в постојанни усилија за дестабилизиране на балканските д'ржави и нас'скването им една срешту друга. Като д'ржава с централно значение за региона Б'лгарија може да б'де оште по-ефикасно отслабена ако б'де отчуждена и изолирана част от нејните етнически с'народници. Впрочем, не е достат'чно известно, че в плановете на Коминтерна влиза и с'здаването на отделна «добруджанска» нација в Североизточна Б'лгарија, но те не се ос'штествјават така ефикасно както в случаја с Македонија.

Освен македонската нација, којато е постулирана с декрет, и вторијат елемент на днешната македонски идентичност – македонскијат език – е продукт на административно и политическо решение. Македонскијат език е кодифициран през 1945 година след като през 1944 при изклјучителна спешност нарочна езикова комисија в Скопие заличава нјакои, определени като б'лгарски, букви от кирилицата и доближава новата македонска азбука до ср'бската. Основа на днешнија македонски книжовен език са диалекти от региона на Прилеп и Тиквеш. Граматически почти нјама разлики с б'лгарскија език. Лексикално македонскијат е силно повлијан от ср'бскија и е наситен с голјам број чуждици. В'преки това издаденијат през 1968 г. в Скопие «Б'лгаро–македонски речник» е уникален по рода си. Известнијат славист проф. Джејмс Ф. Кларк го определја като «Б'лгаро–б'лгарски речник» заради т'ј очевидното с'впадение на по-голјамата част от с'д'ржанието в двете колонки на речника.

Като д'ржава Б'лгарија има проблеми с признаването на македонскија език, което понјакога води в официалнија междуд'ржавен диалог до конфузни ситуации. В последно време обаче този в'прос се решава прагматично и без напрежение, което е окуражавашт сигнал. Б'лгарија бе п'рвата страна, признала безусловно новата независима д'ржава Република Македонија. Отношенијата между двете страни се развиват отлично. «Македонија», бе казал ведн'ж предишнијат президент на Б'лгарија Пет'р Стојанов «е нај-романтичната част от б'лгарската историја». Това вече не звучи експанзионистки или наставнически. Б'лгарија се учи да приема реалностите. Така или иначе от 2,5 до 3 милиона от днешните б'лгарски граждани имат македонски корени. Постепенно у все повече б'лгари се налага разбирането, че не може да се оспорва на част от населението на една с'седна д'ржава правото свободно да избира својата националност. Това важи с особена сила за по-просветените и мислештите в европејски контекст от тјах. От своја страна обаче се очаква властите в с'седна Македонија да не онеправдават или дори притеснјават онези свои граждани, които поради потеклото си или поради собствено разбиране за историческите обстојателства се смјатат за б'лгари.

Новата членка на ЕС Б'лгарија е заинтересувана от б'рзата европејска интеграција на своја западен с'сед. Бројат на македонските студенти в б'лгарските университети е значителен и нараства от година на година. Друга забележителна тенденција е постојанно увеличаваштијат се број на македонци, които подават зајавление за б'лгарско гражданство в'з основа на своја семеен произход. Миналата година повече от половината от дванајсетте хилјади молби за получаване на б'лгарско гражданство са били на македонци. През 2007 около 3 500 получават б'лгарски паспорт. Всичко това с'здава нови и все по-тесни контакти между двете с'седни страни.

Като нај-непосредствен с'сед обаче Б'лгарија е загрижена от често нестабилната политическа и преди всичко междуетническа ситуација в Македонија. Абсурднијат, нес'ответствашт на с'временността и пречешт на евроатлантическата интеграција на страната конфликт за името с Г'рција е с'што така причина за безпокојство.

В светлината на изложеното до тук, напрежението между македонци и албанци и затлаченијат спор с јужнија с'сед се разкриват като проблеми, които са заложени далеч назад, оште през 1944 година. Те са к'сното отм'штение за конструиранија по онова време «македонски идентитет» и за превр'штането на широките понјатија «македонец» и «македонски» от атрибути за географско потекло в характеристика за националност. Теоретиците на македонизма в Скопие в'ведоха навремето термина «македонец» на мјастото на омразното на тјах и на белградските им покровители понјатие «б'лгарин». В момента, в којто обозначението «македонец» се резервира само за славјанските граждани на д'ржавата, останалите етнически групи автоматически се изклјучват от с'дбовната обштност на «македонците», с'штествувала от векове на тази територија. Откажеш ли на един албанец правото да принадлежи к'м македонската обштност, заштото в Република Македонија тја е прев'рната в характеристика на националност, нјама зашто да се чудиш, че тој не е склонен да пројавјава кој знае каква лојалност к'м такава македонска д'ржава.

Новоконструираната идентичност, којато изглежда все оште слабо вкоренена в народа, се нуждае от постојанно разпалване. Например с митове, легенди и фантасмагории за нјакакво прјако родство с античните македонци или с недодјалани провокации като неотдавнашното преименуване на летиште Скопие в «Александ'р Велики». Придобиваштата все по-ирационални черти националистическа кампанија в Скопие издава непрестанно подтискан комплекс за малоценност у днешнија елит на Република Македонија. Тој попадна в капана, заложен от предшествениците му през 1944 година. От него не се очертава лесно излизане.

ште си позволја едно предложение: през 1913 г. в кулоарите на с'дбоносната конференција в Букурешт, на којато Македонија е разпарчосана и ос'дена на чуждо владичество, големијат син на Македонија, б'лгарскијат писател Симеон Радев записва в албума на френска дама, помолила го да сподели мислите си в онзи трагичен момент:

«Историјата постига стабилност само чрез справедливост»

Днес, 95 години по-к'сно, думите му звучат пророчески. Нека се надјаваме, че те ште б'дат чути и в Скопие. За да може израз'т «Буре с барут» занапред да си остане само театрален термин.

 

[Goran_Makedon]

Ако знаеш се ова да го преведиш на Македонски , постирај го , ако не џабе ти е , бидејќи никој нема да разбере барем 50% од напишаното тука. А и нели Македонски форум е кајгана де???

 

[морски]

Ако знаеш се ова да го преведиш на Македонски , постирај го , ако не џабе ти е , бидејќи никој нема да разбере барем 50% од напишаното тука. А и нели Македонски форум е кајгана де???

во право си ама го имам само на БГ

 

[theMac3donian]

Поголем проблем е тоа што никој нема ни да се потруди, бидејки на сите ни е преку глава од блгарски филозофии.

Како и да е, пак ќе кажам „Зарем нема Македонци?!“

 

[exlexmk]

лол текстов на бугарски ....
во право сте ни се чита ни па се трудам да го читам ...
а у веза со темава ... преведувачов јавно се изјавува дека е бугарин ... ако сите тоа го знаат како го остаиле да преведува на македонска делегација па и на премиер кога тој државата не ни ја прознава не ми е јасно ..

 

[spaso]

Ajdee MAKEDONIJO, ti si bugarska,grcka,srpska,albanska , ne mi e jasno koga ke bides makedonska c c c

 

[Македон91]

Дај бе не го кривите Грујо сега, како може тој да е крив!? Па милион пати ви е кажано дека ова е масло или на СДС или на Брат Љубе кој сега го провоцира.

 

[vone]

Нешто многу бугари почнаа да кружат околу врвот на дпмне!?!

 

[Quark]

Нешто многу бугари почнаа да кружат околу врвот на дпмне!?!

Mislis sega pocnaa da izleguvaat na videlina?

 

[marsovka]

не бе кварк што ти е бе нема вмро врска со бугарија и со бугариве не се поврзани ...ти само така си замислуваш имаш премногу бујна фантазија

 

[Bon Sneyder]

Боре, од кај знаеш, бре душо, дека е бугарин? Мислам дека е македонец, па може да испадне поголем македонец од сите нас овде и другаде...
Го знаев дебарскиот му татко, верувај ми...
А, и уште нешто за несфатливите – зошто бре, браќа, не се потрудите малце – еве и јас мислев дека не можам да совладам со толку комплексен текст, па го разбрав сиот речи си.
Не мојте да се осрамотувате, овде и странци влегуваат, ќе ни се смеат, еј…

Близки јазици се, ако беше на српски, ќе разберевте? Или српскиот поблизок е до македонскиот отколку бугарскиот?