Социјалистичкиот симбол наполни 60 години
Македонија и понатаму без хералдички грб
Иван Блажевски
Пратеникот во Собранието на Народна Република Македонија Димче Беловски на 27 јули 1946 година го поднесол предлог-законот за грбот на новата социјалистичка држава. Како што му личело на тоа време, сите пратеници еднодушно ги прифатиле класјето, петокраката, реката, афионот и планината на новиот државен симбол на НР Македонија. Токму денеска поминаа шеесет години од донесувањето на државниот грб на модерната македонска држава.
По осамостојувањето на Република Македонија во раните деведесетти години беше донесен закон за државните симболи, односно за знамето, грбот и химната. Пратениците го одбраа шеснаесеткракото сонце од Кутлеш за знаме на државава, одлучија да ја задржат химната од времето на СРМ, а новиот грб не го донесоа до ден денеска. Вековниот земски симбол на Македонија - лавот, во текот на изминатите 16 години не го поддржуваа претставниците на албанската заедница, но и од СДСМ.
Според Албанците, лавот би се врзувал само за Македонците, а од СДСМ оценуваа дека грбот мора да биде прифатлив за сите и затоа не го поддржуваа.
Од Владата во заминување на СДСМ, пред два месеца за „Време“ најавија дека извршната власт е подготвена да донесе закон за хералдика (наука за грбовите).
Но, дали сега, откако се конституира новото Собрание, ВМРО-ДПМНЕ и неговите коалициски партнери сметаат дека е потребно Македонија за време на овој мандат конечно да иницира донесување нов државен хералдички грб?
Претседателот на ДПА вчера се изјасни дека е подготвен со ВМРО-ДПМНЕ да покрене иницијатива за нов грб на Македонија.
- Согласни сме да покренеме иницијатива со ВМРО-ДПМНЕ за донесување нов грб. Македонија повеќе не е комунистичка држава – изјави Џафери за „Време“.
Од ВМРО-ДПМНЕ вчера немаа официјален став дали во овој момент би покренале таква постапка, но повторија дека нивен генерален став е оти Македонија треба да добие нов грб.
Како го снема врвот Пирин?
На првиот грб што го донело Собранието на Народна Република Македонија во 1946 година е опишано дека планината што се гледа во заднината е Пирин, „најголемата македонска планина“, додека реката во подножјето била Вардар. „Пирин и Вардар го симболизираат единството на сите делови на Македонија“. (преземено од „Нова Македонија“, недела, 28 јули, 1946 година). Тој грб подоцна графички бил променет и истата форма ја има до ден денеска.
- Официјално не се знае кога е стилизиран првиот грб со денешната форма - вели Јован Јоновски од Македонското хералдичко здружение.
Од промената, во ниту еден законски акт повеќе не се споменува дека планината во грбот е Пирин, а реката - Вардар.
Последниот обид за нов грб пропадна во 2001 година
Последниот обид да се донесе нов грб на државата заврши без успех во есента 2001 година. Тогашните пратеници на ВМРО-ДПМНЕ се обидоа пред уставните промени и воведувањето на „бадентерово мнозинство“ да протуркаат предлог со златниот лав на црвена основа. Предлог-законот не доби зелено светло уште во собраниските комисии. Не го поддржаа претставниците на ДПА, СДСМ и на ПДП.
Хералдичарите бараат да се донесе нов грб
Од Македонското хералдичко здружение сметаат дека новата влада и новиот парламентарен состав мора да најдат сили и конечно на Република Македонија да и изгласаат хералдички грб каков што и прилега на секоја сериозна држава. Според нив, актуелниот грб бил остаток од еден поранешен систем, а згора на тоа, бил и хералдички погрешен.
- За еден грб навистина да биде грб треба пред се да биде поставен во штит. Тоа не е случај со актуелниот амблем, кој е направен врз основа на грбот на СССР. Македонија е единствена од поранешните социјалистички држави што и понатаму го чува таквиот амблем. Дури и Русија го промени - велат оттаму.
Според Јован Јоновски, претседател на здружението, најадекватен симбол за Македонија е исправениот жолт лав на црвена основа, односно земскиот грб што со векови во континуитет ја симболизира Македонија.
Хералдичарите тврдат дека ако не постојат политички пречки, прашањето за грбот би се решило за едно попладне.
http://www.vreme.com.mk/DesktopDefault.aspx?tabindex=0&tabid=1&EditionID=813&ArticleID=53776